Full text of "Neofici polscy; materyałly historyczne"

See other formats

This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legał copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to disco ver. 

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 

Usage guidelines 

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated ąuerying. 

We also ask that you: 

+ Make non-commercial use of the file s We designed Google Book Search for use by individuals, and we reąuest that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrainfrom automated ąuerying Do not send automated ąueries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machinę 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legał Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legał. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
any where in the world. Copyright infringement liability can be ąuite severe. 

About Google Book Search 

Google's mission is to organize the world's Information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the fuli text of this book on the web 



at |http : //books . google . com/ 




Jest to cyfrowa wersja książki, która przez pokolenia przechowywana była na bibliotecznych pólkach, zanim została troskliwie zeska- 
nowana przez Google w ramach projektu światowej biblioteki sieciowej. 

Prawa autorskie do niej zdążyły już wygasnąć i książka stalą się częścią powszechnego dziedzictwa. Książka należąca do powszechnego 
dziedzictwa to książka nigdy nie objęta prawami autorskimi lub do której prawa te wygasły. Zaliczenie książki do powszechnego 
dziedzictwa zależy od kraju. Książki należące do powszechnego dziedzictwa to nasze wrota do przeszłości. Stanowią nieoceniony 
dorobek historyczny i kulturowy oraz źródło cennej wiedzy. 

Uwagi, notatki i inne zapisy na marginesach, obecne w oryginalnym wolumenie, znajdują się również w tym pliku - przypominając 
długą podróż tej książki od wydawcy do biblioteki, a wreszcie do Ciebie. 

Zasady użytkowania 

Google szczyci się współpracą z bibliotekami w ramach projektu digitalizacji materiałów będących powszechnym dziedzictwem oraz ich 
upubliczniania. Książki będące takim dziedzictwem stanowią własność publiczną, a my po prostu staramy się je zachować dla przyszłych 
pokoleń. Niemniej jednak, prace takie są kosztowne. W związku z tym, aby nadal móc dostarczać te materiały, podjęliśmy środki, 
takie jak np. ograniczenia techniczne zapobiegające automatyzacji zapytań po to, aby zapobiegać nadużyciom ze strony podmiotów 
komercyjnych. 

Prosimy również o: 

• Wykorzystywanie tych plików jedynie w celach niekomercyjnych 

Google Book Search to usługa przeznaczona dla osób prywatnych, prosimy o korzystanie z tych plików jedynie w niekomercyjnych 
celach prywatnych. 

• Nieautomatyzowanie zapytań 

Prosimy o niewysyłanie zautomatyzowanych zapytań jakiegokolwiek rodzaju do systemu Google. W przypadku prowadzenia 
badań nad tłumaczeniami maszynowymi, optycznym rozpoznawaniem znaków łub innymi dziedzinami, w których przydatny jest 
dostęp do dużych ilości tekstu, prosimy o kontakt z nami. Zachęcamy do korzystania z materiałów będących powszechnym 
dziedzictwem do takich celów. Możemy być w tym pomocni. 

• Zachowywanie przypisań 

Znak wodny "Google w każdym pliku jest niezbędny do informowania o tym projekcie i ułatwiania znajdowania dodatkowych 
materiałów za pośrednictwem Google Book Search. Prosimy go nie usuwać. 

• Przestrzeganie prawa 

W każdym przypadku użytkownik ponosi odpowiedzialność za zgodność swoich działań z prawem. Nie wolno przyjmować, że 
skoro dana książka została uznana za część powszechnego dziedzictwa w Stanach Zjednoczonych, to dzieło to jest w ten sam 
sposób traktowane w innych krajach. Ochrona praw autorskich do danej książki zależy od przepisów poszczególnych krajów, a 
my nie możemy ręczyć, czy dany sposób użytkowania którejkolwiek książki jest dozwolony. Prosimy nie przyjmować, że dostępność 
jakiejkolwiek książki w Google Book Search oznacza, że można jej używać w dowolny sposób, w każdym miejscu świata. Kary za 
naruszenie praw autorskich mogą być bardzo dotkliwe. 

Informacje o usłudze Google Book Search 

Misją Google jest uporządkowanie światowych zasobów informacji, aby stały się powszechnie dostępne i użyteczne. Google Book 
Search ułatwia czytelnikom znajdowanie książek z całego świata, a autorom i wydawcom dotarcie do nowych czytelników. Cały tekst 



tej książki można przeszukiwać w Internecie pod adresem http : //books . google . com/ 




STANFORD UNIYERSI TY LIBRARIES 



r 




STANFORD UNIYERSITY LIBRARIES 



Teodor ^eske-Choiński. 



Neofici Polscy 



Materyały historyczne. 



^^^^^ 



WARSZAWA 

DRUK PIOTRA LASKAUERA i S-KI. 
1904. 



JlflSBOJieBO U,eH3ypoK). 
Bapraasa, 20 Iioja 1904 ro^a. 



7a '.•''■•• ■ 



OBjnŚMIENIE. 



Zdarza, się często, iż dochodzi się do celu zu- 
pełnie innego, aniżeli się zamierzało. 

Porządkując materyały do studyum o frankistach, 
sprawdzałem w warszawskich kancelaryach kościelnych 
daty, podane przez Aleksandra Kraushara w jego cen- 
nem dziele p. t: « Frank i frankiści». Znalazłszy, cze- 
go szukałem, wertowałem przez ciekawość «Księgi uro- 
dzonych», dalej: może znajdzie się jeszcze jaki neofita, nie 
należący do grupy frankistów? Rezultat był nadspo- 
dziewany, w samym bowiem Św. Krzyżu wykopałem 
z pyłów i kurzów pożółkłych ksiąg blisko stu Żydów, 
ochrzczonych w XVIII stuleciu. 

Poszukiwania tego rodzaju mają to do siebie, iż 
podniecają, jak narkotyk. Ciekawość rośnie z rosną- 
cym materyałem. Chciałoby się znaleźć dużo, jak 
najwięcej, czego się szuka w pewnym kierunku — zbie- 
racza ogarnia namiętność. 

W ten sposób stało się, iż pracowałem cztery 
lata w różnych kancelaryach kościelnych, warszawskich 

-- 5 — 



i niewarszawskich, iż oprócz « Ksiąg urodzonych » wer- 
towałem konstytucye, herbarze, pamiętniki, różne dzie- 
ła historyczne i t. d. — i wykierowałem się wypad- 
kiem, mimowoli, na pierwszego, zdaje się, « heraldyka 
żydowskiego ». 

Na pierwszego i zapewne ostatniego... Bo wątpię, 
żeby znalazł się ktoś drugi tak ciekawy, komuby się 
chciało przeczytać kilka milionów metryk w czterech 
językach (łacińskim, polskim, niemieckim i rosyjskim), 
redagowanych z nużącą jednostajnością. A trzeba czy- 
tać koniecznie wszystkie, jedną po drugiej, nowo- 
chrzceńcy bowiem żydowscy nie mają swoich ksiąg 
osobnych, lecz są zapisani w ogólnych -< Księgach uro- 
dzonych ». 

Zrazu traktowałem tę szperaninę jako zabawkę, 
jako zaspokojenie osobistej ciekawości. Gdy jednak 
materyał urósł do poważnych rozmiarów^ postanowiłem 
wydać słownik neofitów polskich. 

Zapyta kto: jaki cel może mieć taki słownik? Od- 
powiem na to: jest to materyał historyczny, jak każdy 
inny. Wydaje się słowniki szlachty (herbarze), litera- 
tów, artystów, lekarzów, prawników i t. d. Dlaczego- 
by ludzi nie miało obchodzić, ilu Żydów przyjęło wia- 
rę chrześciańską, gdzie, kiedy, dla czego i z jakich 
sfer się nasi neofici rekrutowali? Ciekawość ta jest 
L bardzo naturalna w społeczeństwie, które miesza się 

coraz więcej z rasą żydowską. Krew semicka wsiąka 
od pewnego czasu wszędzie, we wszystkie sfery, a z tą 
krwią wsiąkają jej instynkty, tradycye i poglądy. War- 
szawianin z przed laty pięćdziesięciu nie poznałby już 
dziś swojej kochanej Warszawki, a za lat sto, gdyby 
mu wolno było wrócić na ziemię, czułby się w niej 



zupełnie obcym. Przyszłemu psycłiologowi rozwoju 
i przemian naszej duszy narodowej wyjaśni słownik 
neofitów polskich niejedną zagadkę — powie mu, dla- 
czego pewne poglądy i zapatrywania, wierzenia, pe- 
wne « ideały », który cłi przeszłość polska nie znała, 
wysunęły się na czoło naszej cywilizacyi. 

Rozumie się, źe niniejszy tom jest tylko począt- 
kiem, drobnym odłamem całości, na której wykończe- 
nie pow^inna by się złożyć praca stu szperaczów. 
W miarę, jak mi materyał będzie przybywał, będę 
wydawał dalsze tomy z dopełnieniami. 

Pragnąc, aby mój słownik neofitów był doku- 
mentem, rzeczywistem źródłem historycznem, bez ża- 
dnych dodatków fantastycznych umieściłem w tomie 
niniejszym prawie wyłącznie tylko tych neofitów, któ- 
rych metryki na tvłas7ie oczy loidziaiem. Nawet me- 
tryki fi-ankistów, aczkolwiek je Kraushar przedrukował 
dokładnie, sprawdziłem sam we Lwowie, w Kamieńcu 
Podolskim i w Warszawie. Z wyjątkiem kilkunastu 
w wieku XVIII w niektórych miastach prowincyonal- 
nych ochrzczonych żydów, o których wiadomość otrzy- 
małem z rąk pewnych, i neofitów wymienionych w kon- 
stytucyach, są wszystkie daty rezultatem moich oso- 
bistych poszukiwań. Nie iinjmieniłern ivielu znanych 
poicszechnw neofitóic dlatego tylko, że nie zdążyłem do- 
tąd odnaleźć ich nwtryk. Uczyniłem to rozmyślnie, 
przekonałem się bowiem wielokrotnie, iż wiadomości, 
obiegające z ust do ust, bywają rzadko ścisłe. Ina- 
czej wygląda zwykle legenda, a inaczej dokument. 

Być nie może, by w tak wielkiej liczbie cyfi-, na- 
zwisk, miejscowości, nie znalazła się tu i owdzie ja- 
kaś omyłka. Na omyłki pracują nasamprzód pisarze 



- 7 



kancelaryi kościelnych, nie robiący sobie wiele cere- 
monii z nowochrzceńcem żydowskim, zapisujący na- 
zwisko bardzo często wadliwie, na omyłki pracują tak- 
że sami neofici, podający do protokułu nieraz rozmyśl- 
nie dane i daty niedokładne, na omyłki pracuje 
w końcu chochlik kaszty drukarskiej. Ale będą to 
' zawsze tylko omyłki drobne i nieliczne, głównie w pi- 
sowni nazwisk o brzmieniu niemieckiem i w datach 
chrztu. 

Powie jeszcze kto: ńie wszyscy neofici będą za- 
dowoleni z twojego «słownika». Być może. ...Wia- 
domo, że potomkowie rodzin neofickich nie lubią, gdy 
im ktoś ich pochodzenie żydowskie przypomina, 
ale i potomkowie rodzin szlacheckich i książęcych 
krzywią się na historyków i heraldyków, którzy nie 
oszczędzają bardzo często ich przodków, a nauka nie 
zwraca uwagi na ich draźliwości. Dlaczego zresztą 
miałby się neofita wstydzić swojego źródła żydow^- 
skiego? Żyd jest człowiekiem, jak każdy inny, i mo- 
że, jeśli tylko zechce, być tak samo użytecznym, ucz- 
ciwym, zacnym, jak każdy inny. 

Warszawa, w Styczniu 1904 r. 



K 



Neofici XVI i XVII stulecia. 

Dawniej niż się powszechnie mniema, ukazywali 
się Żydzi nad Wisłą, Wartą, Odrą i Łabą. 

Żyd był juź w VI wieku kupcem ogólnoeuropej- 
skim. Przebiegał on ziemie słowiańskie i germań- 
skie wzdłuż i wszerz, ciągnął wszystkiemi traktami 
handlowemi, szukając towaru, żywego i martwego. 
Bursztyn, skóry dzikich zw^ierząt i niewolnik wabiły 
go do ziem słowiańskich, na północ i wschód Eu- 
ropy. 

Głównie niewolnik słow'iański podniecał jego żar- 
łoczność kupiecką. Cały średniowieczny handel nie- 
wolnikiem, bardzo zyskowny w^ owych czasach, zysko- 
wniejszy od lichwy, spoczywał w^ jego ręku. Dostar 
czały mu go ciągłe wojny, wichrzące na ziemiach 
słowiańskich. 

Wykazał dr. MaksymiHan Gumplowicz w swojem 
studyum p. t. « Początki religii żydowskiej w Polsce >^. 
że wyznaw^ców mojżeszowych znali już pogańscy przod- 
kowie Polan. Byli to niewątpliwie kupcy, tworzący 

- 9 — 



k 



rodzaj dzisiejszych faktoryi, osiedleni wzdłuż traktów 
handlowych. 

Pierwszą wiadomość historyczną o pobycie Ży- 
dów w Polsce posiadamy od kronikarza Balduina Gal- 
lusa. Dowiadujemy się od niego, że św. Wojciech 
i królowa Judyta, matka Bolesława Krzywoustego, 
wykupywali niewolników chrześciańskich z rąk żydow- 
skich. 

Kiedy Żydzi przybyli nad Wisłę, Łabę i Odrę, 
trudno dziś stanowczo oznaczyć. Tyle tylko pewna, 
że bardzo dawno przed gromadną imigracyą z Nie- 
miec i Czech za czasów Kazimierza Wielkiego cią- 
gnęli oni za towarem przez ziemie Polan aż nad Bał- 
tyk. 1 trudno także stanowczo powiedzieć, czy byli 
w owych czasach odległych przechodniami, czy też 
osiedlali się gdzieś stale, tworząc rodzaj dzisiejszych 
faktoryi handlowych. 

Jeśli osiedlali się gdzieś stale, to być nie może, 
by się tu i owdzie od kolonii żydowskich nie odry- 
wała od czasu do czasu jakaś jednostka, przechodząc 
na stronę chrześcian. Tych od wspólnego pnia odry- 
wających się gałązek nie było oczywiście wiele, wy- 
łączność bowiem żydowska (« naród wybrany »), hodo- 
wana tak starannie, tak systematycznie w Judei od 
Hezekiela, Esry i Nehemii począwszy, aż do ostatnie- 
go tanaima talmudycznego, wszczepiła w prawowier- 
nego Żyda wstręt do innych ras, do innych religii, 
miłość jednakże, próżność i pieniądz bywają czasami 
mocniejsze od najgłębszych wstrętów rasowych i reh- 
gijnych. 

Lecz wszyscy neofici żydowscy, chrzczeni w Pol- 
sce* aż. do roku 1500, usuwają się zupełnie z pod 

— 10 - 



kontroli szperacza. Nikt ich nie zapisywał, a jeśli ich 
gdzie notowano, to niewiadomo gdzie. Bardzo rzad- 
ko sięgają księgi najstarszych kościołów po za rok 
1500. Kroniki zaś dawniejsze nie mówią nic o neo- 
fitach. 

Pierwszych znanych autentycznych neofitów spo- 
tykamy około r. 1500. 

Był wówczas w. księciem litewskim Aleksander, 
syn Kazimierza Jagiellończyka. Wziął on po ojcu 
oprócz korony wielkoksiążęcej puściznę bardzo nie- 
przyjemną, bo znaczne długi, zaciągnięte u Żydów. 
Księciu sprzykrzyła się prawdopodobnie zależność fi- 
nansowa od natrętnych wierzycielów, przeto, korzysta- 
jąc z ówczesnej burzy antysemickiej, jaka, wypadłszy 
z Hiszpanii, obiegła wichrem całą Europę zachodnią 
i środkową, wypędził dekretem z n 1495 Żydów 
z wszystkich ziem podległych jego berłu. Ubodzy, 
nie mający nić do stracenia, przenieśli się do Polski, 
nie wszyscy jednak Żydzi litewscy nie mieli nic do 
stracenia. Wielu z nich dorobiło się na dzierżawie: 
podatków, myt, gorzelni, soli, wosku i mostów zna- 
cznych fortun, które dekret książęcy, przecinający 
wszystkie zobowiązania między rządem a dzierżawca- 
mi, druzgotał bez miłosierdzia. Nie chcąc się odda- 
lać od iródeł swoich majątków, wyrzekła się część 
poborców i celników żydowskich wiary przodków 
i przyjęła chrzest. Lecz tylko nazwiska wybitniej- 
szych z pomiędzy tych neofitów utrwaliły się w do- 
kumentach. Mniejsi, nie zajmujący urzędów koron- 
nych, wsiąkli niepostrzeżenie w społeczeństwo chrze- 
ściańskie. 

Najstarszymi znanymi ńa Litwie neofitami są 

— 11 — 



Oszejkowie. Kodeks dyplomatyczny Rzyszczewskiego 
wymienia (I, 352) ochrzczonego zaraz po wydaniu de- 
kretu Aleksandra, Żyda Stanisława Oszejkę, którego 
król Jan Olbracht nobilitował w r. 1499, nadaw^szy 
mu herb «Merawy». 

W tym samym czasie ochrzcił się Abraham (Ab- 
ram) Józefowicz (Ezofowicz), syn Joska Rachejewicza, 
najbogatszy Żyd litewski XVI stulecia. Handlując 
skórami, solą i wódką i dzierżawiąc podatki i myta, 
dorobił się tak znacznej fortuny, iż stał się Rotszyl- 
dem Utewskim. Nie tylko dygnitarze koronni byli 
jego dłużnikami, lecz nawet sam król, Zygmunt I, 
niepokojony ciągle kłopotami pienięźnemi, stukał bar- 
dzo często do szkatuły możnego poborcy. Ezofowicz 
z as nie odmawiał królowi nigdy pomocy, gdyż wiedział, 
że monarchowie posiadają środki wynagrodzenia u- 
przej mości poddanych. Rachuby nie omyliły go, król 
bowiem, woląc płacić urzędami niż gotówką, o którą 
było u niego trudno, otwierał dla cierpliw^ego wierzycie- 
la coraz to inne, a coraz obfitsze iródła dochodu. Oddał 
on Ezofowiczowi cło i sól w Kownie i Smoleńsku, myto 
mińskie, mennicę litewską, komorę wileńską, brzeską, łuc- 
ką, w^łodzimierską, w końcu obdarzył go przywilejem 
na dwór hrynkowski i rozległe ziemie w powiecie^ tro- 
ckim. Zręczne, zabiegliwe ręce Ezofowicza wydoby- 
wały z tych licznych źródeł wielkie mnóstwo złota — 
tak dużo, iż jego szkatuła budziła zazdrość powsze- 
chną. Nie zważał na tę zazdrość Zygmunt I, korzy- 
stający bezustannie z mądrej powolności swojego po- 
borcy. Nie tylko pozW'alał mu się bogacić kosztem 
swoich poddanych litewskich, lecz przyozdobił nawet 
jego złoto herbem, nobilitacyą (w r. 1507) i wysokiem 

— 12 — 



dostojeństwem. Bo kiedy Bohusz Bohowitynowicz zrzekł 
się w r. 1509, podskarbiostwa litewskiego, mianował 
Zygmunt I Abrama Ezofowicza podskarbim wielkim 
litewskim (w r. 1510) czyli po dzisiejszemu mówiąc, 
ministrem finansów. I tak zasiadł świeżo ochrzczony 
Źyd, zwykły handlarz, dzierżawca myt i ceł, w radzie 
wielkoksiążęcej obok takich panów, jak: kniaź Kon- 
stanty Ostrogski, Mikołaj Radziwiłł, Ostyk, Kierzgajłło, 
Jurij i Stanisław Hlebowicze, Jan Zabrzeziński, Jan Sa- 
pieha i inni. Król pozbył się prawdopodobnie w ten 
sposób niewygodnych długów, a mądry finansista ku- 
pił sobie za pieniądze najwyższą rozkosz wszystkich 
w ogóle zbogaconych szybko kupców -- honory, za- 
szczyty. 

Od Abrahama Ezofowicza, który na chrzcie św. 
przyjął imię Jan^ wywodzą się Józefoicicze-Hlebiccy 
herbu Leliwa. Legitymując się w r. 1805 przed de- 
putacyą witebską, wyprowadzili swój rodowód od Woj- 
ciecha, syna Abrahama (Jana). Tymczasem wiadomo, 
że Abraham Józefowicz nie miał syna Wojciecha, w te- 
stamencie bowiem swoim z roku 1819, krótko przed 
śmiercią, wymienił tylko synów Jana (Bazylego), Kon- 
stantego i córkę Marynę. Na tym fakcie się opiera- 
jąc, wywodzi Józef Wolff w swoim szkicu historycz- 
nym p. t. «Źyd ministrem króla Zygmunta » od Ab- 
rama Ezofowicza nie Józefowiczów Hlebickich, lecz 
Abramowiczów herbu Jastrzębiec. Że Abrama przy- 
jęli do herbu Zabrzezińscy, którzy pieczętowali się Le- 
liwa, nie obala hipoteź:y Wolffa. W pierwszej poło- 
wie XVI. stulecia zmieniano herby i nazwiska dosyć 
często, zanim się ostatecznie ustaliły. 

— 13 — 



Abram Ezofowicz miał dwóch braci, Michela i Aj- 
zyka^ z których pierwszy b}^ także nobilitowany 
(w r. 1525) i także z herbem Lełiwa (przyjęty do 
herbu przez Hlebowiczów). Od niego mogą pocho- 
dzie Józefowicze Hlebiccy. 

Zygmunt I lubił Żydów, otaczał się nimi chętnie, 
na co ówczesna szlachta polska sarkała, czego dowo- 
dem wzmianki, rozrzucone w Aktach Tomicianach. Do 
jego protegowanych czy waerzycielów należał także ja- 
kiś neofita Stefan Fiszely nobilitowany w r. 1507, 
przyjęt)' do herbu przez Korabitów. I ten nowo- 
chrzczeniec musiał się królowi wielce przysłużyć, otrzy- 
mał bowiem wielkopolskie starostwo Powidz, od któ- 
rego utworzył sobie nazwisko «Powidzki» i stał się 
protoplastą domu Poukhkich herbu Korab. Ten Ste- 
fan Powidzki, starosta powidzki, piastował później za- 
szczytną godność wojskiego kruszwickiego. Ożeniony 
z Elżbietą Szmigielską, miał z nią córkę Zuzannę, 
którą Metr. kor. cytuje w r. 1550 jako żonę Jana Su- 
łikowskiego (zobacz <c Herbarz Polski >> Bonieckiego, 
tom V). 

Gdyby się przejrzało wszystkie księgi kościelne 
XVT stulecia, znalazłoby się niewątpliwie tu i owdzie 
jakiego neofitę pochodzenia ż}'dowskiego. praca to je- 
dnak nad siły jednego poszukiwacza. Księgi zresztą 
kościelne XVI i XMI w. zawierają rzadko wiadomo- 
ści dokładne; podają one zwykle tyWio imię neofity, 
przyjęte na chrzcie, nie zapisując nadanego mu na- 
zwiska. 

W Łęczycy ochrzcił się we wrześniu i5gi roku 
chłopiec żydowski Samuel {puer judatus), w siódmym 
roku życia i przyjął imię Stanisław. Do chrztu trzy- 



u - 



mali go: Baltazar Radzyński, Albert Zaleski i Barbara 
Miroszewska. 

Księgi kościelne fary łęczyckiej zapisały w stu- 
leciu XVII trzech ochrzczonych Żydów, ale w żadnej 
ż tych metryk nie ma nazwiska neofity. W kwietniu 
1669 r- ochrzcił się « Franciszek z Łęczycy » (rodzice 
chrzestni: małżeństwo Gawrońscy z Opola) — w kwie- 
tniu 1673 r. « Wojciech z Przemy śla» — (rodzice chrze- 
stni: Łada i Piekarska) — w maju 1675 r. « Mateusz 
Stanisław ze I/wowa» (rodzice chrzestni: Stanisław Bo- 
czkowski i Anna Dzierzbicka). Metryki tych neofi- 
tów nie objaśniają, jakie nazwiska przyjęli nowo- 
chrzceńcy. 

Księgi fary włocławskiej są dokładniejsze. Zapi- 
sały one w lipcu 1656 małżonków Nawrockich z Do- 
brzynia, Adama i Annę i trzy ich córki: Zofię, Agnie- 
szkę i Reginę. Chrzciła się tam także w listopadzie 
1694 r- Żydówka, której nadano imię Elibieta (bez na- 
zwiska). 

W księgach warszawskiego kościoła św. Krzyża, 
zapisano w XVII stuleciu tylko sześć nazwisk neofi- 
ckich. Kry Sty an Fryderyk Horotcicz, profesor języków 
wschodnich, który zmienił prawdopodobnie wiarę da- 
wniej, w jakiej innej parafii, bo posiadał już imiona 
chrześciańskie, ochrzcił w lipcu 1655 r. swoją ośmio- 
letnią córkę Ludwikę Magdalenę, zaznaczając, iż ma- 
tka dziecka została w wyznaniu mojżeszowem. Ro- 
dzicami chrzestnymi tej neofitki byli król Jan Kazi- 
mierz z królową Maryą Ludwiką. 

W lipcu 1674 roku ochrzciła się w Warszawie 
w kościele św. Krzyża Maryanna Naicrocka, Do chrztu 

— 15 — * 



podawał ją Marek Buttler z wojewodziną krakowską, 
Heleną Lubomirską. 

W tym samym miesiącu i roku przyjął katolicyzm 
Jan Dobroioolski, trzymany do chrztu w imieniu króla 
i królowej przez Debaulieu'a i Maryę Dubuisson. 

W czerwcu 1675 ^- zniienił wiarę Michał Dobro- 
icolski w 27 roku życia. Jego rodzicami chrzestnymi 
byli księstwo Czartoryjscy, Grzegorz i Anna. 

W sierpniu 1675 ochrzcił się Krzysztof Węgrow- 
ski. W lipcu 1694 ^' J^"^ Wileński (Wiliński). 

Oprócz: Horoiviczówny , Nawrockiej^ Jana Dobro- 
tvolskiego, Michała Dobrowolskiego, Krzysztofa Węgrow- 
skiego i Jana Wilińskiego chrzciło się w stuleciu XVII 
w Warszawie w kościele św. Krzyża, dwunastu Żydów 
i sześć Żydówek, których nazwisk, przyjętych później, 
księgi urodzonych nie podają. W r. 1679 ochrzcił 
się chłopiec żydowski, pochodzący z Francyi, w czter- 
nastym roku życia. Do chrztu, na którym nadano 
mu imię Piotr, trzymali go: Jan de Baluze i genera- 
łowa Lamberta Mary a z de Ferdmontów de Buy. 
W r. 1682 zmienił wiarę Józef Franciszek^ w lutym 
1655 Jan Jakób (lat 24) i dziewiętnastoletnia Lydwika 
(do chrztu trzymali ich w imieniu króla Jana Kazimie- 
rza i królowej Maryi Ludwiki: Stanisław Sarnowski, 
opat sulejowski, Wilhelm Buttler, Stefan Bal i Joanna 
Małgorzata de Yillers, ochmistrzyni dworu królowej) — 
w czerwcu 1664 r. dwudziestoletni Franciszek (rodzice 
chrzestni: wojski krakowski Rupniewski, kasztelan woj- 
nicki Jan Wielopolski i Teofila Rejowa — w r. 1676 
Maryanna — w r. 1688 Katarzyiia Joanna (lat 13). — 
W maju 1690 Józsf Karol — w kwietniu 1691 r. Jó- 
zef (lat 26) — lipcu 1692 roku Stanisław (lat 18) — 

— 16 — . 



w kwietniu 1694 roku Michał % Wągroica (lat 25) — 
w październiku 1697 r. Franciszek (lat 19) — w sier- 
pniu 1699 !"• ^'^na — w sierpniu 1699 Michał — (lat 
29) — w sierpniu 1699 Jakób, (rodzice chrzestni: pod- 
kanclerzy Tarło i wojewodzina bracławska Anna Clio- 
mentowska) — w sierpniu 1699 Anna (rodzice chrzest- 
ni kasztelan Jakób Chomentowski z wojewodzianką 
bracławska Salomeą Chomentowską) — w sierpniu 
1699 ^' Michały trzymany do chrztu przez marszałka 
w. k. Aleksandra Sapiehę i Działyńską. 

Księgi kościelne św. Jana w Warszawie zacho- 
wały ze stulecia XVII siedm nazwisk neofickich. W r. 
1637 chrzcił się Jan Nowakoivsk% syn Abrahama i Re- 
giny z Tykocina — w r. 1638 Stanisław Trojanowski, 
poprzednio Salomon z Trojanówki w ziemi kijowskiej; 
— w listopadzie tego samego roku (1638) Jan Karol 
Roman^ do chrztu trzymał go w zastępstwie księcia 
Karola Samuel Lipski z panią Osińską. W lipcu 
1660 r. ochrzcił Jan Hieronim Rubinkowski^ obywatel 
krakowski, dzieci swoje: Kazi?nierza Mikołaja i Annę, 
On sam zmienił wiarę razem z żoną przed r. 1660, księ- 
gi bowiem kościelne nazywają go w metryce antea Ju- 
daeus nunc baptisatus. 

W kwietniu 1664 wszedł do wiary katolickiej 
Stanisław Słoniewski (Słonieski) z Lublina. Jan Do- 
browolski z Krakowa, syn Chaima i Anny chrzcił się 
w maju 1672 r. — Stanisław Uxnański w styczniu 
1651 r. 

Oprócz: Nowakowskiego, Trojanowskiego, Roma- 
na, Uznańskiego, Rubinkowskich, Słoniewskiego i Do- 
browolskiego, zapisały księgi - kościelne św. Jana .XVII 
stulecia dwunastu neofitów i jedne neofitkę bez na- 

Ncofici polscy, 2 

— 17 — 



zwisk z samemi tylko imionami: w styczniu 1651 r. 
Marcina — w kwietniu 1651 Wojciecha — w czerwcu 
1655 r. Kazimierza z Krakowa — w czerwcu 1655 r. 
Michała — w marcu 1662 r. Michała z Krakowa — av 
maju 1662 r. Jakóba Stanisłaica — w r. 1668 Mary- 
aanę Elżbietę z Bełżyc — w czerwcu 1668 Jafia — w 
r. 1669 Józefa z Orli na Podlasiu — w listopadzie 1670 
Jana Michała, syna Abrahama i Anny (rodzice chrzest- 
ni: król Michał i królowa Eleonora) — w lipcu 1672 
Samuela Jakóba^ syna Borucha i Pessy — w maju 1673 
Jana z Krakowa, syna Icka i Sary — w lipcu 1674 
Ja7ia, syna Dawida z miasta Sulian <^de Samogitia». 

W stuleciu XVII chrzcili . się prawdopodobnie 
także Koźlińscy Ignacy i Antoni herbu Bodziec, w dy- 
plomie bowiem nobilitacyjnym z roku 1765 dodano: 
«już in ąuarta jjrogenie od antecessora swojego a su- 
pcrstitionibus geniis israeUticae pochodzący ». 

Zawoyscy (Zawojscy; herbu Jastrzębiec, Karol, 
obersztlejtnant regimentu koronnego buławy w. koron- 
nej, Kajetan, pułkownik regimentu pieszego i Marcin, 
bracia, synowie Józefa Zawoyskiego i Krystyny Ko- 
narskiej, wnukowie Kazimierza, prawnukowie Wojciecha, 
przyjęli chrzest niewątpliwie w XVII stuleciu (nobili- 
towani w r. 1765; zobacz Akta kanclers. ks. 45, 46. 



-^ 18 



II. 

Neofici XVIII stulecia. 

Chrzcić w większej liczbie zaczęli się Żydzi w Pol- 
sce i na Litwie dopiero w XVIII stuleciu, na co zło- 
żyły się dwa powody: działalność księdza Turczyno- 
wicza i agitacya znanego apostaty żydowskiego, Franka. 

Żył na Litwie w XVIII stuleciu ksiądz Józef Ste- 
fan Turczynowicz, kanonik piltyński, proboszcz w Dzię- 
ciole, a następnie administrator parafii św. Stefana 
w Wilnie, kapłan wielce gorliwy. 

Zdarzyło się, źe do tego księdza Turczynowicza 
zgłosił się jakiś rybak z prośbą wysłuchania spowie- 
dzi, gdyż, jak mówił, za trzy dni będzie brał udział 
w połowie ryb i ma przeczucie, że utonie. Ksiądz 
Turczynowicz, chcąc przekonać rybaka, źe przeczucia 
zawodzą, odmówił proszącemu rozmyślnie spowiedzi 
i kazał mu przyjść po dokonanym połowie. 

Lecz przeczucie nie zawiodło rybaka... Utonął 
w istocie. 

Wypadek ten zmartwił do tego stopnia świąto- 
bliwego kapłana, że postanowił wyrzec się godności 

— 19 - 



kościelnych i poświęcić się pracy misyonarskiej. W tym 
celu chciał się udać do Afryki, gdy mu jednak zwró- 
cono uwagę, że i w domu może działać pożytecznie, na- 
wracając innowierców, został w Wilnie i rozpoczął 
działalność misyonarską pomiędzy Żydami. 

W Wilnie i w różnych miastach litewskich wy- 
szukiwał prozelitów, zwracając się głównie do ubogich. 
Skąpym groszem swoim dzielił się z niezamożnymi 
Żydami, przygarniał ich do siebie, karmił, przyodzie- 
wał, nauczał, a chętnych nawracał i chrzcił. Rozsze- 
rzając swoją działalność, wziął sobie do pomocy kilku 
młodych misyonarzów, założył konfraternię. Okazało 
się jednak, że Żydzi byli bardzo odporni, że nie chcieli 
się ukorzyć przed krzyżem. Daleko chętniejsze w tym 
względzie były Żydówki. Dlatego zwinął ksiądz Tur- 
czynowicz konfraternię męzką i założył stowarzyszenie 
żeńskie, z którego wykw^itł zakon «Maryawitek», po- 
twierdzony przez papieża Benedykta XIV. W r. 1737 
oddano Maryawitkom w Wilnie kościół św. Łazarza, 
a w kilka lat potem rozporządzał już now^ zakon na 
Litwie siedmnastu klasztorami. 2 Litwy przeszły Ma- 
ry a witki do Korony. 

Klasztory Maryawitek stały się schroniskami 
wszystkich Żydówek, które uważały za konieczne oder- 
wać się z jakichkolwiek przyczyn od swojego ogniska 
domowego. Która zapłonęła miłością do jakiego chrze- 
ścianina albo poróżniła się z rodziną, albo nie miała 
z czego żyć, albo przeniosła w istocie wiarę chrześ- 
ciańską nad swoją narodową — wszystkie spieszyły 
pod ciepłe, opiekuńcze skrzydła Maryawitek, pewne, 
że znajdą w świątobliwych siostrach troskliwe matki. 
Bo Maryawitki nie tylko karmiły, przy odziewały i u- 

- 20 - 



czyły swoje «dzieci». Przygotowując je do chrztu, 
wyszukiwały im możnych zwykle rodziców chrzestnych, 
opiekunów, mężów, posady, wszystko wogóle, czego 
która z nich potrzebowała. Było to niezbędne, neo- 
fitki bowiem, odcięte od swojego pnia, odtrącone przez 
własne rodziny, stawiały się bezdomnemi sierotami. 

Obliczono, ze Maryawitki ochrzciły aż do roku 
1820 około 2000 Żydówek, które wyszły w znacznej 
części zamąż za chrześcian. Sam ks. Turczynowicz 
(umarł w r. 1773) ochrzcił 500 katechumenów. 

Pomiędzy «dziećmi» księdza Turczynowicza znaj- 
dował się pewien procent neofitów płci męzkiej. On 
to prawdopodobnie lub który z jego pomocników na- 
vrócił do wiary chrystusowej owych neofitów litew- 
skich, których król Stanisław August nobilitował w ro- 
ku 1764 i 1765 (Akta kanclers. ks. 42, 45, 46), 
a których konstytucye W. Ks. Litewskiego wymienia^ 
ją jako « neofitów dystyngowańszych» co znaczy, że 
byli jeszcze inni «mniej dystyngowani », czyli ubożsi 

Oto ich nazwiska: 

Bartoszewicz Bonawentura, herbu Nowina. 

Bergin. 

Bielski Tadeusz. 

Dessmo Teodor (Dessau, Żyd, pochodzący z mia- 
sta niemieckiego Dessau). Był później, w r. 1768 żup- 
nikiem zakroczymskim. 

Dobrowolscy^ Jan i Dominik. 

Dobrowolscy z Orszy. Szymon Dobrowolski o- 
chrzcił się w r. 1740 w Orszy, w kościele Jezuitów. 
Jego synowie: Jan i Grzegorz. 

Dobrowolscy ze Szkud, herbu Nowina. Marcin 
Dobrowolski ochrzcił się w r. 1780 w Szkudach. Je- 



— 21 



go syn: Jerzy. Tegoż Jerzego synowie: Antoni, wła- 
ściciel Musiad w r. 1795 i Józef. 

Dobrowolscy herbu Odyniec. Chrzest przyjął Jan 
Dobrowolski. Jego synowie: Felicyan zakonnik ba- 
zyliański, Piotr, komornik orszański w r. 1788 i Fran- 
ciszek. 

Dobrzyńscy: Franciszek, Maciej, Antoni (bracia) 
herbu Kandor. Syn Macieja, Dominik, zaślubił Apo- 
lonię Staniszewską i zamieszkał w Warszawie. Tegoż 
synowie: Henryk, Władysław, Ignacy. Henryk legity- 
mował się ze szlachectwa w Warszawie, w r. 1857. 

Dziokowscy: Andrzej (ojciec), Stefan (syn) herbu 
Trąby. Andrzej Dziokowski chrzcił się prawdopodo- 
bnie w początkach XVIII stulecia, gdyż już w r. 1748 
był wojskim owruckim. Jan Józef Dziokowski byl 
w r. 1782 opatem konwentu 00. Bazylianów w Żół- 
kwi. Jego synowcowie: Andrzej i Jakób, synowie Szcze- 
pana, należeli w r. 181 7 do stanów galicyjskich. 

Górski (Gurski) Ignacy i Józef herbu Łaska. 

Jakubowski herbu Orle skrzydło (Kopacz odm.). 

Jakubowski Wojciech, herbu Topór, syn Franci- 
szka Jakubowskiego i Katarzyny z Rupniewa Rup- 
niewskiej, pułkownik wojsk niemieckich i francuskich, 
kawaler francuskiego orderu św. Ludwika. 

Jakubowski: Michał, Kazimierz i Felicyan, bracia 
poprzedniego, synowie Franciszka, herbu Topór. 

Jakubowski Sebastyan, herbu Topór, podporucz- 
nik, nobilitowany w r. 1 790. 

Jankowski Felicyan. 

Jarmund Stanisław. 

Jeleńscy: Jakób, Mateusz i Stanisław. 

Kazimirski Felicyan herbu Łaska. 

— 22 — 



Krasnowojsld Szymon herbu Wdzięczność. 

Krzyżanowski Franciszek. 

Kwieciński Józef. 

Lipiński Jan herbu Strzała. 

Lipscy Karol i Stanisław herbu Kościesza Ku- 
szaba. 

Lutyński Teodor. 

Łyzyńscy-Abrahamowicze: Franciszek i Ludwik her- 
bu Lubicz. 

Majoivski (Majewski) Antoni. 

Ma7ikowski. 

Michałowski Jan herbu: Trzy czerwone tulipany 
w złotem polu; nad koroną trzy strusie pióra, a w ich 
środku mały krzyż. 

Niewiarowski Manin Andrzej. 

Nizielski 

Noiuakowski Jan. 

Nowakowski Franciszek Mateusz. 

Orłowski Antoni — herb taki sam, jak Michałow- 
skiego. 

Oświęcimski (Osiecimski) Michał Jan herbu Lu- 
bicz odm. 

Paicłówicz Piotr. 

Pawłowski Kazimierz. 

Porębski Jan Józef, herbu Kornicz. 

Poziomkowscy: Tomasz i Antoni. 

Poznański Józef herbu Boża Wola. 

Przewłocki Andrzej. 

Schabiccy: Wojciech, Franciszek, Antoni, herbu 
Jastrzębiec. 

Sziyaczkiewicz Józef. 

Szymański Wojciech. 

— 23 — 



Stulińslci Antoni herbu Wdzięczność. 

Swiąteccy: Stanisław, Tomasz, Wojciech, Ignacjs 
Antoni i Józef herbu Nowina. 

Tehlowski Antoni Franciszek herbu Jastrzębiec. 

Trojanowski Antoni herbu Łaska. 

Urbanowski Walenty herbu Prus II. Tegoż syn: 
ksiądz Paulin Urbanowski, definitor generalny i kus- 
tosz prowincyi ruskiej, prokurator św. Jana w Dukli 
w r. 1765. 

Wola/iski Stefan herbu Nałęcz, nobilitowany w r. 

1765. 

Zawojscy: Karol, oberstlejtnant regimentu piesze- 
go, buławy w. koronnej — Kajetan, pułkownik regi- 
mentu pieszego — Marcin (bracia), herbu Jastrzębiec. 

Zbitniewscy: Adam, Paweł, Piotr, Ignacy, Jan, 
herbu Niedźwiedź Czarny. 

Aleksander Kraushar w swojej książce o « Fran- 
ku i frankistach» przypuszcza, że część neofitów, no- 
bilitowanych przez króla Stanisława Augusta «na proś- 
bę stanów litewskich» w r. 1764 i 1765 należała do 
zwolenników Franka. Domysł to mylny, wszyscy bo- 
wiem na sejmie koronacyjnym Stanisława Augusta 
i w roku następnym nobilitowani neofici, należeli już 
do « dystyngowanych z tego gatunku », posiadali zna- 
czniejsze fortuny, byli przyjęci na Litwie do lepszego 
towarzystwa, a niektórzy z nich, jak Jeleńscy i Dzio- 
kowscy, zajmowali urzędy obywatelskie, a nawet, jak 
Zawojscy i Jakubowscy, wyższe stopnie oficerskie 
w wojsku. 

Zważywszy, że ft-ankiści przybyli do Warszawy 
dopiero w r. i*l6o, nobilitacya zaś odbyła się w roku 
1 764, trudno przypuścić, by towarzysze Franka mieli 

~ 24 — 



czas nauczyć się w tak krótkim czasie języka pol- 
skiego, którego nie znali, przyswoić sobie zwyczaje 
i obyczaje zgoła obcego dla nich społeczeństwa, do- 
robić się majątku, koligacyi, urzędów obywatelskich 
i stopni oficerskich. Za mało lat czterech na taką 
przemianę. Wiadomo zresztą, że frankiści aż do śmier- 
ci swojego naczelnika, do r. 1 79 1 a nawet aź do śmierci 
jego córki Ewy, do n 1 8 1 6 trzymali się kupy, tworzyli 
zwartą szczelnie i zamkniętą gromadę, nie brali udzia- 
łu w sprawach społeczeństwa, do którego się przyłą- 
czyli. Dopiero około r. 18 10 zaczyna się ten i ów 
frankista odrywać od «tajnej sekty» i zbliżać do na- 
rodu polskiego. Przed tą datą wycofali się powoli 
z ruchu frankistowskiego jedyni: Golińscy, Krysińscy 
i Łabęccy. Neofici, nobilitowani w roku 1764 i 1765 
(Akta kancl. ks. 42, 45 i 46), są jako chrześcijanie 
z nielicznemi wyjątkami starsi od fi-ankistów o lat 
kilkanaście, kilkadziesiąt. Są to przeważnie Żydzi li- 
tewscy, prawdopodobnie « dzieci » księdza Turczynowi- 
cza i jego Maryawitek, a niektórzy z nich, jak Dzio- 
kowscy i Zawojscy, jeszcze dawniejsi. 

Nietylko na Litwie chrzcili się Żydzi przed fran- 
kistami. Posiadamy neofitów już z przed roku 1758. 
Spotyka się ich wprawdzie nie wielu między r. 1 700 
a 1760, ale są, czego świadectwem spis Żydów, o- 
chrzczonych od roku 1700 do 1800 w Warszawie, 
Nieszawie, Kłodawie, Poddębicach, Wartkowicach, Łę- 
czycy, Włocławku, Radomiu, Kamieńcu Podolskim, 
Łucku, Winnicy. 



25 — 



Spis neofitów, którzy przyjęli wyznanie rzymsico-lcatolicide 
w paraflacłi pol8l(ich od r. 1700— 1800 w Warszay^ie ^). 

Abramski Michał Józef, lat 12 w r. 1747. 

Antonieicski Piotr Paweł, w r. 1761. 

Aprilewicz Michał lat 15, w kwietniu (aprilis) 
1765 r. 

JBeła Wojciech lat 18, w r. 17 10., 

Ferens Wawrzyniec Michał, dr. medycyny, lekarz 
w Warszawie z żoną Izabellą Różą, w styczniu 1795 
roku. 

Bielski Jan (Samuel) lat 23, syn Izraela Bielskie- 
go z Wilna, w r. 1 7 7 1 . 

Bockowski Piotr z miasta Boćki, lat 24, w r. 1789. 

Bogdańska Eufrozyna, w r, 1787. 

Bogochicalski Ignacy, w r. 17 3.5. 

Brzozowski Antoni, lat 15, w r. 1744.. 

JBrzozowski JsiU Wincenty, lat 26, w r. 1767. 

Brzuska Aniela Maryanna, lat 18, w r. 1755. 

Czerwi^cki Piotr, lat 20, w czerwcu, w r. 1766. 

Czencińska Marya Felicissima Józefa, lat 9, w czerw- 
cu 1764. 

Czericiński Jan ze Szczucina, lat 18, w r. 1789. 



') Nazwiska żydowskie, podane w nawiasie, są nazwiskami neofitów 
pized przyjęciem chrztu św. Lata, umieszczone obok nazwisk, są latami neo- 
fitów w chwili chrztu. 

— L'G — 



Dąbrowski Andrzej z Dąbrowy, w r. 1786. 

Dąbrowski Józef z Warszawy, lat 20, w r. 1786. 

Dąbrowski Antoni, brat poprzedniego, lat 1 5, w ro- 
ku 1786. 

Dąbrowski Jan, w r. 1799. 

Delmont6 Józef, Żyd włoski, w r. 1764. 

Dobrański ]6zef^ w r. 1785. 

Dobrańska Anna, żona poprzedniego, w r. 1785. 

Dobrowolska Anna Dorota Elżbieta Magdalena. 
w r. 1736. 

Dobrowolska Maryanna, z Sokołowa, lat 20, cór- 
ka Joachima i Lei, w r. 1768. 

Dobrowolska Agnieszka, żona Michała, lat 34, 
w r. 1775. 

Dobrowolska Maryanna Magdalena, córka Micha- 
ła i Agnieszki, lat 8, w r. 1775. 

Dobrowolski Antoni, syn Michała i Agnieszki, 
ur. w r. 1776- 

Dobrowolski ]^n Franciszek, lat i7, w r. 1736. 

Dobrowolski Jan, vv r. 1748. 

Dobrowolski Jan, w r. 1766. 

Dobrowolski Michał, lat 36, w r. 1775, nobilito- 
wany w r. 1790, z herbem Nieczuja. 

Dobrowolski Jan Bartłomiej z Chełma, syn Hersz- 
kowicza, lat 43, w r. 1794. 

Dobrzyński Paweł, w r. 1773. 

Dubelski Tomasz Józef (Lejzor Szmulowicz z Lu- 
blina), lat 16, w r. 1772. 

Eljasz Michał Tadeusz, w r. 1759. 

Elij Stanisław, Żyd czeski, lat 34, w r. 1777. 

Frydrykiewicz Jan Jakób, lat 19, w r. 1735. 

Gliniowski Szymon z Glinianki, lat 12, w r. 1729. 

— 27 — 



Godlewski Jan Mateusz, lat 22^ w r. 1766. 

Oolson (Golilsen, Golsen) Adam, r. 1766. 

Grabowski (Benjamin Ben-Dawid), nobilit. w r. 1 790 
z h. Dołęga odm. (zob. « Księga herbowa rodów polskich » 
Juliusza hr. Ostrowskiego). 

Orodziński Józef Franciszek (Izaak Abrahamowicz 
z Grodziska), lat 19, w r. 1772. 

Omdziński Franciszek Ksawery Józef, syn Wolf- 
fa z Grodna, w r. 1 766. 

Hoffmann Kajetan Ignacy, lat 20, chrzczony w ka- 
plicy królewskiej, w r. 1758. 

Jakubowski Józef Michał, lat 26, w n 1775. 

Jakubski Piotr, w r. 1733. 

Jakubski Antoni, syn Piotra, w r. 1733. 

Jarocki Kazimierz (Abraham Dawidowicz z Jaro- 
cina), w r. 1772. Jego żona Ewa. Jego syn Kazi- 
mierz, ochrzczony wkrótce po ojcu tego samego roku. 

Jasiński Stanisław (Pejsak), lat 20, w r. 1778. 

Jazowski (Jassowski, Jasowski) Aleksander (Kale 
Lejbowicz) z Jass, lat 25, zięć Zaleskiego Józefa (El- 
jasza Jakubowicza z Wołoszczyzny), dnia i Lipca 1770 
roku. Tego samego dnia jego żona: 

Jazoivska Rozalia (Sura), córka Józefa Zaleskiego, 
i jego żony Anny (Sury), Tego samego dnia ich syn: 

Jazoioski Kacper. 

Jaworski Stanisław z Warszawy, w r. 1785. 

Joachim, lat 36, w r. 1735. 

Józefowicz Józef Jerzy, lat 30, w marcu r. 1726. 

Józefowicz Maryanna Magdalena, lat 25, żona po- 
przedniego, w marcu r. 1726. 

Józefowicz Ludwika Salomeą Franciszka, lat 17, 
w r. 1748. 

- 28 — 



Józefowicz Jan Józef, lat 17, z Warszawy, w ro- 
ku 1767. 

Józefowicz Franciszek Antoni z Moitan, lat 20, 
w r. 1796 (nazwą miejscowości napisana w metryce 
niewyraźnie). 

Junecki Jakób, lat 24, w czerwcu r. 1773. 

Jurowski Michał (Herszko Mośkowicz z Sando- 
mierza), lat 18, w r. 1772. 

Koliński Andrzej (Icek Gerszonowicz), w r. 1784. 

Konderski Józef i Adam, chrzceni na Litwie; no- 
bilitowani w r. 1782 z herbem własnym (Trzy róże.) 

Kostecka Anna, w r. 1765. 

Kostecki Stanisław, w r. 1 765. 

Kowiecki Andrzej, w r. 1792. 

Krzyzanecki Jan (Boruch Abrahamowicz z Pod- 
burza), w r. 1732. 

Krzyżanowski ]dk6h i Bazyli, w r. 1745; nobili- 
towani w r. 1786, z herbem Dąb (Żelechy). 

Krzyżanowski Stanisław August, lat 10, w r. i764, 

Krzy^nowski ]6ze{^ lat 12, w r. 1764. 

Krzyżanowski Jakób Stanisław (Lejzorowicz z San- 
domierza), lat 25, w r. 1769. 

Krzyżanowski Jan z Turzyska, lat 20, w r, 1775- 

Krzyzmowski Jan, lat 15, w r. 1750. 

Kuciński Michał (Jakób Józefowicz), lat 40, w ro- 
ku 1776. 

Kiiczewski Jakób, w r. 1798. 

Kwiecińska Anna Józefa, w kwietniu, w r. 1799- 

Kwieciński Antoni, w r. 1791. 

Lebrechł Godfryd Michał Józef, w r. 1787. 

Ijcjbowicz Jakób, w r. 1772. 

Lejbotvicz (Lejbusiówna) Katarzyna, w r. 1789. 

— 29 — 



IjCicandowśki Józef (Jakób Mosko wicz), lat 25, 
w r. 1768. 

Lewicki Józef, lat 25, w r. 1764. 

Lewicki TomdiSz (Jakób Lejbo wicz z Grodna), lat 
20, w r. 1772. 

Lewiński Michał, w r. 1758. 

Lewiński ]6zei^ w r. 1759. 

Lichienstein August Józef, lat 25, w r. 1777. 

Liliental (Lilienthal) Józef (Lewek z Głogowa na 
Szląsku) lat 22, w roku 1781. 

Lipiński Antoni, w r. 1789. 

Lozxo Jan Stanisław Ludwik Michał, lat 13, w ro- 
ku 1788. 

Lutyński Stanisław, lat 23, w r. 1767. 

Lutyński Stanisław, w lutym r. 1792. 

Łabęcki Tomasz Józef, lat 25, w lutym r. 1787. 
Prawdopodobnie syn frankisty Tomasza Łabęckiego 
(Moska z Podhajec), w metryce bowdem chrztu, w księ- 
gach kościelnych kościoła Św. Krzyża w Warszawie, 
znajduje się dopisek: ^filius Łabęcki (Łabencki) jam 
pridem ex eodem jiidaismo conrersi^, 

Łabęcka Ewa Maryanna (Mordkówna), lat 20, żo- 
na Tomasza Józefa, w tym samym miesiącu i roku. 

Łabęcka Mar)'anna Agata, lat 3, córka Tomasza 
i Maryanny, w tym samym miesiącu i roku. 

Łabęcka Marcyanna, siostra poprzedniej, licząca 
rok życia, w styczniu r. 1787. 

Łabęcki Adam, syn Tomasza i Maryanny, uro- 
dzony w^ r. 1780. 

Łęczycki Mikołaj, lat 9, w r. 1746. 

Łoskowska Barbara Agnieszka (Bajla z Łoskowa), 
w r. 1772. 

- 30 — 



Łowicki jan Kanty Bartłomiej, lat u, w r, 1736. 

Mojecki Kazimierz, lat 20, w maju r. 1771. 

Majer Jakób Józef, w maju r. 1776. 

Majewska Józefa Rozalia Felicissima, lat 18, w ro- 
ku 1785. 

Majewski Walenty, w r. 1775. 

Marcx4>/wski Antoni Kazimierz (Manasse), w mar- 
cu r. 1777. 

Marcińskd Teresa, w r. 1773. 

Marciński Szymon, mąż poprzedniej, w r. 1773. 

Maryański Józef Joachim, lat 16, w r. 1752. 

Marzecki Tomasz Jan (Abraham z Litwy) ex Li- 
łhiiania oviundus) w marcu r. 1772. 

Maydańską Maryanna z Krasnostawu, lat 18, 
ochrzczona z wody w r. 1772, z ceremoniami w ro- 
ku 1775. 

Niedzielski Józef, nobilit. w r. 1765, z h. Szeliga. 

Niedzielski Adam (Abraham Mośkowicz z Hru- 
bieszowa), lat 20, w r. 1 771. 

Nowakowski Piotr, w r. 1 760. 

Nowakowska Anna, żona Piotra, w r. 1760. 

Nowakoicska Józefa Katarzyna, córka Piotra i An- 
ny, w^ r. 1768. 

Nowicki Felicyan Mikołaj, lat 18, w r. 1750. 

Nowicki Tadeusz Jan, w r. 1 794. 

Octobar Franciszek Józef Qakób Izaak z Prus), 
w październiku 1773. 

Olszeicska Elżbieta Mar3^anna z Kąsłnowa, lat 20, 
w r. 1773. 

Olszy cki Jó/ef Antoni, lat 30, w r. 1749. 

Pairłowski Józef z Dynowa, lat 23, w r. 1756. 

Peisser Antoni, w^ r. 17 10. 

— 31 — 



lat 40, ochrzcił się z całą rodziną dnia i lipca ro- 
ku 1770. 

Zaleska Anna (Sura) jego żona, lat 40. 

Zaleska Rozalia (Sura), zamężna Jasowska, lat 20, 
córka poprzednich. 

Zaleska Maryanna, lat 16. 

Zaleski Franciszek (Szmul), lat 7. 

Zaleska Barbara (Łaja), lat 3. 

Zaleski Ignacy, rok i. 

Zalewski Wincenty a^Paulo, w r, 1795. 

Zawadzki Józef Stanisław (Lewek z Kałuszyna), 
lat 14, w r. 1770. 

Zairarf;^^ Józef Wojciech Aleksander, lat 26, w ro- 
ku 1770. 

Zawadzki Franciszek, lat 50, w r. 1789. 

Zatvadzki Antoni Stanisław, lat 32, w r. 1789. 

Zawadzki Piotr Paweł, lat 24, w r. 1789. 

Zdanowska Franciszka Marya, w r. 1799. 

Zenopolski Tomasz Franciszek, w październiku ro- 
ku 1799. Chrzcił go Jan Albertrandi biskup Zeno- 
politański, i nadał mu nazwisko «Zenopolski», utwo- 
rzywszy je z nazwiska swojego biskupstwa in partibus 
infidelium («Zenopolitańskie»). 

Żelechowski (Zieluchowski) Józef (Lajbuś z Żele- 
chowa), lat 12, w r. 1768. 

W Nieszawie. 

Chicaliboivski Fryderyk Franciszek (Jakób), lat 22^^ 
w r. 1778. 

Lipiński Józef Ignacy, lat 26, w r. 1778. 

- 34 - 



w Kłodawie. 

Idzikowski Michał, lat 18, w r. 1782. Nazwisko 
« Idzikowskie, utworzył sobie od patrona kościoła 
{Św. Idziego), w którym się chrzcił. 

Krzymanowski Tomasz Andrzej, lat 18, \y roku 
1781. 

Krzyżański Augustyn Egidius, lat 13, w roku 

1775- 

Niedzielski Wawrzyniec Andrzej, syn Salomona 
i Racheli, lat 16, w r. 1755. 

Oświęcimski Jakób Filip, lat 17, w r. 1768. 

W Poddębicach. 

[Osada w powiecie łęczyckim). 

Kutnowska Małgorzata Regina Wiktorya z Kut- 
na, lat 20, w listopadzie r. 1756. 

Lutomierska Maryanna Jadwiga Barbara (Sara 
jz Lutomierska), w październiku r. 1752. 

W Wartl(owicach. 

{wieś w gminie Oostków w powiecie łęczyckim), 

Dobrochowski Jan, w marcu r. 1741. 

W Łęczycy. 

Cedrowski Karol, lat 24, w listopadzie r. 1782. 
Dobrowolska Maryanna, w sierpniu r. 1783. 

— Hb — 



Dobrowolska Teklsij w r. 1785. 

Dobrowolski Jan Ewangelista, syn Tekli, ur. r. 1 789, 

Dziemiński Antoni (ex parochia Novensis) z Go- 
dziemby, lat 12, w październiku r. 1776. 

Dziemińska Maryanna Rozalia, siostra poprzedniego 
lat 13, w listopadzie r. 1776, 

Jtfa^ic/ioz^^^AaFranciszkazMałachowic, wpazd.r.i 783. 

Wrzesiński Paweł (Icek Jakubowicz), lat 13, w paź- 
dzierniku r. 1779. 

(Oprócz powyższych Żydów, którzy razem z chrztem 
przyjęli nazwisko, ochrzciło się jeszcze w Łęczycy w stu- 
leciu XVIII kilku, którzy nie podali do metryk kościel- 
nych nazwisk: 

i) Stanisław Wojciech w r. 1736. 

2) Maryanna z Parzęczewa, lat 18, w r. 1745. 

3) Maryanna Franciszka, lat 17, w r. 1758. 

4) Tomasz, lat 29 i Helena, lat 20, w r. 1760. 

5) Rozalia, w r. i 763. 

6) Aniela, lat 30, w r. 1 766. 

7) Jan Stanisław Kostka, w r. 1770. 

8) Antonina, lat 16, w r. 1774. 

9) Norberta Maryanna, lat 18, w r. 1782. 

We Włocławku. 

Chęciński Józef Wojciech z Kurozwęk, lat 30, syn 
Judy i Estery Haremów, w r. 1774. 

Chęt kowski Jetn z Płocka, lat 12, w r. i 767. 

Czerwiecki Antoni Alojzy z Bierunia (powiat sier- 
pecki) lat 18, syn Lewka Lejby i vSary, w czerwcu r. 1790. 

Listopski Józef Stanisław Kostka z Sochaczewa, lat 
18, syn Jakóba Pejsaka, w listopadzie r. 1790. 

— 3() — 



I 



Majewski Joachim Wojciech z Wolsztyna (w dzi- 
siejszem W. Ks. Poznańskiem), lat 26, w r. 1769. 

Majewski z Dobrzynia, lat 12, syn Rubina Jakóba 
i Estery, w maju 1780. 

Majewski Józef Michał (poprzednio Abraham) z Ino- 
wrocławia, złotnik, lat 28, w maju r. 1785. 

Majewski Jan Stanisław z Topoli pod Łęczycą, lat 
21, syn Jakóba Jakóbowicza i Toby, w maju r. i 787. 

Wrzesieński Ludwik Stefan z Płocka, lat 1 7, syn El- 
jasza Szmula, we wrześniu r. 1785. 

Oprócz powyższych neofitów, ochrzcił ks. Antoni 
Dembowski w katedrze włocławskiej w r. 1785 dwie Ży- 
dówki z Tłuchowa z dyecezyi płockiej: i) Józefę Teresę, 
lat 1 5 i 2) Józefę Zofię, lat 3, córki Hersza arendarza 
z Tłuchowa. 

W Radomiu. 

Dobrzyńska Tekla z Zamłynia (przedmieście Radom- 
skie), w r. 1 7 7 1 . 

Ooryńska ]ustyr\di Mary anna Joanna, w r. 1776. 

Kwieciński ]6ze{ Antoni, w r. 1780. 

Lipczyńska Magdalena z Now^ego Radomia, w ro- 
ku 1776. 

Majowski Franciszek Hyacynt (Eliasz), w^ r. 1726. 

Majowski Antoni Jan Nepomucen zBroniewic, w ro- 
ku 1760. 

Nowicka Anna, w r. 1 769. 

Nowicka Tekla Barbara, w r. 1770. 

Nowomiejska z Radomia, w r. i 769. 

Pańutics Stanisław Antoni, lat 8, syn arendarza z Na- 
łęczyna pod Radomiem, w r. i 740. 

— 37 — 



Pazdziernicki Wawrzyniec Józef, w paidzierniku 
r. 1770. 

Radomski Antoni z Nowego Radomia, w r. 1779. 

Wrzesieński Bartłomiej z Radomia, we wrześniu ro- 
ku 1770. 

Oprócz powyższych neofitów, którzy przyjęli na 
chrzcie św. z imionami chrześciańskiemi równocześnie 
nazwiska rodowe, ochrzciło się w Radomiu w XVIII 
stuleciu siedm Żydówek, które nie podały do metryk 
swoich nazwisk późniejszych. W r. 1 7 1 5 w styczniu,. 
Katarzyna z córką Agnieszką — w r. 1 7 1 7 Anna — 
w r. 1729 Anna Ma7yanna i Zofia Anna lat 16 — 
w r. 1736 Katarzyna Scholastyka — w r. 1747 Róża 
i dwóch Żydów; Kajetan w r. 1748 i Józef Judy. 

W Kamieńcu Podolskim. 

Dobrowolski Kazimierz, lat 1 2, z Żółkwi, w marcu 

r. 1759- 

Kulpiński Michał, w r. i 758. 

Myślieki ]3Xi Dominik, w sierpniu r. 1756.- 

Niedzielski Kazimierz Stanisław Kostka, 1756. 

Krzyżanowski Jan Jakób, syn Jankla i Sary z Mo- 
hilowa, w czerwcu 1758. 

Przybyłowicz Józef, syn Szlomy i Ity z Jarosławia, 
w lipcu r. 1757. 

W Łucl(u. 

Wolańsk% w r. 1755. Tegoż syn czternastoletni 
Adam, ochrzcił się w marcu r. 1759 w Kamieńcu Po- 
dolskim. 

- 38 — 



w Winnicy Podol8l(iej. 

Felszłyńscy. Josek z Felsztyna ochrzcił się d. 30 
września r. 1725 w kościele OO. Jezuitów w Winnicy, 
przyjął imię Józefa, nazwisko «Felsztyński». Tego sa- 
rn ego dnia zaślubił szlachciankę Katarzynę Szandyrow- 
ską, wdowę po Osińskim. Miał z nią dwóch synów: 
Ignacego i Franciszka i córkę Annę. Anna Felsztyńska 
wyszła za Jakóba Grudzińskiego, Ignacy Felsztyński, no- 
bilitowany w r. 1775 z herbem Nałęcz, zaślubił w roku 
1 7 70 Antoninę Skupijównę ze Skupia, córkę majora 
wojsk koronnych Karola Skupija; umarł bezpotomnie 
w r. 1800. 

Drugi syn Joska z Felsztyna, Franciszek Felsztyń- 
ski, miał czterech synów: Piotra, Eliasza, Aleksandra 
i Jana, (Porównaj: Franciszka Rawity Gawrońskiego 
«Studya i szkice historyczne », serya II, Lwów, r. 1900). 

W Brodach chrzcił się około r. i 780 Jakób Boes- 
sner, bankier, nobilitowany w r. 1785. 

Prawie wszyscy neofici XVIII stulecia z nieliczny- 
mi wyjątkami (Berens, Delmonte, Elij, Golson, Hoff- 
mann, Lebrecht, Lichtenstein, Lozzo, Octobar, Peter- 
man, Reichfeld, Wiglin i i.) przyjmowali nazwiska pol- 
skie. Nie wszyscy stawali w stuleciu XVIII do chrztu 
Św. z gotowem nazwiskiem, spotyka się bowiem jeszcze 
i w tern stuleciu metryki tylko z imionami nowochrzceń- 
ców, ale zdarza się to już teraz rzadziej, aniżeli dawniej. 

Nazwiska neofitów powstawały: jedne od miejsco- 
wości, z których katechumeni pochodzili, np. Dobrzyń- 
ski z Dobrzynia, Grodziński z Grodziska, Dubelski i Ru- 
bliński z Lublina (ze zmianą pierwszej litery zamiast: 

— 39 — 



« Lubelski i Lubliński»), Łęczycki z Łęczycy, Łoskow- 
ska z Łoskowa, Łowicki z Łowicza, Rymanowski z Ry- 
manowa, Słomczyńska ze Słomczyna, Staszewski i Sta- 
chowski ze Staszewa, Wodrogińska z Wędrogina, Że- 
lechowski z Żelechowa, Jarocki z Jarocina — inne od 
imion żydowskich lub chrześciańskich, np. Jakubow- 
ski i Jakubski — (Jakób), Piotrowski — (Piotr), Pawłow- 
ski — (Paweł), Lewicki i Lewiński (Lewi) — Józefowicz 
— (Józef) — jeszcze inne od miesięcy, w których się 
neofici chrzcili jak: Styczyński (chrzczony w styczniu), 
Lutomski, Lutyński, Lutnicki (w lutym), Marzecki, 
Marczewski, Marczyński, Markowski (w marcu), Kwie- 
tniewski, Kwieciński, Kwiatkowski, Kwiatkiewicz (wkwde- 
tniu), Majewski, Majowski, Majecki (w maju), Czerw^ie- 
cki. Czerwiński, Czerwieński (w czerwcu), Lipiński, Lip- 
czyński. Lipowski, Lipecki (w lipcu), Sierpiński, Sierpow- 
ski, Sierpecki (w sierpniu), Wrześniewski, Wrzesiński, 
Wrzesieński, Wrześniowski (w^e wrześniu), Paidziernicki, 
Pazdzierski (w październiku), Listopski (w listopadzie), 
Grudziński (w grudniu). 

Którzy chrzcili się w niedzielę, nazwali się: Nie- 
dzielskimi, Niedzieleckimi, Niedzielewiczami — którzy 
przybywali z dalszych stron: Przybyłowiczami, Przy- 
było wąskim i albo Przybylskimi. 

Nazwiska, pochodzące od miesięcy, nadawali neo- 
fitom głównie księża, spełniający obrzęd chrztu. Je- 
dnemu z misyonarzów warszawskich zabrakło już wi- 
docznie konceptu, bo nazwał jakiegoś neofitę, chrzczo- 
nego w październiku (po łacinie october) Oołobar, zmie- 
niwszy literę e na a; drugiego zaś, ochrzczonego w czerw- 
cu (po łacinie y^y^ms) Juneckim; trzeciego, ochrzczonego 
w kwietniu (aprilis), Aprilewiczem. 

— 40 — 



Zdaje się, że aż do n 1825 byli przeważnie księ- 
ża fabrykantami nazwisk neofickich, metryki bowiem 
łacińskie mówią prawie zawsze: ego (nazwisko księdza) 
haptisavi judeum (albo judeam), conrersiim ex infidelitate 
judaica (albo ex perfidia judaica^ ex legę mosaica), out im- 
jyosui (któremu nadałem)] nomen (imię) et cognamen 
(nazwisko) i L d. Dopiero od r. 1825 zmienia się re- 
dakcya metryk. Od tego czasu przyjmują neofici no- 
we nazwisko «z woli własnej i rodziców chrzestnych*. 
Zdarzało się także w XVIII stuleciu, że rodzice 
chrzestni nadawali nowochrzceńcom nazwiska własne, 
albo bez zmiany, albo w przeróbce. I tak trzymał 
Rybskiego do chrztu (w r. 1738) Rybiński, a Jurow- 
skiego w r. 1772 pani Jurowa. 

Był także neofitą którego ks. Stanisław Mikorski 
nazwał Idzikowskim, bo chrzcił go w kłodawskim ko- 
ściele św, Idziego. 

Neofici polscy, przyjmowali różne istniejące na- 
zwiska polskie, głównie jednak upodobali sobie kilka 
nazwisk, jak: Dobrowolski (z dobrej woli ochrzczony), 
Dąbrowski, Krzyżanowski (krzyż), Lewicki i Lewiński, 
Majewski, Kwieciński, Kwiatkowski, Nawrocki (nawró- 
cony), Józefowicz i Grudziński. Jest każdego tego na- 
zwiska po kilkanaście odmiennych, nie spokrewnionych 
z sobą rodzin neofickich. 

Do jakich sfer żydowskich neofici XVIII stulecia 
należeli, trudno oznaczyć, metryki bowiem nie mówią 
nigdy, czem się chrzczony katechumen poprzednio 
zajmował. Bardzo rzadko podają one dawniejsze imię 
żydowskie neofity, jego rodzicóws miejsce pochodzenia, 
słowem, jakieś bliższe określenie, zadawalniając się da- 
tą chrztu, imieniem i przyjętem nazwiskiem, a dość 

- 41 — 



często nawet tylko samem imieniem ochrzczonego lub 
ochrzczonej. Głównie księgi kościołów większych miast 
grzeszą pod tym względem pobieżnością. W mniej- 
szych parafiach spotyka się tu i owdzie dane dokła- 
dniejsze. 

Ponieważ jednak Żydzi nie zajmowali w Polsce 
stanowisk wybitniejszych i trudnili się wszyscy, z wy- 
jątkiem kilkudziesięciu rodzin rabin iczny eh, handlem, 
przeto nie omyli się, kto zaliczy neofitów do klasy han- 
dlującej. Nie przeszkadzało , im to wcale piąć się 
szybko w górę po drabinie społecznej, do czego po- 
magali im rodzice chrzestni, dobierani zwykle tak, aby 
mogli zaspokoić ambicye neofitów, którzy nie na to 
zmieniali wiarę, by walać się dalej w brudzie motło- 
chu. Metryki XVIII stulecia wymieniają jako . rodziców^ 
chrzestnych neofitów prawie zawsze tylko bardzo mo- 
żnych panów owego czasu, dygnitarzów dworskich i ko- 
ronnych, ministrów, biskupów, op^.t/y^w, wojewodów 
i t. d. a często naw^et samego króla. 

Rodzina Poniatowskich miała szczególne upodo- 
banie w pomaganiu neofitom. 

Już ojciec króla Stanisława Augusta trzymał do 
chrztu Tatarów i Żydów, po nim odziedziczył ten 
sport król, króla naśladowali jego bracia i krewni. 
Rozumie się, że hojny aż do marnotrawstwa władzca, 
nie był skąpym dla swoich dzieci chrzestnych, że po- 
pierał je swoją szkatułą i sw^ojemi wpływami monar- 
szemi. 

Wszyscy neofici polscy XVIII stulecia przyjęli 
wyznanie rzymsko-katolickie. Istnieje obecnie w Kró- 
lestwie Polskiem tylko jedna rodzina neoficka z owe- 
go czasu, która nie jest katolicką. Są to Wolffowie. 

— 42 — 



Ale protoplasta tego domu nie urodził się i nie chrzcił 
się w Polsce. 

^^olff. Założycielem tego domu, znanego zaszczytnie 
w medycynie polskiej i niemieckiej, był Abraham Ema- 
nuel Wolff, lekarz żydowski w Pradze Czeskiej, spro- 
wadzony około r. 1750 przez księcia Sułkowskiego 
do Leszna, gdzie był nadwornym lekarzem księcia, 
a następnie generalnym sztab- medykiem wojsk Rze- 
czypospolitej Polskiej. Napisał on po polsku i wy- 
dał w Lesznie w roku 1756 dziełko p. t: «Traktacik 
o powietrzu morowem dla ludu polskiego ». 

Przyjąwszy w r. 1762 wyznanie augsbursko-re- 
formowane w Głogowie na Szlązku, zaślubił Abraham 
Emanuel Wolff w r. 1764 Justynę Elżbietę Klose, 
wdowę po Marcinie Zimmermanie, siostrę pastora kal- 
wińskiego Klosego, i brał bardzo czynny udział w pra- 
cach gminy reformowanej w Lesznie, zajmując się gor- 
liwie zbieraniem ofiar dla gminy i broniąc na synodach 
spraw mieszczaństwa kalwińskiego przeciw szlachcie. 
Za zasługi, położone dla gminy, mianowali go współwy- 
znawcy w r. 1773 «presby terem ». 

Abraham Emanuel Wolff, miał czterech synów: i) 
Fryderyka Benjamina, ur. 1765 r., późniejszego profe- 
sora matematyki i fizyki w Berlinie, osobistego przyja- 
ciela Szy llera, 2) Emanuela Aleksandra, ur. 1767 roku, 
znakomitego lekarza w Poznaniu, 3) Ferdynanda Au- 
gusta ur. w r. 1768, znakomitego lekarza w Warszawie, 
4) Ludwika Karola, ur. w roku 1 7 70, obywatela ziem- 
skiego. 

Z czterech synów Abrahama Emanuela Wolffa, 
osiedlił się trzeci, Ferdynand August w Warszawie, i stał 
się protoplastą Unii polskiej tego domu, który dał me- 

- 43 - 



dycynie niemieckiej aż sześciu znakomitych lekarzów 
(zobacz Hirsza « Słownik wybitnych lekarzów» — Lexiko7i 
heworragender Aerłzte). 

Wolff Ferdynayid August, protoplasta linii polskiej 
tego domu, ur. w Lesznie 1768 r. ukończywszy nauki 
lekarskie w Berlinie i Getyndze, praktykował przez czas 
krótki w swojem mieście rodzinnem, następnie pełnił 
przez dwa lata obowiązki lekarza nadwornego u Gro- 
cholskiego na Wołyniu, w końcu w roku 1 793 osiadł 
na stałe w Warszawie, gdzie zdobył sobie rozleg-łą 
praktykę i powszechne uznanie. Rząd pruski miano- 
wał go w r. 1 796 fizykiem miasta Warszawy i radzcą 
lekarskim. 

W r. 1 809 założył August Wolfif wspólnie z do- 
ktorami: Dziarkowskim, Czekierskim, Brandtem i farma- 
ceutą Celińskim szkołę lekarską w Warszawie, której 
był profesorem. W r. 18 10 powołała go władza na 
prezesa ogólnej rady lekarskiej. W r. 1830, wyczerpa- 
ny pracą, wycofał się Ferdynand August Wolfif z tar- 
taku zajęć fachowych i spędził ostatnie lata życia na 
wsi, w Głuchowie pod Grójcem. Umarł w kwietniu 
1846 r., zostawiwszy po sobie oprócz pamięci znako- 
mitego lekarza, szereg rozpraw lekarskich. Nobilitowa- 
ny w r. 1820 z herbem Postęp. 

Ferdynand August Wolfif miał z żony swojej, Bar- 
bary Michler, dwóch synów: i) Karola Gustawa i 2) 
Maurycego, Pierwszy z nich był obywatelem ziem- 
skim, drugi lekarzem. 

I. Wolff Karol Gustaw, obywatel ziemski, właści- 
ciel Głuchowa pod Grójcem, zaślubił neofitkę, Joannę 
Stefanię Fraerikel. Ich dzieci: 

— 44 — 



L.2N 



i) Aniela Józefa Małgorzata, ur. w r. 1823. 

2) Władysław August Antoni, ur. w r. 1824. 

3) Joanna Matylda Franciszka, ur. w r. 1826. 

4) Wolff Andrzej Tadeusz Józef, adwokat, ob- 
rońca przy b. Radzie stanu, członek konsystorza augs- 
bursko-reformowanego dla Królestwa Polskiego, wła- 
ściciel Cielądza w powiecie rawskim. Umarł w r. 1903. 
W r. 1865 zaślubił Natalię Krystynę Zofię Koope, 
córkę aptekarza warszawskiego Edwarda Koope i An* 
ny Jaenike. Jego dzieci: a) Zofia Antonina, ur. w ro- 
ku 1866. b) Antonina Joanna, ur. w r. 1868. c) An- 
toni Edward Karol, ur. w r. 1869. d) Edward Mau- 
rycy, ur. w r. 1873. e) Natalia, ur. w r. 1880. 

II. Wolff Maurycy, lekarz w Warszawią syn Au- 
gusta Ferdynanda i Barbary Michler. Zaślubił primo 
voto Antoninę Nowakowską. Jego syn: 

i) Wolff Maurycy Antoni, ur. w r. 1825, urzę- 
dnik komory składowej w Warszawie, następnie w Pe- 
tersburgu. Zaślubił Maryę Bogdańską. Jego dzieci: 

a) Wiktor Aleksander, ur. w r. 1854, urzędnik kolei 
żelaznej w Kijowie, zaślubił Wiktoryę Hohendorff; je- 
go syn: Maurycy Andrzej, ur. w r. 1882 w Kijowie. 

b) Marj^a Paulina, ur. w r. 1855. c) Aniela Antoni- 
na, ur. w r. 1857. d) Karolina Eleonora, ur. w r. 1859. 
e) Maurycy, ur. w r. 1860. f) Helena Melania, ur. 
w r. 1862. g) Ferdynand August, ur. w roku 1864. 
h) Henryetta, ur. w r. 1866. i) Jan Maurycy, uro- 
dzony w r. 1867. 



45 



III. 

Frankiści. 

Pierwsze lata drugiej połowy XVIII stulecia pa- 
trzyły na szczególne widowisko: wielka gromada Ży- 
dów, pochodzących z tych samych stron, porzuciła 
wiarę przodków i przeszła na łono kościoła rzymsko- 
katolickiego. Potomków tych neofitów nazywamy do- 
tąd «frankistami». 

Pominąwszy relacye księży Awedyka i Pikulskie- 
go o znanej dyspucie religijnej we Lwowie (w r. 1750), 
pisali o Franku i jego towarzyszach: Adryan Krzyża- 
nowski (Dziejowośc antytalmudystów polskich, 1849 
rok), ks. Hieronim Kajsiewicz (w « Przeglądzie Po- 
znańskim » z r. 1852 w dodatku do przekładu « Ży- 
wotów pseudo-messyaszów żydowskich » d-ra Leppe'go), 
Julian Bartoszewicz (w «Encyklopedyi» Orgelbranda 
z r. 1862, w tomie IX), Hipolit Skimborowicz («Źy- 
wot, skon i nauka Jakóba Józefa Franka», 1866 r.), 
Z. L. Sulima («Historya Franka i Frankistów») i Ale- 
ksander Kraushar, (« Frank i frankiści polscy », 1895 
roku). Najdokładniej i najobszerniej opracował dzia- 

— 46 — 



lalność Franka Aleksander Kraushar, daleko lepiej od 
niemieckiego historyka Gratza («Frank und die Fran- 
kisten», r. 1868). 

W r. 1726 w wiosce podolskiej Korolówce, pod 
nizką strzechą arendarza żydowskiego, przyszedł na 
świat chłopiec, który miał w lat kilkadziesiąt potem 
zajaśnieć sławą reformatora. Ojcem jego był Lejb, 
matką Rachela, pochodząca z okolic Rzeszowa. 

Reformatorowie religijni odznaczają się zwykle 
w latach dziecięcych usposobieniem marzycielskiem. 
Zamknięci w sobie, skupieni, nie biorą udziału w ha- 
łaśliwych zabawach rówieśników^ snując w cichości 
serca złotą przędzę swojej przyszłej misyi. 

Nie tak syn Lejba i Racheli. Chłopiec nie lu- 
bił samotności, kontemplacyi, książki. Gwałtowny, od- 
ważny, ruchliwy, niespokojny, fizycznie bardzo silny, 
urodził się raczej na awanturnika niż na misyonarza. 
Już w latach chłopięcych zarysował się wyraźnie 
charakter późniejszego wodza kornej rzeszy. Mały 
Jakób Lejbowicz, odrodziwszy się od swojego naro- 
du, był przedewszystkiem odważnym aż do zuchwal- 
stwa. Nie przerażały go guzy, nie zatrważała prze- 
waga siły. Do każdej bójki stawał z animuszem za- 
wadyaki, nie pozwalającego sobie pluć w kaszę. Gdzie 
się dzieci biły, bił on najwięcej, wysuwając się zawsze 
jako wódz na czoło walczącej gromady. 

Odwaga, niezrażająca się żadnemi przeciwnościa- 
mi, których mu życie awanturnicze nie skąpiło i chci- 
wość władzy, żądza rozkazywania, były głównemi ry- 
sami charakteru Lejbowicza. Pomogły mu one do za- 
władnięcia nad duszami późniejszych zwolenników 
i do utrzymania ich w karności wojskowej. Tłum idzie 



47 



zawsze za odważnym i składa chętnie w jego ręce 
swoje losy. 

Śmiały cłiłopłec, «zucłi», urodził się oprócz tego 
z głową samodzielną i z zmysłem praktyczności. Du- 
żo zdrowego rozsądku dała mu jego gwiazda szczęśli- 
wa na drogę życia. Już jako dziecko kilkoletnie kry- 
tykował Lejbowicz zabobony i przesądy żydowskie^ 
a jako młodzieniec drwił jawnie z «uczoności» talmu- 
dystów. Nie olśniewała go, nie onieśmielała «powag"a 
chachamów». Miał on swoją «własną głowę» i jej 
tylko natchnieniom ulegał. 

Wychowania starannego nie otrzymał Jakób Lej- 
bowicz, kultury wyższej nie dali mu rodzice. Nawet 
nie był « uczonym » w rozumieniu żydowskiem, nie 
grzebał się w mądrości talmudycznej. Pozostał on 
na całe życie człowiekiem prostym, czego się wcale 
nie wstydził, czem się, przeciwnie, chełpił. Jego zdro- 
wy rozsądek i zmysł praktyczności ważył)'^ więcej od 
kopiastej fury ksiąg. 

Szedł zrazu utartą drogą narodu żydowskiego — 
drogą handlu. Spędziwszy pierwsze lata dziecięce na 
Podolu, udał się w trzynastym roku życia na Woło- 
szczyznę, gdzie mieszkał z rodzicami nasamprzód 
w miasteczku Faraon, następnie w Romanie, w końcu 
w Bukareszcie. Ojciec umieścił go w jakimś sklepie 
i kazał mu ważyć pieprz, sól i różne korzenie, a jego 
natura bujna, awanturnicza, rwała się do przygód, do 
podróży. Przeto rzucił sklepik drobnego kupca i za- 
czął handlować drogiemi kamieniami, jedwabiami, per- 
kalami i t. p. towarami, których trzeba było szukać 
po świecie, o co Lejbowiczowi głównie chodziło. Szu- 
kając swojego towaru, jeździł po miastach wołoskich, 

— 48 — 



tureckich i dotarł aż do Smyrny. Jak każdego cu- 
dzoziemca, przybywającego z Europy, nazwali go Tur- 
cy Frankiem (Frenkiem), które to przezwisko przy- 
lgnęło do syna Lejby z Korolówki na resztę życia 
jako nazwisko rodowe. 

W Smyrnie, gdzie przebywał czas dłuższy, zwró- 
cił Frank na siebie uwagę jako hulaka i awanturnik. 
Mówił o tem sam później, przypominając sobie w gro- 
nie najbliższych swoje młode lata: «byłem tam sła- 
wny przez moje życie swawolne*. Nie przypuszczał, 
jadąc do Smymy, że napije się tam ze źródła i odu- 
rzy narkotykiem innej sławy, o której prawdopodo- 
bnie na razie ani marzył. Bo w Smyrnie żyła jeszcze 
w owym czasie pamięć Sabbataja Cwi, żydowskiego 
pseudomesyasza XVII stulecia, który umiał przykuć 
do siebie tłumy prostaczków, wierzących w jego po- 
słannictwo boskie. Jakkolwiek od śmierci Sabbataja 
minęło już lat przeszło siedmdziesiąt (um, w r. 1676), 
znało każde dziecko żydowskie w Smyrnie i jego hi- 
storyę i. umiało opowiedzieć o honorach królewskich, 
jakiemi wyznawcy otaczali rzekomego wysłańca Je- 
howy. 

Legenda Sabbataja nie była niewątpliwie Fran- 
kowi obcą, doktryny bowiem jego obiegły nietylko 
ziemie tureckie, lecz przecisnęły się także przez gra- 
nicę polską, gdzie głównie w południowych pro win - 
cyach byłej Rzeczypospolitej znalazły wielu tajnych 
i jawnych zwolenników. Ale umysł Franka, więcej 
praktyczny niż mistyczny, nie przywiązywał zapewne 
do tych majaków znaczenia. 

Tu jednak w Smyrnie mówił mu każdy kamień 
o Sabbataju, każda ulica przypominała mu sławę pseu- 

Neofici po hcy , 4 

— 49 — 



domesyasza, który przechadzał się temi ulicami w su- 
kniach królewskich, ze złotem berłem w ręku, otoczo- 
ny świtą rabinów i uczonych, przyjmując hołdy wierno- 
poddańcze od posłusznej rzeszy wyznawców. Tu od- 
dychało wszystko żywą jeszcze trądy cyą « wielkiego 
cudotwórcy i pomazańca». 

Ruchliwy umysł Franka chciał wniknąć w tajem- 
nicę sławy Sabbataja, chciał się dowiedzieć, w jaki 
sposób można zapanować nad tłumami, o czem zaw- 
sze marzył i dlatego zanurzył się w mętne głębie 
księgi «Zoar», szukając w niej odpo>yiedzi na pytania^ 
które go niepokoiły. Chwile wolne od zajęć kupiec- 
kich poświęcił Frank od r. 1750 studyom kabalisty- 
cznym i praktykom okultystycznym, nie przygotowany 
jednak do takiej pracy korzystał bardzo niewiele 
z mistycznej gadaniny kabalistów, mimo pomoc cha- 
chama (mędrca) Issahara, sławnego sabatejczyka. Nie 
bardzo się tem martwił, źe « niewiele z tego rozumiał, 
co czytał», jak się sam przyznaw^ał, przekonał się bo- 
wiem wkrótce, źe nie potrzeba być wcale uczonym 
w piśmie, aby panować nad najuczeńszymi w piśmie. 
Wystarcza być zręcznym i energicznym, wystarcza 
umieć narzucić innym swoją wolę. A tę sztukę po- 
trafił Frank lepiej od najmędrszych kabalistów. 

Opowiada Frank, źe, ślęcząc przez pewien czas 
nad tajemniczemi księgami, wyrobił sobie taką sławę 
mędrca, iż znani uczeni przychodzili do niego z proś- 
bą, aby im wytłumaczył niejasne dla nich miejsca. 
A on «lubo sam tych miejsc nie rozumiał», od- 
czytywał je w tak przekonywający sposób, źe oni je 
zaraz zrozumieli ». Suggestya działa często mocnie] 
od logicznej argumentacyi. 



Jedno jednak rozumiał trzeźwy umysł Franka le- 
piej od sabbatejczyków, mianowicie, źe ubogim Ży- 
dom w XVIII stuleciu było na świecie ile, źe byli 
paryasami społeczeństw, w pośród których mieszkali, 
źe oglądali się z tęsknotą na wszystkie strony, szu- 
kając wyjścia z okrutnego położenia, w jakie je nie- 
życzliwy im los cisnął. Ktokolwiek błyśnie im w o- 
czy nadzieją jaśniejszej doli, — za tym pójdą, posłusz- 
ni i wierni... To rozumiał, widział Frank bardzo do- 
brze i w jego duszy energicznej zaczęła świtać dum- 
na myśl posłannictwa: może uda się wyprowadzić pe- 
wną część Żydów z niewoli społecznej i zgotować dla 
nich lepszą przyszłość... Że szedł do celów swoich 
drogą « cudotwórców », tracącą czasami szarlataneryą, 
nie obniża wcale jego dzieła. Inną drogą nie byłby 
w owym czasie trafił do głów i serc żydowskich. Do- 
wodem to tylko, że znał się na ludziach. 

Pierwsza myśl posłannictwa błysnęła prawdopo- 
dobnie w głowie Franka w r. 1752, kiedy do Smyr- 
ny przybył Żyd polski, rabbi Nachmann (późniejszy 
Piotr Jakubowski), który odmalował mu jaskrawem 
słowem ciężkie położenie Żydów podolskich, oderwa- 
nych już potajemnie przez agitacyę sabbatejczyków 
od synagogi talmudystów. 

Odtąd przygotowuje się Frank do swojej «misyiy» 
Ożeniwszy się w tym samym roku z córką kupca nikopol- 
skiego Tobiasza, z urodziwą Chana, jeździł przez lat 
kilka po Turcyi, szukając różnych mędrców. Dłuż- 
szy czas przepędził w Salonikach, gdzie sabbateizm, 
podtrzymywany przez następców «mesyasza», kwitł 
jeszcze w całej pełni. Sława o jego «uczoności» roz- 
lała się daleko i szeroko i przypłynęła do jego ziemi 

— 51 — 



rodzinnej, do miasteczek i wiosek podolskich. Ziom- 
kowie Franka, w znacznej części sabbatejczycy, opo- 
wiadali sobie dziwy o jego mocy « cudotwórczej » i za- 
praszali go do siebie. 

Nie od razu oczywiście skrystalizowała się w gło- 
wie Franka jego «misya*. Wszelkie reformy rozwija- 
ją się i dojrzewają stopniowo, nawet w duszach bar- 
dzo światłych agitatorów, a syna Lejby z Korolówki 
nie przygotowała żadna szkoła do szybkiego ogarnia- 
nia szerokich spraw i w^idnokręgów. Prostego, ale 
śmiałego, odważnego, energicznego, do niezwykłych 
przygód rwącego się Żyda, olśniła niewątpliwie bły- 
skotliwa postać Sabbataja Cwi, zachwyciła «królewska» 
karyera «cudotwórcy». Kiedy inni potrafili prowadzić 
za sobą wierne rzesze, dlaczegożby i jemu nie miała 
się taka sztuka udać? Że nie potrzeba do tego nie- 
pospolitej mądrości, przekonał się sam na sobie. Nie 
wiele z tego, co czytał w księgach kabalistycznych, 
rozumiał, a mimo to wyrobił sobie sławę takiej uczo- 
ności, że z dalekich stron przybywali do niego różni 
chachamowie, uczeńsi od niego, i słuchali pokornie 
jego komentarzów. 

Spodobała się rzutkiej i fantastycznej głowie Fran- 
ka rola wodza, «mesyasza żydowskiego* i o tej jedy- 
nie roli myślał na razie, nie zdając sobie w pierwszej 
chwili sprawy z tego, jakiemi drogami pójdzie. Tyle 
tylko wiedział, że trzeba oderwać Żydów od synago- 
gi talmudycznej i stworzyć dla nich coś nowego. Ale 
co? Ze strzępów sabbateizmu zlepił sobie jakąś do- 
morosłą wiarę o «Trójcy świętej », podlaną obficie so- 
sem mądrości kabalistyczno-okult)''stycznej i z tą «no- 
winą» stanął w grudniu 1755 r. nad Dniestrem. 

— 52 — 



Stanął tak pewny siebie, z takiem głębokiem 
przeświadczeniem o swojej «misyi», że lekceważył du- 
mnie wszelkie przeszkody i niebezpieczeństwa. 

Granicy polsko-tureckiej pilnowały straże. Rabbi 
Nachmann (Piotr Jakubowski), który pełnił na wózku 
Franka czynność woźnicy, zatrzymał konie z obawy 
przed strażnikami. Na to Frank: «jedź, nie bój się». 
I przejechali w istocie szczęśliwie granicę, nie zatrzy- 
mani przez nikogo. Jest to drobny szczegół, szcze- 
gół ten jednak maluje doskonale ówczesnego Franka, 
jego szczerą wiarę w opiekę Boską, która czuwa nad 
X wybrańcami ». 

Rodzinna Korolówka była pierwszem miejscem na 
ziemiach byłej Rzltej polskiej, w którem Frank rozpoczął 
swoją działalność. Z Korolówki udał się do Jezierzan, na- 
stępnie do: Kopyczyniec, Dawidowa, Buska, Rohatyna, 
Podhajec, Lanckorony, Chocima, Wielichowa, Zbrzezia 
(Brzezia), Krzywczy, Źwańca, Satanowa, Zaleszczyk, Nad- 
w^ornej, Iwania i t. d., zanosząc wszędzie nowinę o «Trój- 
cy świętej », odrywając wszędzie Żydów od prawowier- 
nej synagogi. Tłumnie otoczyli go ukryci i jawni sab- 
batejczycy podolscy, witając w nim swojego wodza, 
swojego proroka. Najserdeczniej przylgnęli do niego 
od samego początku Lejb i Eliasz Kry sowie z Nad- 
wornej (Krysińscy) i stary Zisa z Rohatyna z synami 
(Wołowscy), najgorliwsi później szermierze i krzewicie- 
le frankizmu. 

Frank jednak przeceniał swoje siły. Kontratal- 
mudyści, jak się jego zwolennicy teraz nazywali, gdyż 
odrzucali talmud, byli kroplą w morzu prawowier- 
nych Żydów. Nie kilkuset zapalonym głowom wojo- 
wać z krociami, z milionem talmudystów, zorganizo- 

— 53 — 



wanych doskonale, silnych samorządem, zapewnionym 
im przez prawodawstwo polskie od czasów Bolesława 
Kaliskiego (od r. 1264). 

Żydzi prawowierni nie mieli wcale ochoty przy- 
patrywać się obojętnie agitacyi swoich odszczepień- 
ców. Żydzi wogóle nie byli nigdy i nigdzie względ- 
nymi dla swoich apostatów. Gdziekolwiek rozporzą- 
dzali środkami do stłumienia «herezyi», czy w ek- 
silarchatach babilońskich, czy w Hiszpanii lub Nider- 
landach, tępili wybuchy samodzielności siłą, nie prze- 
bierając w środkach. Pod tym względem różnili się 
od fanatyków religijnych innych wyznań co najwyżej 
większą zaciekłością i zaciętością. 

W styczniu 1756 r. w Lanckoronie (powiat ka- 
mieniecki) napadli talmudyści kontratalmudystów, zwią- 
zali ich i dostawili do więzienia miejscowego. Dare- 
mnie wstawiał się za słabszymi rządca lanckoroński, 
Romanowski. Talmudyści, powołując się na swoje od- 
wieczne przywileje, żądali sądu na heretyków. Same- 
go Franka uwolniono w trzy dni potem jako podda- 
nego tureckiego, resztę trzymano pod kluczem. Sąd 
rabiniczny, potwierdzony przez synod czterech ziemstw, 
wyklął wszystkich frankistów i kazał ich chwytać, 
gdziebykolwiek się pojawili. Wówczas to, w kwietniu 
1756 roku ujęto Franka poraź wtóry i związawszy 
go postronkami, osadzono w areszcie w Kopyczyń- 
cach. 

Inny, tkliwego serca, łagodniejszego usposobienia 
« heretyk » byłby był opuścił ręce i poddał się sile 
przemożnej, ale Frank nie należał do tych natur, któ- 
re łamią się w przeciwnościach. Zamiast lamentować 
w kozie nad swoją niedolą, rozmyślał nad tern, jak 

— 54 — 



uwolnić siebie i swoich zwolenników z pod nieproszo- 
nej a nieprzyjemnej opieki talmudystów. Jego głowa 
trzeźwa ogarnęła szybko położenie. Zrozumiała, że 
-dopóki kontratalmudyści nie oprą się na jakiejś sile 
większej od żydowskiej, dopóki nie oderwą się od sy- 
nagogi jawnie, przechodząc na stronę mocniejszych, 
dopóty będą zawsze zwierzyną, ściganą i tępioną 
przez talmudystów. W Polsce mocniejszymi od Ży- 
dów, bo większością panującą, byli chrześcianie. Do 
nich tedy, do chrześcian postanowił Frank przejść ra- 
zem ze swoją wierną rzeszą. Myśl ta przyszła mu 
poraź pierwszy w więzieniu kopyczynieckiem. Był to 
pomysł nie reformatora-marzyciela, lecz praktycznego 
działacza społecznego, liczącego się rozważnie z istnie- 
jącemi warunkami. 

Zanim się jednak spełniło, co Frank pomyślał, 
przyszły inne wypadki, które jego plan odroczyły na 
czas dłuższy. 

Siedział wówczas na stolicy kamienieckiej biskup 
Mikołaj Dembowski, kapłan bardzo żarliwy i wróg Ży- 
dów, antysemita, jakbyśmy się dziś wyrazili. Wypę- 
dził on w r. 1750 Żydów z Kamieńca Podolskiego. 
On to uwolnił Franka i jego towarzyszów z więzienia. 
Frank, wydostawszy się z kozy, podniósł głowę 
śmiało. Przeczuł on w biskupie-antysemicie przyjacie- 
la wszystkich przeciwników talmudu i postanowił zem- 
icic się z jego pomocą na swoich prześladowcach. 
Oddam wam z czubem to, coście wy mnie złego 
wyrządzili — postanowił. 

Zemstę bardzo sprytną ukuł na rabinów podol- 
skich. Zażądał mianowicie, by stanęli z nim do dys- 
puty, by go skarżyli publicznie, dając mu możność 

— 55 — 



obrony publicznej. W ten sposób upiecze przy jed- 
nym ogniu dwie pieczenie: przeciwników swoich po- 
gnębi, wykazując wrogie usposobienie talmudu do in- 
nowierców, a działalności swojej nada rozgłos szeroki. 

Odgadli rabini podolscy chytre zamiary podstęp- 
nego przeciwnika. Przeto bronili się przez czas pe- 
wien przeciw dyspucie. Prawodawstwo było za nimi. 
Żaden innowierca nie miał prawa mieszać się do ich 
spraw wewnętrznych, wyznaniowych. Mog)i odmówić, 
co też trzykrotnie uczynili. Ale na tym świecie stoi 
prawo zawsze po stronie mocniejszego. Mocniejszy 
rozkazuje, słabszy słucha. Biskup Dembowski był 
mocniejszym od rabinów, zagroził im za dalszy opór 
karami, więc przybyli w czerwcu 1757 r. z ciężkiem 
sercem do Kamieńca Podolskiego, aby się rozprawić 
publicznie z odszczepieńcami, których wyklęli, których 
chcieli zmiażdżyć. Był to wielki cios dla talmudy- 
stów a dla Franka pierwsze zwycięztwo. 

Rozprawy toczyły się w języku hebrajskim, gdyż 
ani talmudyści ani ich przeciwnicy nie znali języka 
polskiego. Czynność tłumacza pełni Jan Chryzostom 
Białowolski, pisarz sądów wójtowskich w Kamieńcu. 

Jak się Frank spodziewał, tak się stało. Wyrok 
sądów wypadł na niekorzyść talmudystów. 

Frankiści tr)^umfowali... 

W październiku 1757 roku płonęły w miastach 
i miasteczkach podolskich liczne stosy, pożerające ty- 
siące skazanych wyrokiem sądu ksiąg talmudu, jako 
«nietylko doczesnego, ale i wiecznego ognia godne »^ 
na zagładę. Frank pobił rabinów prawowiernych, ze- 
mścił się na nich straszliwie, ale jego tryumf był 
krótki. W kilka bowiem tygodni potem, w listopa- 

— 56 — 



dzie tego samego roku, umarł nagle biskup Dembow- 
ski, protektor kontratalmudystów. 

Gdy frankistom zabrakło możnego opiekuna, ode- 
tchnęli rabini i zatarli ręce z wielkiej radości. Teraz 
oddadzą oni zuchwałemu heretykowi pięknem za na- 
dobne... Wszakże po ich stronie jest siła i powaga 
prawa... 

Z niezwykłą gwałtownością rzucili się rabini na 
zwolenników Franka, należących jeszcze do ich jurys- 
dykcyi, bo nie przestali być Żydami. Wydarli im 
z rąk handel, odtrącili ich od bóżnicy, małżeństwa ich 
ogłosili za konkubinaty, gdzie którego z nich mogli 
pochwycić, więzili go, znęcali się nad nim bez miło- 
sierdzia. 

Frank, zmiarkowawszy, że się karta odwróciła^ 
usunął się ną ziemię turecką, do Dziurdziewa, gdzie 
od pewnego czasu mieszkał z rodziną. 

Poszła tu za nim nienawiść talmudystów, żądna 
jego krwi, jego głowy. Byłby był dał niezawodnie 
gardło, lub zgnił w jakiem więzieniu tureckiem, bo 
trzosy talmudystów podolskich trafiły do samego suł- 
tana, na dwór padyszacha, gdzie nie było trudno za 
dobre pieniądze o wyrok śmierci, gdyby nie jego 
giętka natura. Zasłaniając się przed zawziętością swo- 
ich nieprzejednanych wrogów, przeszedł na mahome- 
tanizm. W ten sposób bardzo prosty zaszachował 
talmudystów. Mahometanie nie mieli ani powodu ani 
ochoty prześladować mahometanina za winy, popeł- 
nione przeciw Żydom. Wkrótce potem (w styczniu 
1758 r.) przyjęli islamizm z tych samych względów: 
Paweł Pawłowski, Piotr Jakubowski, Jędrzej Dębów- 

— 57 — 



ski i siedmdziesięciu kontratalmudystów, mieszkających 
przy Franku tv' Dziurdziewie. 

Tak zakryty, bezpieczny już na ziemi tureckiej, 
pracował Frank nad zniweczeniem roboty talmudy- 
stów. Trafili oni do Stambułu na dwór sułtański, tra- 
fi i on ze swej strony do Warszawy, na dwór królew- 
ski 

Eclio sporu talmudystów i kontratalmudystów 
podolskich doszło już było do Warszawy, gdzie zna- 
lazło uszy ciekawe. Otoczenie duchowne króla Au- 
^•usta III, czując w zwolennikach Franka przyszłych 
katoHków, nakłoniło króla do poparcia odszczepieńców 
żydowskich, którzy zbliżyli się w istocie nauką swoją 
do chrześcian. 

Odrzucili oni talmud «niesły chanem przeciw Bo- 
gu bluinierstwem napełniony », uznawali jednego Bo- 
ga w trzech osobach nierozdzielnego, wierzyli, że Je- 
rozolima nie będzie już odbudowana i że oczekiwany 
przez Żydów mesyasz już nie przyjdzie. 

W rok po dyspucie kamienieckiej, w czerwcu ro- 
ku 1758, wyszedł z gabinetu Augusta III dekret, któ- 
ry potwierdził wyrok biskupa Dembowskiego, talmu- 
dystów potępił a kontratalmudystów wziął pod szcze- 
gólną opiekę, wystawiwszy im list żelazny «naprzeciw 
zawziętości i usiłowaniu którychkolwiek bądź osób, 
tudzież rzeczonych niewiernych talmudystów i otwo- 
rzywszy im na rozcież bramy całej Rzeczypospolitej 
Polskiej ». 

Po raz drugi zwyciężył Frank talmudystów. 
Z wielkim pośpiechem wróciła cała gromada jego 
zwolenników podolskich, którzy schronili się przed 
mściwą czujnością rabinów na ziemi tureckiej, do Pol- 

— 58 - 



ski, i rozbiła obóz tymczasowy w trzech wioskach: 
w Uscieczku, Harmackiem i Iwaniu. Sam wódz wier- 
nej rzeszy przybył na Podole w grudniu 1758 r. 

Stanąwszy teraz na pewnych nogach, opancerzo- 
ny listem żelaznym i łaskawą protekcyą króla pol- 
skiego, zaczął Frank swoją gromadkę organizować. 
Chodziło przedewszystkiem o środki do życia dla ca- 
łej «kompanii», o chleb powszedni dla różnorodnej 
rzeszy, która przybiegła zewsząd do Iwania, aby słu- 
chać nauki mistrza. Uważający wszystkich, bogatych 
i ubogich, za swoje dzieci, urządził Frank rodzaj gmi- 
ny komunistycznej. «Źadnej rzeczy nie będziecie mie- 
li za swoją własną» — przykazał — «wszystko, co po- 
siadacie, oddacie do wspólnej kasy». I nikt nie oparł 
się się temu rozkazowi. Bogatsi powierzyli mienie 
swoje uczciwości wodza, ufając mu bezwzględnie. Tak 
wielkim był wpływ Franka, tak serdecznie przylgnęli 
do niego wszyscy kontratalmudyści, że kobiety zdej- 
mowały z siebie złote ozdoby, naszyjniki, bransolety, 
pierścienie i oddawały je skarbnikowi kompanii. 

Zabezpieczywszy w ten sposób swoich uboższych 
zwolenników przeciw nędzy, pomyślał Frank o sobie. 
Był nieomylnym mistrzem kilkuset zapaleńców, ich 
prawodawcą i prorokiem. Należało mu się zewnętrz- 
ne wyróżnienie, jakiś splendor, któryby podniósł, wzmo- 
cnił jego powagę, jego stanowisko uznanego powsze- 
chnie wodza. W tym celu otoczył się dworem męz- 
kim i żeńskim, wybrał z «kompanii» najzdolniejszych 
« braci ^> i najładniejsze «siostry» i polecił im służbę 
przy swojej osobie, — miał swoich szambelanów, je- 
ździł karetą poszóstną i kazał nazywać siebie « panem », 
a swoją żonę «panią». Panem, władcą absolutnym 

— 59 - 



swojej gromadki został do śmierci. Tak nazywali go 
wszyscy frankiści: pan powiedział, pan rozkazał i t. d. 

Nie ulega żadnej wątpliwości, że Frank myślał 
ciągle, przed i po przyjęciu chrztu, o stworzeniu no- 
wej sekty, któraby uznała jego za proroka, za księcia, 
za króla. Przykład Sabbataja Cwi zapadł głęboko w je- 
go duszę. Lecz do zbudowania nowej wiary potrze- 
ba licznych wyznawców, a «kompania» rosła bardzo 
wolno. Wprawdzie przybywali do Iwania, gdzie «pan» 
mieszkał, sabbatejczycy tureccy, wołoscy i węgierscy, 
nie wszyscy jednak zostali przy jego boku. 

I ubóstwo kompanii powstrzymywało jej rozwój. 
Ten i ów frankista rozporządzał prawdopodobnie wie- 
kszemi funduszami, zamożnych jednak było między 
nimi nie wielu, «pan» bowiem skarżył się ciągle, że 
« bogacze nie chcą wejść do wiary ». Garnęli się do 
niego przeważnie ubodzy, maluczcy, pociągnięci uro- 
kiem jego niezwykłej osobistości i magnetyczną siłą 
jego woli, energii. 

Na początek starczyły ofiary, złożone przez za- 
możniejszych do wspólnej kasy, by jednak utrzymać 
około tysiąca głów, na to potrzeba znacznych środ- 
ków. Kasa «kompafiii» wypróżniła się, nędza zawi- 
tała pod ubogie strzechy ubogich chat, zajmow^a- 
nych przez frankistów. Trzeba było na to ciężkie po- 
łożenie radzić, ale jak? Pracą na życie zarabiać nie 
mogli frankiści, prawowierni bowiem Żydzi zerwali 
z nimi wszelkie stosunki, zamknęli im wszelkie iródła 
zarobku, szkodzili im na każdym kroku. Nie mogąc 
ich już po dekrecie królewskim dosięgnąć na drodze 
prawnej, postanowili ich ogłodzić. 

Zgłosić się do chrześcian po zasiłek, po zapomo- 

— 60 — 



gę nie miał Frank jeszcze żadnej podstawy, nie był 
bowiem dotąd chrześcianinem. Wisiał w powietrzu 
między wyznaniem mojżeszowem a wiarą Chrystuso- 
wą. Żydzi byli mu wrogami, a chrześcianie obcymi. 
Nędza rosła z każdym miesiącem. Już ludzie 
zaczęli chorować z głodu. Nie było innego sposobu... 
Trzeba się było ostatecznie przyłączyć do panujących, 
do posiadających a życzliwych. Z Żydami Franka i je- 
go zwolenników nic nie wiązało, przeciwnie, dzieliła ich 
na wieczne czasy nienawiść, chrześcianie zaś wycią- 
gali do «heretyków» rękę przyjazną, pomoc obie- 
cując. 

Więc postanowił nareszcie «pan» « pójść razem 
ze swoimi do wiary chrześcianskiej». Zanim to jednak 
uczyni, zemści się jeszcze raz na swoich prześladow- 
cach, upokorzy ich, odda ich na pośmiewisko publicz- 
ne, ucieszy swoje serce mściwe widokiem ich złości 
niemocnej. 

Inaczej trudno sobie wytłumaczyć żądanie po- 
wtórnej dysputy publicznej z talmudystami, do której 
nie było już żadnej zasady. Kiedy Frank prosił po 
uwięzieniu w Lanckoronie, aby go skonfrontowano 
z jego prześladowcami, był w tej prośbie jakiś cel ro- 
zumny. Ścigany, bity, poniewierany, ograbiony z mie- 
nia, pędzony z więzienia do więzienia, wyklęty wkoń- 
CU przez rabinów i oskarżony przed władzami chrze- 
ściańskiemi, jako zbrodniarz, jako publiczny gorszy- 
ciel, — chciał siebie i swoich wiernych oczyścić, obro- 
nić, chciał dowieść w^szem i wobec, że nie jego rze- 
kome zbrodnie, lecz jedynie odmienne przekonania re- 
ligijne wykluczyły go ze społeczeństwa żydowskiego, 
Ale teraz była już ta obrona i ten dowód niepotrze- 



i 



Gl — 



J 



bne. Dekret królewski zasłonił frankistów tarczą po- 
tężną przeciw nienawiści talmudystów a świat chrze- 
ściański znał dostatecznie powód tej nienawiści. Teraz 
wystarczało ochrzcić się '^bez wrzawy i przyłączyć się 
spokojnie do nowej wiary, do nowego narodu. 

Bardzo musieli talmudyści dokuczyć Frankowi 
w Iwaniu, kiedy mu było mało istotnego zwycięztwa. 
I bardzo pamiętliwe musiało być jego serce, kiedy 
obmyśliło zemstę groźniejszą od pierwszej. Bo mord 
rytualny (używanie krwi chrześciańskiej do obrządków 
religijnych) zarzucił Frank talmudystom i obiecał do- 
wieść tego oskarżenia. W tym celu domagał się po- 
wtórnej publicznej dysputy z rabinami we Lwowie. 

Ale na stolicy lwowskiej zasiadł właśnie w owym 
czasie arcybiskup Władysław Aleksander Łubieńskie 
kapłan nie tak pochopny do popierania heretyków ży- 
dowskich, jak biskup Dembowski. Dziwił się on słu- 
sznie niewytłómaczonej niczem taktyce Franka. Mó- 
wiono od lat kilku w Warszawie, że kontratalmudyści 
zamierzają się przyłączyć do Kościoła katolickiego, 
a tymczasem szły po kraju wieści, iż uważają się za 
nową sektę. Przeto kiedy się Frank zgłosił z prośbą 
publicznej dysputy, podejrzew^ał go ksiądz Łubieński 
o zamiary nieczyste i polecił sufraganowi lwowskiemu^ 
ks. Głowińskiemu, « znającemu dokładnie ów lud izrae- 
licki, skłonny bardzo do podejścia», zbadać «z wielką 
oględnością zamiary owych aspirantów, celem przeko- 
nania się, czy pobudki, skłaniające ich do nawrócenia 
się, pochodzą istotnie z czystego i bezinteresownego 
źródła ». 

Szli posłowie od Franka do Lwowa, żądający 
stanowczo pozwolenia na powtórną dysputę. Tylko pod 



— 62 — 



W 



tym warunkiem obiecywał wódz kontratalmudystów 
przyjąć katolicyzm razem ze swoją kompanią. W imie- 
niu Franka przemawiali głównie Jehuda Krysiński, naj- 
obrotniejszy i najźarliwszy z całej gromady i stary 
Szlema z Rohatyna (Wołowski). Tłómaczem ich, gdyż 
nie znali języka polskiego, był głośny w wieku XVIII 
awanturnik, Antoni Kossakowski, który się na Wołosz- 
czyznie, gdzie stanął na czele sekty bohomolców, prze- 
zwał Moliwdą. 

Po dłuższych wahaniach ks. Łubieńskiego, który 
zajął tymczasem opróżnioną stolicę arcybiskupstwa 
gnieźnieńskiego, przyszła upragniona przez. Franka dy- 
sputa do skutku. Talmudyści i kontratalmudyści spie- 
rali się przez całe trzy miesiące (od 17 lipca do la 
września 1759 r.), nie przekonawszy się oczywiście 
nawzajem. 

Warunek, postawiony przez Franka, st^ się fak- 
tem dokonanym. Dłużej ociągać się z jawnem przej- 
ściem na łono Kościoła katolickiego nie mogli już 
kontratalmudyści. Zaczęli też w istocie, począwszy 
od września 1759 r. przystępować do chrztu święte- 
go, nasamprzód z wody, następnie po odbytej nauce 
przygotowawczej, «z wszystkiemi ceremoniami ». Od 
września 1759 r. aż do grudnia 1760 r. ochrzciło się 
wo Lwowie około 500 kontratalmudystów obojej płci,. 
Frank przyjął na chrzcie imię Józef. 

Na tem powinien był Frank zakończyć swoją 
działalność. Wprowadził swoich zwolenników do wia- 
ry, panującej w Polsce, zabezpieczył ich raz nazawsze 
przeciw nienawiści talmudystów, zapewnił im opiekę 
rządu i możnych panów, ułatwił im walkę o b) t, ot- 
worzywszy dla nich iródła zarobkowania, zamknięte 

— 03 — 



I 



•dla Żydów. Rząd polski byłby mu był niezawodnie 
za, nawrócenie kilkuset Żydów podziękował jakiemś 
beneficyum, któreby mu pozwoliło żyć do śmiera bez 
troski o chleb powszedni. 

Ale nie o to szło Frankowi. Jego natura uro- 
■dzonego wodza, rozsmakowała się już zanadto w sło- 
dyczy panowania, aby się chciała wyrzec tytułu «pana». 
Nie na to został chrześcianinem, by rozpłynąć się bez 
iladu w morzu nowej wiary, kropla między kroplami, 
lecz na to, by rozkazywać swojej gromadzie bezpie- 
cznie. Po jego głowie fantastycznej, pracującej bez 
wytchnienia, chodziły plany bardzo śmiałe, dalekie. 
Marzył on o osobnem, własnem państewku, gdzieby 
był u siebie, wśród swoich, nie kontrolowany przez 
nikogo. Z tem marzeniem pojechał do Warszawy, 
przekonany, że rząd polski wcieli bez namysłu jego 
projekty. 

Lecz w Warszawie, przy boku króla, znajdowali 
się panowie radni bystrzejsi, przenikliwsi od dygnita- 
rzów powiatowych. Podejrzanym wydał się słusznie 
duchowieństwu warszawskiemu neofita, który mimo 
przyjęcia wiary chrześciańskiej, odprawiał ze swoimi 
zwolennikami jakieś tajemnicze obrzędy, który nie 
przestał być absolutnym władcą swojej «kompanii», 
który opierał się wszelkiemi siłami rozrzuceniu nowo- 
chrzceńców po kraju, rozebraniu ich dzieci przez pa- 
nów polskich na wychowanie i domagał się koniecznie 
osobnego kawałka ziemi na skrajach Rzeczypospolitej 
dla siebie i swoich towarzyszów. A gdy i sami fran- 
kiści w swojem naiwnem uwielbieniu dla «pana» za- 
<:zęli rozpowiadać dziwy o jego sile cudotwórczej, 
o jego posłannictwie Boskiem, demaskując go nieroz- 

— 64 — 



ważnie, nierozmyślnie, wówczas odgadło duchowieństwo 
ukryte plany Franka, uwięziło go i stawiło przed są- 
dem oficyała warszawskiego. Nie pomogła tym ra- 
zem «panu» nic jego giętkość, przytomność umysłu 
i niepospolita przenikliwość, nic jego dar padania 
zawsze po kociemu na cztery łapy, wydostawania się 
z każdego ciężkiego położenia bez szwanku. Darem- 
nie bronił się ten prosty człowiek bez szkoły, bez 
kultury po mistrzowsku, odpowiadając na pytania są- 
du z przebiegłością najprzebieglejszego adwokata. Nie 
uwierzono jego obronie i skazano go, jako kłamcę, 
jako wichrzyciela na dożywotnie więzienie w twierdzy 
częstochowskiej. Ferując wyrok tak surowy, nie szło 
sądowi tyle o Franka ile o jego zwolenników. Ducho- 
wieństwo warszawskie chciało odciąć mistrza od jego 
«kompanii», aby przyspieszyć jej skatoliczenie i spol- 
szczenie. Widząc jego wpływ, zrozumiało, że dopóki 
szef kontratalmudystów będzie między swoimi, dopó- 
ty nowochrzceńcy będą tworzyli państewko w pań- 
stwie, obcy między obcymi. Pozbawieni wodza, któ- 
remu ulegali z posłuszeństwem niewolników i z czcią 
wyznawców, rozproszą się z konieczności, szukając 
pracy, zarobku po kraju i wsiąkną w ludność rdzen- 
ną 

Nadzieje polityków warszawskich spełniły się 
w części, lecz tylko w bardzo małej części. Pewien 
procent frankistów odpadł od « kompanii », oderwał 
się od «pana^>. Jedni zostali we Lwowie, zkąd roz- 
biegli się po ziemiach ruskich, inni udali się na Lit- 
wę i- do miast królewskich. Główny jednak s^tab 
Franka, jego najwierniejsi, ci, którzy przyciągnęli za 
nim do Warszawy, nie opuścili «pana» w ciężkiem 

Neofici polscy, 5 

— G.') — 



i 




położeniu. Poszli do Częstochowy, a kiedy mu wy- 
padki polityczne wróciły wolność (w r. 1773), ruszyli 
za nim w świat, na tułaczkę. Byli z nim w Brnie 
morawskim, w Wiedniu, w końcu w nadreńskim Of- 
fenbachu i zamknęli mu oczy, kiedy zszedł z tego 
świata (w r. 1791). Ci wszyscy: Wołowscy, Wilków- 
scy, Pawłowscy, Jakubowscy, Jasińscy, Jeziorańscy, Ry- 
deccy, Matuszewscy, Zielińsc)'^, Łabęccy, Naimscy, Kry- 
sińscy, Czerniewscy, Markiewicze, Kraśniewicze, Budzińscy, 
Kaplińscy, Rudniccy, Czy ńscy, Zalewscy i t. d. pełnili przy 
«panu» ochoczo, z radością służbę szambelanów, se- 
kretarzów, lokajów, woźniców, kucharzów, gwardzistów 
przybocznych i t. d. a którzy zostali w Polsce, ich 
bracia i krewni, pracowali w pocie czoła, aby mistrzo- 
wi nie zbywało na niczem. Beczkami szło złoto, za- 
robione przez frankistów na mytach, ęzynkach i bro- 
warach do Brna i Offenbachu, a za to złoto żył «pan» 
po książęcemu, utrzymywał liczny dwór, konie, powo- 
zy., straż przyboczną, frajliny dla swojej córki. A kie- 
dy «pan» odszedł z tej ziemi, zostali główni frankiści 
przy boku jego* córki Ewy. Dopiero śmierć «pańny> 
(w r. 1 816), zdjęła z «kompanii» urok, rzucony na 
nią przez Franka. 

Niepospolitym niewątpliwie był człowiek, który 
potrafił rzucie urok tak długotrwały na różnojęzyczną 
gromadę. Frank urodził się z wszystkiemi zaletami 
wtadzcy, organizatora społeczeństwa, był śmiały, od- 
ważny, rzutki, energiczny, miał głowę pomysłową, fan- 
tazyę lotną, oskrzydloną, posiadał wielką znajomość 
ludzi i dużo zdrowego rozsądku. Gdyby się był wy- 
chował w innem otoczeniu, wyrósł w innych warun- 

— 66 — 



kach, na innem tle, byłby był odegrał w historyi ro- 
lę jeszcze głośniejszą. 

Zarzucają mu historycy rozpustne życie i szarla- 
taneryę. Nie był on w istocie ascetą i nie cłiodził 
-drogami prostemi. Rozwiązłości obyczajów nauczył 
się w Turcyi od sabbatejczyków, a szarlatanerya, za- 
sypywanie oczu maluczkich piaskiem złocistym, wyni- 
kała z jego roli « cudotwórcy ». Wiedział on bardzo 
dobrze, że « prorok », by w niego uwierzono, musi się 
otoczyć sztucznym nimbem. Tylko prorocy, którzy 
umierają za swoje przekonania, nie potrzebują szarla- 
taneryi. A Frank nie chciał umierać lecz, przeciwnie, 
żyć jak najdłużej, jak najprzyjemniej razem ze swoją 
«kompanią». 

Szkicując sylwetkę Franka, pominąłem rozmyśl- 
nie stronę religijną jego działalności, ta bowiem stro- 
na nie zasługuje, zdaniem mojem, na bliższą uwagę. 
Bałamutne majaki, zlepione przez człowieka bez żad- 
nej kultury teologicznej i bez natchnienia proroczego 
ze strzępów sabbateizmu, nie mogły się stać podwa- 
liną nowej, dobrze zbudowanej, trwałej sekty; musiały 
umrzeć razem ze śmiercią swojego kompilatora. Z chwi- 
lą zresztą, gdy frankiści przeszli na łono chrystyani- 
2mu, straciły znaczenie praktyczne. 

Właściwą treścią, duszą dzieła Franka, jest wpro- 
wadzenie gromady Żydów do narodu polskiego. Dzie- 
ło to więcej społeczne, polityczne, niż religijne *). 

Gniewają się histor)xy na Franka,* że oporem 



') Ciekawego szczegółów, odnoszących się do stronj' religijnej dzieła 
Pranka, odsyłamy do książki Aleksandra Kraushara ,, Frank i Frankiści", z któ- 
:rej czerpałem cytowane daty. 

— 67 — 



swoim opóźnił spolszczenie i uspołecznienie «kompa- 
nii». «Pan» nie pozwolił w istocie swoim zwolenni- 
kom rozpłynąć się w nowem otoczeniu, trzymał ich 
aż do śmierci w cuglach przy sobie, zakazał im łą- 
czyć się z ludnością rdzenną, uważał ich mimo chrztu 
za członków osobnej sekty, a siebie za nieomylnego 
proroka tej sekty — opóźnił w istocie o całe lat 50 
zlew neofitów z narodowością przybraną. Z wyjątkiem 
kilkudziesięciu bądź samodzielniejszych, bądź przez 
rodziców chrzestnych na wychowanie wziętych franki- 
stów, którzy, zrzuciwszy z siebie w szkołach lub w woj- 
sku skórę żydowską, oderwali się już w pierwszem po- 
koleniu od « kompanii*, reszta, trzy czwarte całej gro- 
mady, stosowała się ściśle do rozkazów i wskazówek 
«pana». «Kompania» była tak karna, tak mocną rę- 
ką ściśnięta, trzymana, iż mimo nieprzyjemnego wscho- 
dniego despotyzmu Franka, znalazł się w niej tylko 
jeden jawny buntownik — GoHński, były rabin gliniań- 
ski. On jeden ośmielił się oskarżyć «pana» jako oszu- 
sta. Lecz jego głos odosobniony nie oddziałał w^cale 
na resztę « braci ». 

Aż do r. 1 810 mniej więcej tworzyU frankiści 
gromadę nieszczerych neofitów, obcych ludności chrze- 
ściańskiej własnemi obrzędami i majakami sabbatej- 
skiemi. 

Nie wielu z nich mówiło aż do tego czasu i u- 
miało pisać do polsku, czego świadectwem ich metry- 
ki chrztów i ślubów, podznaczone w księgach kościel- 
nych albo krzyżykami rodziców chrzestnych i świad- 
ków zamiast nazwisk, albo takiemi nieudolnemi hiero- 
glifami, iż trzeba je przez lupę odcyfrowywać. 

Dopiero około r. 1810 zaczyna « wiara » Franka 

— 68 - 



■^■»- 



powoli gasnąć. Proroka już nie było, jego córka, je- 
go następczyni, tak zwana panna, która miała prowa- 
dzić dalej dzieło ojca, starzała się, pierwsi towarzysze 
«pana» powymierali, dorastało (drugie i trzecie) po- 
kolenie, które kształciło się w szkołach pijarskich, zży- 
ło się z ludnością rdzenną. Teraz stają się wszyscy 
frankiści katolikami i Polakami, co im jednak wcale 
Tiie przeszkadza trzymać się ciągle kupy, żenić się 
pomiędzy sobą, popierać się nawzajem, uważać się 
za jedną rodzinę. Tak potężnym był wpływ Franka, 
ie go sto lat odmiennych warunków nie zmogło, nie 
strawiło. Dopiero najmłodsze, współczesne pokolenie 
frankistowskie sprzeniewierza się wskazówkom swojego 
mistrza, miesza się także krwią z współwyznawcami 
aryjskimi. 

Przywiązanie frankistów do Franka nie powinno 
nikogo dziwić. Przemawia ono na ich korzyść, jest 
bardzo ładnem świadectwem ich wdzięcznego serca. 
Bez rzutkości, odwagi, stanowczości «pana» byłaby 
ta gromadka heretyków żydowskich zmarniała, zdu- 
szona przez nienawiść talmudystów. Rabini byliby 
tych odszczepieńców zdeptali, byliby ich zgnoili w wię- 
zieniach, złamali ich opór głodem, nędzą, wszelaką po- 
niewierką. 

Frank zdjął z nich ciężką rękę talmudystów, wy- 
walczył dla nich wolność, swobodę ruchów, wprowa- 
dził ich do społeczeństwa cywilizowanego, otworzył 
dla nich liczne iródła obfitego chleba, a w dalszym 
ciągu urzędów koronnych i obywatelskich honorów, 
zaszczytów. Przeto pamiętali bardzo słusznie o jego 
potrzebach i otaczali jego i jego rodzinę aż do śmier- 
ci czcią zasłużoną. 



i 



- 60 - 



j 



Grupa frankistów odcina się dodatnio od reszty 
neofitów polskich. Nie dla samego tylko chleba, nie 
dla karyery lub dla zaspokojenia pospolitych ambicył 
oderwała się ta gromadka od narodu żydowskiego. 
Opromieniała ją, niosła prawdziwa walka o przekona- 
nia, — pobudka zawsze szlachetna, idealna, zapładnia- 
jąca serca i mózgi czynami bezinteresownymi. Fran- 
kistów nie można podciągnąć pod ogólny mianownik 
zwykłych neofitów, zmieniających wiarę najczęściej ze 
względów praktycznych. Byli to fantaści, marzyciele, 
którzy znosili dla swoich przekonań nędzę i prześla- 
dowanie. Z takiego materyału wykwitają żarliwi wy- 
znawcy, nowych pojęć i wierzeń pionierowie. 

Że frankiści byli ulepieni z innej, lepszej gliny 
od czarnego tłumu żydowskiego, dowodem ich dal- 
szy rozwój. Wielu ludzi pożytecznych, oddanych 
szczerze społeczeństwu, które ich przygarnęło, wyszło 
z tej gromadki, a prawie wszyscy świecili uczciwością 
i prawością. Szybkich milionowych fortun frankiści 
nie posiadali nigdy. Uspołeczniwszy się, ucywilizo- 
wawszy, służyli głównie w palestrze i na posterunkach 
obywatelskich. 

Ilu jest frankistów, nie wiadomo dokładnie, gdyż 
nie wszyscy przyjęli razem z chrztem świętym nazwi- 
ska rodowe. Większą połowę zapisano w księgach 
kościelnych tylko z imionami chrześciańskiemi. Przy- 
brali oni wszyscy póiniej nazwiska polskie, ale jakie? 
Kilkunastu z tych nieznanych odnajduje się bądź na 
dworze Franka w Offenbachu, bądź w warszawskich 
metrykach chrztu i ślubów, jako ojców chrzestnych 
i świadków, wiadomo bowiem, że frankiści trzymali 
się aż do r. 1850 razem, nie łącząc się z bardzo ma- 

~ 70 — 



łemi wyjątkami, z ludnością rdzenną, co im Frank 
wyrainie przykazał, jest to jednak tylko bardzo dro- 
bna część pierwszych kontratalmudystów, zapisanych 
w księgach katedry lwowskiej bez. nazwiska. 

Rolę wybitniejszą w społeczeństwie polskiem ode- 
grała szczupła garstka z pomiędzy tych frankistów, 
którzy przyszli z Frankiem do Warszawy (Wołowscy, 
Krysińscy, Jasińscy, Jeziorańscy, Rudniccy, Piotrowscy, 
Naimscy, Majewscy, Łabęccy, Jakubowscy, Matuszew- 
scy, Rydeccy, Zielińscy). Do swojego sztabu wybrał so - 
bie widocznie mistrz, znający się na ludziach, najzdol- 
niejszych, gdyż tylko ten sztab zostawił po sobie ślad 
niezatarty. Reszta — rozproszyła się po kraju, zmie- 
szała się z szarym, niesławnym tłumem. 



4 



- 71 




Spis frankistów ochrzczonych od września 1759 roicu aż do 
grudnia 1760 roicu we Lwowie, Kamieftou PodoisMm i War- 
szawie. 



Adamowscy. Pochodzą ze Zbrzezia (Zbrzyzie). We 
Lwowie chrzcił się Mateusz (Maciej) Adamowski z żo- 
ną Anną, z córkami; Leonorą Teresą i Rozalią i z ma- 
tką Anielą Adamowską 

Azulewiczówna Ludwika z Kamieńca Podolskiego, 
lat 22, 

Babińska Klara ze Zbrzezia (Małka Markowa), 
lat 6o. 

Berkowicze z Buska. Chrzcili się we Lwowie: Hya- 
cynt, syn Mojżesza i Beli — Jan, poprzednio Herszek 
z żoną Anną, z sześcioletnim synem Franciszkiem 
i z dwunastoletnią córką Maryanną — Antoni z żoną 
Anną, z czternastoletnią córką Elżbietą Katarzyną 
i z dziewięcioletnim synem Janem Rafałem — Maciej, 
poprzednio Moszko, lat 24 — Jan z Malty, poprzed- 
nio Abraham, lat 30. 

- 72 - 



Bodowski Franciszek był kuchcikiem w służbie 
Franka. 

Braeławscy z Nadwornej. Chrzcili się we Lwo- 
wie: Bracławski Franciszek z żoną Magdaleną (Rytką), 
z synem Tomaszem i córką Anną — Jan Kanty, syn 
Moszka i 28-letnia Klara (Ryfka), żona Anczela z Na- 
dwornej. 

Breitz Ignacy, służący Franka. 

Brzeziccy, Oirzcił się we Lwowie: Brzezicki Mi- 
chał z żoną Apolonią. 

Brzozowscy. 

Biidińscy. Budziński Kazimierz był w Często- 
chowie i w Offenbachu głównym kucharzem Franka. 

Bukorymscy. Chrzcił się we Lwowie: Afttoni Bu- 
korymski z żoną Barbarą i z czteroletnim synem, Ja- 
nem Antonim. 

Buscy z Buska. Chrzcił się we Lwowie, Franci- 
szek Wilhelm Stefan Buski z żoną Teresą i pięciole- 
tnią córką Anielą. 

Buskiewicze z Buska. 

Cesirajscy. Ignacy Cesirajski był lokajem Fran- 
ka w Offenbachu. 

Chołojowscy z Chołojowa. Chrzcił się we Lwowie 
Józef Mikołaj Chołojowski, lat 36. 

Chrzonowscy z Lanckorony. 

Ciechanowscy, Byli na dworze Franka w Offen- 
bachu. 

Coqui Marya, córka Mojżesza. 

Czemiewscy (Czerniawscy) z Bukowiny. Chr/.cili 
się we Lwowie: Ludwik Piotr Franciszek Czerniewski, 
lat 36, syn Izraela Franka i Antoni Czerniewski, żo- 
naty później z Ewą Jeziorańską, który był sekretarzem 



I 



- 73 — 



j 



Franka. Tegoż córka Anna urodziła się w Warsza- 
wie, w r. 1779. 

Czerwińscy ze Lwowa. Chrzcił się we Lwowie 
dwunastoletni Jan Czerwiński, syn Berka i Bajli. 

Czuchanowscy z Czuchan. Chrzcił się we Lwo- 
wie Józef Czuchanowski, lat 56. 

Czyńscy. M. M. Czyński był w Offenbachu se- 
kretarzem Ewy Frankówfty w r. 1792. 

Dawidmvicze. 

Dawińscy z Buska. Spis frankistów w katedrze 
lwowskiej wymienia sześcioletniego Michała Dawiń- 
skiego. 

Dcfrbrowscy ze Lwowa, dzieci Herszka i Sluwy. 

Dębicka Teresa, wdowa, lat 70. 

Dąbowscy, Chrzcił się we Lw^owie 2 5 -letni Ję- 
drzej Dębowski, poprzednio Jeruchim Lipmanowicz 
bardzo czynny agitator frankistowski, sekretarz i po- 
seł Franka, jeżdżący po całej Europie wschodniej 
w sprawach « kompanii », a następnie po śmierci « pa- 
na* doradca jego córki Ewy i razem ze starym Wo- 
łowskim i Wilkowskim instruktor, profesor tajemnic 
frankizmu w Offenbachu, informujący nowych adeptów^ 
« wiary ». W chwili przyjęcia chrztu świętego miał z żo- 
ny Anny Tekli trzy córki: Elżbietę, Annę Elżbietę 
Katarzynę i Maryę Elżbietę. 

Dobrzańscy ze Lwowa. Chrzcił się we Lwowie 
trzynastoletni Antoni Dobrzański, syn Lewka i Sury. 

Eljaszewicze z Rohatyna. Chrzcił się we Lwo- 
wie 27-letni Franciszek Eljaszewicz z synem Wojcie- 
chem. 

Filiszład ze Zbrzezia. Chrzcił się w^e Lwow^ie 

- 74 — 



Piotr Filisztad z żcną Maryanną, z synem Antonim^ 
łat 13 i córką Maryanną, 

Frank I. Jakób Józef Frank, naczelnik frankistów 
(caput contratalmudistorum^ jak go księgi kościelne na- 
zywają), ochrzcił się z wody we Lwowie, d. 17 wrze- 
śnia 1759 r., «z wszystkiemi ceremoniami » w War- 
szawie d. 18 listopada tego samego roku. Miał żo- 
nę Józefę Annę Scłiolastykę, córkę Ewę i dwóch sy- 
nów. Dom jego wygasł w r. 1 816 ze śmiercią córki 
Ewy, którą jej bezżenni i bezdzietni bracia, Józef 
i Roch, wyprzedzili w podróży ostatniej. Józef zmarł 
w r. 1807, Roch w n 181 3. 

Frank 11. Oprócz Józefa Jakóba z Korolówki,. 
szefa « kompanii », przyjęli nazwisko Franka (Frenka) 
jeszcze inni kontratalmudyści, przebywający z nim na 
Bukowinie i w Turcyi. Chrzcili się także dwaj bra- 
cia Frankowie (Frenkowie) Paweł Jakób, lat 15, i Jan 
lat 13, z Wołoszczyzny, synowie Moszka — Frank 
Antoni, syn Izraela z Korolówki i Frank Marcin z żo- 
ną Maryanną. 

Oolińscy. Wiarę zmienił Jakób Goliński, rabin 
gliniański, zrazu żarliwy zwolennik Franka, a następ- 
nie jedyny z « kompanii » jego wróg jawny i krytyk 
surowy. 

Grabowscy. Założyciela tego domu, znanego za- 
szczytnie w palestrze warszawskiej, nie zapisały księgi 
kościelne w spisie pierwszych frankistów. Nazwisko 
to występuje dopiero później w « kompanii » franki- 
stowskiej. Grabowski Mikołaj, z początku krawiec 
wojskowy, a następnie właściciel sklepu sukna, urodź. m 

w r. 1780 (umarł w r. 1862), zaślubił w roku 1803 1 

frankistkę Franciszkę Piasecką, z którą miał oprócz 






I 



córek, czterech synów: i) Józefa Aleksandra, ur. w ro- 
ku 1804, 2) Jana Andrzeja, ur. w n 1808, 3) Edwar- 
da Józefa, ur. w r. 1809, 4) Ludwika Fulgentego, ur. 
w r. 1 81 3. Trzeci syn Mikołaja, Edward Józef (f 1899) 
napisał się w historyi palestry warszawskiej jako zna- 
komity adwokat. Był on oprócz tego prezesem Tow. 
Kred. m. Warszawy. W r. 1 84 1 zaślubił frankistkę Zo- 
iię Krysińską, córkę Ksawerego Krysińskiego i fran- 
kistki Maryi Rydeckiej. Z nią miał córkę Zofię i trzech 
synów: i) Leona, 2) Wojciecha i 3) Lucyana. 

Leon Grabowski, syn Edwarda, współczesny ad- 
wokat warszawski, zaślubił frankistkę Laurę Wołow- 
ską, córkę Władysława Wołowskiego i frankistki Jó- 
zefy Szymanowskiej. Z niej syn Edward. 

Wojciech Grabowski, syn Edwarda i Zofii Kry- 
sińskiej, adwokat warszawski, zaślubił Annę Nostitz- 
Jackowską. Z niej syn: Józef Feliks Leon, ur. w ro- 
ku 1882. 

Drugi syn Mikołaja Grabowskiego i Franciszki 
Piaseckiej, Jan Andrzej, kupiec warszawski, miał trzy 
córki, z których jedna wyszła za kompozytora Wła- 
dysława Żeleńskiego, druga za Kwietniewskiego. 

Oruszeccy z Buska i z Podhajec. Chrzcili się 
we Lwowie: piętnastoletni Józef Gruszecki z Buska, 
i Franciszek Gruszecki z Podhajec z żoną Katarzyną. 

Ourscy (Górscy). Wiarę zmienił Jan Mateusz Gurski 
z żoną Ludwiką, z córką Teresą i lo-let. synem Michałem. 

Hadzi Karol Dominik Krystyan z Turcyi, z żo- 
ną Maryanną. 

Hakiell Jan z żoną Maryanną i córką Elżbietą. 

Iwańscy z Iwania. Chrzcił się we Lwowie 10- 
letni Franciszek Iwański, syn Szlomy i Tauby. 

- 76 — 







Iwasz/(mvicze. Byli na dworze Franka w Offen^ 
bachu. 

Jabłońscy z Buska. Jan Stanisław Kostka Ja- 
błoński z żoną Anną Rozalią i córką Maryanną. 

Jabłońscy z Kamieńca Podolskiego. Grzegorz 
Jabłoński z żoną Zofią i z córkami Teresą, Katarzy- 
ną i Rozalią. 

Jakubowscy I. Protoplastą tego domu był Piotr 
Łukasz Jakubowski, poprzednio rabi Nachman, pierw- 
szy frankista, towarzysz i przyjaciel Franka w Turcyi^ 
pośrednik pomiędzy nim a jego zwolennikami w Pol- 
sce. Tegoż syn Józef zaślubił Barbarę Rudnicką. 
Tychże syn Franciszek Jakubowski, magister farmacyi,. 
aptekarz w mieście Górze, zaślubił w r. 1835 Annę 
Ewę Orłowską, córkę Józefa Orłowskiego i Ewy Wo- 
łowskiej. 

Jakubowscy II ze Lwowa. Chrzcił się i8-letni 
Józef Jakubowski, 

Jakubowscy III z Podhajce. Chrzcił się 30 letni 
Jerzy Jakubowski, poprzednio Jankiel Aronowicz. 

Jakubowscy IV z Buska. Szymon Jakubowskie 
lat 24. 

Jakubowscy V różni. Józef Jakubowski z żoną 
Rozalią — Kacper Jakubowski z żoną Elżbietą i sy- 
nem Filipem Jakubem. 

Jańscy. Jan Marcin Jański, urzędnik na dworze 
Franka w Offenbachu. 

Jasińscy. Dom ten, Zcisłużony w polskiej medy- 
cynie i palestrze, pochodzi z Buska i Kamieńca Po- 
dolskiego. W Kamieńcu Podolskim chrzcili się: Szy- 
mon Jasiński z żoną Rozalią, z czteroletnim synem 
Franciszkiem, z 12 -letnim synem Józefem i z córka- 

— 77 — 



{ 




mi Maryanną i Anną — Aleksander Jasiński z żoną 
Anną i córkami Ewą i Cecylią. — We Lwowie chrzcił 
się Józef Jasiński z Buska. 

Jasiński Jakób w Warszawie w r. 1782. Jasiński 
Michał zaślubił w r. 1784 w Warszawie Teresę Je- 
ziorańską — Jasiński Józef zaślubił w r. 1786 Maryan- 
nę Piasecką w Warszawie — Jasiński Jan zaślubił 
w r. 1800 Jadwigę Krysińską — Jasiński Jan zaślubił 
w r. 1 809 Klarę Szymanowską w Warszawie — Jasiń- 
ski Aleksander w r. 1 809 w Warszawie — Jasiński 
Franciszek, syn Jana, zaślubił w r. 181 3 w Warsza- 
wie Rozalię Józefowicz, córkę Michała — Jasiński Hen- 
ryk, piwowar warszawski w r. 1820 — Jasiński Wła- 
dysław w r. 1 82 1 profesor liceum — j2Lsiński Stani- 
sław, tegoż żona Maryanną Maryewska; ich córka Te- 
resa Karolina, zaślubiła w r. 1836 Aleksandra Tatar- 
kiewicza — Jasiński Ludwik, urodzony w Offenbachu, 
urzędnik policyi warszawskiej, zaślubił w r. 1824 
Franciszkę Niemirowską; ich córki: Józefa, Teofila An- 
na — Jasiński Franciszek zaślubił Józefę Tatarkiewi-. 
czównę; ich syn: Adam Józef Ksawery, urodź, w ro- 
ku 1826. 

Jasiński Hyacynt (Jacek), piwowar w Warszawie 
w r. 1820, miał syna Jana, rejenta w Warszawie, któ- 
ry umarł bezpotomnie i Józefa, obrońcę prokuratoryi 
w Płocku. 

Józef Jasiński, drugi syn Hyacyntego (Jacka), zosta- 
wił dwóch synów: 2) Kazimierza Juliana, w^spółczesne- 
^o adwokata w Warszawie, literata i poetę i 2) Ta- 
deusza, \\s[)ól czesnego adwokata w Rydze. 

Jakób Jasiński, syn Jana, brat stryjeczny Hya- 
cyntego, lekarz w Lipnie, następnie lekarz powiatowy 

— 78 — 



(fizyk) w Warszawie (od r. 1831), znakomity chirurg, 
autor kilku rozpraw naukowych, drukowanych w le- 
karskich pismach polskich i niemieckich, nobilitowany 
w r. 1823 z herbem Złoto wąż, zostawił dwóch synów: 
Stanisława i Leona i córkę Bolesławową Krzywo- 
szewską. 

Stanisław, rejent w Warszawie, miał trzech synów: 
i) Romana, lekarza w Warszawie, zmarłego w roku 
1896, autora szeregu rozpraw naukowych (« Dzisiejsze 
stanowisko ortopedyi», « Dzieje i znaczenie przeciw- 
pasoźytnego leczenia choroby Patta» i t. d), 2) Feli- 
ksa, znakomitego inżyniera, zmarłego w r. 1899, pro- 
fesora mechaniki w Akademii dróg i komunikacyi 
w Petersburgu, autora «Teoryi wytrzymałości prętów 
na zgięcia podłużne» i i. i 3) Stanisława. 

Drugi syn dr. Jakóba, Leon Jasiński, żyjący obe- 
cnie w Warszawie, obywatel, ma trzy córki: Krzymus- 
ką, żonę' profesora uniwersytetu Krakowskiego, Fran- 
ciszko wą Nowodworską, żonę adwokata i b. redakto- 
ra « Kury era Warszawskiego », Kazimierzową Olszow- 
ską, żonę adwokata w Warszawie, i syna Jakóba, elek- 
trotechnika w Warszawie. 

Adam Jasiński, syn Jana, brat dr. Jakóba, adyu- 
tant generała Dwernickiego, właściciel Babic, sędzia 
pokoju, miał dwóch synów: i) Józefa, który zmarł bez- 
potomnie i 2) Jana, który mieszka w Petersburgu. 

Z tego samego domu pochodzi Filip Jasiński, 
znakomity prawnik, mecenas przy sądzie kasacyjnym 
Królestwa Polskiego, tłómacz francuskiego « Kodeksu 
postępowania sądowego kryminalnego » (1810 i 181 1 
roku) i « Kodeksu przestępstw i kar» (1811 r.). 

Jeleniowscy. Chrzcił się we Lwowie Franciszek 

— 79 — 



Jeleniowski z żoną Katarzyną i czteroletnią córką 
Wiktoryą. 

Jeziorańscy, Pochodzą z Jezierzan, Buska i Ka- 
mieńca Podolskiego, Nazwisko wzięli od Jezierzan. 
Pisali się pierwotnie «Jezierzański». Chrzcili się we 
Lwowie i w Kamieńcu Podolskim. We Lwowie: Je- 
ziorański Józef z Buska z żoną Ewą i z synem Do- 
minikiem — Jeziorański Iguacy, poprzednio Symcha^ 
syn Chaima, z siostrą Maryą, — Jeziorańska Magda- 
lena, żona Icka, z dwuletnim synem Mateuszem, po- 
przednio Chaskielem. W Kamieńcu Podolskim chrzcił 
się Michał Jeziorański, syn Adama i Agnieszki. 

Ignacy Jeziorański, syn Józefa z Buska i jego żo- 
ny Ewy, zaślubił w r. 1781 Maryannę Lanckorońską. 
Tychże syn, Aleksander Jan, dzierżawca Dłużnie wa,. 
w powiecie płockim, zaślubił w r. 1829 Joannę Ale- 
ksandrę Teresę Wołowską, córkę Stanisława Eljasza 
Wołowskiego i Elżbiety Steinbrych. 

Drugi syn Józefa z Buska, Michał Jeziorański,, 
zaślubił w r. 1793 Agatę Wołowską, córkę Józefa. 
Tegoż córka Ludwika Marya, wyszła w r. 1827 za 
Anastazego Woy Ciechowskiego. 

Najwybitniejszym przedstawicielem tego domu był 
Feliks Ignacy Paweł Jeziorański, syn Michała i Karo- 
liny Wołowskiej, ur. w r. 1820, zmarły w r. 1896 
w Warszawie, sędzia apelacyjny, założyciel (w r. 1879) 
warszawskiej « Gazety Sądowej », autor bardzo cennych 
rozpraw prawniczych (« Ustawy hipoteczne i przepisy 
o zatwierdzaniu aktów notaryalnych», «W obronie 
praktyki sądowej », «0 celu i znaczeniu przepisów,, 
o zatwierdzeniu aktów notaryalnych», «Podręcznik dla 
sędziów pokoju Królestwa Polskiego » i i.). W r. 1858- 



poślubił Maryę Władysławę Królikowską z Kalisza. 
Jego siostra, Emilia Jadwiga, wyszła w roku 1848 za 
Feliksa Piotra Władysława Filipeckiego, obywatela 
miasta Warszawy. 

Kamienieccy z Rohatyna. 

Kamińscy. Byli przy Franku w Offenbachu. 

Kaplińscy. Pierwszym chrześcianinem tego do- 
mu był Jakób Kapliński. Z żony Maryanny, miał cór- 
kę Teresę i syna Elicisza Adama, urodzonego już 
w Warszawie, w r. 1777. Eliasz Adam KapHński za- 
ślubił w n 1800 Salomee Naimską, i-o voto Słon- 
czynę. Ich dzieci: i)Jan, urodzony w r. 1801. 2) Pa- 
weł Marcin Juliusz, ur. w r. 1818, 3) Leon Józef ur. 
w r. 1820, 4) Józef Jakób ur. w r. 1821. 

Kapliński Józef w r. 1821 obywatel miasta War- 
szawy. 

Karzmińscy (Karmińscy) z Buska. 

Kasperscy, Spis pierwszych frankistów podaje An- 
toniego Kasperskiego z Żórawna, syna Moszka i Lizyi. 

Kopyczynieccy z Kopyczyniec. Chrzcili się we 
Lwowie, Szymon Kopyczyniecki z żoną Anną i sy- 
nem Mateuszem i Paweł Kopyczyniecki, poprzednio 
Chaim. 

Kopyczyńscy (Kopczyńscy) z Kopyczyniec, Szy- 
mon Tadeusz (Szloma) Kopyczyński z żoną Anną 
(Zytlą) i z córkami Barbarą i Salomeą. — Kopyczyń- 
ski Franciszek, lat 12, — Kopyczyński Andrzej (Haskiel) 
syn Chaima i Gitli, lat 3. 

Koralewscy (Korolewscy) z Korolówki. Chrzcili 
się we Lwowie: Jakób Koralewski, lat 40, — Rafał lat 
38 z córką Maryanną — Józef lat 15, syn Jaskiera 
i Ryfki — Mikołaj Piotr Koralewski z żoną Teresą 

Neo/ici polscy. 6 

— 81 — 



1 



i z córkami: Salomeą, Teklą, Maryanną — Feliks, lat 
6, — Jan z Malty, lat 5. Koralewski Jan zaślubił 
w r. 1780 Wiktoryę Piotrowską — Koralewski Jakób 
zaślubił w r. 1781 Cecylię Piotrowską. Koralewski Jan 
zaślubił w r. 1804 Ewę Jakubowską. Koralewski Ka- 
rol, w r. 1834 rnuzyk w Warszawie. 

Jaskier i Franciszek Koralewscy należeli do naj- 
żarliwszych zwolenników i agitatorów Franka. 

Korzeniccy ze Lwowa. Łukasz Damian Korze- 
nicki, syn Anczela Jakubowicza, lat 23. 

Korczeńscy (Korczyńscy). Jan, syn Jana i Ewy, 
chrzcił się w r. 1761 w Kamieńcu Podolskim. 

Kozłowscy z Minkowiec. Chrzciła się we Lwo- 
wie Anna Kozłowska, żona Icka z Minkowiec z sze- 
ścioletnią córką Urszulą i czteroletnim synem Woj- 
ciechem. 

Krajewscy. Krajewski Jakób z żoną Magdaleną. 
Tychże syn Jan, urodzony w Warszawie w r. 1778. 

Kraśniewicze z Buska. Chrzcili się we Lwowie: 
Franciszek i Jan Baptysta Kraśniewicze. Należeli w Of- 
fenbachu do dworu Franka i byli bardzo czynnymi 
agitatorami frankizmu. 

Kratowscy. Byli z Frankiem w Offenbachu. 

Krępowieccy. Chrzcił się we Lwowie Adam Krępo- 
wicki. 

Krysińscy. Są dwie linie tego zasłużonego dla 
frankizmu, a naistępnie w polskiej palestrze i medycy- 
nie, domu. Jedni pochodzą z Podola (z Nadworny 
i Rohatyna), drudzy z Węgier. Założycielem linii 
podolskiej był głośny w dziejach frankizmu, Dominik 
Antoni Krysiński z Nadwornej, poprzednio Jehuda 
Lejb Notowicz Krysa, najwymowniejszy, najobrotniej- 

^ 82 - 



szy z całej «kompanii», razem ze starym Wołowskim 
pełnomocnik i poseł Franka przed władzami. Wszę- 
dzie, gdzie trzeba było przemawiać, bronie frankistów, 
odpierać zaczepki talmudystów, posyłał Frank jego 
i Wołowskiego. Nazwisko Krysiński utworzył sobie 
Dominik Antoni, dodawszy do « Krysy » końcówkę 
polską. Razem z Dominikiem Antonim chrzcili się 
we Lwowie: Jan Dominik Krysiński z żoną Anną Te- 
resą z Rohatyna — Walenty Krysiński. W Warsza- 
wie chrzcił się Józef Krysiński, lat 25, z Nadworny, 
przedtem Herszko Lejbowicz. 

Krysińscy, aczkolwiek nie opuścili Franka, posy- 
łając mu pieniądze do Częstochowy i Offenbachu, 
spolszczyli się pierwsi z całej «kompanii». Nie było 
ich na dworze «pana» w Offenbachu. Osiedliwszy 
się w Warszawie, posyłali dzieci swoje do szkół pi- 
jarskich. Jedni budowali fortunę domu, bogacąc się 
na browarach, drudzy wstąpili do wojska. 

Krysiński Adam zaślubił w r. 1778 Elżbietę Kar- 
pińską — Krysiński Maciej (żona Franciszka) między 
rokiem 1800 a 1820 znany piwowar warszawski. Te- 
goż syn Teofil, urzędnik w komisyi skarbu, zaślubił 
I-o voto Maryannę Troczewską, 2-0 voto w r. 1839 
Aleksandrę Orłowską, córkę piwowara Józefa Orłow- 
skiego i Ewy Wołowskiej — Krysiński Józef był w ro- 
ku 1839 profesorem w Warszawie. 

Najznakomitszym przedstawicielem tego domu był 
Dominik Krysiński, ur. w r. 1786 um. 1853 w War- 
szawie, deputowany na sejm z miasta Warszawy w ro- 
ku 18 1 8, profesor ekonomii politycznej w uniwersy- 
tecie warszawskim, członek warszawskiego Towarzy- 
stwa przyjaciół nauk, autor rozpraw naukowych: „O e- 

- 83 — 



konomii politycznej" (1812), „O arytmetyce politycz- 
nej", ,, Niektóre myśli o nauce gospodarstwa krajowe- 
go" (1829). Zaślubił w roku 181 3 Eleonorę Józefo- 
wicz, córkę Michała. 

Krysiński Leon (ur. w r. 1844 um. 1893), pra- 
wnik, znany obrońca warszawski, był z tego domu 
pierwszym, który przełamał trądy cyę wyłączności fran- 
kistowskiej i zaślubił katoliczkę pochodzenia aryjskie- 
go, Maryę Przyłuską. Tegoż syn, także Leon i ad- 
wokat, zaślubił w r. 1902 Felicyę Rzewuską, i-o vo- 
to Rembielińską. 

Krysiński Stanisław, brat Leona (starszego), lekarz 
'W Warszawie (ur. w r. 1846 um. 1897), napisał sze- 
reg rozpraw z zakresu medycyny i „Słownik termino- 
logii anatomicznej". 

Wybitnym członkiem tego domu był także Ksa- 
wery Krysiński, w^ojskowy, audytor generalny b. wojsk 
polskich. Przełożył on z francuzkiego dwa dzieła: 
„Prawa karzące wojskowe" (1824) i napoleońskie „Ar- 
tykuły wojenne" (Le guide des juges militaires). 

Krysiński Ildefons był lekarzem powiatowym (fi- 
zykiem) w Radomiu. Zaślubił w r. 1819 Urszulę Jó- 
zefę Jasińską. Krysińscy nobilitowani z herbem Leliwa. 
Krysińscy z Węgier. Chrzciła się we Lwowie 
Anna Teresa Krysińska z dziećmi, żona Berka Kry- 
sińskiego z Węgier. 

Krzyioiccy z Krzywczy. Chrzcili się we Lwowie: 
Krzywicki Franciszek Antoni, lat 25, syn Szulima 
Szlomowicza i Krzywicki Jan z żoną Maryanną i cór- 
ką Klarą. 

Krzywińscy. Chrzcił się we Lwowie Kazimierz 
Krzywiński z Dawidowa. 

— 84 — 



Krzyżanowscy z Buska. Chrzcili się we Lwowie: 
Franciszek Krzyżanowski z żoną Barbarą — Ludwik 
Krzyżanowski — Walenty Wiktor Karol Krzyżanowski, 
lat 30, poprzednio Falk Lejbowicz, syn Lejby, z żoną 
Teresą Józefą Zofią (Esterą). 

Krzyiewsey. Chrzcił się w Warszawie Piotr Krzy- 
źewski, lat 36. 

La7ickoronscy z Lanckorony. We Lwowie chrzcił 
się Józef Lanckoroński, poprzednio Icek Lejbowicz, 
lat 25, z żoną Klarą, córką Arona i Liby, lat 23. 
Tegoż Józefa syn Jakób Michał, ur. w Warszawie ro- 
ku 1775. Tegoż Jakóba Michała syn Adam, zaślubił 
Elżbietę Tatarkiewiczównę. Tegoż Adama syn, Jakób 
Józef, artysta muzyczny w Warszawie, zaślubił w roku 
1859 Karolinę Fróhlich, córkę stelmacha Karola 
Frohlicha i Karoliny z Guttmeisterów. Tegoż Jakóba 
Józefa córka, Stanisława Józefa, ur. w r. 1863. 

Drugi syn protoplasty domu, Józef, i jego żony 
Klary, Ignacy, zaślubił w r. 1778, Ewę Dębowską, 
córkę Jędrzeja (Jeruchima Lipmanowicza). 

Córka Józefa i Klary, Maryanna, wyszła w roku 
1781 za Ignacego Jeziorańskiego, syna Józefa. 

Lewińscy, We Lwowie chrzcił się Wojciech Je- 
rzy Lewiński. 

Librowicze ze Zbrzezia. Anna Librowicz, żona 
Matisa Librowicza, chrzciła się z córką Rozalią. 

Lipińscy. We Lwowie chrzcił się Józef Lipiński 
z żoną Różą. Inny Józef Lipiński zaślubił w Warsza- 
wie w r. 1777 Maryannę Koralewską. 

Łabęccy z Podhajce. Niektórzy członkowie tego 
domu oderwali się najwcześniej od Franka razem z kil- 
ku przedstawicielami Krysińskich, Wołowskich, Pio- 

- 85 — 



trowskich i Jasińskich. Już pod koniec XVIII stule- 
cia spolszczyli się i przyswoili sobie wyższą kulturę 
owego czasu, a w pierwszej połowie XIX stulecia na- 
byli majątki ziemskie (Okęcie, Raków, Trębki) i złą- 
czyli się małżeństwem z domami polskiemi. 

Założycielem tego domu, zasłużonego w palest- 
rze warszawskiej i w górnictwie polskiem, był Tomasz 
Eleazaryusz Łabęcki z Podhajec, poprzednio Moszko, 
który przyjął chrzest święty we Lwowie razem z żoną 
Maryanną i z pięcioletnim synem Kazimierzem Szy- 
monem. Szymon Łabęcki zaślubił Annę (nazwisko 
nieznane) i miał z nią syna Tomasza Adama, urodź, 
w Warszawie w r. 1779. 

Najwierniejszym z tego domu towarzyszem Fran- 
ka był Józef Bonawentura Łabęcki, którego córka 
Tekla, ur. w Warszawie r. 1774, głośna w dziejach 
frankizmu, wytrwała przy córce Franka, Ewie, w Of- 
fenbachu aż do jej śmierci jako jej «dama dworu». 
Wyszedłszy później zamąż za Jakóba Piotrowskiego, 
deputowanego na sejm, zmarła Tekla Łabęcka w War- 
szawie r. 1 83 1. 

Łabęcki Antoni, prawnik, ur. w Warszawie roku 
1773 (um. 1854 r.), obrońca przy Sądzie kasacyjnym 
Księstwa Warszawskiego, deputowany na sejm w ro- 
ku 18 1 8, nobilitowany z herbem Łabędziogrot, napi- 
sał kilka dzieł naukowych z zakresu prawa: „Kodeks 
postępowania sądowego cywilnego sądu francuzkiego" 
(1807 i 1809), „Krótki rys procesu, stosowanego do 
postępowania cywilnego i sądowego" (181 1). Żonaty 
był z Ewą Wołowską. Miał dwóch synów: Hieroni- 
ma Hilarego Aleksandra, urodzonego w roku 1809 
w Warszawie (um. 1862) i Władysława Edwarda. 

— 86 — 




I 



Pierwszy z nich, Hieronim Łabęcki, jest najzna^ 
komitszym przedstawicielem tego domu, Z początku 
prawnik, następnie w^ n 1830^ żołnierz, w końcu in- 
żynier-górnik. Był pod koniec życia wice-dy rektorem 
górnictwa w Królestwie Polskiem. Zajmował się dzie- 
jami górnictwa polskiego i ustalił słownictwo górnicze 
polskie. Wydał w Warszaw^ie „Górnictwo polskie" 
(i 84 i), „Początki kopalnictwa" (1843), przekład Ben- 
danta „Wykład mineralogii i geologii" (1848), „Po- 
gadanki o żelazie" (1856) i i. Był właścicielem Ra- 
kowa. Zaślubił w r. 1840 Felicyę Maryę Karolinę 
Trzetrzewińską. 

Drugi z synów Antoniego Łabęckiego 1 Ewy 
Wołowskiej, Władysław Edward Łabęcki, właściciel 
Okęcia pod Warszawą, poświęcił się rolnictwu. Tegoż 
syn Władysław, także właściciel Okęcia, zaślubił Mar- 
tę Łempicką. Jedna z sióstr Władysława (juniora), 
Lucyna, wyszła za Trepkę, druga, Emilia, za włoskie- 
go księcia Fitalia, mieszkającego w Palermo. 

Antoni Łabęcki miał jeszcze z Ewy Wołowskiej 
dwie córki: Zofię, zaślubioną Felicyanowi Hubemu, 
właścicielowi Falencina i Olszan w powiecie warszaw- 
skim (jej synowie: Stanisław i Mieczysław Hubowie) 
i Helenę, zaślubioną Szwajcerowi (jej synowie: Michał 
i Bronisław Szwajcerowie i córki: Helena Stanisławo- 
wa Olszowska, Zofia Bagniewska, Jadwiga Czermińska. 
Jedna z córek Stanisławowej Olszowskiej, Helena Ag- 
nieszka Aleksandra, zaślubiła w r. 1881, Aleksandra 
Janasza). 

Oprócz linii okęckiej i rakowskiej, jest druga li- 
nia Łabęckich frankistów, siedzących na roli. Tej linii 
pierwszym znanym przedstawicielem był Józef Łabęc- 

— 87 — 



J 



\^: . 1 



r 



I 



ki, prefekt miasta Maryampola za Księstwa Warszaw- 
skiego, następnie właściciel Trębek w powiecie gostyń- 
skim, brat stryjeczny Antoniego Łabęckiego, mecenasa. 
Z żony, Barbary Wołowskiej, siostry stryjecznej zasłu- 
żonego wielce Jana Kantego Wołowskiego, miał sy- 
nów: Włodzimierza, żonatego z Paulina Brzezińską 
(bezpotomny) i Antoniego. Antoni Łabęcki, syn Jó- 
zefa, właściciel Trębek, zaślubił Maryę Suchorzewską, 
córkę Franciszka, pułkownika wojsk napoleońskich, 
wnuczkę Jana, posła na sejm czteroletni. Dzieci An- 
toniego, żyjące obecnie: Bronisław, żonaty z Maryą 
Ordężanką, rolnik, obywatel ziemski; Zakrzewska, inży- 
nierowa Hussowa; Natalia Szczyttowa i Woyciechowska 
(żona b. dyrektora fabryki Rudzkiego). 

Oprócz Łabęckich frankistów, istnieje jeszcze dru- 
ga rodzina neoficka Łabęckich, pochodząca od Toma- 
sza Józefa, który się z żoną i dziećmi ochrzcił w War- 
szawie w r. 1789. Jest to prawdopodobnie ten sam 
dom, co Łabęckich z Podhajec, w metryce bowiem 
Tomasza Józefa w warszawskim kościele św. Krzyża 
zaznaczono wyraźnie, iż jest synem Łabęckiego, och- 
rzczonego dawniej. 

Wiadomo, że nie wszyscy członkowie tych sa- 
mych rodzin poddali się odrazu rozkazowi Franka. 
Wielu z nich zmieniało wiarę później, idąc za przy- 
kładem krewnych. 

Łakomscy. Byli na dworze Franka w Offenbachu. 

Łazarscy z Rohatyna. We Lwowie chrzcił się 
Stanisław Łazarski, lat 30. 

Aidciejow^cy z Jezierzan. Chrzcili się we Lwo- 
wie: Maciejowski Szymon z żoną Barbarą Urszulą, 



- 88 - 



S" 



z córkami Maryanną i Ewą i z synem Mateuszem 
Maciejowski Józef z żoną Teklą. 

Majewscy z Zbrzezia. Majewski Michał, lat 8, syn 
Moszka i Beli. 

Majewscy z Rohatyna. Majewski Dominik z żo- 
ną Anną Maryanną i córką Katarzyną. 

Majewscy z Turcyi. Majewski Hilel z żoną 
Anną. 

Majorhmoicze. 

Markwwieze z Buska. Chrzcili się we Lwowie 
Markiewicz Dominik, należący do sztabu Franka — 
Markiewicz Hyacynt — Markiewicz Jan — Markiewicz 
Marcin. 

Markowscy. Markowski Marcin z żoną Zofią 
i córką Różą. Markowski Błażej w Warszawie w ro- 
ku 1775. 

Martynowscy z Rohatyna. Klara Felicya Marty- 
nowska, wdowa, z dziećmi. 

Maryjewscy (Maryewscy). 

. Matuszewscy z Warszawy. Matuszewski Mateusz 
przedtem Chaim, należał do najgorliwszych krzewicie- 
lów frankizmu. -Był razem z synem, Józefem, (tegoż 
żona Maryanną Brzezińska) w Offenbachu na dworze 
Franka i jego córki Ewy, u której Józef Matuszewski 
pełnił urząd szafarza. 

Matuszewski Leon, obywatel ziemski, właściciel 



— 89 — 



Mąkolina, żonaty z Jadwigą Jasińską. Tegoż córka 
za Kazimierzem Julianem Jasińskim, współczesnym 
adwokatem w Warszawie. Druga córka za Burchar- 
tem, trzecia ze Sękowskim, czwarta za Sękowskim, 
i synowie: Józef i Franciszek. 

Matt(szctvscy z Kopyczyniec. Chrzcili się we 
Lwowie: Mateusz Matuszewski z żoną Anną (Gitlą), 
z córką Anną i z synem Teodorem Onufrym. Ma- 
teusz Matuszewski (Matyszewski), przedtem Szloma. 

Matuszewski Michał żonaty z Anną Jasińską, był 
w r. 1820 profesorem liceum w Warszawie. 

Mat7jsieivicxe. Matys Matysiewicz z żoną Anną, 
z córką Teodorą i z dwuletnim synem Józefem Mi- 
chałem. 

Mirhnhncsey. Chrzcił się we Lwowie Gotlib 
(I)eogratus) Józef Michał Michałowski, lat 24, z żoną 
Rozalią i synem Dominikiem. 

MikuUfiscy. 

MhiJwicicccy z Minkowiec. Minkowiecki Michał 
zaślubił w roku 1778 w Warszawie Annę Jabłoń- 
ską. 

Minkoicscy z Minkowiec. Chrzcili się we Lwo- 
wie: Minkowski Andrzej z żoną Barbarą i z synem 
Michałem — Minkowski Marcin fózef, lat 1 5, — Min- 
kowski Wojciech. 

Moszczyńscy (Moszczeńscy). Chrzcili się we Lwo- 
wie: Moszczyński Dominik — Bartłomiej — Szymon, 

^ 90 - 



dzieci Anczela Moszkowicza i Ryfki — Jan Moszczyń- 
ski z synem Szymonem Joachimem, lat 6. 

Moszyńscy z Dawidowa. Moszyński Jan z żoną 
Anną z córkami Maryanną Katarzyną z synami Na- 
talisem Dominikiem i Joachimem. — Moszyński Józef 
z córką Maryanną. — Moszyński Klemens zaślubił 
w roku 1778 w Warszawie Teresę Maryewską. — 
Moszyński Ignacy w r. 1777 w Warszawie, jego żona 
Magdalena, córka Magdalena Anna, 

Nakahiicki Józef był kuchcikiem Franka w Offen- 
bachu. 

Niedzielscy z Buska. We Lwowie chrzcił się Jó- 
zef Niedzielski (Szmujłowicz) z żoną Eleonorą Kla- 
rą (Michla) i córką Maryanną, (żoną Jakóba Podo- 
skiego) — Niedzielski Józef Stanisław, syn Klemensa 
i Salomei, urodzony w Warszawie w r. 1776. 

Niemirowscy (Niemierowscy) z Niemirowa. W^e 
Lwowie chrzcił się Józef Tadeusz Niemirowski (Men- 
del z Niemirowa) z żoną Teresą. — Niemirowski Sta- 
nisław zaślubił w r. 1778 w Warszawie Teresę Or- 
nowską. — Niemirowski Tomasz, syn Wojciecha, zaślu- 
bił w r. 1 799 Katarzynę Markiewiczównę, córkę Do- 
minika. — Niemirowski Jan w r. 1820 w Warszawie. — 
Niemirowska Franciszka, córka Józefa, zaślubiona w r- 
1824 Ludwikowi Jasińskiemu. 

Niemierowski Andrzej Kazimierz, powieściopisarz, 
ur. w r. 1840 w Warszawie. Kształcił się w war- 
szawskich szkołach realnych, od r. 1864, pracował 

— 91 -^ 



w zarządzie administracyjnym m. Warszawy, następnie, 
od roku 1875 do i8q2, w Banku Polskim w War- 
szawie i Kaliszu. Jako literat posługuje się pseudo- 
nimami: Ramestan, Janusz Pełka, Niemir i (w pismach 
humorystycznych) Szczur. 

Działalność literacką rozpoczął Kazimierz Nie- 
mierowski w r. 1864 w «Kuryerze Świątecznym » sa- 
tyrą p. t. « Filozof i Człowiek*. Napisał powieści: 
«W matni», «Chłopskie dziecię», «Gdzie szukać praw- 
dy », « Dramaty rodzinne », « Szatański pomysł », «De- 
monitka», «ZawIła sprawa», «Ofiary występku*, «Fa- 
lec Boźy», «Kolosalny spadek», «Handlarze», «Ta- 
jemnica bankiera », « Straszna noc», «Moja kokoszka». 
« Przypadek czy zbrodnia», « Pierwszy pacyent», «Ta- 
jemnica dziadunia», «Czarne motyle», «Podsądna», 
« Anioł rodzinny », drukowane w « Dzienniku dla 
wszystkich », w « Kury erze Codziennym >^, w »Kurye- 
rze Porannym», w «Niwie», w «Roli», w «Romansie 
i powieści », w « Sporcie », w « Wieku », w « Wędrow- 
cu », w « Ziarnie » i wydane w osobnych odbit- 
kach. 

Oprócz powieści napisał Kazimierz Niemierowski 
nowelle: «Z deszczu pod rynnę», «Fatalny wypadek», 
historyę książąt Słubickich na Rusi p. t «Z wy- 
cieczek po świecie » i umieszczał w «Kaliszaninie», 
w « Ognisku domowem», w « Kolcach » i <vKurye- 
rze Świątecznym » artykuły społeczne, ekonomiczne 
i poezye. 

Nowiccy z Buska. We Lwowie chrzcili się: wdo- 
wa Maryanna Nowicka. — Wawrzyniec Nowicki i dw^e 

- 92 - 



córki Icka z Buska, ochrzczonego w Kamieńcu Po* 
dolskim, Rozalia Anna i Rozalia Marjanna. 
p Oleitscy. Franciszek Olewski z córkami Urszulą 

i Wiktoryą, 

OrUcey z Czołhan, Józef Łukasz Orlicki. 

Oronowsey (Orano wscy) z Podhajec. Franciszek 
Benedykt Oronowski (Icek Pejsakowicz). — Orano w* 
ska Teresa zaślubiła w r. 1778 Stanisława Nieniirow- 
skiego- 

Otworowsey z Minkowiec* Tak pisali się także 
niektórzy Maciejowscy. 

PaivłowsGy. Należeli do sztabu Franka i docho- 
wali wierności jego córce Ewie. Ewa Pawłowska by- 
ła jeszcze w r, i8r6 « frejliną » Ewy Frank w Offen- 
bachu* We Lwowie chrzcił się Paw^eł Pawłowski 
(Chaim) z Anną Pawłowską. — Łukasz Pawlow^ski 
w r, 1804 w Warszawie. 

Piaseccy z Podhajec, Rohat}^na i Korolówki. Gło- 
wą tego domu był Józef Piasecki (Moszek Pejsak) 
2 Podhajec. Nazwisko utworzył sobie od swojego 
imienia żydowskiego c:Pejsak» (Pejsacki, Pejsecki, Pia- 
secki). Przyjął on chrzest św. z synem Ludwikiem 
Franciszkiem (Dawidem)y z córkami Różą (Dwojrą) 
i Salomeą Anną. Oprócz niego ochrzcili się we Lwo- 
wie Piaseccy, Ignacy Stanisław — Stanisław (Berek 
syn Arona i Gitli) i Jan Nepomucen z Rohatyna. 
Z Korolówki pochodzili Jan Wojciech Piasecki i Ma- 
ryanna, córka Jona i Tauby. 

Piasecki Mateusz, syn Ludwika i Wiktoryi, un 
w Warszawie 1775 r ^ Piasecka Magdalena Tekla, 
córka Franciszka i Tekli ur. w^ Warszawie w r. 1782, 
Piasecka Franciszka w r. 1815 za Mikołajem Gra- 



93 ^ 



i 



bowskim. — Piasecki Kazimierz, Piasecka Ludwika, 
Piasecka Ewa w r. 1815 w Warszawie, — Piasecka 
Prakseda, córka Jana i Magdaleny Brzezińskiej, zaślu- 
biła w r. 1 83 1 Jakóba Piotrowskiego. 

Piątkowscy z Buska. Chrzcili się we Lwowde: Jó- 
zef Michał Piątkowski i Barbara Maryanna. 

Piotrowicze. Chrzcili się we Lwowie: Mateusz Jó- 
zef Piotrowicz, lat 60. — Franciszek Piotrowicz, lat 4. 
Anna Piotrowicz, — Katarzyna Piotrowicz. 

Piotrowscy. Piotrowskich frankistów jest kilka 
domów, pochodzących z różnych miejscowości. 

Są Piotrowscy ze Lwowa, których protoplastą 
był Józef Mikołaj Piotrowski, zwany poprzednio Mosz- 
ko Kotlarz, lat 34. 

Piotrowscy z Korolówki. Założycielem tej linii 
był Mikołaj Piotrowski, lat 42, syn Majorka i Maryi, 
zwany poprzednio Srul Majorkiewicz. Przyjął on 
chrzest św. we Lw^owie z żoną Teresą (Bajlą) i z 5 
córkami: Różą (Frejną), Teklą (Masią), Maryanna, Wik- 
toryą i Salomeą. 

Są Piotrow^scy z Żółkwi, z których ochrzcił się 
pierwszy Maciej (Lejb) z żoną Anną i synem Micha- 
łem Józefem. 

Są w końcu Piotrowscy z Buska. ChrzciU się 
we Lwowie: Franciszek Mateusz, syn Moszka i Józe- 
fy, i Elżbieta Piotrowska z synem Kajetanem Domi- 
nikiem, żona Lejzora, ochrzczonego w Kamieńcu Po- 
dolskim. 

Oprócz Piotrowskich frankistów, są jeszcze Pio- 
trowscy z Warszawy. Tych protoplastą był Wincen- 
ty Piotrowski, chrzczony w Warszawie w r. 1766. 

Piotrowscy więcej znani są ci, którzy osiedlili się 

— 94 — 




w Warszawie, oderwali się wcześnie od Franka i spol- 
szczyli sie już przy końcu XVIII stulecia. Tych Pio- 
trowskich protoplastą był Mateusz Piotrowski, który 
zaślubił około n 1 780 Elżbietę Piasecką. Tego Ma- 
teusza synem był Jakób Piotrowski (un 1785), oby- 
watel miasta Warszawy, 1-0 voto mąż słynnej w dzie- 
jach frankizmu Tekli Łabęckiej, 2- voto maź Praksedy 
Maryanny Magdaleny Zielińskiej, córki Jana i Magda- 
leny Brzezińskiej. — Walenty Jan Piotrowski, syn Ja- 
kóba^ w r. 1826 urzędnik w Warszawie, żonaty z Teo- 
filą Rydecką, nobilitowany z herbem Tęczyc, Jego 
syn Konstanty Jan, urodzony w roku 1826, obywatel 
ziemski, fundował w n 1861 Tekli z Łabęckich Pio- 
trowskiej, babce swojej, tablicę pamiątkową na cmen- 
tarzu Powązkowskim, 

Drugi syn Mateusza Piotrowskiego i Elżbiety 
Piaseckiej, Michał Piotrowski (un 1787 urn. 1855)^ 
żonaty z Julią Zawadzką, obywatel ziemski, był radcą 
województwa mazowieckiego. Tegoż syn Jakób Sta- 
nisław zaślubił w Warszawie w r. 1S38 Ludwikę An- 
nę Orłowską, córkę piwowara Józela Orłowskiego 
i Ewy Wołowskiej. Świadczył mu przy ślubie Teofil 
Piotrowski, obywatel ziemski, 

Jakób Piotrowski (un 1833 urn. 1887) obywatel 
ziemski, był prezesem dyrekcyi szczegółowej To warz. 
Kred, Ziemsk, 

Podhajeccy z Podhajec. Bonawentura Podhajecki 
(Jol) z córkami: Maryanną (Malką) i Franciszką. Te- 
go nazwiska używali także pierwotni Łabęccy. 

Podosey z Tyśmienicy, Trzymał ich do chrztu 
podkomorzy Tymoteusz Pod oski, od którego wzięli 
nazwisko. Nazwali się początkowo Tyśmienickimi. 

— 95 — 



Chrzcił się Jakób Podoski, lat 40, z żoną Maryanną 
i z synem Maciejem. Ten Maciej Podoski w War- 
szawie w r. 1804. 

Przybyłowicze. Przybyłowicz Piotr w Warszawie 
w r. 1772. Przybyłowicz Józef, syn Franciszka, ur. 
w Warszawie w r. 1780. 

Przybyłowscy. Przybyłowski Józef. Tegoż syn 
Tomasz, ur. w Warszawie w r. 1777. 

Przyznańscy z Czortkowa. Chrzcił się we Lwo- 
wie Przyznański Stefan. 

Rabinowicze, 

JReminowscy. Reminowski Mateusz był na dwo- 
rze Franka w Offenbachu. 

Rohatyńscy z Rohatyna. Głową tego domu był 
Marcin Jacek Rohatyński z Rohatyna, lat 64, który 
ochrzcił się we Lwowie z żoną Klarą (Itą) z córka- 
mi: Maryanną i Katarzyną i z synami: Kajetanem, Jó- 
zefem, Wincentym i Pawłem. 

Rozencweig. Rozencweig Ignacy wyjechał z Fran- 
kiem do Brna Morawskiego w r. 1773, zaliczony 
w pasporcie «pana» do jego służby. 

Rudniccy t Buska. Chrzcili się we Lwowie: Pa- 
weł Rudnicki (Chaim) z żoną Maryanną, z synem Łu- 
kaszem i z córką Anną Gertrudą. — Michał Rudnic- 
ki z żoną Katarzyną i z synem Franciszkiem. 

Rudnicka Maryanną Ludwika, córka Michała 
i Katarzyny, ur. w Warszawie w r. 1778. Rudnicki 
Adam zaślubił w r. 1 8 1 1 Elżbietę Rydecką. Rudni- 
cki Mikołaj w r. 1816 kupiec w Warszawie. 

Rudnicki Mikołaj, mecenas w Warszawie, obywa- 
tel ziemski, właściciel Krzyżanowa w powiecie kutnow- 
skim, żonaty z Brzezińską; tegoż córka Józefa była za 

— 90 — 



Józefem Naimskim, jego syn, Jakób, znany mecenas 
warsźawiiki; tegoż synowie: Władysław i Leonard 
i córki: Greftkowiczowaj Władysławowa Gołembowska 
i Zofia Francois, 

I Rydeccy. Pisali się pierwotnie Redeccy, Radec- 

cy, w końcu Rydeccy; należeli do wybitniejszych to- 
v\ar2ysa:ów Franka, Chrzcił się we Lwowie Ry decki 
Ignacy z żoną Anną. Ich córka Maryanna Barbara 
ur, w Warszawie w n i778< 

Rydecki Wojciech zaślubił w n 1794 Rozalię 
Piotrowską, Rydecki Michał w n 1810 w Wamzawie; 
tegoż syn Adam w n 1837 obywatel miasta Warsza- 
wy, Rydecki Józef w r, 1815 w Warszawie, Ryde- 
cka Eleonora zaślubiła w n 1815 Franciszka Kaczo- 
rowskiego, jej córka Laura Kaczorowska wyszła w ro- 
ku 1837 za Ludwika Tassillon Tripplina, wydawcę 
« Gazety Warszawskiej^. 

I SamueloiŁ-icze z Węgier. We Lwowie chrzcił się 

Rafał Samuelowicz z siostrą Heleną, dzieci Samuela 
i Estery% 

* Sataiwwsay z Satanowa, We Lwowie chrzcił się 

Józef Satanow^ski. 

I Schonfeld. W roku 1783 był przy boku Franka 

w Brnie Moraw^skiem, Schonfeld, prawdopodobnie zwo- 
lennik frankizmu z Moraw. 

I SidoTOWScy z Sidorowa. We Lwowie chrzcił się 

, Bartłomiej Sidorowski, syn Icka i Li by z Sidorowa. 

I Stomowsct/ z Buska. Michał Słomowski, syn Izrae- 

la i Katarzyny. 

I Sobolewscy. We Lwowie chrzciła się Magdalena 

(Sobla Lejbowa) Sobolewska z Korolówki z dziećmi. 



I 



— 97 — 



r 



Nazwisko « Sobolewski » powstało z imienia żydow- 
skiego neofitki « Sobol ». 

Sobołniccy z Jezierzan. Chrzcił się we Lwowie 
Józef Sobotnicki, lat 25, syn Lejzora i Elii, z żoną 
Ewą Gertrudą, córką Mordki i Chai, z synami: Józe- 
fem Ignacym i z córkami: Magdaleną Maryanną 
i Anną. 

Średniccy. Średnicki Jan z żoną Zofią i z synem 
Bartłomiejem. 

Szaińscy. 

Szostakowscy z Kamieńca Podolskiego. Chrzcił 
się w Kamieńcu Wacław Szostakowski z żoną Mary- 
anną i córką Magdaleną. Franciszek Szostakow^ski 
w r. 1 790 w Warszawie. 

Szymonowicze z Lanckorony. Chrzcił się we Lwo- 
wie Jakób Szymonowicz z żoną Rozalią i z córkami 
Rozalią i Teresą. 

Stanisławscy. Chrzcił się w Warszawie Alojzy 
Stanisław Stanisławski. Nazwisko « Stanisławskie po- 
wstało z imienia « Stanisław ». Stanisławski Jan w War- 
szawie w r. 1777. 

SłeinbocL W spisie pierwszych frankistów nie 
ma tego nazwiska. Występuje ono dopiero w War- 
szawie, w «kompanii». Steinbock Sębastyan zaślubił 
w r. 1774 Barbarę Jasińską. Steinbock Godfryd Bar- 
barę Wołowską; tenże, owdowiawszy, ożenił się w ro- 
ku 1793 z Teresą Wołowską, córką Józefa. Steinbock 
|ak/)b zaślubił w r. 18 10 Ewę Moszyńską. Steinbock 
Michał Adam w r. 1 813 Eleonorę Zielińską. 

Skwhrych (Steinbruch). I tego nazwiska nie ma 
\s spisie pierwszych frankistów, lecz występuje ono 
póiniej ciągle w Warszawie w « kompanii » frankistów- 



L 




skiej. Steinbrych Jan zaślubił w r, 1814 w Warsza- 
wie Teofilę Rydecką, Siostrę Adama. 
k Ttirsey z Turcy i. Turscy Jakób i Wojciech w War- 

szawie w r 1780. Drugi z nich zaślubił w r. 1775 
Annę Sobolewską. 

Ulanowscy z Minko wiec. Chrzcił się we Lwowie 
Franciszek Ulanowski z żoną Katarzyną. 

Uranowscy z Kamieńca Podolskiego. W Ka- 
mieńcu chrzcił się Jan Uranowski z żoną Anną, z cór- 
ką Barbarą i synem Jakóbem, 

Węgierscy, Chrzcił się Franciszek Węgierski z cór- 
ką Anną i synem Tadeuszem, 

Wiernieaey. Wierniecki Andrzej. 

Wierzchoiuscy (Zwierzchowscy) z Lanckorony, 
i z Satanowa, Chrzcili się we Lwowie: Józef Wierz- 
chowski 2 Lanckorony (Lewek Abrahamowicz) z żo- 
ną Klarą, z córkami: Teresą, Józefą i Teklą, i z sy- 
nem Józefem Ignacym Benedyktem; Józef Wierzchow- 
ski z żoną Anną Teresą i synem Adamem; Józef Bar- 
tłomiej Wierzchowski z Satanowa z żoną Anną. Na- 
zwisko ^Wierzchowski :& (Zwierzchowski — pisownia 
podwójna) wzięli od rodziców chrzestnych. 

Wilkoivs€y. Witkowski Jan i Wilkowski Andrzej. 
NależeH do sztabu Franka. Wilkowski Jan był jako 
starzec razem z Jędrzejem Dębowskim i Franciszkiem 
, Wołowskim przybocznym doradcą Ewy Frank w Of- 
fenbachu po śmierci jej ojca i profesorem frank izmu. 
Wtajemniczali oni nowych członków « kompani i » w za- 
sady c<wiary». 

Wolańsey. Chrzcili się we Lwowie Jan Wołań - 
ski z żoną i z córkami: Klarą, Joanną, Maryanną, Ró- 
żą; Kajetan Wołański, syn Marj^anny; Franciszek 

! ^- m — 



Wolański z synem Józefem; Szymon Wolański z cór- 
ką Urszulą Reginą. 

Wolicey z Satanowa. Piotr Wolicki, syn Lejbki 
Daniełowicza z żoną Anną Maryanną. 

Wolscy z Buska. Maciej Wolski z żoną Rozalią 
i córką Klarą. 

Wołowscy. Ten znakomity dom frankistowski po- 
chodzi z Rohatyna i Satanowa. Założycielem jego 
był stary Łukasz Franciszek Wołowski (Salomon ben 
Eljasz, zwany Szlomą z Rohatyna), który przystąpił 
razem z synami swoimi: Franciszkiem, Józefem, An- 
drzejem i Łukaszem Franciszkiem jeden z pierwszych 
do frankizmu. Był on z Dominikiem Krysińskim naj- 
zdolniejszym z całej «kompanii»; obaj przemawiali 
w imieniu kontratalmudystów, reprezentowali ich wo- 
bec władzy, prowadzili bój polemiczny z przeciwnika- 
mi Krysiński, osiadłszy w Warszawie, służył Fran- 
kowi dalej tylko pośrednio, dostarczając mu pieniędzy. 
Wołowski zaś z synami poszedł za mistrzem do Czę- 
stochowy, następnie do Brna i Offenbachu, gdzie słu- 
żył jeszcze jego córce. Doczekał się lat bardzo sę- 
dziwych. 

Oprócz starego «Szlomy z Rohatyna* z synami 
ochrzcili się we Lwowie: Wołowscy Józef, Jan, Feliks, 
Michał, Ludwik, Henryk, Tomasz z żonami i dziećmi 
i Wołowski Jan Kanty Rafał z Satanowa, syn Hen- 
ryka Selwichowicza i Sury. 

Wołowscy byli najwięcej rozrodzonym domem 
frankistowskim. W początkach XIX stulecia liczyli 
kilkadziesiąt głów męzkich. I byli najzdolniejsi z ca- 
łej «kompanii». Szereg mężów, zasłużonych na róż- 
nych polach, wyszedł z ich krwi. Nawet kobiety tej 



— 100 — 



I. 



r 



utalentowanej rodziny odznaczały się niepospolitemi 
zdolnościami i cnotami obywatelskiemi. Wszystkie 
domy frankistowskie, w które weszła Wołowska jako 
zona i matka, wydały ludzi zdolnych. 

Wołowski Franciszek, deputowany na sejm z m. 
Płocka w n 1818. 

Wołowski Jan Kanty (un 1803 um. 1864), za- 
służony prawnik. Nasam przód obrońca, potem pro- 
kurator senatu, członek komisyi, ustanowionej do przej- 
rzenia projektu kodeksu cywilnego dla Królestwa Pol- 
skiego, w r. 1861 dyrektor główny sprawiedliwości, 
w r. 1862 profesor prawa i dziekan wydziału praw- 
nego w b. Szkole głównej w Warszawie, współredak- 
tor « Biblioteki Warszawskiej », autor dzieła naukowe- 
go p. t: « Wykład kodeksu cywilnego », wydanego po 
jego śmierci w r. 1866. Był mężem wielkiej nauki 
i wysokicłi fcnót obywatelskicłi, naturą tak hojną i bez- 
interesowną, iż swoją pensyę profesorską oddawał u- 
bogim studentom. 

Wołowski Bronisław, bratanek Jana Kantego, pu- 
blicysta, literat, autor dzieła francuskiego p, t,: ^Dom- 
browski et Versaille», polskiego p. t: ^Z pamiętnika 
tułacza» (1873), był przez pewien czas w Wiedniu 
redaktorem czasopisma, poświęconego sprawom wscłio* 
dnim p. t: «Messager de Vienne». 

Wołowski Ludwik Franciszek Michał Rajmund, 
znakomity ekonomista, syn Franciszka, deputowanego 
na sejm z miasta Płocka (ur. 18 10 um- 1S76, w ro- 
ku 1 83 1 kapitan artyleryi i wice referendarz Rady 
Stanu. Wysłany do Paryża jako sekretarz legacyi, za- d 

mieszkał we Francyi na stałe. W r. 1834 zaczął ra- - 

zem z Faucher'em wydawać w Paryżu czasopismo 

— 101 — 



i 



p. t.: <^Revue de la legislation et de la jui'isprudencey> . 
W r. 1839 niianował go rząd francuski profesorem 
prawa w szkole sztuk i rzemio^, w r. 1848 wybrał 
go Paryż do Zgromadzenia konstytucyjnego. On to 
był twórcą francuskiego kred)i:u gruntowego {Credit 
foncier). W r. 1875 wszedł do senatu francuskiego 
i był prezesem centralnego towarzystwa rolniczego 
dla Francyi. Napisał cały szereg rozpraw ekonomi- 
cznych w języku francuskim. 

Wołowski Micłiał Kazimierz, syn Tomasza i Jó- 
zefy z Maleszewskich (ur. w 1851 um. 1900), literat, 
powieściopisarz, komedyopisarz i dyrektor teatru w Ło- 
dzi. Napisał nowele i powieści: « Dziwni », «U swoich 
na obczyznie», «W drodze za chlebem», «Cyganiąt- 
ko», «Był Żydem », « Piekiełko*, « Dzieci Warszawy », 
« Ostatni piorun ». — Dramaty i komedye: «Dyabeł we- 
necki*, «Genialni ludzie», «Mamgo», ^Nie wypada*, 
«Trefniś i lutnista*, « Alcybiades* i i. Był założycie- 
lem tygodnika «Głos*. Zaślubił w r. 1888 Maryę 
Dobiecką, córkę Napoleona i Pauliny Bełdowskej. 

Wołowska Marya, zamężna Szymanowska (zmar- 
ła 1832), znakomita fortepianistka. 

Wołowski Adam (um. 1865) dyrektor mennicy 
warszawskiej. 

Adam Wołowski, żonaty z Barbarą Maryewską, 
bankier, wspólnik bankiera Salwiana Jakubowskiego, 
miał synów: Władysława, Stanisława, Franciszka i cór- 
kę Felicyę, która wyszła w r. 1850 za hr. Bronisława 
Lasockiego, prezesa rady nadzorczej banku dla han- 
dlu i przemysłu w Krakowie, obyw^atela ziemskiego. 

Dzieci Władysława, syna Adama i Józefy z Szy- 
manowskich: i) Adam, obywatel ziemski, właściciel Or- 



— 102 — 



li^ 



szewic w powiecie łęczyckim, żonaty i-o voto z Ma- 
ry ą Koziełło-Poklewską, 2-0 voto z księżniczką Ste- 
fanią Woroniecką. 2) Władysław, właściciel Wilczo- 
góry w powiecie grójeckim, żonaty z Krzywoszewską, 
3) Leon, były wspólnik bankiera Rawicza, żonaty z Jo- 
anną Wolff, córką księgarza petersburskiego. 4) Lau- 
ra Leonowa Grabowska. 5) Józefowa Wielogłowska 
z Rudy Malenieckiej. 

Córka Stanisława (drugiego syna Adama), żona- 
tego z Rawiczówną, Jadwiga, zaślubiła hn Antoniego 
Potulickiego. 

Wołowski Stanisław, właściciel dóbr Kaski, męce- 
nas, sędzia najwyższej instancyi Królestwa Polskiego, 
poseł na sejm, nobilitowany w roku 1823 z herbem 
Czerwony («Na Kaskach »). 

Wołowscy Jan i Teodor, nobilitowani w n 1839 
z herbem Bawół z dewizą: Beiim cole regem serim. 

Wołowski Wojciech był adwokatem w Warsza- 
wie. Jego syn Kz rysińskiej, Józef, adwokat w Lu- 
blinie, żonaty i-o voto z Gerliczówną, 2-0 voto z Błe- 
szczyńską (um. w r. 1899). 

Wołowska Jadwiga, córka Feliksa, zamężna Zdzi- 
sławowa Jasieńska. Tejże syn Feliks Jasieński, współ- 
czesny estetyk, autor dzieła francuskiego p. t. «AIcmggha^ 
protektor malarstwa japońskiego. 

Zagórscy (Zagurscy) z Buska. We Lwowie chrzci- 
li się: Jan Kajetan Zagórski, Marcin Zagórski, Józef 
Zagórski. 

Zalescy (Zalewscy) z Dawidowa. We Lwowie 
chrzcił się Stanisław Gabryel' Józef Zaleski, lat 20. i 

Zalewski Stanisław, syn Kazimierza, un w Warszawie 

— 103 — 



w r. 1780. Zalewski Franciszek Wiktor, sekreta^rz 
Ewy Frank w Offenbachu* 

Zaleszczyccy z Zaleszczyk. Zaleszczycki Franci- 
szek zaślubił w roku 1781 Magdalenę Jeziorańską, 

Zawadzcy. We Lwowie chrzcili się: Dawid Za- 
wadzki — Antoni Zawadzki z żoną Anną i córką Ma- 
ryanną. 

Zawotowscy z Zawotowa, Adam Klemens Zawo- 
towski. 

Zelikowscy z Korolówki. Jakób Zelikowski, syn 
Zelika. Mateusz Zelikowski. 

Zielińscy z Buska i Sidorowa. Chrzcili się we 
Lwowie: Józef Zieliński z Buska z żoną Magdaleną 
Brygidą i z synem Ignacym — Józef Mikołaj Zieliń- 
ski, lat 18 — Anna Zielińska z Buska ^ — Franciszek 
Zieliński z Buska z żoną Teresą i synem Piotrem — 
Klara Zielińska z Sidorowa z dziećmi. 

Zieliński Józef zaślubił w r. 1802 Wiktoryę Mar- 
kiewiczównę, córkę Dominika. Zieliński Józef, syn Mar- 
cina, zaślubił w r. 1813 Juliannę Krysińską, córkę Józe- 
fa; w roku 1820 był profesorem lićeiim w Warszawie. 

Zieliński August Andrzej w r. 1826 sekretarz 
Komisy i spraw wewnętrznych; jego żona Józefa Naim- 
ska; ich syn Aleksander Marcin Jan, ur. w r. 1826. 

Zieliński Tadeusz, w r. 1826 kupiec w Warsza- 
wie; jego żona Wiktorya Naimska; ich syn Dominik 
ur. w r. 1826. 

Zielińscy byli tak samo rozrodzeni, jak Wołow- 
scy, i tak samo, jak oni, rozproszyli się po świecie. 
^ Jedna gałąź tego domu mieszka w Galicyi (w Au- 

stryi). W Warszawie mieszkają obecnie: Franciszek 
Zieliński, adwokat, żonaty z Karoliną Wolffówną, syn 



-« 104 — 



Mf 




I 



znanego niegdyś mecenasa Dominika i jego żony 
Brzezińskiej i Maurycy Zieliński, rejent, syn rejenta 
Marcelego. Siostry rejenta Maurycego: Stefania Ed- 
wardowa Leo — Henryetta Zdzisławowa Scipionowa — 
Aleksandra Stanisławowa Scipionowa. 

Zieliński Ludwik, syn adwokata Franciszka Zie- 
lińskiego i Karoliny z Wolffów, dyrektor handlowy 
zakładów mechanicznych pod firmą «;Rohn i Zieliń- 
ski*, zaślubił w r. 1904 Jadwigę Czaplicką^ córkę dr, 
Aleksandra Czaplickiego z Kielc. 

Zieliński Stanisław Józef, adwokat, syn rejenta 
Maurycego Zielińskiego i Maryi z Wolffów, zaślubił 
w r. 1904 Eugenię Bentkowską, córkę Wiktora Bent- 
kowskiego i Maryi z Wyleźyńskich. 

Zilkiewicze. We Lwowie chrzcili się: Franciszek 
Zilkiewicz z córką Maryanną — Jakób Zilkiewicz z żo- 
ną Maryanną i córką Teklą. 

Żółtonowscy z Żółkwi. Paweł Żółtonowski, lat 39. 

Żulińscy z Buska. Józef Żuliński, szewc z Buska 
2 synem Janem. 

Zulkiewicz z Korolówki. Jakób Zulkiewicz z żo- 
ną Maryanną i córką Anną. 

Zwanieecy ze Źwańca. Rafał Żwaniecki z siostrą 
Anną, dzieci Dawida i Frajdy. 

Zwierzchowscy — zobacz Wierzchowski, 

Oto nazwiska frankistowskie, utrwalone w spisach, 
chrzczonych we Lwowie, Warszawie i Kamieńcu Po- 
dolskim kontratalmudystów, w pasporcie, wydanym 
Frankowi na wyjazd z Polski, i w korespondencyach 
władz offenbachskich z Ewą Frank. Jest ich znacz- 
nie więcej, powstałych póiniej. Znaleźć ich jednak 



nie można. 



10.-) 



► 



\ 



Nazwiska frankistowskie mają taki sam początek, 
jak wszystkie nazwiska w ogóle. Jedne utworzyli neo- 
fici z nazw swoich wiosek i miasteczek rodzinnych. 
I tak: Braclawscy z Bracławia, Czerniewscy^ Czemiow- 
scy z Czemiowiec, Chołojowscy z Oiołojowa, Czucha- 
nowscy z Czuchan, Iwańscy z Iwania, Jeziorańscy 
z Jezierzan, Koralewscy, Korolewscy z Korolówki^ 
Krzywiccy z Krzywczy, Kamińscy, Kamienieccy z Ka- 
mieńca, Kopycz3'ńscy, Kopczyńscy, Kopyczynieccy 
z Kopy czy nieć, Lanckorońscy z Lanckorony, Minko w-- 
jicy, Minkowiuccy z Minkowic, Niemirowscy z Niemi- 
rowa, Poflhajeccy z Podhajce, Rohatyńscy z Rohaty- 
na, Sidorowsc}^ z Sidorowa, Turscy z Turcyi, Sata- 
nowscy z Satanowa, Zaleszczyccy z Zaleszczyk. Są 
to wszystko miejscowości, rozrzucone wzdłuż pograni- 
cza dzisiejszej (ialicyi austryackiej i Bukowiny, które 
było '^nm'/A\em frankizmu. 

Inni frankiści utworzyli sobie nazwisko rodzinne 
nd jjrzyiętych imion chrześciańskich, jak: Matuszew- 
scy od Matcus7.a. Pawłowscy od Pawła, Piotrowscy od 
Piotra, Jakubowscy od Jakuba, lub od imion dawniej- 
szych: Dawidowicze od Dawida, Eliaszewdcze od El- 
jasza, ]^M.:rkowiLze od Berka, Moszyńscy, Moszczyńscy 
od Meszka, Zclkowicze i Zelikowscy od ZeUka (Zelka), 
Piasecc}^ od Pejsaka. Byli także, którzy wzięli na- 
zwiska od rodziców chrzestnych: Dębowscy, Podoscy, 
Wierzchowscy (Zwierzchowscy). 

Krankiści, t\vorzący z początku zamkniętą w so- 
bie groniade, rozproszyli się później po wszystkich 
ziemiat^h l>ylei Rzeczypospolitej polskiej. Wielu z nich 
wróciło dłł swnich stron rodzinnych na Podole (gali- 
cyjskie) i I'ukf)\vlnę, niektórzy poszli na Litwę, inni 

— 106 — 



w końcu osiedlili się w dzisiejszem Królestwie Pol- 
skiem, głównie w Warszawie, zkąd część ich rozeszła 
się po wsiach. 

Tylko frankiści, osiedleni w Warszawie, zasłynęli 
później zdolnościami i zasługami obywatelskiemi. 
Z wielkiego mnóstwa nazwisk frankistowskich błysnęły 
blaskiem jaśniejszym tylko nazwiska: Jeziorańskich, 
Krysińskich, Łabęckich, Piotrowskich i Wołowskich, 
Głównie Wołowscy wyróżnili się z całej <ł kompanii:^- 
Wszystkie te domy są z sobą spokrewnione, skoliga- 
cone po kilka razy. Tworzą one jedną rodzinę, 

. Posłuszni wskazówkom Franka, nie mieszali się 
frankiści przez sto lat z rasą aryjską. Albo żenili 
się pomiędzy sobą albo z neofitami i neofitkami śwież- 
szej daty. Dopiero około r. 1850 zaczęli niektórzy 
frankiści łamać trądy cye «kompanii». Pierwszy przy- 
kład w tym kierunku dali: Wołowscy, Łabęccy i Kry- 
sińscy. Póiniej uczynili to samo inni. 

Frankiści, odtrąceni od łona narodu żydowskie- 
go, a przygarnięci życzliwie przez chrześcian, prześla- 
dowani, wyklinani przez, talmudystów, nie byli nigdy 
mimo swej wyłączności «filosemitami», nie uważali się 
za Żydów, co bardzo naturalne, odznaczali się raczej 
wrogiem dla Żydów usposobieniem. Ich żony i cór- 
ki są dobremi katoliczkami. 



— 107 



IV. 

Neofici XIX stulecia wyznania rzymsko- 
katolickiego. 

Pod koniec XVIII stulecia zaczynają się zmie- 
niać warunki, w jakich się Żydzi polscy rozwijali. 

W żadnem państwie chrześciańskiem nie było 
Żydom przez szereg wieków tak dobrze, tak wygo- 
dnie, jak w Polsce. Byli oni tu u siebie, w swoim 
własnym domu, rządzili się sami, posiadali pełną au- 
tonomię, tworzyli rzeczywiste państwo w państwie. 

Począwszy od Bolesława Pobożnego (w r. 1264) 
aż do Stanisława Augusta Poniatowskiego, opiekowali się 
wszyscy książęta i królowie polscy narodem « wy branym », 
zasłaniając go przywilejami i dekretami przeciw raso- 
wej i religijnej nienawiści ludności rdzennej. Nietyl- 
ko udzielili mu prawa wolnego handlu w całem pań- 
stwie z wyjątkiem miast, opartych na prawie magde- 
burskiem, lecz zgodzili się także bez oporu na jego 
samorząd. 

Żydzi, rozlawszy się po Europie, zatrzymali swój 
ustrój społeczny z eksilarchatów babilońskich. Jak 

-^ 108 — 



r 

I W Babilonii, 



w Babilonii, tworzyli wszędzie, gdzie się osiedlili, zw^ar- 
t^ gi^PC' odgrodzoną od reszty ludności wysokim 
murem odrębności rasowo-narodowo-religijnej, — pań- 
stwo, zorganizowane doskonale, sklejone mocnym ce- 
mentem rządu despot\^cznego* Na czele każdej gmi- 
ny stal kahał, którego członkowie nie różnili się ni- 
czem od « tyranów » miast greckich lub kacyków mu- 
rzyńskich. Będąc nietyłko bezpodzielnymi rządcami 
gminy, ale równocześnie jej sądem i policyą, rzucili 
do stóp swoich za pomocą małej i wielkiej klątwy 
(cherem) wszystkich prawowiernych talmudystów, Zyg- 
munt I próbował narzucić Żydom jakąś kontrolę rzą- 
dową. W tym celu ustanowił w n 1541 tak zwa- 
nych seniorów, w którjxh ręce złożył administracyc 
polityczną, cywilną, ekonomiczną i duchowną ludu ży- 
dowskiego. Ale seniorowie, mianowani przez rząd 
polski, zwykle mężowie, cieszący się zaufaniem wła- 
dzy, nie przypadli do gustu narodowi «^ wy branemu^, 
który nie życzył sobie wcale nad sobą czujnego oka 
ludzi, zestosunkowanych z ludnością chrześciańską_ 
Bo « naród wybrany » chciał zostać obcym wśród ob- 
cych, chciał żyć w Polsce, jak żył w Palestynie 
i w Babilonii, chciał* ruszać się swobodnie tylko wśród 
swoich, nie podglądany przez nikogo. Przeto bojko- 
tował, jakbyśmy się dziś wyrazili, seniorów^ nieposłu- 
szeństwem dopóty, dopóki rząd polski, nie mając ża- 
dnego praktycznego pożytku z swoich reprezentantów, 
nie zniósł niewygodnych dla Żydów dozorców i nie 
wrócił kahałom ich władzy dawniejszej. Stało się to I 

już w n 1 571. 

I znów rządziły się w Polsce kabały, jak szare 
gęsi, tem potężniejsze, groźniejsze, że do atrybucyi 

— 109 — 



^ i^l 



dawniejszych dodano im jeszcze prawo miecza (Jus 
gladii), prawo karania śmiercią heretyków, odszczepień- 
ców od zakonu mojżeszowego. 

Żydom było jeszcze mało tej autonomii, jakiej 
nie mieli w żadnem innem państwie europejskiem. Za- 
chciało im się potężnego państwa w państwie^ zszere- 
gowania wszystkich Żydów polskich i litewskich, — 
centralnego rządu nad całą Judea, mieszkającą na zie- 
miach polskich, litewskich i ruskich. W tym celu 
stworzyli instytucyę, zwaną Synodami, czyli zjazdy de- 
legatów z Krakowa, Poznania, Lublina, Lwowa i sze- 
ściu przez owych delegatów powołanych rabinów. 

Synody były najwyższą władzą prawodawczą Ży- 
dów, rozproszynych na całym obszarze ziemi b. Rze- 
czypospolitej polskiej. Rozstrzygały one w ostatniej 
instancyi, bez apelacyi w^szelkie spory między rabina- 
mi, kahałami a stronami prywatnemi, rozciągały nad- 
zór nad handlem i przemysłem, ustanawiały miary 
i wagi — słowem, były rządem absolutnym ludu ży- 
dowskiego. 

A ten lud żydowski był przez kahały tak do- 
skonale przygotowany do bezwarunkowego posłuszeń- 
stwa, iż nie myślał wcale o zrzuceniu z siebie okrut- 
nego jarzma. 

Żaden Żyd, choćby najwięcej skrzywdzony, nie 
byłby się był ośmielił odwołać przeciw absoluty- 
<?mowi synodów do sprawiedliw^ości w^ładz chrześciań- 
skich. Ukamienowaliby go jego współwyznawcy, ob; 
rzydziliby mu życie, zdeptaliby go, jak robaka. Je- 
dyną ucieczką przed tyranią kahałów i synodów było 
przejście na łono wiary chrześciańskiej, ale i ten śro- 
dek nie bronił zawsze skutecznie, Żydzi bowiem umieli 

— 110 — 



chwytać swoich odstępców i uczynić ich potajemnie 
nieszkodliwymi. Tern się tłumaczy, że neofici wybie- 
rali sobie zwykle na rodziców chrzestnych panów mo- 
żnych, którzy by ich w razie potrzeby mogli zasłonić 
przed fanatyzmem talmudystów. W całej hlstond Ży- 
dów polskich odważyli się na bunt jawny jedyni tyl- 
ko frankiści, ale i oni, zdruzgotani zaraz na początku 
swojej działalności wielką klątwą, nie chcąc zgnić 
w więzieniach kahalnych, lub dać gardło, byli zmu- 
szeni schronić się pod opiekuńcze skrzydła krzyża* 

Żydom było w Polsce, jak «u Pana Boga za pie- 
cem)^. Nie czuli tu wcale niewoli, wygnania, braku 
« świątyni*. Jak za dawnych dobr)'ch czasów eksilar- 
chatów babilońskich, komentowali i dopełniali tal m ud, 
wydawali: eksegezy, komentarze, suplementy, traktaty 
rabiniczne, zasypując niemi całą Europę. 

Dziś trudno poprostu zrozumieć, jak rząd polski 
mógł przez szereg wieków znosić tak dobrze zorgani- 
zowane, tak świadomie odrębne państwo w państwie; 
jak mógł cierpieć obok siebie drugą władzę, silniej- 
szą od niego samego. Dopiero król Stanisław August 
pojął dziwactwo takich stosunków. On to zniósł w ro- 
ku 1764 synody generalne. 

Na niewiele jednak zdała się przenikliwość Sta- 
nisława Augusta, miejsce bowiem zniesionych synodów 
zajęły kahały, tak samo despotycznej jak zjazdy gene- 
ralne. I nie wiele zaszkodziła samorządowi Żydów 
polskich surowość rządów pruskich w Warszawie (od 
1796 — 1807), która wytrąciła z rąk rabinów sądo- 
wnictwo i zakazała im stosować do prawowiernych 
talmudystów wielką i małą klątwę, publiczne i tajem- 
ne kary kościelne. Rządy robiły swoje a kahały swo- 



— 111 



L 

r 



je. Rządy ogłaszały dekrety, kaliały zaś przyjmowa- 
ły te dekrety do wiadomości z uśmiecłiem ironicznym. 
Bo jakąż siłę mogły mieć rozporządzenia wobec na- 
rodu, który uważał wszelkie rozkazy i zakazy, wyclio- 
dzące od innowierców, za niemocne pogróżki? Dopó- 
ki lud żydowski chciał ulegać tylko swoim kabałom, 
były wszelkie dekrety martwą literą. A lud żydow- 
ski ufał swojemu «rządowi» bezwzględnie mniej więcej 
aż do r. 1830, 

Nie dekrety rządów chrześciańskich podkopały 
powagę kahalów. Niebezpieczeństwo szło z innej 
strony- 

W Europie środkowej i zachodniej, głównie w Niem- 
czech, rozłamy wał się naród żydowski na dwie części. 
Jedna z nich, znacznie większa, stała wiernie przy tal- 
m udzie i wszystkich tradycyach żydowskich, druga, 
bardzo nieliczna, domagała się reformy zmurszałej sy- 
nagogi. Filozof Mojżesz Mendelsohn dał, jak wiado- 
mo, hasło do tego przewrotu. 

Razem z urzędnikami pruskimi przybyła do War- 
szawy gromadka Żydów niemieckich z Brauideburgii, 
z Holsztynu, z Prus Wschodnich i Zachodnich, z W. 
Księstwa Paznańskiego i ze Szląska, którzy przynieśli 
z sobą no\\^e wyobrażenia i pojęcia. Z biegiem lat 
napływało coraz więcej tych « Niemców », jak ich Ży- 
dzi polscy nazywali. Najwięcej dostarczyły ich: Kró- 
lewiec, Berlin, Kurlandya, Czechy, Szląsk i miasta po- 
znańskie. Byli oni w istocie Niemcami, mówili bo- 
wiem między sobą po niemiecku i odłączyli się od 
Żydów polskich innemi zwyczajami, ob)^czajami i inną, 
własną synagogą, w której językiem urzędowym był 
język niemiecki. 

-^ 112 - 



żydzi niemieccy^ oświeceńsi, wykształceńsl od 
polskich, nię pozwolili się okiełznać kahalowi, przygo- 
towywali dla siebie powoli synagogę postępową, refor- 
mowaną, która uderzyła z czasem taranem "w bóinicę 
prawowierną, odrywając od niej wyznawców śmielszej 
natury i pełniejszej szkatuły. Przykład « Niemców » 
oddziaływał tu i owdzie, głównie w większych mia- 
stach. Żydzi zamożniejsi zaczęli chować dzieci staran- 
niej, posyłać je do szkół publicznych, — oddalali się 
z każdym rokiem więcej od talmudu i kahału. 

Zrozumieli w końcu i niektórzy Żydzi polscy, że 
trzeba zdjąć z siebie starą, zużytą skórę i przywdziać 
nową, odpowiadającą lepiej zmienionym warunkom źy- 
cia. Z łona tych to Żydów oświeceńszych, samodziel- 
niejszych, wyszła « Szkoła rabinów*, założona w War* 
szawie w^ r. 1826, która uczyła oprócz talmudu i ję- 
zyka hebrajskiego, przedmiotów, wykładanych w gim- 
nazyach chrześciańskich i dawała uczniom te same 
prawa, jakie dawały gimnazya rządowe* Otwierała 
ona wstęp do Akademii medycznej. 

Rozumie się, że Judea prawowierna robiła wszyst- 
ko, aby zniszczyć robotę Żydów postępowych. Dy- 
rektor «Szkoły rabinów», Antoni Eizenbaum, musiał 
przez czas dłuższy walczyć z przemożnym oporem 
talmudystów. By zapełnić szkołę, zwabiał do niej 
chłopców z proletaryatu żydowskiego, ze sfer najuboż- 
szych, dla których oświata była doskonałym « intere- 
sem », szkoła rabinów bowiem dawała swoim nieza- 
możnym wy Chowańcom w alumnacie rządowym pię* 
cioletnie bezpłatne utrzymanie. Powoli jednak prze- 
konywali się do szkoły i bogatsi Żydzi. Z niej wy- 



Heo^i polscy, 

— 113 — 



szli pierwsi pionierowie cywilizacyi, pierwsi uświado- 
mieni przeciwnicy zaśniedziałych tradycyi żydowskich, 
jak: Izaak Fruchtman, Izaak Kramsztyk, Hilary Nuss- 
baum, Jakób Rotwand, Henryk Szmideberg i inni. 

I bunt frankistów przyczynił się niewątpliwie du- 
żo do stopniowej przemiany pojęć w pewnych sferach 
żydowskich. 

Przewrót, jaki odbywał się w pierwszej połowie 
XIX stulecia wśród ludności żydowskiej, okazał się 
w skutkach pożyteczniejszym dla wiary chrześciańskiej, 
niż dla zakonu mojżeszowego. Bo Żydzi postępowi 
mimo rosnącego ciągle ich zastępu, tworzyli w po 
równaniu z prawowiernymi zachowaw^cam i stronnictwo 
tak nieliczne, iż trzeźwiejsi z pomiędzy nich zrozumieli 
wkrótce bezowocność walki z talmudystami. Otoczeni 
zewsząd nieufnością i nienawiścią sw^oich współwyznaw- 
ców, stali się bezsilnymi wobec szerokich mas, stra- 
cili wpływ^ i znaczenie we w^łasnym narodzie. Te sze- 
rokie masy nie chciały się ruszyć z miejsca, nie chcia- 
ły otworzyć okien swoich bóżnic dla świeżych powie- 
wów, idących z Zachodu. Na usiłowania gromadki 
postępowców odpowiadały pogardHw-em milczeniem. 

Zrażeni, osamotnieni, odrywali się postępow^cy po 
pewnym czasie zupełnie od sw^ojego ludu, przecinali 
gwałtownie nić tradycyi, łączącą ich ze starym zako- 
nem, — przechodzili do wyznań chrześciańskich. Pe- 
wna część neofitów XIX stulecia rekrutuje się z by- 
łych reformatorów i marzycielów żydowskich. 

Nie wszystkich jednak neofitów rzuciło w objęcia, 
krzyża rozczarowanie natury szlachetniejszej. Wiela 



— in 



i 



k 



zmieniło wiarę ze względów praktycpfnychj czego do- 
wodem wzmagający się zawsze wtedy ruch neoficki, 
kiedy prawodawstwo ścisnęło Żydów ograniczeniami. 
Największy procent neofitów przypada na lata osta- 
tnie, od r. 1888 począwszy, kiedy Żydom zaczęto u* 
trudniąc przystęp do szkół, do uniw^ersytetów, do ad- 
wokatury i urzędów. I prawo, zabraniające Żydom 
obcym stałego pobytu w granicach państua rosyjskie- 
go, stworzyło mnóstwo neofitów^ Najmniej nowych 
wyznawców przybyło chrześcianstwu w epoce, przyja- 
znej dla Żydów, od r. 1862 do 1885, 

W pierwszej połowie XIX wieku, oU n 1825 po- 
cząwszy, chrzcili się wszyscy urzędnicy monopolu ta- 
bacznego, metryka bowiem chrztu była im potrzebna 
do awansu w służbie. Później, za panowania cesarza 
Mikołaja I, chrzcili się młodzi popisowi, broniąc się 
w ten sposób przed tornistrem i karabinem. Sprze- 
niewierzali się także staremu zakonowi ze względów 
praktycznych lekarze i dentyści, zmuszeni do ciągłego 
ocierania się o ludność chrześciańską, niechętną dok- 
torom żydowskim. 

Oprócz walki o byt, o stanowisko, o znaczenie, 
była także bardzo czynnym i szczęśliwym misy on a- 
rzem miłość przy pomocy Hymenu, bwiadectwem 
wielka ilość ochrzczonych Żydówek, zaślubiających al- 
bo chrześcian z pochodzenia, albo dawniejszych neo- 
fitów, że skrzydlaty Amor przekonywa skuteczniej od 
najrozumniejszego argumentu. 

I nędza pracowała dla chrześciaństwa. Przeglą- 
dając podania przyszłych neofitów i neofitek, butwie- 

— 115 — 



jące w archiwach konsystorzów, spotyka się bardzo 
często prośby o wsparcie, o zasiłek pieniężny. Wia- 
domo, że władze kościelne utrzymywały przez czas 
pewien katechumenów a po dokonanym chrzcie opie- 
kowały się nimi, powierzając ich dalsze losy dobremu 
sercu możnych dobrodziejów. Katechumenki umiesz- 
czano zwykle dla ich osobistego bezpieczeństwa w kla- 
sztorach żeńskich, katechumenów zaś u dawniejszych 
neofitów, płacąc za ich utrzymanie. 

Bardzo znaczny procent neofitów XIX stulecia 
wyszedł z najniższych w^arstw żydowskich, z bezdom- 
nego proletaryatu, który szukał w nowem wyznaniu 
obfitego chleba, wygodniejszego bytu, czego też chrze- 
ściaństwo swoim świeżym wyznawcom nigdy nie od- 
mawiało. Każdy neofita pracowity, uczciwy, rządny, 
dorabiał się zwykle szybko niezależności materyalnej, 
popierany przez sw^oich rodziców chrzestnych. Byli 
jednak między nowochrzceńcami także ludzie niesu- 
mienni, zmieniający wiarę jedynie w nadziei uzyskania 
jakichś nadzwyczajnych beneficyów. Tacy, rozczaro- 
wani wkrótce, wracali dość często cichaczem, chył- 
kiem do porzuconej wiary przodków. Byli i znako- 
mici kupcy, handlujący swojem sumieniem, jak han- 
dlowali zapałkami, pieprzem, gorzałką, chrzcący się za 
pieniądze po kilka razy, zawsze w innych miejscowo- 
ściach. 

W ostatnich latach dziesięciu przybyło do wy- 
mienionych źródeł neofitów jeszcze jedno, mianowicie 
tak zwane uspołecznienie. Żydzi oświeceńsi, zbliżeni 
stosunkami osobistemi do chrześcian, oderwani już 
właściwie innemi zwyczajami, obyczajami i pojęciami 



— 116 



k. 



r 



od swoich współp!emleńcó\v, zrozumieli, źe tylko wspól- 
na wiara i wspólne tradycye « asy miłują:^. Tych neo- 
fitów, zmieniających wyznanie dla idei, należy posta- 
wić obok nowochrzceńców, pochodzących od pierw- 
szych postępowców żydowskich. Stanowią oni ary- 
stokracyę duchową neofitów XIX w., bo są chr^eścia- 
nami z przekonania. 

Kościół rzymsko-katolicki nie miał aż do czasów 
najnowszych szczęścia do Żydów bogatszych i oświe- 
ceńszych. Wykazuje spis neofitów katolików, że ka- 
tolicyzm przyjmowali głównie Żydzi, należący do sfer 
ubogich. Od r. 1800 do 1850 ochrzciło się w War- 
szawie i w miastach prowincyonalnych Królestwa Pol- 
skiego w kościołach katolickich tylko trzech lekarzów: 
Homberg, Szlezygier i Rozenfeld, trzech nauczycie- 
lów: Cetnarowicz, Dukliński, Horowicz, jeden uczeń 
gimnazyalny, Blum, dwóch urzędników: Bloch i Brauf- 
mann, sześć zamożniejszych rodzin kupieckich: Fraen* 
kel, Laski, Lewiński, Fiatów, Jakul^owski, Estreicher. 
Trochę to mały procent na kilkuset neofitów. Inteli- 
gencya żydowska garnie się do kościoła katolickiego 
większą gromadą dopiero od r. 1885 mniej więcej. 

Neofici katoliccy, pochodzący przeważnie ze sfer 
najuboższych, byli niewątpliwie Żydami polskimi z dzia- 
da i pradziada, czego dowodem, że, korzystając z pr^* 
wa, które dozwalało nowochrzceńcom przyodziewać się 
razem z chrztem w nowe nazwiska, przyjmowali pra- 
wie wszyscy, z bardzo nielicznemi wyjątkami, nazwi- 
ska polskie. 

Metryki neofitów aż do r. 1826 są tak samo 
niedokładne, jak metryki XVI, XVII I XVni wieku, 



— 117 



z tą tylko różnicą, że podają teraz już zawsze nazwl* 
ska. Notują one imię i nazwisko neofity, rzadko je- 
go wiek, zajęcie i miejsce pochodzenia. Tu i owdzie 
spotyka się nawet jeszcze w pierwszej połowie XIX w. 
metrykę z samem tylko na chrzcie przyjętem imie- 
niem. 

Jak w stuleciach poprzednich, wybierają sobie 
neofici katoliccy aż do r. 1850 tylko możnych rodzi- 
ców chrzestnych, których opieka ułatwiała im dalsze 
życie wpośród nowych współwyznawców. Chętną do 
tej służby chrześciańskiej okazała się przedewszystkiem 
rodzina Poniatowskich, naśladując przykład króla Sta- 
nisława Augusta, jego ojca i braci. Trzyma Żydów 
do chrztu aż do roku 181 1 książę Józef Poniatowski 
z siostrzenicą Aleksandrą z Tyszkiewiczów Potocką, 
trzymał ich cały legion od r. 1820 minister St. hr. Gra- 
bowski, syn króla Stanisława Augusta i pani Grabow- 
skiej, z siostrą, wojewodziną Izabelą Sobolewską i z sio- 
strzenicą, hrabianką Maryą Kwilecką, dalej: książęta 
Lubomirscy, Sapiehowie, hrabiowie: Zamojscy, Zabiełło- 
wie, Potoccy, Tyszkiewicze, Małachowscy, Łubieńscy, 
Chodkiewicze, Gutakowscy, Platerowie. Najwięcej je- 
dnak synów i córek chrzestnych posiadał książę na- 
miestnik Paszkiewicz, który stawał albo sam w koście- 
le, albo posyłał w swojem zastępstwie którego z wyż- 
szych urzędników. Czasami zapisały księgi kościelne 
na:iwisko ks. Paszkiewicza jako ojca 'chrzestnego kilka 
razy tego samego dnia. Księżna Joanna Łowicka nie 
odmawiała także neofitom swej łaski. Minister Gra- 
bowski posunął do tego stopnia gorliwość chrześciań- 
ską, że nadał jednemu z swoich synów chrzestnych, 

- 118 - 



Iii 



Lichtenbau-Tiowi z Rawy, własne nazwisko, naiwat go 
Grabowski m. 

Zakryci możną opieką rodziców chrzestnych, nie 
obawiaU się neofici kahatu i torowali sobie łatwo 
wygodną drogę przez trudności życia. Wielu też 
z nich wydostawało się szybko z biota proletaryatu 
i wypływało na jasne wody dobrobytu. 



119 - 



T^r^ 



Spi8 neofitów, którzy przyjęli wyznanie rzymslco-lcatoiiclcie 
od r. iSOO— 1903, w Warszawie '). 

Abramowicz Tomasz Jan (Josek) lat 24, żołnierz^ 
syn Abrahama i Sury z Płocka, w r. 1832. 

Achard Józef lat 46, w r. 1806. 

Adamkieicicz Kazimiera z Reichmanów, lat 27, 
córka Henryka Reichmana i Róży Bernstein z War- 
szawy, w r. 1887. 

Adamkiewicz Albert, lat 38, mąż poprzedniej, pro- 
fesor uniwersytetu krakow^skiego, syn Adolfa Adam- 
kiewicza i Zuzanny Jacobson z Żerkowa w W, K. Po- 
znańskiem, w r. 1888. 

Adamoicska Tekla, lat 19, w r. 1821. 

Antonieicicz Józef, w r. 1823. 

Antonowicz Jan Nepomucen (Chaim Benjamino- 
wicz), lat 24, w r. 1822. 

Antońska Anna (Liba Feltowa, lat 21, córka Pel- 
tera Lejzorowicza), w r. 1823. 



1) Lata, podane obck nazwiska neofity, są jego latami w chwili przy- 
jęcia chrztu; imię i r.azwisko, jurniej zczone w nawiasie obok nazwiska chrze- 
ściańskifgo, byJy jfgo imieniem i nazwiskiem przed 7mianą wiaiy. 

— 120 - 



I 



A-^^sttr Julian Marcin^ lat 23, w r. 1822. 

Atłgusłmvski Józef, krawiec w Warszawie, syn Jan- 
kla z Krakopola w gub. Augustowskiej, lat 28, w ro* 
ku 1840, W r. 1845 zaślubił Mary annę Juliannę Sa- 
lomee Sierpińską, córkę I^izerkos^era i Ryczy Koszerów- 
ny z Kleczewa w gub. Kaliskiej, neofitkę, ochrzczoną 
w r. 1844, 

Babiacfca Marya (Ryfka), córka Zelka Babiackie- 
go i Racheli Madalińskiej^ w r. 1901. 

Bcwzyński Józef ze Lwowa, lat 29, w r, 1829. 

Balsamoiusld Marcin Piotr (Jakób Balsam lat i6)» 
syn Jakóba i Sury Balsamów z Częstochowy, w paź- 
dzierniku n 1833, 

Baranowski Józef (Icek Banin), lat 40, syn Ajzy- 
ka i Sury Baranów z Zamościa, w r 1837. 

Banm (Baron) Franciszek* (Jakób Weiner), lat 1 7 
syn Wigdora i Małki Weinerów z Twardej Góry^ 
w n 1838. 

Batawia Julian (Izrael), tokarz, lat 19, syn Teka 
i Tty Batawiów^ z Końskich w gubernii Radomskiej^ 
w r. 1862. 

Bmmigarten Józef Karol, lat 56, syn Michała Baum- 
gartena i Eugenii Kohn z Warszawy, w r. 1 896, 

Bamtigarten Władysław (Ignacy), syn Józefa 
Karola 1 Julii Thalgorn \\' n 1896. 

Bmmigarfen Marya Zofia, lat 25, siostra po- 
przedniej, w r 1897. 

Batimf/arfen Jadwiga Rozalia, lat 28, siostra 
poprzedniego, w^ n 1897* 

Dwoje dzieci Józefe Karola Baum gartena 
zmieniło wiarę przed ojcem. 

— 121 — 



ł 



Baumgarten Mieczysław, lat 15, w r. 18S8. 
Baumgarten Eugenia (Regina), lat 24^ w ro- 
ku I 890. I 

Bąkwwmz Aleksander (z Bremy), lat 23, w ro- 
ku 181 5, j 

Behrmmi Anna Katarzyna, lat 18, w n 1810, 

Bm Maryanna Gabryela Róża (Hana), lat 16, 
córka Szmula i Felki Benów z Warszawy, w r. 1854. 

Berensz^ład Józefa (Dwojra), lat iS, córka Mordki 
i Krangli z Piej mano w z Brzeźnicy, w gubernii War- 
szawskiej, w n 1854. 

Berkowska Emilia Anna (Hana Berkówna), córka 
Berka i Perli, lat 28, w n 1840, 

Berliński Stanisław (Rafa! Mordkiewicz Dobres) 
kupiec, lat 22, syn Mordki Dobresa i Gołdy z Pejsa- 
ków z Makowa, guberni! Płockiej, w n 1838. 

Bernfdd Marv^a (Sura), lat 22^ córka Dawida 
Bernfelda i Chał Lustberg^ w n 1888, 

Betier Aniela Józefa, lat 20, w r, 1837, 

Białecka Ludwika Franciszka (Pepa Lewkowa), lat 
18, córka Szulima i Tauby z Puław, w r, 1832. 

Białecka Mary a (Pepa Markówna), lat 17, córka 
Marka i Geruny z Kalisza* w n 1838. 

Bineuthal Henryka Sabina Anna (Sara Hana), lat 
27, córka Salomona Binenthala i Goldy Szpiro z Gór 
Mokrych w powiecie końskim, w r. 1895. 

Birembaum Józef Mateusz, lat 25, syn Abrahama 
Cli i Mordkówny, w n 1S24. 

Bloch Jan, lat 20, aplikant w magistracie radom- 
skim, syn Selima Bloch a, farbiarza i Fryderyki Gdali 
Neumark, w n 1838. 



— 122 — 



( 



■ Bliim Maurycy, lat 20, w r. 1825. 

I Bliim Józef, uczeń klasy V, lat 14, w n 1833, 

y Btmrmki Ludwik (Lewek), lat 32, lokaj, syn Szy- 

mona i Estery Blawackich 2 Sochocina w gubernii 
Płockiej, w r. 1851, 

BocikoKski Antoni (Berek Boczkowiak), lat 57, 
służący, syn Lejzora i Racheli Boczkowiaków z Gra* 
bowa^ w gubernii Warszawskiej^ w n 1850. 

Bogdańska Mary a Anna, lat j8, w r. r836< 

Bfigustawska Barbara Magdalena z Warszawy, 
^v n 181 7, 

Bogusławska Anna Katarzyna (Zysla IHnda Nas- 
perg), lat 12, córka Abrahama (Władysława) i Rojzy 
Naspergów z Warszawy, w r. 1836, 

Bjgiisławski Feliks Ignacy (Wolf Nasperg), lat 16, 
brat poprzedniej, w* r, 1836, 

Bogusiatvski Aleksander (Herszek Ber), pisarz pry- 
watny, lat 35, syn Mendla i Sławy z Wissy, w po- 
wiecie łomżyńskim, w n 1841. 

Borzęeki Antoni (llerszk Cukier), lat 18, syn karcz- 
marza Lajbusia i Frajndli ze wsi Leśna w powiecie San* 
domierskim w r. 1830. 

Bot f ehe?* Antonina Paulina (Eli ma Jahklówna), lat 
20, córka Jankla i Ruchli Jankiewiczów z Drzewicy, 
w gubernii Warszawskiej, w n 1842. 

Brabander Adam (Abraham), lat 37, rękawicznik 
w Warszawie, syn Moska i Laty z Jakobów, w n 1853. 
Tego samego roku zaślubił Felikse Jesionow^ic^. 

Braufmann Ignacy, lat 20, pisarz fabryk skarbo- 
wych, syn Moryca i Anny Braufmannów, w n 1844- 
^aślubił w r, 1856 Maryannę Dąbrowską. 

Braun Aleksander (Abraham Bornstein), lat 31, 

— 123 — 



I 



syn Moska i Małki Bernsteinów z Warszawy, w ro- 
ku 1843. 

Briiner Izydor Aleksander, kupiec w Warszawie^ 
syn Nuchima Salomona Briinera i Amelii z Lewich,. 
w r. 1859. 

Buchner Józef, lat 24, syn Abrahama Buchnera^ 
nauczyciela szkoły rabinów w Warszawie, autora ży- 
dowskiego i Gitli z Cwajerów, w r. 1842. 

Buchner Józef Michał, syn Franciszka Salezego,. 
pozłotnika i Felicyi Lande, wnuk Abrahama, urodzo- 
ny w Anglii 1857, ochrzczony w Warszawie, r. 1858. 

Cetnarowicz Józef (Centnerszwer), lat 22^ nauczy- 
ciel, syn Jakóba Centnerszwera i Racheli "z Filipów 
z Warszawy, w czerwcu r. 1842. 

Charsam Juliusz (Jojlik), lat 2>'^y kupiec, zamiesz- 
kały w Moskwie, syn Izaaka Szmula i Małki Charsa- 
mów z Odesy, w r. 1895. 

Chelman Marya Józefa (Estera), lat 17, córka Ic- 
ka Chelmana i Ryfki Szlesyngier z Nowego Dworu^ 
w r. 1890. 

Chłopic/ca Rozalia z Warszawy, lat 1 2, w ro- 
ku 1846. 

Chmielnicka Józefa Marya (Gitla), lat 19, córka 
Symli i Szajny Jossel z Parożowa, w gubernii Grodź, 
w r. 1890. 

Chrmnoicska Jadwiga Maryanna (Himda), lal 8,. 
córka Lejzora i Perli Chrzanowskich z Przedborza 
w gubernii Lubelskiej, w r. 1850. 

Chrzanowski Jan (Bornstein), syn Zelka Bornstei- 
na i Sury z Konar w gubernii Warszawskiej, w roku 
i8^^5. Zaślubił w r. 1836 neofitkę Maryę Niszkow- 
ską, szwaczkę, córkę Hamandego i Ketli z Pyzdr. 

- 124 — 



i 



ChwaUbóg Stanisław, krawiec w Warszawie, syn 
Abrahama i Ewy ^ Koprownicy, w n 1834. W roku 
1835 zaślubił Wiktorj^ę Zamoyską, służącą w War- 
szawie. 

Ciekooka Maryanna w r, 1864- 

Oichoeki (Cicłiodzki) Józef w maju n 1 S i k 

CłżmcsM Józef w r. 1820. 

Conrad czytaj <^ Konrad » Józef Szymon Tadeusz 
(Michałowicz), lat 16, syn Helii Michałowicza Conra- 
da, w n 1 8 1 g, 

Oukermann Jan, lat 22, syn Mordki Cukermanna 
i Dyny Nuzbant z Radomia, w n 1S88, 

Cybulski Michał Wojciech (Hirsz), lat 26, syn 
Michała Cybulskiego i Hany z Żychłińskich z Kutna, 
w r, 1858. 

Cymes Hipolit, lat 14, syn Ajzyka Izraela Cy me- 
sa i Barbary z Ostrowca w gubernii Łomżyńskiej, 
w r. 1888, 

Czarnmki Antoni (Mostek Sz\vartzholz), krawiec, 
lat 24, syn Zelmana Szwarzholtza i Fajgi z Soboty, 
w n 1830. 

Czarnowski Antoni, w n 1865. 

Czenf)mska Franciszka Alojza, lat iS, w czenv- 
cu, r. 1825, 

Czs^iińńsld Aleksander (Herszek Berkowicz Par* 
kanowicz), lat 20, szklarz, syn Berka Herszkow^icza 
Parkanowicza i Ruchli ze Szmulowiczów z Żelechowa 
w gubernii Lubelskiej, w czerwcu n 1846. 

Czyżewska Rozalia, lat 17, żona Józefa Czyżew- 
skiego, w n 1820, 

Czyżewski Józef, mąż poprzedniej, w n 1820. 

Dąbrowska Franciszka, lat 18, w r. 1820, 

— 125 — 



Dąbrowska Maryanna Józefa, w r. 1845. 
Dąbroicski Franciszek (Lejbuś Michelewicz z Ryk 
pod Lublinem), lat 20, w r. 1822. Zaślubił Józefę Majewską. 
Dalberg Zona, (Liba), lat 19, córka Michała Dal- 
berga i Szajny Gitli Jakubowskiej z Izbicy, w powie- 
cie Kolskim, w r. 1889. 

Darni Adela Katarzyna, lat 2^^ córka Jakóba 
Dauna i Zofii Metz-Pomańskiej, w r. 1892. 

Dawidson Stanisław, lat 33, kupiec, syn Ignacego 

Dawidsona i Salomei Konitz z Warszawy, w r. 1895^ 

Dawidson Paulina z Rattenbergów, lat 30, 

żona poprzedniego, córka Leopolda Rattenber- 

ga i Rozalii Fraenkel z Warszawy w roku 

1895. 

Dobrowolska Julianna Bogumiła, lat 20, w roku 
1812. 

Dobrowolska Gabryela Aniela, lat 16, w^ r. 1822. 

Dobrowolska Maryanna Teresa (Dyna Berkówna 
Rotenberg), lat 16, córka Berka i Szandli Rotenber- 
gów z Warszawy, w r. 1845. 

Dobrowolski Stanisław (Lejb Fiszkowicz), lat 25, 
syn Fiszka Jabłonki i Anny Lejbówny z Modzele-Sta- 
rawieś w powiecie Augustowskim, w r. 1832. 

Dobrowolski Jan Baptysta z Biały, lat 20, w ro- 
ku 1820. 

Dobrowolski Józef, lat 28, syn Dawida Wolfowi- 
cza i Suchny Herszkowiczówny w r. 1822. 

Dobielański Józef (Josek Mośkowicz Dakczyński), 
krawiec w Warszawie, syn Moska i Bajli Dakczyń- 
skich, w r. 1844. 

Drcwnicka Barbara, lat 18, w r. 1820. 

— 120 - 



i 




Draiyński Jan (Jankiel Grynberg), służący, lat 19, 
syn Szyi i Łai Grynbergów z Pacanowa w r. 1841, 

Dr^eiticcki Józef Jan (Mordko Ha_vman), lat 25^ 
syn Izraela i Rojzy Haymanów zt Słońska w guber- 
ni] Płockiej, w n 1844, 

Duklmski Józef Marcin (Herszek Krubiner) nau- 
czyciel, lat 20, syn Hila i Hajdy Krubinerów z Cie- 
chanowa w gubernii Płockiej^ w n 1842. 

JDuilinger Jan Maksymilian, agent handlowy, lat 
40, syn Wolfa Dutlingera i Zysli Abraham, w n 1902, 
Przed przyjęciem wyznania rzymsko-katolickiego był 
pr^ez pewien czas anglikaninem. 

Dwernicki Jakób (Jakób Dwornik), płóciennik 
z Kii;fnicy w powiecie wieluńskim, lat 31, syn Joachi- 
ma Dwornika i Maryi z Chaimów, w^ r. 1846. Tęga 
samego roku jego żona: 

Dwernicka Ewa Waler}^i (Kwa Dwornik) lat 
22, córka Gerszona Peldfa i Rozalii z Mojże- 
szów. 

Eborowicz Michał Kazimierz (Mendel Gelbtrunk)^ 
szynkarz w Warszawie, lat 21, syn Lewka i Sury 
Gelbtrunków, w r. 1846. 

Eizenberg I^udwik, lat 41, garbarz, syn Jako ba 
Eizen berga i Li by Papier z Woli Boglewskiej w po- 
wiecie grójeckim, \w r. i8go, 

Ekerman Balbina (Bajla), lat 14, córka Lejzora 
i Maji Ekermanów^ z Radomia^ w n 1854. 

Epstein. Założycielem tego domu bankierskiego byt 
Jakób Epstein, kupiec z Pilicy, który, osiedliwszy się 
w Warszawie, rzucił podwaliny pod znaczną później 
fortunę sw^ojego rodu, Z jego czterech synów zmie- 

- ['17 — 



nił tylko jeden, Jan, wiarę. Dopiero jego wnukowie, 
synowie Adama i Hermana, przeszli do chrześcian. 
Wyznanie rzymsko-katolickie przyjęli: 

Epstein Mieczysław, lat 35, bankier warszaw- 
ski, konsul belgijski, żonaty z Leonidą Lam- 
bert, syn Hermanna Epsteina i Eleonory Gliicks- 
berg (nobilitowany w r. 1 869), chrzcił się w Pa- 
ryżu w kościele św. Filipa d. 9 września 1865 
roku razem z dziećmi: 

Epstein Alicyą, lat 10 (ur. w r. 1855), zaślu- 
bioną Zygmuntowi hr. Rzyszczewskiemu. 
Epstein Jerzym (lat 9), ur. w r. 1856. 
Epstein Gabryela, lat 3, ur. w r. 1862. 
Brat Mieczysława Epsteina: 

Epstein Leon Józef, lat 31, bankier warszaw- 
ski, syn Hermana Epsteina i Eleonory Gliicks- 
berg (nobilitowany w roku 1869), ochrzcił się 
w Warszawie dnia 22 grudnia r. 1865 razem 
z żoną: 

Epstein Konstancyą Maryą z Janaszów. 
Synów swoich: 

Epsteina Stefana Ludwika ur. wr. 1861 i 
Epsteina Eugeniusza Juliusza, ur. w r. 1860, 
obecnie adwokata w Moskwie, ochrzcił rok 
przedtem, w r. 1864 w Paryżu w kościele Św. 
Magdaleny. 
Epstein Leon, zmarły w r. 1903 w Krakowie, 
był żonaty po raz wtóry z Maryą Skarżyńską, córką 
Rajmunda i Wiktoryi Cieleckiej. 

I trzeci syn Hermana Epsteina, Mikołaj, zmienił 
wiarę; zaślubił Frankowską; umarł we Lwowie. 

Oprócz synów Hermana Epsteina, ochrzcili się 

— 128 — 




synowie Adama: Władysław, żonaty z Anatolie Borey- 
izanką, I Edward. 

Epsłein Edward Władysław, lat 25, właściciel 
cukrowni, syn Adama Eps teina i Ernestyny 
Glticksberg, ochrzcił sie w Warszawie w roku 
1867, Zaślubił Teresę Pininską. Jego córka, 
Marya, zaślubiona w n 1S90 ks. Włodzimierzo- 
wi Woronieckiemu. 
I Jego siostra Stefania^ zaślubiona w r. 1863 

Stanisławowi Hertzowi, kupcowi w Wrocławiu, 
przyjęła w n 1863 wyznanie augsb.-ewang, • 
Epskin Anna (Chana), w r. 1894, 
Estreicher Rozalia Konstancya Józefa, lat 23, 
w czerwcu, r. 1825. 

Estreicher Maryanna, Barbara, Bona, lat 45, w pai- 
dzierniku, r. 1825. 

Estreicher Emilia Atalia, lat 10, w paidzierniku 
r. 1825. 

Estreicher Ludwik Józef, lat 15, w październiku 
r. 1825. 

Estreicher Aleksander Maurycy, lat 12^ w pal- 
dzierniku r. 1825. 

Estreicher (Oestreicher) Samud Ludwik, lat 22, 
fabrykant perkalów w Warszawie, S3'n l^udwika Est- 
reichera i Maryi Bonn, w r. 1826. 

Fajans Emilia Karolina (Baj la Fajans) lat 16, 
córka właściciela statków na Wiśle, Efroinia i Ruchli 
Fajansów z Warszawy, w r. 1854. 

Falek Franciszek Antoni, w r. j8o6* 

Feinherg (Fejnberg) Józef (Abraham), lat 21, syn 
Moszka Feinberga i Amalii z Matysów z Warszawy, 



Neofici polscy. O 

120 



\ 



w r. 1856. Zaślubił w tym samym roku Zofię Do- 
micellę Szatkowską. 

Feinberg (Fejnberg) Jakób, kamieniarz w Warsza- 
wie, syn Lewka Fejnberga, w r. 1851; zaślubił w ro- 
ku 1852 Paulinę Emilię Surnicką. 

Filipson Marya Józefa (Rozalia), lat 14, córka 
Wolfa i Gitli Filipsonów z Warszawy, w r. 1853. 

FinJcelhaus Alfred, student uniwersytetu warszaw- 
skiego, lat 17, syn Adolfa Finkelhausa i Róży Ka- 
mioner, w r. 1902. 

Fisxel — zobacz Wołecki. 

Fisiman Franciszka (Sura), lat 40, córka Nisena 
i Czarny Fiszmanów z Gniewoszowa w gubernii Ra- 
domskiej, w r. 1 85 1. 

Flatau Aleksander, właściciel domu w Warszawie, 
kawaler austryackiego orderu żelaznej korony, łat 50, 
syn Szymona Flatau'a i Karoliny Bernstein, w r. 1886. 
Tegoż żona: 

Flatau Joanna, lat 42, córka Zygmunta Tej- 
telbauma i Eleonory z Sichermanów, w roku 
1886. 

Fiatów Stanisław, lat 22, w r. 1824. 

Fogler Władysława Karolina (Fajga), lat 21, cór- 
ka Jonasza Foglera i Estery Dawidsohn z Warszawy, 
w r. 1896. 

Fraenkel. Założycielem tego doniu bankierskiego 
był Samuel Leopold Antoni Fraenkel, który zmienił 
wiarę w 33 roku życia, dnia 31 grudnia r. 1806. Te- 
go samego dnia i roku ochrzciła się jego żona: 

Fraenkel Atalja Teresa Józefa z Jakubowi- 
czów I -o voto Laska. 
Dzieci swoje: 

— 130 — 



Fraenkel Franciszkę Maryannę, lat 5, za.ślu- 
bioną następnie bankierowi berlińskiemu Ma- 
gnusowi. , 

FramJml Joannę Adelajdę Ludwikę lat 3, za 
ślubioną n^istepnie Karolowi Gustaw^owi Wolffo- 
wi, właścicielowi Głuchowa. 

Fraenkel Alfonsa Jozefa, liczącego 1 1 miesięcy^ 
ochrzcił Samuel Fraenkel w tydzień pólniej dn. 
6 stycznia 1807 roku. Równocześnie ochrzcił 
swoich pasierbów. Łaskich, synów swoj^ żony 
z jej pierwszego małżeństwa. 

Drugi syn neofity Samuela, bankier warszaw-- 
ski, Antoni Edward Fraenkel (ur. 1809 um 
1883) był nobilitowany w n 1839, a baronizo- 
wany w roku 1854- Zaślubił Aleksandrę von 
Essen i zostawił syna Mikołaja Jana Edwarda, 
un w n 1839, mieszkającego obecnie w Dre* 
znie. 
F)vsl Maryanna (Etla), lat 15, córka Szai Fro- 
sta i Maryi Glanz z Biłgoraja, w n i8gi, 

FmhB (FukSj Fux) Maryanna Michalina, córka 
Michela Fuksa, w r. 1812. 

Fiichs Mary a Rozalia z Najfeldów (Neufeldów^) 
lat 28, córka Abrahama Najfelda i Sury z Urbachów 
z Pajęczna, w r. 1856. 

Fkichs August Adolf (Abraham), lat 12, syn Da- 
niela Fuchsa i Rozalii z Najfeldów z Kalisza^ w ro- 
ku 1856. 

Fim/anstein Anna Rozalia, lat 36, żona Abraha- 
ma Dawida Funkensteina, lekarzn w Zg-icrzu, córka 
Nuchima i Rozy Raszewskiej z Prus, w r i^iS^ ra- 



131 



zem z pięcioletnim synem Anastazym Antonim Fran- 
ciszkiem. 

Fumumomcz Helena (Ryfka), lat 17, córka Szmu- 
la Furmanowicza i Sury Frajdy Barkowskiej z Kolna 
w gubemii Łomżyńskiej, w r. 1891. 

Oabryelska Małgorzata (Estera Dzięcioł), służąca, 
lat 21, córka Abrahama Dzięcioła i Ruchli z Tarcho- 
mina, w gubernii Warszawskiej, w r. 1848. 

Oąsiorski Józef, lat 22, w r. 181 1. Nazwisko 
(iąsiorski wziął od swojego ojca chrzestnego, Ludwika 
Gąsiorskiego. 

Oelwan Julia (Nechma), lat 33. córka Icka Gel- 
wana i Jenty z Padwów (Padwa), z Kaplina w guber- 
nii Mohylewskiej, w r. 1899. 

Oelwan Weronika (Frajda), lat 24, siostra poprze- 
dniej, w r. 1899. 

Geszuind Anna Gabryela, lat 17. córką Izraela 
Geszwinda i Anny Zajntman z Warszawy, w r. 1855. 

Oębicki Jan, r. 1821. 

Onatkowska Joanna, lat 23, w^ r. 1823. Nazwisko 
«Gnatkowska» przyjęła od matki chrzestnej, Gnatkowskiej. 

Onębicki Jan, rękawicznik w Warszawie, syn Abra- 
hama i Pessy z Norenbergów w r. 1845, zaślubił w ro- 
ku 1853 Apolonię Mackiewicz. 

Ooldberg Józef Adam (Abraham Icek Mydło), lat 
20, syn Mordki i Ryfki Mydło z Warszawy, w roku 
1841. 

Ooldberg Włodzimierz Józef, lat 22^, obywatel ziem- 
ski, syn Juliana Goldberga i Rozalii Markusfeld z War- 
szawy, w r. 1887. 

Ooldfeder Stefania, w r. 1899; zaślubiona w tym 
samym roku Jerzemu Skarbkowi. 



1^ 



r 

I Gold/ełd Anna (Hana GoUlfcld), lat i K córka Ab- 

rahama i Cypry Goldfeldów z Sielc w jjubernii Lubel- 
skiej, w r. 1854. 

OoldkaMS lat 18, córka Siabusia i Sury Goldhau- 
sów z Warszawy, w maju r. 1850, 

Ooldstand. Założycielem tego domu bankierskie- 
go był Leon Goldstand, kupiec w Warszawie, żonaty z Fe- 
Hcyą z Salingerów. Z jego dzieci pierwszy zmienił wiarę: 
Ooldstand Aleksander, kupiec w ^Varszav\'ie, 
lat 30 (następnie bankier, sędzia trybunału han- 
dlowego, radca handlów}^ b* Banku Polskiego, 
członek komitetu giełdo v\'ego, wiceprezes rady 
warszawskiego Banku Dyskontowego, prezes 
Towarzystwa zakładów górniczych starachowic- 
kich, prezes cukrowni « Józef ów » i t d. un 1S38 
zm. 1903), ochrzcił się w sierpniu roku 1868, 
W tym tamym miesiącu i roku przyjęła wyzna- 
nie rzymsko-katolickie jego żona; 

Ooldstand Marya z Gutmanów, lat 27, córka 
Mikołaja Gutmana i Józefy z Rosenów, 
Dwie córki swoje: 
Goldstand Józefę lat 4, 
Goldstand Izabellę Ludwikę, lat 2. 
ochrzcił Aleksander Goldstand w dwa mie- 
siące później, w październiku r. 1868. 
Oprócz Aleksandra Goldstanda, przyjął w^y znanie 
rzymsko-katolickie jego brat Jan z synem Leonem, 
Leon Goldstand, syn Jana, zaślubił w r. 1901 Zofię 
Karnkowską, córkę Gustawa i Ludwiki z Gerliczów. 

Górska Helena, lat 17, w n 1822, i 

Górska (Gurska) Józefa Katarzyna (Sara Lewko- 
wicz), lat 18, w r. 1826. Zaślubiona w n 1830 Mi- 



> 



chałowi Maciejowi Rucińskiemu. ślusarzowi w War- 
szawie. 

Oórska Antonina, w r. 1833. 

Górski (Gurski) Stanisław (Wolf Bierman), lat 16, 
syn Matela i Małki Biermanów z Radomia, w roku 

1845. 

Oórski (Gurski) Jan, lat 1 7, brat poprzedniego, 
syn Matela i Małki Biermanów, w r. 1846. 

Oraboicski Jan z Krotoszyna, lat 18, służący w 
Warszawie, w r. 1820; zaślubił w r. 1832 Ludwikę 
Łapińską. 

Gra6o^^;5^^ Karol Aleksander (Lich tenbaum z Rawy), 
lat 28, w r. 1823. Nazwisko « Grabowski » przyjął od 
ojca chrzestnego, ministra hr. Stanisława Grabow- 
skiego. 

Oradenwic Władysław, obywatel ziemski gubernii 
Kieleckiej, lat 65, syna Adolfa Gradeńwica i Reginy 
Bernstein, w r. 1902. 

Orosse Jan z Warszawy, w r. 1828. 

Grudzińska Petronela, w grudniu r. 1 8 1 7. 

Oricdzińska Anna z Płocka, lat 18, w grudniu 
r. 1822. 

Grudzińska Maryanna (Zysla Aronowicz), lat 20, 
służąca, córka Joska i Małki z Nowego Miasta, w gru- 
dniu r. 1840. 

Gmdziński Mikołaj (Herszek Zach ary asiewicz) w 
grudniu r. 1822. 

Grudziński Mikołaj, lat 17, syn Herszka Wolfo- 
wicza i Szajgli, w grudniu r. 1823. 

Grudziński Józef (Szloma Józefowicz Nettheim), 
w r. 1826; zaślubił i-o voto Ewę Zalewską, 2-0 voto 
Annę Karp. 

- 134 — 




Ofu^iński Paweł (Pinkus Harenfeld) kamieniarz, 
W Warszawie, lat 26, w r, 1837; zaślubił w tym samym 
roku Franciszkę Bąkowską* 

Orutk/imki Józef (Jankie!), lat 19, syn O wsiej a 
i Estery Grudzińskich z Władysławowa, w n 1844. 
P Grudziński ]dk6h (Tarczel Sztajnowicz), lat 32, słu- 

żący, syn Froima i Hindy Sztajnowiczów z Jastrzębia 
w giibernii Radomskiej, w grudniu n 1845, 

G^rw5;i6cA:a Józefa Salomeą, lat 24, w r. 1824, 

Oryszpanowicz Feliks (Lewek) syn Fajbusia i Faj- 
gi z Dobrzynia, w r. I831. f 

Grzybowska Maryanna Magdalena (Łaja Dębińska) 
córka Joska i Sury Dębińskich z Kozłówki, w trubernii 
Płockiej, w r. 1837. 

Grzybowski ]6zef, lat I9, w r. I824. 

Gicidzdowska Maryanna (Cynka Fryberg), lat i 3, 
córka Lewka Fryberga i Tauby Zelkówny, w roku 
I825. 

Halpern Melania Helena, lat 18, córka Ludwika 
Halperna i Zofii Słomnickiej z Warszawy, w r. 1893. 

Handelsman Józef (Maksymilian), lat 25, obrońca 
sądowy, syn Józefa Handelsmana i Eleonory Kohn 
z Warszawy, w r. 1890. 

Harde Anna Michalina, lat 21, córka Majera Har- 
de i Gitli z Okęcia w powiecie Warszawskim, w ro- 
ku 1851. 

Hartoch Aleksandra Dorota, Żydówka szwedzka 
w r. 1820. 

Heymanowa Eufrozyna, lat 50, w n 1806, razem 
z Fraenklami. 

Heflich Aleksander, lat 29, syn Maurycego Hefli- 
cha i Anny Ajbuszyc z Warszawy, w r, 1895. 

^ 135 - 



Heller Mary a Józefa, lat 23, w 1822. 

Herman Józef, lat 17, syn Lewka (Leona) Herma 
na i Ruchli Mendlówny z Sakowa, w gubernii Radom- 
skiej, w r. 1853. 

Herrisch Joanna, lat 30, żona Zygmunta Herri- 
scha, w r. 1823. 

Hertx, Józef, lat 21, syn Augusta Hertza i Salo- 
mei Rojewskiej z Częstochowy, w r. 1856. 

Heryng Zygmunt, urzędnik, lat 44, syn Edwarda 
Herynga i Emilii ze Szletyńskich, w r. 1898. 

' Hersxkowicx Rozalia (Ruchla), lat 35, córka Ber- 
ka i Łai Jakób, w r. 1888. 

Hcymann Maksymilian Antoni (Feliks), syn Stani- 
sława i Flory, w r. 1900. 

Hochman Stanisław (Herszek), lat 19, syn Moszka 
i Kajli z Poczekajec w gubernii Hołmskiej, w r. 1893. 

Ho(je Ezechiel Stanisław, lat 34, w r. 1825. 
Hoge Anna, lat 2 i, żona poprzedniego. 
Hoge Julia, lat 7, 
Hoge Antonina, lat 5, 

dzieci Ezechiela Stanisława i Anny, w roku 
1825. 

Hohenberg Adolf Antoni, fabrykant w Warszawie, 
lat 24, syn Henryka Hohenberga i Róży Konitz z Stul- 
weissenburga na Węgrzech, w r. 1888. 

Hohenberg Jan (Icek Majer), lat 26, syn Joska Hol- 
cenberga i Gendli Prowizor z Zakroczymia, w r. 1886. 

Homberg Leon z Tryestu, magister medycyny, le- 
karz, lat 47, syn Henryka Homberga i Julii z Morpur- 
gów, w r. 1834. 

Honigmann Rozalia Józefa, lat 19^ córka Moszka 
Honigmanna i Sury z Hantowerów, w r. 1856. 

— 131) — 




HoppenfcM Adam^ lat 31^ syn Dawida Hnppenfelda 
i Ludwiki Handke, ochrzczony w r. 1890 w Choto- 
mowie. 

Horomcz Wincenty a Paulo, Ado!f Włodzimierz 
(Hersz Majer Szwaj cer)» nauczyciel, lat 24, syn Benja- 
mina i Bajli Szwejcerów z Łęczycy, w r, 1849. 

Horowiez Paweł, lat 24, syn Mordki Horowicza 
i Ryfki z Ferenców z Chęcin, w gubernii Radomskiej, 
w r. 185 I. 

Horowiez Kazimiera Anna (Hana Estera), lat 18, 
córka Jan kia Horowicza i Mach li z Fraenklinv z Wo- 
dzisławia w g^ubernii Radomskiej, w n 1853. 

Hmmiiński Jan (Nachman Szwarc), tkacz, lat iH, 
^yn Icka i Ruchli Szwarców z Częstochowy, w n 1842. 

Jabłońska Agnieszka^ lat ig, w r, 1826. 

Jabłoński Józef (Dawid Zelkowicz Jabłonowicz), lat 
22, służący, syn Icka i Jenty Jablonowiczów z Jabłon- 
ny, w n 1 84 1. 

Jakohson (Jakobsohn) Konstanty (Maks), lat 23), 
syn Szymona Jakobsona i Emmy z Amlerów z Mitawy, 
w r. 1898. 

Jakubowicz Anna, lat 24, córka Samuela Jakubo- 
wicza i Judyty z Warszawy, w r, 18 13, 

Jakiihowiez Jakób, kapitalista, lat 30, syn Szymona 
i Rozalii Jakubowiczów z Częstochowy, w r. 1847, 

Jakubowska Anna Rozalia, lat 20, w n 1825, 

Jakubowski Salwjan, lat 18, w r, 1S25; późniejszy 
bankier warszawski, nobilitowany w n 1836 z herbem 
Rokowiec. 

Janiszewska Felicyana Aniela (Fajga), lat 16, cór- 
ka Berka i Chai z Warszawy, w n 1830. Nazwisko 

— 137 — 



« Janiszewska » przyjęła od ojca chrzestnego, Sebastya- 
na Janiszewskiego. 

Jankowska Emilia Kunegunda, lat i8, w r. 1827. 

Jamocki Jan (Lejb Zelkowicz), lat 17, syn Joska 
Zelkowicza i Sury z Gitlów z Woli Górzyńskiej w po- 
wiecie radomskim, w 1835. 

Jasiiiska Józefa (Ryfka Szpagat), lat 20, córka 
Markusa Szpagata i Chawy z Gerszonów z Warszawy, 
w r. 1835. 

Jasiński Mikołaj Jakób (Mojżesz), lat 20, syn Aj- 
zyka Szmulowicza i Estery z Warszawy, w r. 1822. 

Jasiński Marcin, «muzykus» w Warszawie, lat 28, 
syn Moska i Rojzy Berkowiczów, w r. 1834. Zaślu- 
bił w r. 1835 neofitkę Józefę Jasińską (Ryfkę Szpagat), 
córkę Markusa Szpagata i Chawy z Gerszonów. 

Jastrzębski Leopold (Szmul Szpik Holz), lat 21, 
uczeń gimnazyum, syn Markusa i Fajgi Holzów z War- 
szawy, w r. 1845. 

Jeziorkoivska Rozalia Marya, lat 19, w r. 182 1. 

Jerzmanowska Anna Antonina, lat 20, w r. 1825. 

Józefowicz Leon, krawiec, pochodzący z W. Ks. Po- 
znańskiego, w r. 1827. W r. 1834 zaślubił Józefę Stęp- 
niewską. 

Józefowicz Jakób, syn Abrahama Izaka z Warsza- 
wy, w r. 1835. 

Józefowiczowa Józefa Rozalia, lat 30, w r. 1823. 

Kacperska Ludwika Józefa, w r. 1824. 

Kaczyński Henryk (Haskiel Silberberg), lat 16, syn 
Abrahama Silberberga i Frajdy Rozenfeldów z War- 
szawy, w r. 1845. 

Kadysz Zofia Aniela (Szyfra Zelda), lat 21, służąca, 

— 138 — 





I córka Szymka Kadysza i Chai Amperz z Piątnicy w 

powiecie łomżyńskim^ w r. iHgo, 
I Kaftal Felicya (Fela) z Jollesów^ lat 49, córka Ber- 

I narda JoUesa i Teresy Blumberg, w n 1893, 

K(ift(d Mary a Małgorzata Kazimiera Gustawa, lat 
2 Oj córka poprzedniej, artystka śpiewaczka, córka Izydo- 
ra Kaftala i Felicyi z Joliesów z Warszawy, w r. 1893. 

Koifan Kazimierz Wit (Dawid) syn Wolfa Kagana 
^ Chai Bejlichj ze wii Sawoleńsk w guLernii płockiej, 
w n 1900, 

Kahan Herman, agent handlowy w Warszawie, lat 
22, syn Arona Kahana i Jetty Lippc z Rygi^ w roku 
1898, 

Kalmoitska Józefa (Cyna Kelter)^ lat 1 5, córka Jos- 
ka Szymką w n 1824* 

Ealhwtcski Antom (Aron Sdamowicz), hit 26, w ro- 
ku 1823. 

KmnMska Maryanna Ewa Tekla (Ryfka Wejs> 
berg), lat 22, córka Herszka i Ruchli Wajsbergów z Gar- 
wolina w gubernii Lubelskiej, w^ n 1849. 

Kamiński Józef (Herszek Mordkowicz), w roku 
1823. 

Kamiński Stanisław Michał, lat 27, w r. 1827, 

Zirtrc^-e^-^^a Józefa Barbara, lat 15, w n 1845, 

Karp Anna, słuźącjt, córka Uszera i Bajli z War- 
szawy, w n 1 83 7. W n 1S38 ziiślubila neofitę Józefa 
Grudzińskiego. 

Kinder freimd (Kinderfrejnd) Juliti, lat 54, córka 
Ludwika Kinderfeunda i Rebeki Tennenbaum z War- 
szawy, 1888. 

Kinderfremid Stefan Wincenty, lat 1 7, Sen Her- 

— im — 



•^ 




mana Kinderfreunda i Julii Ehrlich z Żarek w powie- 
cie olkuskim, w r. 1886. 

Kinderfreund Józef, lat 72, naczelny lekarz szpita- 
la żydowskiego w Warszawie, syn Abrahama Kinder- 
freunda i Małki z Herszów (córki Hersza) z Zamościa, 
w r. 1897. 

Kipman Adela, lat 20, córka Zdzisława Kipmana 
i Pauliny Srebrnej z Warszawy, w r. 1893. 

Klancein Maksymilian (Szmul Melech), syn Mendla 
Klarweina i Ruchli z Centnerszwerów, w r. 1898. 

Klcinadel Henryk, lat 46, kupiec, syn Ludwika 
Kleinadla i Ludwiki Bernstein z Warszawy, w r, 1893. 
Klcinadel Flora z Rajchmanów, lat 34, żona 
Poprzedniego, córka Adolfa Rajchmana i Lud- 
wiki Brunner, w r. 1893. 

Klinger Jan, lat 20, syn Kopia Klingera i Perli 
z Piaseczna w gubernii Warszawskiej, w r. 1893. 

Klingsland Matylda, modystka, lat 27, córka Ber- 
narda i Maryi z Bironów, w r. 1897. 

Kochanoicski Stanisław, lat 26, w r. 1825. 

Komalson Jan, Żyd angielski, lat 68, w r. 181 1. 

Komaniewski Edward (Samson Kirszner) cyrulik, 
lat 21, syn Pereca i Symy z Uchań w gubernii Lubel- 
skiej, w r. 1844. 

Koniarski Maksymilian (Manheim Cohen), litograf, 
lat 21, syn Natana Cohena i Miryam (Maryi) z Lew- 
ków z Poznania, w r. 1843. 

Korabiowska Franciszka, lat 17, w r. 1821. 

Korytoivska Fellicissima, lat 23, córka Lewiego 
Korytowskiego, w r. 1824. 

Kozłowski Karol (Uszer Brunner), szynkarz, lat 2 i, 
syn Herszka i Łai Brunnerów z Klementowic, w r. 1839 

- 140 — 




Ko:;łowsfii vel Silak I.udwik, krawiec, lat i 7, syn 
Dawidii i Ruch li Szlaków z Warszawy, w n 1S58, 

IKonier Czesława (Cypera), lat 15, córka Abraha* 
ma Kornera i Franciszki Maibaum z Warsza\\'y, w ro- 
ku 1888. 

Krajewski Józef (Izrael Herszkowicź), krawiec, lat 
1 7, syn Herszka Dzigata i Chai z Brochowa, w roku 
1832. 

Krajmvski Ludwik (Litman Goldberg), lat 23, słu- 
żący, syn Wolka i Judy Goldbergów z Tuczy na, w ro- 
ku 1849. 

K?'akotvski Władysław (Dawid), lat 32, syn Icka Kra- 
kowskiego i Beny Kocz orko wskiej z miasta Wnrty w 
r: 1857, 

Kramsttyk Marceli, lat 45, adwokat przysięgły 
w Warszawie, syn Izaaka K ram sz tyka i Ewy Fruhling 
z Warszawy, w r, 1893, 

Kramsxiyk Tadeusz, pomocnik adwokata w War- 
szawie, lat 24, syn Marcelego K ram sz tyka i Kleonor>^ 
Luxenburg, w r, 1 90 1 , 
I Kramsztyk Stefan, lekarz w W^arszawie, lat 26, S}'ii 

StanisJaw^a Kramsztyka i Heleny Levy, w n J903. 
. TCramsiiyk Ewa, lat 24, córka Jakóba Kra ir^sz tyka 

i Idalii Apte z Sokolówki, w gubernii Podolskiej, w roku 
I 1903. Zaślubiona tego samego roku dr. Franciszkowi 

Bujakowi w Krakowie, 
I Kranie (Kranc) Henryk (Mosiek), kupiec, lat 2r, 

syn Icka i Hany Krantzów 2 Międzyrzecza, w^ n 1837. 
Krawczyk Rozalia (Ruchla), lat 23, córka Icka 
) i Cyrli Krawczyków z Broku w guberni Płockiej, w ro- 
ku 1854, 

K}Vc%ak Augusta (Gela) z PiltzóWj lat 3!, córka 



- 141 — 



Szymila i Ryfki Ruchli Piltzów z Nowego Miasta 
Korczyna w powiecie stopnickim, w r. 1887. Tejże 
dzieci i jej męża Mordki Kroczaka: 

Kroczak Bronisława (Brandla), lat 8, w roku 
1887. 
Kroczak Rozalia (Ruchla), lat 6, w r. 1887. 
Krom Aleksander (Abraham), introligator, lat 40, 
syn Fabiana i Róży Kromów z Kalisza, w r. 1850. 

Krom Rozalia, (Fale z Goldmanów) lat 44, 
córka Samuela i Ruchli z Konina, żona poprze- 
dniego, w r. 1850. 

Krom Anna (Hana), lat i 7. 
Krom Ludwik (Moryc), lat 12. 
Krom Emilia, lat 12. 
Krom Henryk, lat 9. 
Krom Ewa, lat 6. 
Krom Józef, lat 4. 
Krom Jan, rok i. 

dzieci Aleksandra i Rozalii, w r. 1850. 
KriikowskiBeTna,rdy adwokat w Łodzi, lat 37, syn 
Leona Krukowskiego i Eweliny Owsiejew, w r. 1902. 

Kruświcki Wilhelm Rudolf z Kruświcy, lat 24, 
w r. 1806. 

Krygier Antonina, lat 15, w r. 1823; zaślubiona 
w r. 1Ś28 Franciszkowi Grottowi. 

Krzyzanoioska Eleonora Małgorzata (Łaja Blutstein) 
córka Jonasza i Mindli Blutsteinów z Warszawy, w ro- 
ku 1831. 

Krzyżanowska Anna (Anna Wurtzhaiiser, rozwie- 
dziona Brauman), lat 25, córka Dawida i Dwojry Wtirtz- 
hauserów, w r. 1832; zaślubiona w tym samym roku 
Antoniemu Wyrzykowskiemu, b. of. wojsk polskich. 

— 142 — 




Krxyimmimki Józef, lat ig, s}"n Lejbka Judkowi- 
cza i Ajdli Szymanower, w n 1823. 

Krzyżanowski Walenty WHadysław^ lat i^, w roku 
1825. 

Kuciński Adam, lat 46, w r, 1823 

A^wc^y^.^/.'* Czesław Wojciech, lat 26, w r. 1822. 

Kutner j^n Henryk, lat 23, w 1826, 

Kwiatkiewicz Sebastyan Józef (Szymsia Pinkowicz), 
lat 18, syn Pinkusa Mośkowicza i Blimy, w r. 1820, 

Kwiatkowska ]6z^iB^ lat 21, w kwietniu w r, 1819, 

A^^^t^m/toi^Wca Józefa Julianna, lat 20, w n 1817, 

KwiatkowskaV^M.ofy3. Józefa Alojza, lat ig, w kwie- 
tniu n i8ig, 

Kwioikowska Anr\?i, w n 1824* 

Kwiatkoies/ca Aniela Kunegi^nda (Salomeą Janćisz), 
lat 1 7, córka Markusa i Rozalii Janaszów z Warszav\ y» 
w n 1836. 

Ktmatkowski Wincenty Jan, lat 30, w kwietniu ro- 
ku 1817. 

i^m^A:o2^5^ż Jakób, lat 20, w n 1825. 

KtviałJcowski Antoni (Josek Si^mulowicz), lat 22, syn 
Jako ba Szmulowłcza i Racheli z Rzeszowa, w powiecie 
wieluńskim; w r, 1826; zaślubi! w roku 1827 Juliannę 
PYanciszkę Woj akowską. 

Ktciatkowski Franciszek, Stanisław, w n 1827. 

Kwiatkoivski Ambroży (Mojżesz Rozenberg) z Kon- 
stantynowa podlaskiego, w n 1S28. - 

Kti-iatkowski Mateusz {MRtys Dawidowi cz), lat 22, 
syn Dawida i Ryfki z Seliwa w powiecie mazowiec- 
kim, w 1829, 

KiViatkow^ki Karol (Jankiel Reinsllber), syn Mordki 



Reinsilbera i ,Frajdy Boruch z Zalesia Podolskiego w 
r. 1830. 

Kwiatkowski]6ze{y szyn karz w Warszawie, syn Syni- 
chowicza 1 Miryam z Sochaczewa, w r. 1835. W ro- 
ku 1836 zaślubił neofitkę Karolinę Majewską, córkę 
Jankla i Estery z Kałuszyna. 

Kwiatkowski ]a,n jakóh {Hersz C\Wii]ghoTn), lat 30, 
syn Majera i Hindy Cwajghornów z Goworczewa w gu- 
bernii Radomskiej, w r. 1844. 

Kwiecińska Adelajda, lat 18, w r. 181 8. 

Kwiecińska Eleonora, lat 20, w kwietniu, r. 1823. 

Kiviecińska Katarzyna z Warszawy, lat 1 8, w ro- 
ku 1824. 

Kioicmska Franciszka Karolina, lat i j, w ro- 
ku 1826. 

Kiciecińska Józefa (Łaja Ickówna), lat 16, córka 
Icka i Rytki z Małoczyc w powiecie warszawskim, 
w r. 1827. 

Kwiecińska Józefa, córka Icka i Chai z Radomia, 
zaślubiła w r. 1845 Wawrzyńca Dybka. 

Kwiecifiski Piotr, mularz, w r. 1827; w r. 1830 
zaślubił Maryannę Syskowską. 

Kwieciński Jakób (Izrael Topaz), lat 32, syn Lew- 
ka i Gitli Topazów z Łodziej w powiecie augustow- 
skim, w r. 1832. 

Kioieciński Józef (Mosiek Spiro), markier, lat 1 9, 
syn Gabryela i Rojzy Spiro z Warszawy, w r. 1838. 

Kivieciński Aleksander (Jakób Handvogel), lat 1 8, 
syn Abrahama i Gitli Handvogelów z Warszawy, w 
r. 184 1. 

Kioieciński Józef (Izrael Ciepłowicz, lat 21, syn 
Eljasza i Łai Ciepłowiczów z Pęcie, w r. 1842. 



— 114 



I. _ 



Kwietniewski Karol, w r. 1823. 
Kwietniewski Juliusz (Michel Scheerstein), lat 30, 
syn Lewka i Łai Scheerstetnów z Warszawy, w roku 

1835- 

LajfBT Filomena (Sura), służąca, lat 18, z Cyga- 

nowa w gubemii Warszawskiej, w r, 1851, 

Landau Józef (Josel)j lat 25, syn Izraela I Ra- 
cheli Landau z Krakowa, w n 1835. 

Landaii Władysław Józef, lat 40, urzędnik ban- 
ku handlowego w Warszawie, syn Gustawa Landau 
i Rozalii Kohn z Warszaw-, w r. 1890* 

Landau Estella Mary a z Landau ów\ lat 39, cór- 
ka Henryka Landaua i Maryi Briiner z Warszawy 
w r. 1899- 

Landau Rozalia z Kohenów, lat 78, córka Szy- 
mona Kohena i Maryi Mendelsohn z Warszawy, w 
n I goo* 

Landau Melania z Braumanów, lat 3 7, córka Mau- 
rycego Braumanna i Gustawy Bauerertz, w r, 1903. 

Landau Szymon Józef, lat 60, kupiec, syn Gu- 
stawa Landaua i Rozalii Kohn z Warszawy, w roku 

1903- 

Land&wski Jan Paweł, lat 8, syn adwokata Ma- 
ryana Landowskiego i Eweliny Lautenberg, n 1890, 

Landmvski Maryan, łat 45, adwokat w Warsza- 
wie, syn Joela Landowskiego i Michli Koenigsberger 
z Mławy, w^ n 1892. 

Landowbim Ewelina z Lautenbergów, lat 34, 
żona poprzedniego, córka Hermana Lautenber- 
ga i Zofii Lilienstern z Łodzi, w n 1893. 
Landowska Wanda Aleksandra, lat 14, cór- 



— 145 — 



'^'ysser 



ka poprzednich, obecnie kompozytorka, miesz- 
kająca w Paryżu, w r. 1893. 
Langeri Aniela Kazimiera, lat 20, córka Benja- 
mina i Ides z Kijowa w Rosyi, w r. 1887. 

Laski, Założycielką tego domu bankierskiego by- 
ła Atalia z Jakubowiczów pierwszego ślubu Laska (żo- 
na Żyda z miasta Łasku), 2-0 ślubu Fraenkel (żona 
Samuela Antoniego), ur. w r. 1776 um. 1850, która, 
zmieniwszy wiarę w grudniu r. 1806, ochrzciła w ty- 
dzień potem, dnia 6 stycznia 1807 ^- swoich synów 
z pierwszego małżeństwa: 

i) Łaskiego Józefa Ludwika, lat 13. 
2) Łaskiego Aleksandra Karola Bernarda, 
lat 10. 

Drugi syn Fraenklowej, Aleksander Laski 
(ur. 1796 um. 1850), dyrektor domu handlo- 
wego w Warszawie pod firmą « Fraenkel et 
Comp.» zaślubił w r. 1819 Zofię Bertę Tisch- 
ler (Tyszler), córkę Łazarza Tischlera i Anny 
Jakubowicz, neofitkę, ochrzczoną tego samego 
roku (zobacz: Tischler). 
Władysław Laski (ur. 1831 um. 1889), dyrektor 
banku międzynarodowego w Petersburgu, zaślubił hra- 
biankę Stefanię Ilińską, córkę hr. Janusza Ilińskiego 
i Oktawii z Morawskich. 

Tegoż Władysława Łaskiego córka, Marya Las- 
ka, zaślubiła w roku 1885 hr. Zygmunta Wielopol- 
skiego. 

Tegoż Władysława Łaskiego syn, Aleksander An- 
toni Władysław, ur. 1870 r. 

Laska Zofia zaślubiła Stefana Jundziłła. 
Laskowska Anna Maryanna, w r. 1822. 

— 146 — 



Laudański Józef z Nowogródka, krawiec, lat 22, 
w r. 1807. 

Lawmdotvsfd Marcin, lat 13, w n 1823, 

Lsbet Róża z Heryngów (Hering), wdowa, lat 33, 
córka Edwarda Herynga i Emilii Szletyńskiej, w ro* 
, ku 1888. 

Tejże dzieci i jej męża Artura Lebela: 
Lebel Janina, lat 6, 
Ijebel Karol Juliusz, lat 5, 
Lebel Jerzy Jan^ lat 4, 

Lejehłer Jan (Icek), felczer, lat 21, syn Lewka 
i Racheli Leichter, w r. 1861. 

Leszczyński Ludwik, lat 36, syn Herszka Srulo- 
wicza i Nechy z Warszawy, w n 1823, 

Leszczyński Jakób, pisarz prywatny, syn Jakóba 
i Mindli z Warszawy, w r. 1836. W n 1837 zaślu- 
bił Gertrudę Gilewską, córkę Marcina i Barbai^^ Gi- 
lewskich z Prus. 

Lewandows/ca Anna, lat 18, w n 1823. 

Lewandowski Józef, w r. 1820, 

Lewandowski Ryszard Stanisław Samuel, lat 28, 
syn Józefa Lewandowskiego i Heleny Koszy kowskiej 
z Warszawy, w r. 1855. 

Lewenberg Henryk, krawiec, w Warszawie, syn 

Haspila Lewenberga i Hanny z Brzezia w gubernii 

^ Warszawskiej, w r. 1842. W r, 1848 zaślubi! neofit* 

kę Anastazyę Joannę Lewenberga służącą, córkę Icka 

i Frendli. 

Lewiński Józef Stanisław (Lewi), lat 5S, w n 1806, 
Tegoż żona: 
\ Lewińska Eufrozyna Aleksandra, lat 34, w ro- 

[ ku 1 806. 

I 

1 _ U7 — 



Ich dzieci, chrzczone razem z rodzicami: 
Lewiński Jakób Walenty, lat 14. 
Lewiński Michał Aleksander, lat 12. 
Lewiński Ludwik Jan, lat 8. 
Lewińska Maryanna Karolina, lat 17. 
Leicińska Izabella Maryanna, lat 15. 

Lewiński Krystyan Jan, w r. 1824. 

Lewkowicz Stanisław (Lewek), lat 21, syn Mendla 
Lewkowicza i Justyny z Wysokiennic w gubernii War- 
szawskiej, w r. 1855. 

Lewkowicz Adolf (Mordka), lat 16, szewc, (obec- 
nie mieszkający w Londynie), syn Majera Lewkowicza 
i Łąi Igel, w r. 1891. 

Liciński Franciszek (Jankiel Hilboruch), lat 14, 
syn Hilka i Odesy z Serciów na Litwie, w r. 1830. 

Lijendolski Julian (Julian Lilienthal), lat 18, sjm 
kapitalisty Izaaka i Rebeki Lilienthal z Warszawy, 
w r. 1850. 

Lipczyńska Anna (Dwojra Dytelman), lat 19, 
służąca, córka Joska i Hanny Dytelmanów z Warsza- 
wy, w r. 1836. 

Lipiecka Wiktorya, zaślubiona w r. 1834 Woj- 
ciechowi Łukaszewskiemu, obywatelowi miasta War- 
szawy. 

lApińska Anna Maryanna, lat 28, w r. 1825. 

Lipińska Salomeą, lat 21, córka Ajzyka Griin- 
sznabla z Pragi warszawskiej, w r. 1824. 

Lipińska Izabela Józefa, lat 23, w lipcu r. 1800. 

Lipińska Petronella, lat 16, w r. 18 10. 

Lipińska Teofila (Tauba Augenlicht), lat 16, cór- 
ka Wigdora i Bajli Augenlichtów, w r. 18.16. Zaślu- 

— 148 — 




biona w r. 1838 Józefowi Wieczorkowskiemu, furma- 
nowi w Warszawie. 

Lipińska Maryanna Felicyana {Fajga Mittelmann), 
służąca, lat 17, córka joska i Sendti z Warszawy, 
w r. 1836. 

Lipiński Anna Magdalena (Chana Berger)^ lat 21, 
córka Szmula 1 Hany z Białobrzegów w giibemii Ra- 
domskiej^ w r. 1846. Zaślubiła w r 1848 Alojzego 
Boguszewskiego^ mularza w Warszawie, 

Lipiński Jan, chirurg w Warszawie, w n 1821. 
W n 1831 zaślubił Agnieszkę Biernacką. 

Lipiński Adam, lat ig, w n 1824. 

Lipiński Jakób, muzykant, lat 16, syn Ajzyka 
Gicelsona i Pesy z Warszawy, w r. i833, 

Lipińi^ki Jakób Jan (Eliasz Lejbowicz), lat 22, 
w^ r. 1822, 

Listoivski Stanisław (Abraham Szragier) z Lub- 
nik Samogilce, syn Arona i Racheli, w n 1822. 

Loewenfeld Franciszka Marj^a z Kempnerów, i-o 
ślubu Perlmutter^ 2-0 .41ubu Loewenfeld, żona właści- 
ciela Chrzanowa w Galicyi, Henrj^ka Loewenfelda, lat 
40, córka Edwarda Kempnera i Natalii z Aszertów, 
w r. 1899. 

Loretańska Marya Alojza (Sura Gitla Turkieltaub) 
lat 16, w n 1S43. 

Lubimiiecka Franciszka (Frajda), lat 26, córka Ic- 
ka i Hendti Lubienieckich z Zakroczymia, w n 1890. 

Lubiński Jozef, (Josek Lewkowicz), lat 24, chirurg 
(felczer) z Łaska w powiecie kaliskim, w n 181 7, 

Lubiński (Lubyński), lat 23. {Judka Lebel Pira- 
midka), w n 1829. 

Lidnieka Karolina, lat 18, wkłutym n 1822. 

— 141* -^ 



Lutomski Józef, w lutym r. 1823. 

Lwów Marya, lat 19, córka Szai Lwowa i Za- 
netty Goldberg z Nieświeża w gubernii Grodzieńskiej, 
w r. 1888. 

Łaski Wincenty (Izaak), kupiec (obecnie w Odes- 
sie), lat 46, syn Abrahama Łaskiego i Tekli Rejchert 
z Poddębic w powiecie Łęczyckim, w r. 1888. Tego 
samego roku zmieniła wiarę jego żona z dziećmi. 

Łaska Sabina, lat 36, córka Henryka Gltick- 
sohna i Felicyi Kornfeld z Warszawy. 
Łaski Gustaw Władysław, lat 13. 
Łaski Zygmunt Józef, lat 7. 

Łubieńska Julia Kazimiera (Fajga Brodacz), lat 20, 
córka Kelmana i Sury Brodaczów z Lipna w guber- 
nii Płockiej, w r. 1847. Nazwisko «Łubieńska» przy- 
jęła od ojca chrzestnego, Henryka hr. Łubieńskiego. 

Łuczyński Jan z Warszawy, lat 20, w r. 1824. 

Majewska Józefa, lat 18, w r. 1804. 

Majewska Fryderyka, lat 22^ w r. 18 18. 

Majewska Józefa Maryanna, lat 20, w r. 181 9. 

Majewska Józefa Franciszka, lat 18, w r. 18 19. 

Majewska Józefa Maryanna (Michla Dawidówna), 
lat 15, w maju r. 1824. 

Majewska Zona, lat 21, w maju r. 1827. 

Majewska Rozalia (Ruchla Gottfarb), mężatka, lat 
26, córka Icka i Hany Gottfarbów z Obory w roku 

1834. 

Majewski Jan, syn poprzedniej, Rozalii i A- 
brahama, w r. 1834. 
Majewska Ludwika (Sura Klug), służąca, lat 15, 
córka Mordki i Miryam Klugów z Warszawy, w ro- 
ku 1837. 



— 150 




^ 




Majmvska Elżbieta (Ita Szafirtuch), lat 1 7, córka 
Szai Szafirtucha z Lublina, w n 1844, 

Majewska Anna Felicissimai w r. 1845, 

Majeicski Franciszek Borgia, lat 24, wn 1805, 

Majewski Feliks (Mendel Isonowicz)^ ze wsi Puł- 
kowa pod Warszawą, lat 12, w r. 1816. 

Majetvski Piotr, lat 1 5, syn Jakóba Dawidowicza 
i Fajgi z Białej, w maju r. 1822. 

Majewski Leon, w maju n 1823, 

Majewski Antoni, obywatel miasta Warszawy^ po- 
chodzący z Mohylewa, w n 1831. W r, 1840 zaślu- 
bił Karolinę Ucieka pierwszego ślubu Grotkowską, 
córkę Stanisława i Barbary Ucickich. 

Majmjoski Jan (Abraham Herszkowicz Olszeniecki) 
wyrobnik, lat 25, syn Herszka i Dobry- z Miastkowa 
w gubemii Podlaskiej, w r, 1840. W tym samym ro- 
ku zaślubił Juliannę Nowacką* służącą, córkę Piotra 
Nowackiego i Krystyny z Kwiatkowskich. 

Majmcski Wincenty (Icek Stager), lat 30, syn Ma- 
ch ola i Perli Stagerów z Warszawy, w maju n 1843, 

Majewski Józef Franciszek (Nussem Rothschnur), 
lat 2'j, dorożkarz^ syn Dawida i Maiki Rothschnurów, 
i w maju 1845. 
, Majewski Józef (Boruch Silberbaum), krawiec, lat 

123, syn Dawida i Zeldy Silberbaumów z Parczewa 
w gubemii Lubelskiej, w r. 1849, 

Malijowiecki ]6zd, (Majer Heyman), lat ^i, pocho- 
j dzący z Nadarzyna, w n 1825. 

Mareinkiewioz Wojciech (Abraham Lejzor), służą- 
cy, lat 23, syn Kaliny i Lat ze Szreńska, w n 1842. 
Mardfiska vel Rotberg, Marya, (Łaja z Rothber- 

— 151 — 



gów Guthmehl), lat 33, córka Icka i Sury Ryfki Rot- 
bergów, w r. 1856. 

Marczewska Józefa^ lat 18, w marcu r. 181 5. 
Marczewska Krystyna (Ruchla Wolfówna) z Głu- 
chowa, lat 20, w marcu r. 1825. 

Marczewski Ignacy (Mosiek Weintraub), doroż- 
karz, lat 2 2y syn Jankla i Maiki Weintraubów z Pragi 
warszawskiej, w marcu r. 1846. 

Marczyński Józef z Czerska, lat 26, w marcu ro- 
ku 1824. 

Markowski Józef, lat 22^ syn Aleksa Pisingera 
i Chai, w r. 181 2. 

Markowski Jan z Kocka, lat 27, w marcu ro- 
ku 181 7. 

Markowski Stanisław Franciszek (Zelman), lat 32, 
syn Jakóba Mordki i Gitli z Warszawy, w marcu ro- 
ku 1822; w roku następnym ochrzcił żonę swoją 
i dzieci: 

Markowska Maryanna (Chaja), lat 32, córka 
Jakóba Joska i Brandli, żona Stanisława Fran- 
ciszka, w r. 1823. 

Markowski Jan (Szmul), lat 11. 
Markowska Dorota, lat 9. 
Markowska Rozalia, lat 6. 
Markowska Małgorzata, lat 4. 
Markowska Julianna, rok jeden. 
Markowski Michał, lat 16, w r. 1823. 
Markowski Józef (Mosiek Lewkowicz Juda), lat 1 8, 
syn Lewka Judy i Sosi z Pragi warszawskiej, w ro- 
ku 1830. 

Markoivski Józef Franciszek (Mosiek Lewin), lat 
28, szewc, syn Lewina i Fajgi, w r. 1834. 

- 152 — 



Markowski Ludwik (Zelek Szykie), krawiec, lat 24, 
syn Lewka i Estery z Golina w gabernii Kaliskiej, 
w marcu 1839. 

Maryańska Marya, w r. 1830* 

Manjafiska Anna (Henry eta Polner, wdowa po 
Jakóbie Feinerze) z Mołdawii, lat 35, w r. 1831. 

Równocześnie ochrzciła swoje dzieci: 
Marymlski Józefa lat 13, 
Maryański Jan, lat q. 
Maryańska Helena, lat ig. 
Maryańska Rozalia, lat 4, zaślubiona następ- 
nie Stanisławowi Basztowiczowi, mularzo\^'i w 
Warszawie. 

Maryańska Rozalia (Szande Dykes), lat i 7, córka 
Berka i Sary Dy kęsów z Warszawy, w n 1830. 

3farxecki Antoni, w- marcu n 1825, 

31asłmvski Konstanty Edward (Edward Butter- 
milcłi) z Leszna w W. Ks. Poznańskiem, lat 26, w ro- 
ku 1823. 

Mermursztein Marya Józefa Anna, lat 1 7, córka 
Szymsia i Ruchli Mermursztein z Warszawy, w roku 
1854, 

3łiastkotcska Rozalia Józefa, lat 21, w n 1S26. 

Michalska Józefa Wiktorya^ lat 24, mężatka, w dniu 
Św. Michała n 1817. 

Miehalska Anna, lat t6, w dniu ś\\\ Michała ro- 
ku 181 7, 

Miohalska Paulina (Dorota Goldberg), lat 22, cór- 
ka Daniela i Berty Goldbergów z Torunia, w r, 1846. 

Milewski Wincent)' (Salomon), wyrobnik, lat 24, 
syn Jakóba i Ester}^ z Kuczewa w gubernii Kaliskiej, 
w r, 1839. 

— 153 — 



Mileicski Józef Feliks (Izaak Ickowicz), lat 26, syn 
Abrahama, w r. 1823. 

Miller (Salomeą Grtinfeld), mężatka, lat 24, cór- 
ka Chila z Warszawy, w r. 1840. 

Jiiller Adam Stanisław (Abraham), lat 18, syn 
Icka Millera z Skierczowa w gubernii Warszawskiej, 
w r. 1855. 

Jlilsztejn Weronika, lat 22, córka Fiszera Milsztej- 
na i Ryfki Lewińskiej z Tomaszowa Rawskiego w ro- 
ku 1887. 

Minieicski Aleksander (Lejbko Szlamowicz), lat 
20, syn Szlamy i Ryfki z Wysokiego Mazowieckiego, 
w r. 1843. 

Młodzianowska Ludwika, lat 16, w r. 1825. 

Molski Jan Feliks (Szlama Jonaszowicz Freyman), 
cyrulik, lat 19, syn Jonasza i Chai Freymanów z Ma- 
ryampola, w r. 1842. 

Moryłz Helena (Estera Abrahamów^na Morytz), 
służąca, lat 22, córka Abrahama i Barbary Morytzów, 
w r. 1839, 

Mosier Antoni (Mosiek Aron), lat 14, syn Lejbu- 
sia Mosiera i Ginedli Minc, w r. 1891. 

Mrozińska Anna, lat 16, w r. 181 7. 

Mrozyńska Kazimiera, lat 19, w r. 1818. 

Muller Leon (Lewi Mewę), kupiec, lat 24, syn 
Hersza i Rozalii, w r. 1840. 

Muller Teofila, w n 1843. 

Munk Aleksander, w r. 1825. 

Miinchheimer Aleksander Wojciech (Adolf), lat 16, 
syn Samuela i Rozalii z Warszawy, w r. 1825. 

Nagel Leon Benedykt Wiktor, Żyd czeski z Łu- 
kawie w Czechach, lat 36, w n 1820. 

— 154 — 




i 



Nagórska Anna Kordula ze Swiniar, lat iS, w ro- 
ku 1 8 1 1 . 

Nąjjncm Wincenty a Paulo (Abraham Najman), 
krawiec w Warszawie, lat 21, syn Moryca 1 Ides Naj- 
manów z Ozorkowa, w r. 1846. 

Nałnnson Władysław Szeliga, lat 36, profesor 
uniwersytetu Krakow^skiegOj syn lekarza Ludwika Na* 
tansona i Natalii Epstetn, w grudniu 1900 r. Zaślu- 
bił Elżbietę Tekle Baranowską, córkę lekarza i profe- 
sora uniwersytetu Warszawskiego, Ignacego Baranow- 
skiego. Jego córka: Julia Natalia Sciiolastyka urodź. 
^ w r. igo2. 

Natmisoii (Natansohn) Feliks (Fajwel)^ lat i 5, syn 
Mendla Icka Natansona i Fanny Kamińskiej z Wie- 
wierzan, w powiecie rosińskim, w gubernii Wołyńskiej, 
w n 1903. 

P Nawarska Paulina Kazimiera (Brandla Mięta), lat 2 2, 

szwaczka, córka Lejzora i Hany z Warszawy, w^ n 1S49. 

Nawrocki Michał (Aron Lewkowicz Messerstein) 
z Łukowic, lat 24, w n 1830* 

Nawrocki Józef (Izrael Judkow^lcz) z Jabłonny, syn 
Judka Izraelewicza i Tauby fankiel, z Radziwillo^^'a au- 
gustowskiego w roku 1832. 

Nebenger Albin (Izaak), lat 14, syn Abrahama 
Nebengera i Pesy Pelt z Warszawy, w n 1S54. 

Najhury Leokadya (RytTca), lat 26, córka Dawi- 
da i Sur)^ Nejburg z Tarczyna, w n i8go. 

Neufeld Melania Janin a^ lat 24, córka Karola Neu- 
felda i Cecylii Neumark, w r. 1889. 

NeumiDwi ]6z^i Wojciech z Poznania, 1. 4 7, w n 1 82 1 . 

Nmmiark Ludwik z Sandomierza, lat 56, w roku 
1823 z żoną i dziećmi: 

^ 153 — 







Netmmrk Berta, żona poprzedniego, lat 55, 
w n 1823, 

A^mimark Wincenty, lat 24, 
Nmmark Leon, lat ig. 
Neumark Ignacy, syn Ludwika i Berty, mieszka- 
jący w Warszawie, łat iZi w r. 1823 z zoną i dzie- 
ćmi: 

M0l^t/mark Maryanna z Baruchów, żona po- 
przedniego, w n 1823, 
Nmtmark Berta, lat 3, 
NeMmark Fryderyk, lat 2. 
Neumark Paulina, rok i. 
Neumark Zofia Franciszka, urodzona po przj?^- 
jęciu chrztu św. przez rodziców, zaślubiona 
w n 1856 Janowi Czaplińskiemu, obywatelowi 
miasta Warszawy. 
Niebieski Józef (Josek Himmelweiss), lat 25, w ro- 
ku 1827. 

Nkdzielecki Antoni (Szlama Kuczyński), syn Ja- 
kóba i Rojzy Kuczyńskich z Soboty, lat 14, w roku 

1833- 

Niedzielska Salomeą z Warszawy, lat 22, w ro- 
ku 1823, 

Niedzielska Emilia Józefa (Mindla Brawan), lat 20, 
córka karczmarza Jakóba Brawana i Maiki z Szajów, 
w n 1830. 

Niemoifiski Jakób (Hirsz Niemoiriski), lat 43, syn 
Mowszy i Tauby Niemoińskich z Łodzi ej w guber- 
nii Augustowskiej, w r. 1854. 

NimnoiMhi Jan Jó^ef (Josek), syn poprzedniego 
i Szajny z Nirelów, urodzony w Liszkowie w guber- 
nii Augustowskiej, w n 1854, 



i 



Niemojen-ska Maryanna Barbara^ lat 23, w ro- 
ku i8ig. 

Nwwiński ]?Lr\ (Berkowicz), lat 21, szynkarz, syn 
Berka Przemyślera i Ruchli Berkowny, w n 1825, 
zaślubił w r, 1826 Annę Jasielską z Warszawy. 

^iszkowska Marya, szwaczka, córka Hamandego 
i Ketli z Pyzdr, w r. 1835. Zaślubiła w r. 1836 neo- 
fitę Jana Chrzanowskiego. 

Nolus Karol Stanisław (Paweł), lat 17, student, 
syn Abraliama Notusa i Pauliny Syterman, r 1895. 

Notimkowska Maryanna Agnieszka, w n 1S04, 

Nowakowska Zofia, lat 22, w n 1827, 

Nowicki Andrzej, lat 21, syn Icka Starkowicza 
i Miryam z Dębnej Woli pod Grójcem ^ w r, 18 14. 

Nowicki Andrzej, lat 21, w n 1817* 

Nmmk Jan (Szlania), lat ig, syn Szai Nowika 
i Hojki z Oleksina w powiecie mazowieckim w roku 
1 8go, 

Noiromiejski Józef {Neum^rk), lat 25, w n 181 x. 
Do chrztu trzymał go książę Józef- Poniatowski z A- 
leksandrą z Tyszkiewiczów Potocką. 

Ohłokmvska Marcyanna Józefa, lat 16, w r. 1824, 

Obrębski Antoni Piotr z Parzęczyna w powzięcie 
łęczyckim, lat 55, służący, w r. 1847. 

Okoniewsku Anna, lat 12, w n 1822, 

Olszmrska Weronika z Sochaczewa, lat 19, w ro- 
ku 1823- 

OlszewsM Michał (Szlama Aronson), lat 20, syn 
Lejzora i Estery z Zabraszczycy w powiecie mazo- 
wieckim, w n 1838. 

Olszetuski Jakób (Manasse), wyrobnik, lat 40, syn 

— 157 — 



Herszka i Dobry Olszewskich z Garwolina, w r. 1845 
z żoną i dziećmi: 

Olszewska Felicissima (Bajla Gitla z Lach- 
manów), lat 30, żona poprzedniego. 
Olszewski Kazimierz Edward, lat 12. 
Olszewska Maryanna Zuzanna, lat 18. 

Olszewska Stanisława Hortensya, lat 6. 

Olszeivski Antoni, lat 4. 

Olszewski Ludwik Ksawery, rok jeden. 

Orłowska Maryanna lat 18, w r. 1822. 

Orłowski Jan (Mosiek Lewkowicz), lat 15, syn 
Lewka Ickowicza i Małki, w r. 1832. 

Orzechowska Apolonia Magdalena, lat 17, w ro- 
ku 1818. 

Orzechowska Aniela Maryanna, lat 15, w r. 18 18. 

Orzechotvski Franciszek Karol (Nachman Ehrlich), 
lat 18, wyrobnik, syn Jakóba i Rytki Ehrlichów z Mo- 
kotowa pod Warszawą, w r. 1840. 

Orzeł Rozalia (Rajzla), lat 20, córka Salomona 
Orła i Estery z Jędrzejowa, w powiecie jędrzejowskim, 
w r. 1 89 1. 

Osser Edward, lat .3 7, kupiec w Warszawie, syn 
Hermana (Hersza) Ossera i Heleny Roppel, w r. 1889. 

Ostrowska Rozalia Maryanna, lat 18, w r. 181 9. 

Ostrowska Róża Maryanna (Hajzura Abramówna), 
lat 28, w r. 1827. 

Ostrowski Kazimierz, lat 33, kupiec, syn Zygmun- 
ta Ostrowskiego i Tekli Jakubowicz, z Warszawy, w ro- 
ku 1 89 1. 

Palus iak Maryanna Franciszka, służąca, lat 20, cór- 
ka Icka Palusiaka i Frajdy Ludomirskiej z Lubienia 
w gubernii Warszawskiej, w r. 1852. 



— 158 



^ 



Pafkieivicz Jan (Szloma Berkowiczj, lat 38, syn 
Pejsaka i Rojzy, w n 1832. 

Pawłowicz Rozalia Regina, lat 28, córka Kiel- 
manna S^ulima z Pragi pod Warszawą^ w r. i8ig, 

Pmcłowski Józef ficek Berkowicz Zachwiejewski), 
lat 22, syn Berka i Jochy Zachwlejewskich z Saposzek 
w gubernii Augustowskiej, w r, 1848. 

Paźdzwrskii Józefa (Miryam Markówna), Jat 30, 
córka Lewka Markowicza i Ajdyli z Rawy, w r. 1830* 

Perlrmdter Edward, student w r. 1899. 

Perkmitier Franciszka — zobacz Loewenfeld. 

Plaienstein Kazimierz Józef z Nowego Miasta, lat 
24, w r, 1825, 

Piątkowska Eleonorą, lat 20, w n 1827, 

Pik Seweryn, optyk w Warszawie, lat 51, syn 
Jakóba Pika i Miny Rosenau, w n igoo. 

Pik Kamilla z Polaków, lat 24, córka Mauryce- 
go Polaka i Emilii Pik, w r. igoo. 

Piotrowski Jakób (Wolfowicz), lat 31, syn Wolfa 
Berkowicza, w n 1822* 

Piotrowski Józef, lat 17, w n 1827. 

Pojjłairska Eleonora, (Łaja Szer), lat 18, córka 
Icka i Hindy Szerów, z Krzemieńca w gubernii Żyto- 
mierskiej, w n 1S50, 

PmeotaMki (Powodański) Stanisław, lat 17, w ro- 
ku 1818, 

Pozmtńska Rozalia Marja (Ruchla Łaja Rubino- 
wicz), lat 18, służąca, córka Rubina i Rojzy Cieświckich 
z Karczewa w gubernii Warszawskiej, w^ n 1845. 

Poznański Czesław, lat i 7, student, syn Maksymi- 
liana Poznańskiego i Doroty Konitz z Warszawy, w ro- 
ku 1903. 

— 155 — 



Pruszak Zofia z Sochaczewa, lat 21, w r. 1823. 
Nazwisko « Pruszak » przyjęła od matki chrzestnej, Pru- 
szakowej. W r. 1823 zaślubiła Ferd)'nanda Bindera 
z Warszawy. 

Przybylska Rozalia (Rebeka Ickówna), lat 21, cór- 
ka Seele Samelowicza, w r. 1824. 

Pszczółkmrska Rozalia Regina (Tobą Jukla z Su- 
chodół), służąca, w r. 183 1. 

Raciborska Anna (Elka Markusowa), lat 32, mę- 
żatka, w r. 1832. 

Raciborski Mikołaj, mydlarz w Warszawie, następ- 
nie w Odolanach, pochodzący z Raciborza na Szląz- 
ku Pruskim, w r. 1826. W r. 1827 zaślubił neofitkę 
Józefę Kalinowską, ochrzczoną w r. 1824. 

Raczkowski Karol Jan Teofil (Srul Raczkie), lat 
14, syn Herszka Raczkie i Fajgi Judelówny z Warsza- 
wy, w r. 1 83 1. 

Raczyński Franciszek, lat 23, w r. 1827. 

Radomski Wincenty k Paulo (Izaak Szmulowicz), 
syn Samuela i Naty Szmulowej z Piotrkowa, w roku, 

1843. 

Rafałoicska Franciszka (Frajda), lat 22, służąca, 
córka Lejby Rafałowskiego i Ruchli z Zabłotców w po- 
wiecie białostockim, w r. 1891. 

Rafałów ski Wincenty (Szmul Hekier), lat 20, słu- 
żący, syn Icka i Perli z Sochaczewa, w r. 1845. 

Rajchman Franciszka, lat 15, w r. 1825. 

Rajchman Rozalia, lat 14, w r. 1825. 

Rajchinayi Aleksander, w^ r. 1875. 

Rattenberg Rozalia, (Ruchla z Fraenklów), córka 
Dawida Fraenkla i Julii z Libasów z Tykocina, w ro- 
ku 1898. 



— 160 



i 



k 



Heichmann Kai^iniiera — zobacz Adamkiewicz. 

Reiekmamt Józefa, lat 24, córka finansisty Hen- 
rj^ka Reich manna i Róży Bemstajn z Warszawy, w ro- 
ku 1888, zaślubiona Hansowi Pfyffer von Altishofen 
I w Lucernie, 

Beichmmm Mar^^a, siostra poprzedniej, zaślubio- 
na Bronisławo\\i hn Morsztynowi. 

Reiehmmm Eugenia, siostra poprzedniej, zaślubio- 
na Henrykowi Dziewulskiemu. 
' Rolsznur Adam (Abraham Rolsznur), mosięźnik 

w Warszawie^ lat ig, syn Dawida Nysona i Li by 
z Moszków, w r. 1850. 

Roman Michał (Jankiel Ramer), sukiennik, lat 23, 
syn Judki Ramera i Hindy z Abrahamów 2 Opocz- 
na, w 1833. 
' ' Rosmbaek (Rozenbach) Mieczysław Leon, lat 25, 

nauczyciel prywatny, syn Józefa Rosenbacha i Salo- 
mei Potolowskiej z Koła w gubernii Kaliskiej, w ro- 
ku 1890. 

Bjosenberg Jakób z Preszbur^^a na Węgrzech, lat 
45, w r. 181 1. 

Rosenberg Ignacy Maksymilian z Poznania, lat 30, 
w r. 1818. 

Rosenfeld Marcin Tomasz, kandydat medycyny, 
lekarz, lat 25, syn Samuela Rosenfelda i Karoliny, 
w r. 1844. 

Rosochacka Maryanna (Ryfka Łaja), lat 1 5, córka 
Joska Rosochackiego i Lejby Szajny Stolinkiewicz 
j z Mord, w powiecie siedleckim, w n 1870. 

! Rossę Jan (Jonasz Eljaszkiewicz), wyrobnik, lat ig^ 

' syn Joska i Racheli z Warszav^'y, w r. 1844, 

Rołenberg Michał Rafał (Abraham)^ służący. 

Neofici polscy, 1 1 

- 161 - 



1 



syn Herszka Rotenberga i Gitli ze Szczygła w guber- 
ni! Sandomierskiej, w r. 1842. 

Roterman Henryk, lat 18, syn Lejbusia Roterma- 
na i Miryam ze Stamonów z Maciejowic w gubemii 
Lubelskiej, w r. 1854. 

Rozalimski Jan (Wolf Majer), lat 23, syn Majera 
i Sury, w r. 1831. 

Różańska Anna (Ryfka Izraelówna), lat 1 7, w ro- 
ku 1826. 

Roiański Michał Jan Władysław (Michał Rosen- 
berg), szklarz, lat 20, syn Herszka i Sury Rosenber- 
gów z Łęczycy, w r. 1842. 

Różański Jan Aleksander (Jarma Rosenbach), lat 

25, syn Beera Rosenbacha i Gołdy z Rothenbergów 
z Mościsk w Galicyi, w r. 1843. 

Rubinstein Adam Józef (Abraham), lat 20, syn 
Haskiela Rubinsteina i Elki Rosenfryd, w r. 1900. 

Rudowicz Bernard, lat 28, w r. 1825. 

Rudawska Joanna Wiktorya (Dwojra), lat 14, cór- 
ka Habusia i Cypry z Piaseczna, w r. 1835. 

Rutkowska Maryanna . Elżbieta, lat 16, córka Le- 
wiego i Feli z Janocina, w r. 1816. 

Rychłowski Julian (Izaak Reichman), felczer, lat 

26, syn Lewka i Netty Reichmanów z Pławna w gu- 
bernli Radomskiej, w r. 1850. 

Rytter Stein (Ryttersztein) Józef, lat 21, w r. 1825. 

Rzewuska Anastazja Katarzyna (Frajdla Zyskind), 
lat 14, w r. 1830. 

Salinger Franciszek, lat 20, w r. 1825. 

ófUMf^r/ Ludwik, (Mendel), lat 31, syn Zelika 
i Anny z Lewków, w r. 1854. 

Samitowski Józef (josek Sa,met), kapitalista, lat 29, 

— 1(32 — 




II 

^ I 

r syn Michela Fajwlowicza i Taiiby z Fajestów z War- ' 

szawy, w r, 1849. 
■ Samifoirska Emilia (Mindla z Londowiczów), 1 

m żona poprzedniego, córka Berka i Małki Lon- I 

J dowiczów, w n 1849, | 

Samitowski Jakoby lat 2, syn Józefa i Emilii, 
w n 1849. 
Samitowski Jan Wincenty, lat 17, syn Józefa Sa- 
mitowskiego (neofity) i Krendli z Jungwltzów (Żydów- 
ki), w r, 185 1. 

f^hwetrtz Helena Józefa (Chaja Sura), lat 21 ^ słu- 
żąca j córka Jakóba Szwartza i Fajgli z Góry Kałwa- 
ryi, w r. 1891, 

Simiarska Teresa, lat 18, w r. 1820. 
i Sierpińska Rozalia, lat 20, w sierpniu n i8i6_ 

Sierpińska Józefa Franciszka, w sierpniu r, 1822. «.| 

Sierpińska Ludwika z Pyzdr, w n 1840; zaślubiła 
w tym samym roku Gabryela Poleszota, felczera w War- 
szawie. 

Sierpińska Marya Julianna w sierpniu roku 

1844. 

Silberówna Maryanna Konstancya, lat 18, w ro- 
ku 1823. 

Skrzymowski Marcin (Mosiek Andelsmann), lat ly, 
syn Lejbusia Andelsmana i Rajzli z Lajbusiów z Ra- 
dzynia, w 1 83 1. 
, Skulski Jan, lat 18, w r. 1S24. 

Śliickowski Józef (Hersz Schultz), krawiec, lat 36, 
syn Lejzora Schultza i Estery 2 Lewków z Dobrzy- 
nia nad Drwęcą, w r. 1835. 

Sławianowska Maryanna, lat 20, w n 1821, 



— 163 



J 




Stmcińska Emilia (Kajla Cymmermann), 19, córka 
Najlicha i Małki Cymmermann z Żarnowca, 1841. 

Smarzeicski Adam, lat 45, w roku 1822 z żoną 
i dziećmi: 

Smarxewska Eleonora, żona poprzedniego, 
lat 33, w r. 1822. 

Smarzews/ii Piotr, lat 16. 
Smarzewski Jan, lat 10. 
Smarzewska Maryanna Józefa, lat 14, 
Smarzewska Anna Felicissima, lat 5. 
Smarzetcska Teofila, 5 miesięcy. 
Smoliński Adam Józef, (Abraham Himmelau), 
introligator, lat 30, syn Mojżesza Himmelau i Brandli 
Ryfki z Warszawy, w r. 1842. 

Somnierfeld Anna Agnieszka, lat 24, w r. 1820. 
Spodek Marya Feliksa (Fajga), lat 20, córka Ze- 
nocha Zeitszpiner i Chai z Warszawy, w r. 1855. 

Spokorny Maurycy, lat 43, urzędnik tramwajów 
w Warszawie, syn Izaaka Spokornego i Estery Born- 
stein, w r. 1902. 

Sonnenberg Maurycy, student uniwersytetu, lat 26, 
syn Szymona Sonnenberga i Karoliny Neumark z War- 
szawy, w r. 1902. 

Sonnenberg Józef, student uniwersytetu, lat 22^ brat 
poprzedniego, w r. 1902. 

Steinbuch Józefa (Hana), lat 1 7, szwaczka, córka 
Fejwla Steinbucha i Fajwli Ruchli Leizerowicz z Bo- 
brownik pod Iwangrodem, w r. 1890. 

Stępkowski Jakób (Szlam a Szmulowicz), syn Da- 
wida i Rytki z Opatowa, w r. 1832. 

Stolcmann Antonina Józefa, lat 19, w r. 1820. 
Sty czy fis ka Anna Agnieszka, 1. 2 3, w styczniu r. 1820. 

— 104 — 





Styczyński Piotr, w styczniu r. 1822, 

Styczyński Jakób, w styczniu n 1823. 

Styputkowska Rozalia Katarzyna (Szaja Wołkowi- 
czówna) z Mszczonowa, lat 16, w n 1823, 

Szafran Salomeą, lat 20, córka Siaja i Hany 
z Jabłonny w giibernii Warszawskiej, w n 1854, 

Bxiij ]6zd, w n 1840. 

Smnesr Wiktor Michał, lat 29, w n 1827. 
i) Szaneer Jan Gabryel, lat 8. 
2) Sza}tmr Stanisław Rafał, lat 5, synowie 
Wiktora Michała, w n 1827. 

Szaniaioski (Szaniewski) Józef (Chaim Poznański), 
krawiec, lat 23, syn Rubina Poznańskiego i Ryfki 
z Kowalskich z Brześcia Kujawskiego, w r. 1843. 

SzMpira Zofia, lat ig, córka Michała Szapiry 
i Ludwiki Reinberg z Grodna, w n 1897. 

Szczerbecki (Szczerbuski) Józef (Mojżesz), lat 66, 
żonaty, w r. 1841, 

Szczepanowski Stanisław Kostka Szymon, lat 17, 
w r. 1827. 

Szczepański Wincenty (Lajbuś Din te), lat 16, syn 
Chaima i Rojzy Dinte z Warszawy, w r, 1836, 

Szenhak Władysław, lat 25, oficyalista, syn Sa- 
muela Szenhaka i Elżbiety Cylkow z Warszaw^y, w ro- 
ku 1892. 

Szlajen Cecylia z Serebrenników, lat 22, córka 
Józefa Szlajena i Zofii Weisburg, w n 1875. 

Szletyński Ludwik Józef, lat 1 7, w n 181 8. 

Szlezygier (Szlezyngier, Schlesinger) Maurycy An- 
drzej, lat 26, lekarz, syn Józefa Translator Szlezyngie- 
ra i Beaty Kantor z Wrocławia, w r. 1832, 

Sztebler Anna Maryanna z Warszawy, lat j6^ 

— 165 — 



w r. 1836. Nazwisko «Sztebler» przyjęła od ojca 
chrzestnego Sźteblera. 

Szteimami Tekla Marya (Itta), lat 1 8, córka Lew- 
ka Szteimana i Chawy Wattner z Mszczonowa, w ro- 
ku 1887. 

Szteinhdndler Zofia Ludwika (Gitla), lat 19, córka 
Jukla Szteinhandlera i Szejby Reutham z Garwolina, 
1891. 

Sztuberł Józef (Herszek), lat 15, syn Abrahama 
i Łai ze w^si Roślinki Małe, w powiecie rawskim, w ro- 
ku 1887. 

Szulc Franciszka z Lublina, w r. 1823. 

Szymański Antoni (Jankiel Borensztein), wyrob- 
nik, lat 22, syn Berka i Ity z Bykowca w gubernii 
Kaliskiej, w r. 1841. 

Szymanoivski Tadeusz, lat .29, w październiku 
1815. 

^zweitz Michał Józef z Kalisza, lat 24, w r. 18 19. 

Śimeźewska Karolina Józefa (Funkenstein z So- 
chaczewa), lat 18, w r. 1826. 

Taubwurcel Jadwiga z Weisblumów, lat 27, córka 
Jakóba Weissbluma i Matyldy Rappaport z Uściłucza, 
w r. 1 89.1. Tego samego roku jej dzieci i jej męża 
Stanisława: 

Taubwurcel Eugenia, lat 12, w r. 1891. 
Taubtvurcel Wanda, lat 7, w r 1891. 
Taubwurcel Józef, lat 4, w r. 1891. 
Taubicurcel Bronisława Ewelina, lat 13, cór- 
ka Stanisława i Jadwigi Julii, w 1892. 

Taubtvurcel Anna Stefania, lat 21, córka Zygmun- 
ta Taubwurcla i Leontyny Sumenson z Warszawy, 
w r. 1896. 



166 — 



Hk 



f 

I 

f 



Taubiimrcel Janina, lat 23, siostra poprzedniej, 
w n 190K 

Taubnmreel Stanisława Salomeą, lat 35, siostra 
poprzedniej, w n 1903. 

Toeplitz Józef Leopold, technik w Warszawie^ lat 
24, syn Bonawentury Toeplit^a i Reginy Konitz, w ro- 
ku 1890, 

Tisohler (Tyszler) Zofia Berta, lat 1 7, córka Ła- 
zarza Tischlera i Anny Jakubowicz, w kwietniu 1819 
roku- Zaślubiona w tym samym roku neoficie Ale- 
ksandrowi Łaskiemu* 

Trankmann Rozalia Mar^^a, lat 18, w n 1843. 

Traumami Jadwiga (Blima), córka Icka Tobiasza 
i Chai, w n 1902, 

Trzema Mar)'a (Brucha), lat I7, córka Arona 
Trzciny i Łai Certner, w r, 1896. 

Tugenhold Ludwik, farmaceuta, lat 21, syn leka- 
rza Samuela Tugenholda i Doroty Poznańskiej z Ło- 
dzij w r. 1886. 

Walłenben/ Magdalena Maryanna (Łaja Kermann), 
służąca, lat 22, córka Dawida i Hadesy Kermanów 
z Obory, w r. 1834. 

Waeiarski W^^alentj' (Herszek), lat 15, syn Mosz- 
ka i Miryam Waciarskich z Łowicza, w r. 1853. 

Warszawczyk Cecylm, lat 51, córka Moszka War- 
szawczyka i R}'fki Kaufmann z Magnuszewa, w po- 
wiecie kozienickim, w r, i8gi- 

Warszawer Józef Wincenty, piekarz, lat 58, syn 
Joska i Fajgi z Warszawy, w n 1851. 

Wemkraniz Ewelina Zofia Augusta (Ryfka)^ lat 31, 
córka Symchy Weinkrantza i Chai Abraham, w roku 
1887. 

-- 167 - 



Weinkrantz Bolesław, lat 20, grawer, syn Zyg- 
munta Weinkrantza i Heleny Schweig z Warszawy, 
w r. 1890. 

Weinkrantz Stanisław, lat 20, grawer, brat po- 
przedniego, w r. 1890. 

Weinkrantz Adam, lat 20, grawer^ brat poprzed- 
niego, w r. 1892. 

Wermond Józef, lat 36, kapitalista, syn Icka Wer- 
monda i Szpryncy z Koniecpola, w n 185K 

Wesołowska Wiktorya, lat 18, w n 1824- 

Wesołowski Ignacy Jan (Icek Czerwiński), lat 23, 
krawiec, syn Jospy i Pełty Czerwińskich z Karczocic, 
w r, 1844. 

Waglewski Józef (Hentzel Flotzsturtz), lat 2 7, w ro- 
ku 1832. 

Widelec Józef (Szmul), lat 25, syn Lejby i Ruchli 
Widelców z Warszawy, w r. 1890. 

Wiernicki Wincenty, szewc, syn Szai Semelko wi- 
eża i Berkówny z Warszawy, w n 1840. W r. 1841 
zaślubił Rozalię Grochowską, służącą, córkę Michała 
i Franciszki Grochowskich ze wsi Szaniawy Matysy 
na Podlasiu. 

Wiktor ski Aleksander, lat 22, z żoną Wiktorską 
Rozalią, lat 17, w r. 1827. 

Wilczyński Ignacy (Izaak Erdwurm), lat 19, syn 
Joska i Sury Erdwurmów z Krzeszowa w gubernii 
Lubelskiej, w r. 1840. 

Wiłoska (Wiłuska) Emilia Eliza, w n 1840, 

Tł'^>^^ar5^•a Franciszka, lat 30, w r. 1820. 

Wiśniewski Tomasz Franciszek (Jakób Eisfeld)^ 
lat 19, syn Kelmana i Bajny Eisfeldów 2 Biłgoraja, 
w r. 1829. 

— 168 — 



i 



}\'ifemberg (Wittenberg) Józef (Josek), wyrobnik, 
lat 23, syn Zelka i Bajny z Moszków z Wilczej Bu- 
dy, w n 1840. 

Witemberg (Wittenberg) Józef Jakób {Szmul Zel- 
kowicz), lat 15, syn Zelka i Reginy, w n 1844. 

Wołecki Józef (brael Fisze! Wotecki), lat 23, syn 
Moszka Fiszla Wołecki ego i Estery ze Szmulów 
z Szadku, w n 1856. 

Wolf Piotr z Frankfurtu w Niemczech, lat 55, 
w n 1805. 

Wojme^kowska Aniela Julianna (Sura Rafalówna), 
lat 14, córka Fu na i Łai Rafałów, w r. 1836. 

Worhnan Maurycy, w n 1894, Tegoż syn i je- 
go żony, Aleksandry z Rotwandów, Jan Wortman, 
zaślubił w r. rgot Marye Wolff, córkę Józefa Wolffa 
i Zofii z Wolffów. Tegoż córka, Zofia, zaślubiła w ro- 
ku 1900 Czesława Urbanowskiego, syna Napoleona 
z Poznaniću 

Wrocińska Franciszka (Anna Glucksohn), lat 25, 
córka Lewka Gliicksohna i Gety, w r. r8i8. 

Wrzesińska Antonina Barbara (Estera Abramo- 
wiczówna), wdowa, służąca, córka Abrahama i Ity, we 
wrześniu r. 1837. 

Wrzesiński Aleksander, we wrześniu r, 1822- 

Wrześnieivska Zuzanna Maty^anna, lat 20, we wrze- 
śniu r. 1820. 

Wrześniewska Maryanna, zaślubiona w r, 1839 
Ignacemu Dąbrowskiemu. 

Wybranoicska Józefa Anna (Towa Da wi downa), 
lat 21, córka Dawida Majerowicza i Hindy Abuszów- 
ny z Końskich, w r. 1825. 

— 169 — 



Wysocka Katarzyna (Łaja Abramówna, lat 17, 
w 1826. 

Wyszczyński Józef, lat 24, w r. 1822. 

Zabierzyfiski Grzegorz, lat 21, kupiec, zamiesz- 
kały w Moskwie, syn Lejby i Rejzy Zabierzyńskich 
ze Smoleńska, w r. 1897. 

Zabierzynski Michał (Mowsza), lat 19, brat po- 
przedniego, w r. 1897. 

Zaborowski Karol (Dawid Goldberg), lat 3 1 , syn Mo - 
szka Goldberga i Mendli z Icków z Makowa, w roku 
1838. 

Zakrzewski Paweł (Manes Abramowicz Eisenfisch), 
lat 20, syn Abrahama Eisenfisza i Hany z Krupy, 
w r. 1842. 

Zaleska Florentyna Józefa, lat 20, w r. 1822. 

Zaleski Adam (Herszek Frosch), krawiec, lat 38, 
syn Moszka Froscha i Liby z Nasielska w gubemii 
płockiej, w r. 1846. 

Zaleska Maryanna (Ryfka Jakubowicz), żona 
poprzedniego, lat 32, córka Abrahama i Sury 
Jakubowiczów z Lubomirza w gubernii płoc- 
kiej, w roku 1846. 

Zaleska Maryanna (Małka), lat 7, córka Ada- 
ma i Maryanny, w r. 1846. 

Zamoyski Jan, rękodzielnik, w r. 1839, 

Zamoyski Ludwik Jan (Ludwik Rosenfeld), chi- 
rurg, lat 26, syn Markusa i Małki Rosenfeldów, w ro- 
ku 1 84 1. 

Zamoyskieicicz (Zamojskiewicz) Bronisław, lat 21, 
syn Srula Zamojskiewicza i Lei z Czyźaków z Mła- 
wy, w r. 1856. 

Zawadzki Józef lat 22, w 1825. 

- 170 - 



1k 




Zenopolski Kazimierz Jakób, lat i8, w r\ 1800- 
Chrzcił go Jan Albertrandy, biskup ZenopoHtański 
i nadal mu nazwisko ^ Zenopolski)^, utworzywszy je 
z nazwiska swojego biskupstwa in pa7iibus infiddimn 
( <t Zen opoli tanskie^). 

Zeydler Wiktorya (Ita Gotlib). lat 18, służąca, 
córka Lejbusia i Matki Gotlibów, w n 1834, 

Zkgdbamn Anna Maryanna, w n 1856, 

Ziemiński Józef, lat ig, syn Józefa i R)'tki Zie* 
mińskich ze Służewa pod Warszawą, 1823, 

Zielińska Anna,, lat 16, córka Aleksandra Bień- 
kowicza, w n 1810, 

Zislińska Felicissima, żona Lewka Aronowicza 
z Warszawy, lat 2 2, w r. 181 1. 

ZiGlińsku Felicissima Agata, w r. i8r3< 

Zielińska Anna Zuzanna z Kalisza, lat ig, w^ ro- 
ku 1817, 

Ziótkmmka Anna Rachela z Cybulic w powiecie 
sochaczewskini, lat 24, w r. 1807: 

Zofijowska Julianna Józefa, w r. 1822. 

W Nieszawie. 

Dąbrowski Antoni, lat 46, syn Lewka Mosko wi- 
eża i Sury Szmul, w r. i8og, W tym samym roku 
zaślubił Maryannę Wesołowską z Warszawy, 

Józefowicz Józef (Hertz), lat 22, w r, 1S43. W ro- 
ku 1844 zaślubił Maryannę Jarzębińską. Jego syn 
Kacper, ur. w Nieszawie r. 1845. 

Mijewski (Miejski) Aleksander (Siwczak), lat 25, 
syn Markusa i Ewy Siwczaków z Osięcia, w n 1837. 
Zaślubił w^ r. i83g Maryannę Raczyńską, Jego dzieci, 

— 171 ^ 




urodzone w Nieszawie: i) Wincenty, ur. w r. 1843. 
2) Karol Konstanty, ur. w r. 1848. 3) Fiorentyna ur. 
w r. 1849. 

Różycki (Ruźycki) Kacper Antoni, w r. 1842. Za- 
ślubił w tym samym roku Józefę Chylińską. Jego 
dzieci, urodzone w Nieszawie: i) i 2) Szymon Juda 
i Karol, bliźnięta, ur. w r. 1842. 3) Agnieszka, urodź, 
w r. 1845. 4) J^" ^r* ^ ^' 1846. Paulina, ur. w ro- 
ku 1850. 

Trapowski Jan (Szmul Mendelowicz), lat 22, syn 
Mendla i Dworki Judei Adelson z Władysławowa 
w powiecie maryampolskim, w r. 1862. 

W Poddębicach. 

{Osada w poiviecie łęczyckim). 

Berko Franciszek Abraham, lat 16, syn Salomo- 
na i Gołdy z Dobry, w r. 1895. 

W Wartkowicach. 

{loieś w gminie Oosłków, powiat łęczycki). 

Holcman Helena Józefa (Haja), córka pachciarza 
Szymy Holcmana i Sury z Drozdowa, w gminie 
świnnickiej (Świnnica), w r. 1893. Zaślubiła w roku 
1 894 Szczepana Grzelewskiego, właściciela kolonii 
w Starzynach. 

Puhermacher vel Kwiatkowski Józef, felczer w 
Gostkowie, w^ powiecie łęczyckim, lat 24, syn Majera 
Szmula i Frajdy Pulvermacherów z Lutomierska, w ro- 
ku 1852. Zawierał trzy razy śluby małżeńskie: i) 

— 172 ~ 



k 



\ 



z Magdaleną ZieHńską, 2) z Anielą Bentkowską, 3) 
z Ludwiką Gumowską. Jego dzieci: a) Adam urodź. 
1854, b) Maryanna ur. 1857, c] Franciszek ur. 1866, 

W Łęczycy. 

Piotroicska Tekla, lat ig, w r. 1807. 
Zawadiki Antoni Józef, lat 12, w październiku 
roku 1808. 

We Włocławku. 

Koźmiński Józef, lat 23, syn Jakóba i Ruchli Lej- 
bowiczów z Jarosławia, w n 1802. 

Rozewski Tadeusz, lat 14, w r. 1810. Jego oj- 
ciec^ także Tadeusz Róźewski, chrzcił się pięć lat przed- 
tem, w r. 1805 w Andrzejowie, w dyecezyi krakow- 
skiej. 

Świątecka Maryanna, lat 1 5, córka Izraela Jaku- 
bowskiego i Hindy z Łęczycy, w n 1812, 



{ 



— 173 -^ 



Neofici XIX stulecia wyznania ewangielickie- 
go i kalwińskiego. 

Nie kościół rzymsko-katolicki pociągał Żydów po- 
stępowych. Którzy byli w istocie oświeconymi lub 
uważali się za oświeconych, garnęli się przeważnie do 
wyznań protestanckich, do augsbursko-ewangelickiego 
i augsbursko-reformowanego. Ci wszyscy: Adelstei- 
nowie, Bambergowie, Berensy, Bondyowie, Briihlo- 
wie, Brunerowie, Ehrlichowie, Fabianowie, Frankenstei- 
ny, Flammowie, Grassowie, Griinbergi, Ginsowie, Hir- 
szendorfy, Hirszbergi, Hertzowie, Hirszfeldy, Janaszo- 
wie, Kantorowie, Klaczki, Kursty, Leowie, Lewandow- 
scy, Liviusowie, Lubelscy, Markusfeldy, Neumanny, 
Neumarki, .Olszewscy, Płońscy, Fhilippy, Rotwandy, 
Rosenfeldy, Rosengartenowie, Rosenowie, Seltmandwie, 
Salingery, Sandbankowie, Schoenfeldy, Tausigowie, 
Wolffsohny, Welische, Werthei mowie, Wigdorowie, 
(ewangelicy) i: Arztowie, Baumgarteny, Bergerowie, 
Betcherowie, Bernhardtowie, Bernsteinowie, Blochowie, 
Bluniy, Blumbergi, Blumfeldy, Buchnery, Cederbaumy, 
Chwatowie, Cohnowie, Conradiowie, Ehrenfriedy, Ehr- 

— 174 — 





lichy, Engelhard t}% Fleszowie, Freundowie, Freud en- 
sohny, Giwartowscy, Glucksbergowie, Goldbergi, Gor- 
dony, Hirszbandowle, Hirszenfeldtowie, Kronenbergi^ 
Landy o wie, Levy'owIe, Libro wicze, Littauerowie, Loe- 
ve'owie, Loewens teiny, Masłowscy, Mejery, Neu manny, 
Neumarki, Okręty, Ols^ewicze, Payzery, Rappaporty, 
Regelmany, Reichmany, Rosenfuldy, Rosenthale^ Ro- 
senzweigi, Schififowie, Seemany, Seifmany, Sonnenfeldy, 
Steinmanny^ Sternowie, Sunderlandy, Szlejfszteiny, Wolf- 
owie (kalwini) — cl wszyscy, którzy wynieśli się po- 
nad kapotowy motłoch żydowski, czy wyższą kulturą, 
czy urzędem, czy majątkiem, stanowiący inteligencyę 
żydowską, odrywając się od swojego narodu, spieszyli 
w objęcia Lutra albo Kalwina. 

Złożyły się na to różne powody. 

Na wytworzenie sympatyi do protestantyzmu 
wpłynęła nasamprzód ta okoliczność, że do wyznań 
protestancki cli należeli w Królestwie Polskiem przewa- 
żnie Niemcy j a pierwsi postępowi Żydzi XIX stulecia 
byli Żydami niemieckimi. 

Zarzewie buntu przeciw kabałom przyniósł do 
Warszawy pod sam koniec XVIII stulecia zamożny 
Żyd nfemiecki, Izaak Flatau. Nie chcąc się bratać 
z miejscową ludnością żydow^ską, założył dla siebie 
i dla sw^ojej rodziny osobny dom modlitwy prz}^ uli- 
cy Daniłowiczowskiej. Z tego prywatnego domu mo- 
dlitwy wyszła później synagoga postępowa- 

Pomiędzy r. 1820 a 1830 napłynęło do Króle- 
stwa Polskiego, głównie do Warszawy, wielkie mnó- 
stwo Żydów niemieckich. Wszyscy ci przybysze gro- 
madzili się dokoła domu modlitwy Flatau^a, podtrzy- 

— 175 — 




mywanego dalej przez jego następców. Z przybysza- 
mi łączyli się Żydzi polscy, którzy rozbierali się z ja- 
kichkolwiek powodów z hałatów i zrywali z obyczaja- 
mi swoich przodków. Dla tego zastępu buntowników^ 
chociaż nie byli właściwie buntownikami, bo trzymali 
się ściśle dawnego prawowiernego rytuału, zbudowano 
w r. 1843 synagogę, zwaną «niemiecką». Zasługiwa- 
ła ona rzeczywiście na tę nazwę, językiem bowiem 
kazalnicy i kancelaryi był w niej język niemiecki. 
W zamiarze osłabienia wpływów niemieckich, które 
groziły zgermanizowaniem wszystkich postępowych Ży- 
dów^ polskich, stworzyło kilku wychowańców szkoły 
rabinów (Fruchtman, Kramsztyk, Nussbaum, Rotwand, 
Szmideberg) w r. 1852 drugą synagogę postępową, 
zwianą polską *). 

Wszyscy Żydzi postępowi, niemieccy i polscy, 
przyjęli później język ludności rdzennej za swój. Do 
r. 1850 jednak nie można ich było uważać za «zasy- 
milowanych». Zachwycała ich kultura niemiecka, ich 
językiem ulubionym był niemiecki, czego dowodem, 
że w księgach kościelnych podpisywali się do tego 
czasu zawsze po niemiecku. Przeto gdy który z nich 
uw^aźał, czy za właściwe czy za potrzebne, rozstać się 
z zakonem mojżeszowym, przyjmow^ał jedno z wyznań 
protestanckich, czyli «niemieckich», jak ludność pol- 
ska nazywa dotąd protestantyzm. 

Najwyrainiejszym dowodem, że Żydzi postępowi 
kochali się aż do r. 1850 w niemczyznie, jest fakt, 
iż bardzo niewielu neofitów-protestantów korzystało 



^) Szczegóły odnoszące się do żydów postępowych, zaczerpnąłem ze 
♦Szkiców historycznycli» Hilarego Nussbauma. 

-- 176 — 



t 



z prawa, pozwalającego nowochrzcericom zmieniać na- 
zwiska. Na kilkuset neofito w-ewangelikó w przyjęło 
tylko trzech nazwiska polskie: Kwieciński, Płoński 
i Zbrojewski. Reszta zatrzymała swoje nazwiska nie- 
mieckie, albo zadowolniła się drobnemi zmianami 
w pisowni, np.: Kahn zamiast Kohn, Stokviss, zamiast 
Stokfisz, Bruner zamiast Briiner. Byli naw^et tacy, 
którzy, przystępując do chrztu z nazwiskami polskie- 
mi, zmieniali je na niemieckie, jak: Dorembus na Ehr- 
lich, Cieciura na Neuman, Śpiewak na Kanton 

Niemczyzna, wprowadzona do Polski przez ob- 
cych przybyszów, była modna w gronićidzie postępo- 
wych Ż)^dów warszawskich, co jest niewątpliwie pierw- 
szą przyczyną, dla której neofici oświeceńsi przyjmo- 
wali chętniej wyznania protestanckie, niż rzymsko-ka* 
tolickie. 

A potem wydawał się prawdopodobnie postępow- 
com żydowskim protestantyzm postepowszym, odpo- 
wiadającym lepiej ich «oświeceniu» od wiary katolic- 
kiej. I większe trudności, stawiane kandydatom na 
chrześcian przez duchowieństwo katolickie (dłuższe 
przygotowanie w zasadach wiary, kontrola nad pr\^- 
watnem życiem katechumenów, ściślejszy egzamin przed 
dopełnieniem chrztu) odstraszały niezawodnie odszcze- 
pieńców żydowskich, obałamuconych kulturą poło- 
wiczną. 

Potrzeba było nieraz Żydowi metryki chrztu do 
jakiegoś interesu, albo urzędu, do którego tylko chrze- 
ścianin miał przystęp, ale zaraz, natychmiast, a tu żą- 
dał ksiądz katolicki kilkutygodniowego przygotowania, 
Więc szło się do pastorów, mniej wymagających pod 
tym względem. 

Neofici polscy, \% 

— 177 — 



i 



Lecz nie sama tylko inteligencya żydowska wzma- 
zniała nieliczne gminy protestanckie w^Królestwie Pol- 
skiem. Ewangelicyzm i kalwinizm przyjmowali także 
neofici z proletaryatu. Tych nawracali głównie mi- 
syonarze angielscy, którzy pracowali w Warszawie 
między r. 1840 a 1856 bardzo gorliwie. Pastorowie: 
Jan Krystyan Reichardt, Jan Krystyan Henryk Wett, 
Fryderyk Jerzy Kleinhenn, Ferdynand Wilhelm Bec- 
ker i i. wprowadzili do owczarni chrześciańskiej kilku- 
set Żydów. Zabrali się oni do roboty bardzo zręcz- 
nie. Upatrzywszy sobie kilku zdolniejszych, wymow- 
niejszych neofitów, wychowali ich na misyonarzów 
i puszczali między Żydów. Żyd trafiał zawsze łatwiej, 
prędzej do Żyda, umiał do niego przemówić, przeko- 
nać go, nawrócić. Wielkie zasługi położyli dla wy- 
znań protestanckich w Królestwie Polskiem misyona- 
rze pochodzenia żydowskiego: Cukertort, Rozenfeld, 
Goldberg i Rappaport. 

Prawie wszyscy neofici-protestanci chrzcili się 
w Warszawie, dokąd przybywali na naukę i chrzest 
z różnych miast i miasteczek Królestwa Polskiego. 
Przyjęło w Warszawie w stuleciu XIX wyznanie pro- 
testanckie: trzydziestu lekarzów, dwudziestu sześciu 
prawników, szesnastu techników, trzech chemików^, 
pięciu weterynarzów, jeden doktor filozofii, dwunastu 
studentów uniwersytetu, jedenastu nauczycieli, dwóch 
dziennikarzów, jedenastu artystów, dwóch aptekarzów, 
jeden geometra, siedmiu księgarzów, jeden klasyfika- 
tor owczarń, dwóch optyków, dwóch dentystów, dwu- 
dziestu urzędników, piętnastu typografów, dwóch foto- 
grafów i około siedmdziesięciu bankierów, przemy- 
słowców, fabrykantów, buchalterów, zamożniejszych 

— 178 ~ 



kupców. Reszta neofitów-prutestantów wyszła z pro- 
letaryatLi żydowskiego. Najchętniej chrzcili się intro- 
ligatorzy i krawcy, nawracani głównie przez misyona- 
r^ów angielskich. 

Tylko neofici z proletaryatu podawali do metryk 
sw^oje i swoich rodziców imiona żydowskie* Inteligen- 
tni I półinteligent ni tlumaczyH zwykle imiona żydow- 
skie na chrześciaiiskie. I tak nazywał się: Chaim al- 
bo Josek Józefem, Salomon Zygmuntem, Hiler Hila- 
rym, Lewi, Lewin^ Lewek Leonem, Szmul Samuelem, 
Rachmil Romualdem albo Aleksandrem, Lajbuś Leo- 
poldem, Ruwin Romanem, Izrael Julianem, Jankiel Ja- 
kubem, Fajwel Fabianem, Markus Maksymilianem, 
Icek Ignacym, Nusyn Nikodemem albo Hipolitem, Re- 
beka Barbarą, Dwojra Dorotą, Hana Fryderyką, Sza- 
ja i Cerka Cecylią, Bluma i Brucha Bertą, Rasza 
i Ru chla Różą, Fajga FeHcyą, Frajda Franciszką, Faj- 
ga Emmą, Kacha Heleną, Sara Salomeą, Mindla M in- 
ną, Lea Leokadyą i L d. Głównie Żydzi niemieccy 
dyktowali do metryk imiona chrześciańskie. 

W trudnem położeniu znalazło się wielu neofitów, 
kiedy urzędnicy stanu cywilnego zaczęli się domagać 
dokładnych dat i nazwisk (od r. 1826). Wprawdzie 
nakazał sąd pruski w r. 1797 wszystkim Żydom tak 
zwanych Prus Południowych przyjmować nazwiska ro- 
dowe, nie wszyscy jednak poddali się temu rozkazo- 
wi. Żydzi, siedzący po małych miasteczkach, nie uwa- 
żali za potrzebne stosować się do rozporządzenia Pru- 
saków, Jeszcze w lat kilkadziesiąt po dekrecie z ro- 
ku 1797 posługiwało się wielu tylko imionami, doda- 
jąc do nich dla bliższego określenia albo nazwę miej- 
scowości, z której pochodzili, np. Zelman Posner 

— il^f — 



— z Poznania, Michele Rawer — z Rawy, Szmul Wie- 
ner — z Wiednia i t. p. albo imiona żon, np. Majer 
Cyreles — mąż Cyrli, Boruch Fajges — Boruch mąż 
Fajgi i t. p. Nazwiska Żydów polskich ustaliły się 
właściwie dopiero na dobre około r. 1850. 

Stawał neofita do protokułu chrztu i pytano go 
o nazwisko rodowe i o nazwisko rodziców. Bardzo 
często nie znał ani jednego ani drugiego. Więc ura- 
biał sobie nazwisko swoje od imienia ojca, syn Abra- 
hama — Abramowicz, Dawida — Dawidowicz; jako zaś 
nazwisko matki podawał imię jej ojca. Ztąd spotyka 
się bardzo często w metrykach: Rozalię z Icygów, 
z Icków — Rozalia, córka Icka — Teklę z Lewków — 
córka Lewka, — Cecylię z Salomonów, Boruchów, 
Izraelów, Rachmilów, Herszów, Fajwelów i t. p. Nie 
wszyscy neofici-protestanci dochowali wiary przyjętemu 
pierwotnie wyznaniu. Wielu kalwinów przeszło pó- 
źniej na ewangelicyzm i odwrotnie albo na katolicyzm. 
Bardzo często chrzcili rodzice nasamprzód dzieci a do- 
piero później siebie samych. Zdarzało się także, iż 
jedna i ta sama rodzina rozproszyła się na kilka wy- 
znań. Jeden brat zostawał ewangelikiem, drugi kalwi- 
nem, trzeci katolikiem. Chrzcąc się, zmieniał jeden brat 
nazwisko, drugi zatrzymywał dawniejsze. 



- 180 



Spis neofitów którzy przyjęli wyznanie augsbursko-ewangie 
lickifi w Warszawie, od r. 1800—1903. 

Abraham Maryanna Julianna Ludwika, lat 26, 
przedtem Lea, w r. 1821. 

Adfdstein Karol Daniel, syn Jana Adelsteina, ko- 
misanta fabryki tabacznej w Warszawie i jego zony 
Anny, lat 13, w sierpniu n 1832. Zaślubił w roku 
1848 Izabelę Kochanow.ską. 

Addstem Salwian Mikołaj (Salomon), syn Jana, 
lat 17, w lutym r. 1838. Zaślubił Maryę Rachelę 
Benni. Jego dzieci: i) Marya Izabela Helena un ro- 
ku 1 870- 2) Wiwa Franciszka Józefa White ur. ro- 
ku 1877. 

Adelstein Jan, ojciec poprzednich, syn Izaaka 
•Adelsteina i Zofii, pochodzący z miasta Georgenburg^ 
komisant fabryki tabacznej w Warszawie, żonat>^ z He- 
leną ze Sletyńskich (Szletyńskich), lat 44, w sierpniu 
r. 1838. 

Adelstein Leon, lat 11, w^ n 1843. 

Adelstein Franciszka, lat 16, w r. 1847. 

Adelstein Leon, lat 9, w n 1 84 7. 

Adelstein Helena ze Sletyńskich (Szletyiiskich), 

- 181 — 



k 




córka Salomona Szletyńskiego i Henryka z Friedlaen- 
derów z Łomży, żona Jana Adelsteina, lat 46, w ro- 
ku 1847. 

Adelstein Teodor, lat 9, w r. 1847. 

Anszer Florentyna Marya Henryetta, rozwiedzio- 
na Weinthal, córka Władysława Anszera i Franciszki 
(Frajdy) z Goldbergów, lat 22, w r. 1844. 

Ascher Jan Henryk Adolf, lat 26, subjekt han- 
dlowy, w r. 1825. 

Azierski Eugeniusz, kupiec w Warszawie, syn 
Izajasza Azierskiego z Ufy, lat 28, w r. 1900. 

Bachmann Mateusz Otton, optyk w Warszawie, 
syn Mojżesza Szymona i Heleny Bachmanów, właści- 
cieli dystylarni w Mitawie, w Kurlandyi, w r. 1829. 

Bachmann Jenny, rozwiedziona Hakkels, córka 
poprzedniego i Fryderyki z Jacobsonów, lat 25, w sty- 
czniu 1843. 

Bachner Edward (Eljasz), kupiec w Warszawie, 
syn kupca Dawida Bachnera i Hanny Hendli Hersz 
z Warszawy, w r. 1897. 

Bamberg Dawid Ludwik, inspektor tabaczny w 
Warszawie, w r. 1825. Jego żona: 

Bamberg Joanna Wilhelmina, córka Izaaka Salo- 
mona i Wilhelminy z Borkumów, kupców z Rygi, 
w r. 1828. 

Tychże dzieci: i) Teodor Izaak Franciszek, 
ur. w r. 1827, 2) Marya Augusta, ur. w roku 
1828, zaślubiona dr. med. Henrykowi Briihlo- 
wi, 3) Emma Teresa, ur. w r. 1829, zaślubio- 
na Ludwikowi Briihlowi, 

Behrens Rafał Herman, fabrykant w Warszawie, 



182 




lat 3O5 syn kupca Hermana Behrensa i Teresy z Hir- 
szów z Hamburga, w maju n i8Sg. Jego żona: 

Behrens Joanna z Lo\\'ensteinó^v^ córka kupca Al- 
terta Lówensteina i Weroniki Trier, tego samego 
dnia i roku. 

Tychże dzieci: 1) Behrens Herman Albert 
lat 5 i 2) Behrens Erwin Zygmunt, lat 2, te- 
go samego dnia i roku, 3) Emilia Elza, uro- 
dzona w n 1 88g, po przyjęciu chrztu przez 
rodziców. 
Berkowicz Teodor (Grzegorz Fiszel Berk), lat 20. 
syn blacharza Szymona Berkowicza i Rajzli z Icigów 
z Brzezin w powiecie rawskim, w r. 1854. 

Berliński Jan Marek, lekarz w Kocku, syn Bogu- 
miła i Anny Berlińskich, kupców z Kalisza, lat 30, 
w sierpniu n 1 840. Tegoż żona: 

Berlińska Ernestyna Marj^a z Liviusów, ośm iat 
póiniej, w grudniu r. 184S- 
Tychże dzieci: 

i) Berlińska Mai wina, un n 1838, ochrzczo- 
na w n 1842, 

2) Berliński jerzy Grzegorz, ur. r, 1839, ^' 
chrzczony 1842; zaślubił w r. 1862 Maksymi- 
lianę Malinowską. Jego syn: 

a) Maksymilian Franciszek, ur. w n 1866. 

3) Berliński Teodora Antonina, zaślubiona 
w r. 1869 xĄ.dolfovvi Oppmanowi, pastorowi 
ewangelickiemu w^ Łowiczu, 

4) Berlińska Natalia Anna, zaślubiona w ro- 
ku 1873 (lat 25) Alichalowi Cezaremu Osu- 
chowskiemu, obywatelowi ziemskiemu gubernii 
Grodzieńskiej. 

— 1B3 — 



Bernstein Marya, zamężna Hirszendorff, w listo- 
padzie r. 1 83 1. 

Bibergeil Henryk, lekarz w Wieluniu, następnie 
w Warszawie, syn Abrahama Bibergeila i Henryett}' 
z Jakobów z Inowrocławia, lat 43, dnia 12 kwietnia 
r. 1849. Tego samego dnia zmieniły wiarę jego żo- 
na i dzieci: 

Bibergeil Berta z Kiihlbrandów, żona po- 
przedniego, lat 28. 

i) Bibergeil Eugeniusz, lat 10. 

2) Bibergeil Aleksander, lat 7. 

3) Bibergeil Marya, lat 5. 

Bienenthal Emanuel, bucłialter w Warszawie, lat 
27, syn buchaltera Izraela Lejby Bienenthala i Hany 
Gliickson z Tur Mokrych, w powiecie końskim gu- 
bernii Radomskiej, w r. 1894. Zaślubił w r. 1895 
Zofię Matyldę Welter. 

Bienenthal Bronisława Wanda, modystka w War- 
szawie, lat 40, córka Emanuela Bienenthala, w stycz- 
niu r. 1898. 

Blum Edward Leopold, syn kapelmistrza Marci- 
na Edwarda Bluma i Ernestyny z Lewich, lat 14, 
w r. 1848, 

Blumental Walenty, buchalter w^ Warszawie, syn 
Adama i Rebeki Rozalii z Branickich Blumentalów, 
lat 15, w r, r. 1849. Zaślubił w r. 1865 Emilię Ka- 
rolinę Gębicką. 

Bogusłatoski Bernard, student fizyko-matematycz- 
nego wydziału uniwersytetu warszawskiego, syn kupca 
Maksyma Bogusławskiego i Itty Flatau, lat 22^ w li- 
stopadzie r. 1890. 

— 184 — 




^ 



Bondij Edward, syn kupca Ignacego Bondy i Ele- 
onory z EksteinóWj lat iR, w maju r, 1849, 

Borehardf Feliks Artur, kupiec w Wars^awiCj syn 
kupca Cezarego Borchardta 1 Franciszki Michaelis 
z Berlina, lat 22, w lutym n 1896. Zaślubi! w roku 
1 901 Mieczysławę Alicyę Radziejowską, neofitkę, o- 
chrzczoną tego samego roku. 

Brwmr Emma z Weissblumów^ żona Maksa 
Brauera, córka Izraela Weissblunm i Hindy Dwojry 
Ganckopf vel Berens, lat 28, w n 1881-. 

Tejże dzieci: 1) Brtmer Dora lat 3, 

1) BrawBT Aniela rok jeden. 

Brmimann Henryetta, córka kupca Adolfa Brau- 
mana i Justyny z Wolffów z Warszawy, lat 24, w li- 
stopadzie 1 865 n Ziiślubiona w lipcu 1 866 barono- 
wi Godfrydowi Arnoldowi Senfftvori Pilsach, doktorowi 
praw, synowi naczelnego prezydenta Pomeranii, baro- 
na Ernesta Karola Fryderyka Senfft von Pilsach i Idy 
Elżbiety Flenryetty von Oertzen. 

Brmmr Teodor (Naftal), kupiec w Warszawie, syn 
Joela Chaskiela Brennera i Roche Hirschson z Liba- 
wy w Kurlandyi, lat 43, w sierpniu 1892 n Tego 
samego dnia jego żona: 

Bremmr Helena (Rebeka) z domu I,oewenberg, 
córka kupca Meira Loewenberga i Racheli Friedmann, 
lat 23, Tego samego dnia ich syn; 
Breimer Maks, lat 4. 

Brinckenhof Samuel, terminator w fabryce broni 
w Warszawiej syn Daniela Brinckendorfa i Hanny ze 
Schmahmannów^ z miasta Tukun w Kurlandyi, lat 10^ 
w n 1848. 

— 185 " 



ii 




Bńnekenhof Jan Daniel, brat poprzedniego, lat 28, 
w r. 1848. 

Bruner, Założycielem tego domu byt doktór me- 
dycyny Ignacy Bniner (na chrzcie św. zmienił nazwisko 
«Bruner^> na «Bruner»), lekarz w Warszawie, syn Ja- 
kóba i Teresy Brunerów, który przyjął razem z żoną 
Wilhelminą z Kohenów wyznanie ewangelickie dnia 14 
lipca 1842 r. Dzieci swoje, urodiione przed chrztem 
rodziców: i) Mikołaja Ludwika Brunera^ obecnie na- 
czelnego lekarza szpitala św. Ducha w Warszawie, un 
w r. 1840 i 2) Paulinę Julię ur. w r. 1841, zaślubio- 
ną yN r. 1872 Janowi Stanisławowi Adolfowi S::rzelbic- 
kiemu, ochrzcił w r. 1843, 

Jego dzieci, urodzone po przyjęciu chrztu 
Aw. przez rodziców: 3) Stefania, ur. r. 1843^ 
zaślubiona w roku 1870 Ludwikowi Adolfowi 
Roszkowskiemu. 4) Kazimierz, urodzon)^ roku 
1845. 5) Natalia, un r. 1847, zaślubiona w ro- 
ku 1875 Józefowi Chehnickiemu, obyw^ zienisk. 
z powiatu mławskiego* 6) Józef Wal ery an 11 r, 
r. 1849. 7) Wanda Aurelia Luiza ur. n 1853. 

Brilner Paulina Emma, córka kupca Stanisława 
Briinera i Rozahi z Kempnerów^ lat 20, w^ r. 1856; 
tego samego roku zaślubiona Edwardowi Leo, adwo- 
katow^i, późniejszemu redaktorowi warszawskiej «Gaze- 
ty Polskiej ». 

Brilner Franciszka .Vmelia, siostra poprzedniej, 
lat 19, w roku 1862, zaślubiona w r. 1863 Karolowi 
Jerzemu Henrykowi Rosę, kupcowi z Petersburga. 

BruhL Założycielem tego domu był Jan Briihl, 
kupiec w Warszawie. Wiarę zmienili jego synowie: 

— 186 — 





f 



Bfuhl Bogumił, lat 16, w n 1833. 
Briihl Jakób Ludwik, pólniejs^y fabrykant 
powozów w Warszawie, lat 14. w n 1835; 
w n 1 849 zaślubił Emmę Teresse Bamberg, 
jego dzieci: i) Juliusz Wilhelm, un 1850, 2) 
Aureli Edward un 1851, 3) Aleksandra Joanna 
ur. 1853, 4) Zofia Emma un 1854, 5) Dawid 
Ludwik, un 1857. 

Bruki Henryk, 3ekarz na Pradze pod War^ 

szawą, następnie w Sochaczewie i Łęczycy, lat 

26, w n 1838. W n 1849 zaślubił Augustę 

Maryę Bamberg; Dzieci: 1) Amelia Anna un 

1 85 1 w Sochaczewie* 2) Alfons Aleksander 

un 1859 w Łęczycy. 

BrAosłmvskt Cecylia (Cerka) z Włocławka, lat 27, 

w n 1854* Zaślubiona tego samego roku Karolowi 

Fryderykowi Jungdahlowi, szewcowi w Warszawie* 

Oirij Adolf (Abraham), krawiec^ syn krawca Jan- 
kla Cwija i Małki Tauby Gerecht z Żelechowa, lat 22, 
w r. 1893. Tego samego roku zaślubił Józefę Neu- 
manfi: Jego dzieci: i) Ferdynand Henryk un n 1896* 
2) Rajmund Karol ur. 1899. 3) Eugenia Emilia, un 
n 1 89 1. 

Dellinger Karol Fryderyk, mydlarz w Warszawie^ 
pochodzący z miasta Furth w Niemczech, lat 38, 
w grudniu r. 1828. Zaślubił w n 1829 Ludwikę 
Kretschmann z Warszawy. 

Eckstein Walenty Leopold, syn kupca Abrahama 
i Karoliny z Forchheimerów z Pilzna, w^ Czechach, 
klasyfikator owczarń rządowych w Królestwie Pol- 
skiem, lat 28, w n 1833. Zaślubił tego samego ro- 
ku Wilhelminę Pogrebicką. 

- 187 - 



. 4 




Eckstein Maurycy, brat poprzedniego, lat 23, w ro- 
ku 1 84 1. 

Ehrlich Jan Piotr (Izaak Izrael Dorembus), syn 
rzezaka w Wyszogrodzie, w gubernii Płockiej, Samue- 
la Dorembusa i Cypery, lat 22, w r. 1849. Nazwi- 
sko <:Dorembus» zmienił przy chrzcie świętym na 
«Ehrlich». 

Ehrlich Jakób Ludwik, kupiec, syn Ludwika Ehr- 
licha i Rebeki z Terenbaumów, lat 30, w listopadzie 
r. 1 87 1. Zaślubił w f . 1872 Zofię Maryę Rosen, cór- 
kę bankiera Szymona Leopolda Rosena i Amelii Jó- 
zefy Leo. Jego dzieci: i) Jan Feliks, ur. 1872. 2) 
Edward Leopold ur. 1875. 3) Marta Anna ur 1877. 
4) Aniela Helena Janina ur. 1886. 

Eisenring Józef (Salomon), syn faktora Icka 
i Szpryncy na Pradze pod Warszawą, lat 20, w mar- 
cu r. 1848. 

Epstem Stefania, córka bankiera Adama Epsteina 
i Ernestyny z Gliicksbergów z Warszawy, lat 18, w 
czerwcu 1863. 

Fabian Karol Teodor Szymon, aptekarz w No- 
wym Dworze, lat 21, pochodzący z Poznania, w roku 
1822. W sierpniu r. 1833 zaślubił Augustę Ludwi- 
kę Bertę Jakobi, córkę doktora medycyny Karola Bo- 
gumiła Jakobiego i Augusty z Simpsonów, pochodzą- 
cych z Gdańska. Jego syn August Tomasz Aleksander 
Fabian, urodzony w Nowym Dworze w r. 1847, lekarz, 
autor dzieł lekarskich, zaślubił w r. 1872 Annę Ma- 
ryę Stockmann, córkę superintendenta zboru ewange- 
lickiego Stockmana i Anny Luhe. 

Falkoiińcz Julian (Joel), lat 43, urzędnik admini- 

— 188 - 



^ 



Stracyi tabacznej w Warszawie, syn Filipa i Tauby 
X Falkowiczów z Dubna, w r. 1846. 

Fingerhut Alfred Paweł, kupiec, syn Samuela Fin- 
gerliuta i Tauby Lange, lat 32, w n 1891, 

FmkeUtem Barbara, córka Dawida i Alyrli z ftcb5n- 
taumów z Warszawy, lat 24, w n iSSg, Za.41ubita 
w roku i88g piekarza, Henr^^ka Fr\*deryka Burggra- 
fa z Warszawy. 

Finkenstehi Wilhelmina Rozalia z Rozengartów, 
rozwódka, córka Rachmila Rozengarta i Debory 
z Warszawy, lat 26, w r. 1851, 

Flamm Dawid, lekarz w Kaliszu i w Warsza\vie, 
syn Michała Flamma i Heleny z Icyków (Itzig) 
z Piotrkowa^ lat 48, w kwietniu n 1845. 
Tego samego dnia jego zona: 
Flamm Zofia, córka Henryka Josephy i Racheli 
z Meyerów z Szwer^^nu (Schwerin) w W* Księstwie 
Meklcmbursldem, lat 47; tego samego dnia ich dwie 
córki: 

Flamm Dorota Rozalia^ urodzona w Kaliszu, 
lat 23, zaślubiona Julius7.owi Zygfrydowi Śeitmanowi. 

Flmmn Filipina Kloty] da, urodzona w Kali- 
szu, lat I 7. 

Przed rodzicami, doktorem medycyny Dawi- 
dem Flammem i Zofią z josephy eh, ochrzciły 
się ich dzieci: 

Flamm Joanna Dorota, lat 20, w n 1840. 
Flamm Alfred, lat lo, w n 1842. 
Flamm Filip, lat 16, w r, 1842. 
Fraenkel Adolf, syn maklera wekslowego Dawida 
Fraenkla i Julii z Libasów z Warszawy, lat 16, w ro- 
ku 1849. 

— 189 ^ 



i 




Fraenkel Erwin Włodzimierz, syn inżyniera Da- 
wida Fraenkla i Gertrudy z Hagemanów, lat 6, w ro- 
ku 1900. 

Równocześnie tegoż rodzeństwo: 
Zofia Klara, Wiera, lat 4. 
Erna Adelajda Nadieżda, lat 3. 
Gerhard Aleksander Józef, rok i . 
Ftriakenstein. Założycielem tego domu był Ale- 
ksander Leon Frankenstein, «oficyalista konsumpcyjny 
w Warszawie » (taki urząd podał do metryki chrztu), 
pochodzący z Kutna, który przyjął wyznanie augsbur- 
sko-ewangelickie w 26 roku życia dnia 27 grudnia ro- 
ku 1825. Jego żona: 

Frankenstein Tekla Józefina, córka Arona i Rebe- 
ki Kleinów (Kleynów) z miasta Góry, zmieniła wiarę 
dopiero w pięć lat później, we wrześniu r. 1830. 

Dzieci ich, urodzone przed zmianą wiary obojga 
rodziców; 

Frankenstein Adolf ur. w 1826, urzędnik ko- 
mory celnej w Warszawie. 

Frankenstein Edward ur. w r. 1.827. 
Frankenstein Emilia, ur. w r. 1829; ochrzczo- 
' ne w r. 1833. 

Dzieci ich, urodzone po przyjęciu chrztu św. 
przez obojga rodziców: 

Ludwika ur. r. 1831, zaślubiona w r. 1854 
Augustowi Fryder^^kowi Kiirst (Kirsztj. 
Roman ur. r. 1834. 
Helena, ur. 1836. 
Julia, ur. r. 1838. 
Celina, ur. r. 1840. 
Leon, ur. r. 1842. 

— 190 — 




Władysław, ur, n 1^44^ inżynier w Warszawie. 
Eugeniusz, ur. roku 1S50, doktor medycyny 
w Warszawie. 
Fran/iWisiem Henryetta (Jetta)> córka lekarza ob- 
wodowego w Łęczycy, Samuela Frankensteina i Sury 
z Lewinów, lat 40, w 1840. 

Frant Jó^ef, subjekt handlowy, syn kupca Abraha- 
ma Fronta i Seldy z Witzingów z Pragi warszawskiej, 
lat 20, w r. 1853. 
I FruGhtrnmi Aleksander (Rachmil), lekarz w War- 

szawie, syn kupca Zygmunta Fruchtmana i Anny Gantz- 
wohł, lat 28, w r. i88g. 

FriihUmj Rozalia Cecylia (poprzednio Róża Bim- 
stein), córka kupca Jankla i Ryfki Bimsteinów 2 War- 
szawy, lat ig^ kwietniu r. 1843, Zmieniając wiarę 
w kwietniu, w miesiącu wiosennym, przezwała się <^Fruh- 
ling» (wiosna). W r. 1847 zaślubiona Wilhelmowi 
Greulichowi, 

Fruhling Miecz}^sław, buchalter, syn Ludwika Friih- 
llnga i Heleny z Miihlradów z Warszawy, lat 28, w ro- 
ku 1902. 

Frylifuj Józef, kandydat praw, syn Michała Frylin- 
' ga i Cecylii FrajdenBohn z \A\^rszawy, lat 26, w roku 

• 1892. 

Oantzwohl Aleksander Hubert, lat 20, student, syn 
kolektora loteryi Ignacego Gantzwohla i Anny Szwar- 
cenberg z \Varszawy, w r. 1 900. 
I Ganltifohi Lucyan Hubert, lat 285 brat poprzed- 

l niego, inżynier, w r. igoo. 

(7flMfcz^'o/ż/ (Gancwol) Justyna Stefania, lat 32, roz- 
wiedziona żona kupca Szmerela Orłowskiego, w n igoo. 
i Oefuhlhatis Filip (Pinkus), pisarz prywatny, w War- 

I 

— 191 — 



L- 



szawie, syn szynkarza Wigdora Gefuhlhaus i Etli 
z Ansów z Warszawy, w r. 1853. 

Gincimrfj Kr^^styan Dawid, czeladnik szpinerski, 
syn Borucha i Ejgi, lat 21, wr. 1846. 

Gittler Jan Maurycy (Izaak Moryc), optyk w War- 
szawie, pochodzący z Mitawy w Kurlandyi, lat i 7 w ro- 
ku 1832. 

Goldenberg Aarkadyusz (Aron), student medycy- 
ny, syn Gdala Goldenberga i Racheli z Miletyńskich, 
lat 23, w r. 1893. 

Ooldlust Józef, kupiec w Warszawie, syn Jakóba 
Goldlusta i Szarlotty z Geislerów z Tarnowa w Gali- 
cyi, lat 37, dnia 9 grudnia r. 1862. Tego samego 
dnia i roku jego żona: 

Ooldlust Emilia z Janaszów, córka Marka i Rozalii 
Janaszów z Warszawy, lat 27. Tego dnia i roku 
ich syn: 

Goldlust Henryk, lat 8. 

Goldman Józef, lat 19, student uniwersytetu, syn 
Leona Goldmana i Hindy Rosenbaum z Warszawy, 
w r. 1 901. 

Ooldszmidt Ludwik (Lejzor), syn lekarza Hirsza 
Goldschmidta i Anny z Hrubieszowa, lat 18, w ro- 
ku 1849. 

Goldstein Ludwik Ryszard, buchalter w Warsza- 
wie, syn Lewka Goldsteina i Heleny z Remiszów, lat 
29, w r. 1888. 

Gothardt Joanna, córka urzędnika banku Zygmun- 
ta Gothardta i Julii z Anfangerów z Warszawy, lat 
22, w r. 1898 w kwietniu. 

Gothardt Leon, brat poprzedniej, kupiec w Warsza- 
wie, w r. 1898 w maju. 



192 — 



t I. 



p 



Grass Hieronim Jan, urzędnik połicyi w Warsza- 
wie, od r. 1849 naczelnik powiatu warszawskiego, lat 
2 2,^ w r. 1839. J^go druga żona: 

Orass Anna z Bauerertzów, w r. 1S46. 

Grass Wincenty, syn Jana Hieronima Grassa i te- 
goż pierwszej żony, Maryi Modić, lat 11, w n 1848, 
Po przyjęciu chrztu przez rodziców, urodził 
się Grass Józef (w r. 1848), syn Jana Hiero- 
nima i Anny z Bauerertzów. 

Orossman Jakób, buchalter w Warszawie, syn 
Izaaka i Maryi z Gdalów, lat 42, w n 1887, 

Orunberg Józef Maksymiliari, syn lekarza w Char- 
kowie Leona Griinberga i Rebeki z Rosenbergów^ lat 
17, w r. 1840. Tegoż matka: 

Orunberg Rebeka Barbara z Rosenbergów, córka 
lekarza w Dubnie Godfryda Rosenberga i Cecylii 
z Gerszonów, lat 36, w r. 1841. 

Tego samego roku jej córki: 

Orunberg Izabella Mary a, lat 9. 
Orunberg Julianna Klara, lat 14, 

Orunfeld Joanna, w r. 1898. 

Outtmann Bronisława, córka Henryka Guttman* 
na i Salomei Redlich z Warszawy, lat 31, w n 1897. 

Haller Izydor Ferdynand, syn kapitalisty Chaima 
i Gitli Hallerów z Warszawy, lat 18, wr, 1852, 

Hamburger Mikołaj Robert (Natan Riel Hambur- 
ger) kupiec w Warszawie, syn Michała i Bajli z Izrae- 
lów, lat 26, w r. 1 83 1. 

Handelsmann Izabella, córka Adama Handelsman- 
na i Emilii z Handków, lat 28, w r. 1897, 

Neofici polscy . 1 3 

— 103 — 



^ 



1 



Handelsmann Zygmunt Jerzy, lat 23, kupiec, syn 
Szymona Handelsmanna i Balbiny z Lesmanów w ro- 
ku 1 901. 

Hanes Józef Wilhelm (Berek Lejbowicz Hanes), 
syn rabina Lejby Hanesa i Temny ze Śniadowa w po- 
wiecie łomżyńskim, lat 22, w r. 1852. 

Hantower Gustaw Paweł, buchalter w Warszawie, 
syn Izydora Hantowera i Justyny z Lichten z War- 
szawy^ lat 19, w r. 1888. 

Hantoioer Helena, siostra poprzedniego, lat 29, 
w r. 1890. 

Harff Jakób (Izrael Konig), Szewc w Warszawie, 
Syn Hilera i Racheli Konigów z Końskich, w guber- 
nii Radomskiej, lat 22, w n 1848. Nazwisko «Ko- 
nig» zmienił przy zmianie wyznania na « Harff ». 

Heimann Henryk August (Benjamin), furman ży- 
dowski, syn handlarza Chaima i Hindy z Worny, 
w gubernii Kowieńskiej lat 29, w r. 1858. 

Heimann Hieronim, pomocnik adwokata, syn 
Gierszona Heimanna i Augusty z Sachsów, lat 32, 
w r. 1896. 

Hejfic Julian, kandydat praw, syn Jakóba i Ma- 
ryi z Winawerów, lat 22^ w n 1901. 

Hering Hipolit Edward, kupiec w Warszawie, syn 
Edwarda i Emilii ze Sztetyńskich, lat 39, w r. 1884. 

Hertz Teodor, urzędnik w Warszawie, syn lekarza 
z Działoszyna i Rebeki z Neumarków około r. 1830. 
Zaślubił Annę z Neumarków. Tegoż dzieci: 
Adam, ur. w r. 1 840. 
Natalia, ur. w r. 1841. 

Michał, kompozytor muzyczny, dyrektor ope- 
ry warszawskiej, ur. w r. 1844. 

— 194 — 



r 



Henryk, ur, w r. 1847. 
Edward, un w r. 1849. 
Konstancy a, un w r. 1850, 
Emil, ur. w n 1852. 
Sert^ Stanisław, syn lekarza w Działoszynie, Mar- 
ka Hertza i Rebeki z Neumarków, lat 21, w r. 1843. 

Hertz Jakób, syn kupca Picitra Hertza i Anny 
z Singerów z Działoszyna, lat 16, w n 1853. 

Hertz Adolf, maszynista, syn Benedykta Hertza 
i Rozalii z Tannenbaumów z Warszawy, lat 38, w ro- 
ku 1882. 

Hertz Emma z Landauów, żona Hermana Hertza, 
córka dysponenta domu bankierskiego, Gustawa Lan- 
daua i Rozalii z Kohenów, lat 40^ dnia 21 stycznia ro- 
ku 1889. 

Tego samego dnia i roku jej dzieci; 
Edmund, lat 12. 
Ryszard, lat 8. 
Hertz Józef, syn Michała Hertza i Estery z Dan- 
kowiczów, lat 30, w r. igoo. 

Herzberg Adolf (Salomon), kupiec w Warszawie, 
syn Adolfa Herzberga i Berty z Itzigów, lat 68, w 
w r. 1885. 

Hertzberg Leokadya (Frymeta), córka Meszka Be- 
ra Hertzberga i Tauby z Makow^skich, lat 16, w n 1899, 
Hirsch Rozalia z Ginsów, lat 47, zamieszkała 
w Rakowcu pod Warszawą, córka kupca Leopolda 
Ludwika Ginsa i Fryderyki z Holtzów z Kalisza, żona 
piwowara Jakóba Hirsza, w r. 1864, Jej syn; 

Adolf, urodzony we Wrześni, w W, K. Po- 
znańskiem, lat 10, w r. 1864, 
Hirschberg Karol Samuel, kontroler tabaczny, nasam- 

- 195 ^ 



przód w Lublinie, następnie w Warszawie, lat 22,^ syn 
Elkana i Zofii Hirszbergów z Humania, w 1827. 

Hirschmdorff (Hirszaidorff) Leon Krystyan, lat 

39, kupiec w Warszawie, pochodzący z miasta Swarzę- 
dza w W. K. Poznańskiem, w r. 1831. Jego żona: 

Hirsekendorff Ma,rya. z Bernsteinów, w r. 183 1. 

Hirschendorff Emilia, córka Leona Krystyana i Ma- 
ryi z Bernsteinów, lat 7, w r. 1831. 

Hirschmdorff Szymon August, lat 36, w r. 183 i. 

Hirszfeld Henryk, lat 26, lekarz w Warszawie, syn 
Adolfa Hirszfelda i Rozalii z Briinerów, w r. 1897. 

Idełson Weronika Marya Zofia, z domu Remisz, 
żona kupca Abrahama Idelsona z Warszawy, córka Moj- 
żesza Remisza i Tatiany z Goldsteinów z Mohylewa, 
lat 21, w r. 1892. 

Izraełson Wilhelm (Wulf Markus), buchalter, lat 

40, syn Markusa Izraelsona i Fryderyki z Kleinów w 
z Mitawy w Kurlandyi, w r. 1892. Tego samego ro- 
ku jego żona: 

Izraełson Wilhelmina z domu Zodikof. 

Izraelowicz Fryderyk Jan, lat 56, urzędnik dworu 
Jego Cesarzewiczowskiej Mości, Wielkiego Księcia Kon- 
stantego, syn Izraela i Chany, kupców z Łucka w gu- 
bernii Wołyńskiej, w r. 1828. 

Jakubowicz Julia (Małka Mendel), córka felczera 
Jakóba Jakubowicza i Liby z Jakubowiczów, lat 26, w 
r. 1890. 

Janasz. Założycielem tego domu był Janasz Adolf, 
kupiec drzewa w Warszawie, następnie od roku 1850, 
właściciel dóbr Płochocin w powiecie błońskim, w gu- 
bernii Warszawskiej, syn Józefa i Barbary, który zmie- 

— 196 — 



I 



nił wiarę w r. 1846. Tegoż dzieci z jego żony Anny 

Zofii z Rosenfeldów: 

i) Aleksander Jan, ur. r. 1850, obecnie właści- 
ciel Dankowa pod Mogilnicą w powiecie gró- 
jeckim, w gubernii Warszawskiej, Zaślubił w ro- 
188 1 Helenę Agnieszkę Aleksandrę Olszowską 
córkę Stanisława Olszowskiego i Heleny z Szwaj- 
cerów. — Ich dzieci: a) Stanisław, ur. n 1882, 
b) Helena Mary a Dorota, ur. n 1883, c) Gu- 
staw Adolf, ur. r. 1885. d) Anna e) Aleksan- 
dra, /) Aleksander, g) Marya. 

2) Daniel Józefa ur. r. 1855, obecnie właści- 
ciel Wolicy w gminie radzikowskiej, w powie- 
cie l>łońskim, w gubernii Warszawskiej; zaślu- 
bił Angielkę Edytę Vicars. — Ich dzieci: a) Ro- 
bert Adolf Jerzy, b) Jerzy Kazimierz Artur. 

3) Dorota Ida, ur. r. 1859- 

4) Jadwiga Anna Adolfina, ur. n 1861, a:aślu- 
biona w r. 1885 Anglikowi, lekarzowi w^ West- 
Haddon, Neil Mac Gilłieudy^emu. 

5) Józef Adolf Ijeon Henryk un n 1863, 
Jospe Emanuel (Mordka), handlarz z gubernii Miń- 
skiej, syn Mojżesza i Sary, lat 60, w r. 1887* 

Tegoż żona: 

Jospe Marya (Szejna), z domu Alindel, w r. 1887- 

Ich dzieci: 

i) Jo5pe Aleksander Ryszard, wn 1S87. 

2) Józefa Lidya, w r. 1887. 

Ich dzieci urodzone po przyjęciu chrztu przez 
rodziców: 

3) Marta, ur. r. 1888. 

4) Alwina, ur. w r. 1890. 

— 197 — 




5) Emma, ur. r. 1892. 

Kahn Michał (Michał Cohen), majster cygar w fa- 
bryce tabaki w Sielcach pod Warszawą, lat 32, syn Moj- 
żesza Cohena i Hanny z Meyerów z Altony w^ Niem- 
czech, w roku 1846. Nazwisko ^ Cohena zmienił na 
«Kahn». 

Kantor Adolf (Icyk Hersz Śpiewak)^ płócien nik 
z Tomaszowa, urodzony w Dobrzyniu nad Wisłą, lat 22, 
syn Lewka Śpiewaka, kantora gminy żydowskiej w To- 
maszowie i Raszy, w r. 1845. Nazwisko « Śpiewaka 
zmienił przy chrzcie św. na « Kantor^. Osiedliwszy się 
w Warszawie, został typografem (drukarzem). W roku 
1 85 1 zaślubił Karolinę Ang. — Jego dzieci: i) Rudolf 
Ludwik, ur. r. 1852; 2) Emilia Adolfina Godfryda, ur. 
r. 1855; 3) Emanuel Rudolf Traugott, un n 1857; 4) 
Walerya Teodora Gotliba, ur. r. i86o, zaślubiona w ro- 
ku 1884 Józefowi Edwardowi Littenowl. 

Kantor Jan Krystyan (Mojżesz Śpiewak), lat 15, 
zecer drukarni, brat poprzedniego, w r. 1846. W roku 
1860 zaślubił Maryannę Kornelię Sabinę Cwudzińską. 
Jego dzieci: i) Kazimiera Krystyna Maryanna, ur. roku 
1 86 i; 2) Teodora Bogumiła Godfryda, ur. r. 1863. 3) 
Michalina Marya, ur. r. 1865; 4) Oloa Adolfina God- 
fryda, ur. r. 1868. 

Kantor Henryk Ferdynand (Fajwel Śpiewak), brat 
poprzedniego, lat 17, w r. 1847. 

Kantoroivicz Teofil Wiktor, oficyalista prywatny, 
lat 26, syn Anastazego Kantorowicza i Barbary z Hand- 
te'ów, w r. 1876. 

Karto Marya (Małka), lat 24, córka kupca Jankla 
Karto i Ity Lei Gerwar, w r. 1896. 

Kazański Jakób (Jankiel), lat 44, nauczyciel, syn Jo- 



— 198 — 




W 




sela Kazańskiego i Fajgi z Banków z Janowa w guber- 
nii Kowieńskiej, w r. 1892. 

Tego samego roku jego żona i dzieci: 
Kazańska Bronisława (Blima), córka Izaaka Fried* 
landera i Tony Sary Natan. 
Ich dzieci: 

i) Kazański Mateusz, lat s; 2) Kazuński Wła- 
dysław, lat 3; 3) Wanda, rok; 4) Jan, ur 1893 
w rok po zmianie wiary przez rodziców, 
Keller Jan (Dawid), lat 24, syn rabina z Przyrówna 
pod Częstochową, Abrahama Kellera i Hindy z Le- 
wich, w r. 1 84 1 . 

Keynpner Stefan, lat 21, literat, syn kupca Dawida 
Kempnera i Emmy z Grunfeldów z Kalisza, w r, 1899, 

Kinderfreund Benedykt, lat 22, subiekt w kantorze 
bankierskim, syn Jana Kinderfreunda i Zofii z Poznań- 
skich z Warszawy, w r. 1895. 

Kirszi (Kiirst) August Fryderj^k, późniejszy urzęd- 
nik biura transportów w Warszawie, lat 1 6, syn Abra- 
hama i Szarlotty Kirsztów z Nowego Sącza w Galicyi,^ 
w r. 1843. 

Jego dzieci z Ludwiki Frankenstein: 1) Emilia, 
un w r. 1855. 2) Edward, ur. w n 1857. 3) Adolf 
Maryan, ur. 1864. 

Klaczko Filip, lat 36, kupiec w Moskwie, pech o* 
dzący z Wilna, chrzest przyjął w Królewcu, w r. 1892 
Jego żona: 

Klaczko Zofia z Koretzów. 

Klarfeld Jan Maurycy (Mojżesz), lat 18, syn kup- 
ca drzewa, Leona Klarfelda z Warszawy, wn 1851. 

Koch Wilhelm (Wolf), rękawicznik z Warszawy, 

— 199 ~ 



^ 



lat 30, syń rękawicznika w Łodzi Abrahama Kocha 
i Małki, w r. 1851. 

Kohn Felicya, lat 18. córka kupca Józefa Kohna 
i Emilii z Rajchmanów z Warszawy, w r. 1895. 

Kolas (Leib Kolas), korespondent handlowy w 
Warszawie, lat 29, -syn Jossela Kolasa i Chany z Fri- 
drichstadt w Kurlandyi, w r. 1895. 

Komfeld Michalina Kazimiera, lat 32, córka fab- 
rykanta Karola Kornfelda i Salomei z Gliksonów, z War- 
szawy, w r. 1893. 

Kremser Karol Julian, doktór filozofii, lat 29, syn 
Fryderyka Wilhelma, urzędnika Komisyi prowianckiej 
w Warszawie i Fryderyki z Fischerów, urodzony w 
mieście Ziiltz ńa Śląsku, w r. 1834. 

Kraiis Maurycy, lat 32, syn Joska Krausa i Re- 
beki z Szelserów z Podgórza pod Krakowem, w roku 
1851. 

Kronenhlech Marya Stefania, lat 19, córka Edwar- 
da Kronenblecha i Rozalii Justman, w r. 1 899, 

Kuster Rozalia z domu Ziller, lat 70, córka Ab- 
rahama Zillera i Racheli Goldberg ze Lwowa, w ro- 
ku 1896. 

Kwiatkowska Zofia Matylda (Fajga Kornblum), cór- 
ka handlarza Menacha Kornbluma z Warszawy, lat i 7, 
w r. 1 86 1. 

Kwieciński Maurycy (Maurycy Abramowicz), nau- 
czyciel, syn Izaaka i Frajdy Abramowiczów z War- 
i>Łii\\y^ i. Li ly, vy r. 1850. Na chrzcie św. przyjął 
nazwisko « Kwieciński » od miesiąca, w którym się 
chrzcił (27 kwietnia). 

Landau Siemion, lat 31, kandydat praw, syn Mi- 



200 



^ 




* 



I chała Landaiia i Ryfki Czarny Szenwitz z Warszawy^ 

w n 1897^ I 

w Lande Anna, owdowiała Reiner, lat 60, córka Sa- \ 

muela t Marjn Lande z Warszawy, w r. i'^7 7' 
I Landsberg IVneczysław, lat 22, syn kupca Seliga 

Landsberga i Emmy (Fajgi) Lich ten beri^% w n 1HS8. 

Leo. Założycielem tego domu byl t.eopokl Au- 
gust Leo, lekarz, pochodzący z KnMewca, żonaty z Ju- 
lianną Lewi, pochodzącą z Leszna w W, Ks. Poznań- 
skiem. Zmienił on wiarę razem z żoną w Warszawie 
dnia 11 października n 1831, w 31 roku życia. Czwo- 
ro dzieci swoich chrzcił dwa dni później, dniłi 13 paź- 
dziernika: 

1) Leo Józefę Amalię, un i.S24, zaślubioną 
w n 1841 Stanisławowi Krrmtjnlierirowi, leka- 
rzowi, a po tegoż śmierci w r* i-K^i Szymo- 
nowi Rosenowi, bankierowi warszawskiemu. 

2) Leo Ernestyna Rozalie, ur. r. 1826, za- 
ślubioną w n 1845 Leopoldowi Kronenberg-o- 
wi, ówczesnemu administratorowi dochodriw ta- 
bacznych w Warszawie, późniejs/emu bankiero- 
wi i przemysłowcowi, wyiI:L\vry (fa^ei\ Pol^ 
skiej». 

3) Leo Edwarda, un wn iSjK, ]u\^.n\r\s/,eiTo 
mecenasa warszawskiego, od r. 1S74 — i^^Q7, 
redaktora ^^Gazety Polskiej; w W arszawie, 

Leo Edward zaślubił i f» l*aiiline i3riiner, 
ochrzczoną w r. 1856, 2^0 St^taiiię Zielińską, 
frankistkę; umarł w roku \x^)\, - h^yo dzieci 
z pierwszej żony: a) Aleksandry na lj'opfłldvna 
ur. 1857, zaślubiona Piotn:nvi AVertheimowi, 
obecnemu konsulowi perskiemu w W^trszawie. 

— 201 — 



T^TC! 




b) Edward Paulin, ur. 1862, umarł w r. 1899 
w Zakopanem, c) Stefania Julia, ur. w r. i 860, 
zaślubiona Józefowi Lipińskiemu. — Jego dzieci 
z drugiej żony: d) Helena, e) Henrykowa Wol- 
fowa, f) Karolina Rosę. 

4) IjCO Filip Ludwik, ur. 11 lipca 1831. 

Lesman Aleksander Stanisław, lat 39, inżynier, na- 
czelnik oddziału mechanicznego południowo-zacłiodnich 
dróg, syn Bernarda Lesmana i Reginy Eisenbaum 
z Warszawy, w r. 1890. W r. 1893 zaślubił Michalinę 
Kornfeld (zobacz Kornfeld). 

Lesner Klementyna (Rebeka Sillmann), z Zamoj- 
skiewiczów, lat 18, córka Szaula Zamojskiewicza z Mła- 
wy, w r. 1848. Nazwisko męża swojego «Sillmann» 
zmieniła na «Lesner». 

Lesser Jan Krystyan z Opoczna, lat 17, w r. 182 1 

Lesser Izydor Józef Leopold, lat 27, artysta mu- 
zyk, syn Leviego Lessera, kupca w Warszawie i Ro- 
zalii z Loewensteinów, w r. 1853. 

Lesser Zofia, lat 1 9, córka kupca Floryana Lesse- 
ra i Łucyi Szulińskiej, w r. 1867. Zaślubiła Alfonsa 
Karola Stelmasiewicza z Warszawy. 

Ijesser Anna, lat 17, siostra poprzedniej, w roku 
1867. 

Brat Zofii i Anny Lesser, August Samuel Lesser, 
artysta dramatyczny, prz)jął w r. 1862 wyznanie kal- 
wińskie. To samo wyznanie przyjęła w r. 1875 ^^it- 
ka ich, Łucya Mary a Lesser z Szulińskich. 

Levi Helena, lat 23, córka Dawida Leviego i Ade- 
lajdy z Glaserów z Krotoszyna w W. Ks. Poznańskiem, 
w r. 1863. W tym samym roku zaślubiona Augu- 
stowi Ferdynandowi Adolfowi Gotzel. 

— 202 — 



L^ 



f 



Leri (Lewi) Lucy a Emilia^ córka Srula Lewiego 
i Rozalii z Rosengartów z Warszawy, w r. 1868. 

Levi Gabry^ela Jadwiga, lat ig^ eiostra poprzedniej^ 
w r. 1868. 

Levi Herminia Matylda, lat ! 7, siostra poprzed- 
niej, w r. 1 868. 

Lewandowski Filip Jakób, syn Leona i Anny Le- 
wandowskich, kupców z Warszawy, lat 4 1 , weterynarz 
w mieście Góra Kalwarj^a, w^ r. 1835. 

L&icandowski Jakób Henryk, syn kupca Józefa 
i Heleny Lewandowskich, w^eterynarz, nasamprzód we 
Włodawie, następnie w Warszawie, gdzie byl pomoc- 
nikiem dyrektora szkoły weterynarj^i, w końcu wetef}^- 
narzem warszawskiego dywizyonu żandarmów, autor li- 
cznych dzieł i rozpraw z dziedziny weterynar} 1, zmie- 
nił wiarę w roku, 1840, w 30 roku życia. Jego żona 
Rozalia Leontyna z Wolffsohnów, przyjęła chrzest św, 
dopiero w r. 1852. Umarł w r. 1882. Trzech synów 
swoich ochrzcił w maju r. 1842: 

i) Lewaiidowski Leopold urodzony w r. 1833, 
muzyk, kompozytor, znany mazurzysta, dyrektor 
orkiestry warszawskiego teatru Rozmaitości, u- 
marł w^ Warszawie r. 1896. 

2) Leivandowski Wiktor Ferdynand, ur. roku 
1838. 

3) Lewandowski Aleksander Fryderyk, urodź. 
r. 1840. 

4) Lewandowski Mikołaj Waleryan, uradzony 
r. 1852. 

Lewiński Maurycy (Moritz Lewi Hinerkan), lat 22, 
kupiec W' Żytomierzu, w gubernii Wołyńskiej, syn Józe- 

— 203 — 




fa Lewiego i Anny Hinerkan z Warszawy, w r. 1836- 
Nazwisko «Lewi» zmienił na « Lewińskie. 

Liban Rozalia Helena, lat 23, córka Józefa Li ba* 
na i Babetly z Kastenów z Krakowa, dnia i kwietnia 
r. 1 87 1. 

Liban Roman Eugeniusz, lat 22, brat poprzedniej* 
tego samego dnia. 

Liban Aleksander, lat 21, brat poprzedniego, tego 
samego dnia. 

Liban Regina, lat 14, siostra poprzedniego, tego 
samego dnia. 

Liban Emma Marya, lat 9, siostra poprzedniej, 
tego samego dnia. 

Liban Barbara z Kastenów, lat 70, córka Izraela 
Kastena i Brajndli Atlas z Tarnowa^ w r. 1896. 

Liebreich Wilhelm Adolf, (Wolf Ascher Llebreich), 
lat 39, dentysta w Warszawie, syn dentysty Lewina 
Aschera Liebreicha i Bajli z Kwidzyny w Prusiech, 
w r. 1836. 

Ljachotcski Jakób (Jankiel), lat 39, kupiec, syn 
Simsona Ljachowskiego i Tai Berkowicz, w r. 1892. 

Lipsxyc Stanisław Jerzy, lat 25, pomocnik adwo- 
kata, syn Józefa Lipszyca i Eleonory Uriasch, w roku 
1 89 1. 

Liriiis Jerzy, lat 14, syn kupca Jakóba Liviusa 
i Iienr}etty z Borchardtów z Mitawy w Kurlandyi, 
9 grudnia r. 1835. 

Lirius Aleksander, lat 13, brat poprzedniego, te- 
jjo s;\mego dnia. 

J.ittNs lulward, lat 2, brat poprzedniego, tego sa- 
mej: o dnia* 

Matka Jerzego. Aleksandra i Edwarda Liviusów. 




lAmm Henryetta Anna z Borchardt'ów, żona Ja- 
kóba Henryka Liwiusa, pochodząca ze Stargardtu, 
w Prusach, lat 36 zmieniła wiarę 2 lata później, dnia 
10 maja 1837 n Tego samego dnia ochrzciła trzy 
córki swoje: 

i) Ldyms Gertrudę Izabellę, lat 17. 

2) Ldvius Annę Elżbietę, lat 1 1 • 

3) Lwius Wilhelminę Dorotę, lat 6, 

Po przyjęciu chrztu .4 w. przez matkę, urodziła się: 

4) Ltruis Cecylia, w lipcu n 1837. 
Póiniej ochrzciła się najstarsza córka Anny 

Henryety Livius^ Ernestyna Marya, zamężna 
Berlińska, żona dr. Marka Berlińskiego, bo do- 
piero w r. 1848. 
Lbbenstein Zofia, lat 22, córka Szewe Eobenstei- 
na i Sary z Kaufmanów z Brodów pod Lwowem, w 
r. 1853. 

Loewenhard Maurycy, pochodzący z Angermunde 
w Brandenburgii, nasamprzód kupiec w Warszawie, 
następnie dzierżawca dóbr kałuszyńskich, w końcu 
właściciel Korotnicy w gubernii Podolskiej, zaślubił 
w r. 1833 Franciszkę (Fanny) Reichman, neofitkę-kato- 
liczkę, córkę kupca warszawskiego, Jana Karola Reich- 
manna, neofity-ewangelika, chrzczonego w roku 1831, 
Ich dzieci: i) Karol Zygmunt, ur. r. 1834. 2) Stani- 
sław Henryk, ur. r. 1838. 3) Maur)xy Julian, urodź. 
w r. 1842. 

Loewenstimm Ludwik Fryderyk fStuhmer), lat 25^ 
lekarz w Warszawie, syn kupca Salomona Stuhmera 
i Beaty z Wulfów z Mitawy w Kurlandyi^ w r. 1S28- 
Londyńska Ludwika Anna, rozwiedziona żona Ru- 
dolfa Schonwitz, lat 25, córka kupca Zacharyasza 

— 205 — 



i 



i Racheli Londyńskich z Płocka, w r. 1873. W tym 
samym roku zaślubiła Adama Dąbrowskiego, lekarza 
wojskowego, radci^ stanu. 

Lotn/nfjer Alfred, lat 19, buchalter, syn kupca 
Ignacego Lotryngera i Henryetty Selbsman, w roku 
igoo, 

Lubeldi Wilhelm Szymon, lat 28, lekarz w War- 
szawie, syn lekarza Filipa Lubelskiego i Wilhelminy 
z Frankensteinów z Płocka, w r. 1860. 

Lfiksenhtłrg Maksymilian, lat 25, buchalter, syn 
IgnacL"go Luksenburga i Anny Eidelszain, w r. 1890. 

Lurenhłfn/ Teodor Cezar (Tobiasz), lat 39, bu- 
chalter, syn Aleksandra Luxenburga i Amalii z Loe- 
wensteinów, w r, 1892. Zaślubił Augustę Annę Emi- 
lię Wenk. Jego córka: i) Alicya Augusta, w r. 1893. 

Majera u s łli.mryk Adolf, lat 21, sukiennik z Ale- 
ksandrowa w powiecie Łęczyckim, syn Jonasza Maje- 
ransa i Hindy z Breitstejnów, w r. 1845. 

Malknson Józef (Dawid Josek), lat 23, służący 
W' sklepie kupieckim w Raczkach, w gubernii Augu- 
stowskiej, svn Mr^jżesza Mallensona i Łai z Dawidów, 
w n 1858, 

Mamrli}l{ Aleksander Jerzy, lat 30, dyrektor fab- 
ryki, s\n wkLŚciciela młyna Bolesława Mameloka i E- 
leonory z Kempińskich, w r. 1899. Zaślubił w roku 
1900 Wandę Justynę Boąuet, córkę kupca warszaw- 
skiego Aleksandra Boqueta i Aleksandry z Mullerów* 

ManoKska Wanda — zobacz Menkes. 

MarhłsoH^ lidward Bogumił, lat 55, kasyer w ban- 
ku l^nirnkla w Warszawie, w r. 1831. 

Marhfsfr/ti Maurycy Ignacy, lat 24, kandydat 

- 206 - 



praw, syn lekarza Stanisława Markusfelda i Emilii 
Loewensteinów z Kutna, w r. 1873. 

Mayzel Antoni, lat 31, kupiec z Odessy, syn Pio- 
tra Mayzela i Teresy z Lewitów z Warszawy, w ro- 
ku 1897. W tym samym roku zaślubił Izabele Han- 
delsman, ochrzczoną w r. 1897. 

Meizel (Meyzel) Adam, lat 1 9, aplikant sądowy 
w Warszawie, syn Anzelma i Tekli, dzierżawców Mo- 
rawicy w gubernii Radomskiej, w r, 1847, 

Men/ces Wanda (Kajle), lat 34, artystka operetki 
warszawskiej, znana pod przybranem nazwiskiem '^Mn- 
nowska», córka Meira Menkesa i Qarny Cheche z Rei- 
nów^ w r. 1889. 

Menkus Marya, lat 24, córka handlarza Jakóba «j 

Menkusa z Krotoszyna w W. Ks. Poznańskieni, w ro- 
ku 1840. Zaślubiła w tym samym roku Karola Funka. 

Moldauer Emilia Szarlotta, lat jH, rozwiedziona 
żona Londyńskiego, córka kupc;i Fabiana Moklaucra 
i Rozalii z Warszawy, w r. 1840. 

Musikałblat Salomeą, lat 25, w n 1875, /^aślu- 
biona w tym samym roku Karolowi Lodbrokowi 
Holmbergowi. 

Natanson Sydonia Luiza, lal 1 s, rurka frli/era 
Naftala Natansona i Maryi z Binstein/i\v. w r; i^uą. 
Zaślubiona w tym samym roku l^^rtiksnwj Wrlji.Towl 
z Modrzejewa w powiecie olkuskim, 

Nasberg Nataha, lat 26, córka Mr miana Nashcr- 
ga i Felicyi z Szenfeldów z Warszaw \% w r. iSmS- 

Neumann Jan Henryk Mojżesz ( Cieci ur.o, lal 20, m 

stolarz w Warszawie, syn Judki 1 Sz]>ryn(:y Cieciurów 
z Przedborza w powiecie opoczyńskim, w gubernii h 



— 207 



i 



Radomskiej, w r. 1845. Nazwisko «Cieciura» zamie- 
nił przy chrzcie św. na «Neumann». 

Nmmann Leonard Ryszard, lat 30, lekarz w War- 
szawie, syn lekarza Jakóba Neumanna i Elżbiety 
z Grossmannów ze Zduńskiej Woli, w r. 1877. 

Nmmann Marya Teresa, lat 18, siostra poprze- 
dniego, w r. 1877. 

Neumark Gustaw^ Jan, lat 32, kupiec w Warsza- 
wie, syn kupca Gabryela i Maryi z Taubwurclów 
z Ł,omży, w r. 1882. 

Neumark Ignacy, lat 38, brat poprzedniego, w ro- 
ku 1890. 

Neumark Henryk, lat 40, brat poprzedniego, w 
r. 1895. 

Nieiciadomska Anna, w r. 1897. 

Oksner Karol (Saul Kelman), lat 32, buchalter, 
syn Abusia vel Adama Oksnera i Cypy z Datynerów 
z Warszawy, w r. 1900. 

Olszeiciee Jakób Juliusz, lat 48, prokurent kanto- 
ru bankierskiego w Warszawie, syn Isera (Uszera) 
i Sury Olszewców z Płocka, w^ r. 1891. W r. 1892 
zaślubił Stefanię Helenę Sikorską, córkę woźnego Tow. 
Kred. Ziemsk. Tomasza Sikorskiego i Anieli z Mar- 
czaków. — Jego córka, Janina, ur. r. 1 896. 

Pincas Klara z Pintusów, żona Hermana Alfreda 
Pincasa, kupca w Warszawie, córka Zygmunta Pintu- 
sa i Joanny z Gersonów (Gerszonów), w r. 1888. — 
Jej syn: Pincas Walter, ur. r. 1890. 

Philipp Krystyan Józef, lat 34, technik, pocho- 
dzący z Dessawy (Dessau w^ Niemczech), w r. 1824. 

Płoński Julius;? Bernard (Płońsker), lat 36, den- 
tysta w Warszawie, syn dozorcy bózniczego w Płocku, 



208 - 



w 



Salomona Płońskiera iBrejny, w r. 1842. Nazwisko 
«Płonskier» zamienił na «Płoński». Córkę swoją 
z Minny z Rozenów Amalię Józefę, lat 3^ ochrzcił 
w tym samym roku. W r. 1844 zaślubił Wiktoryę 
Kowalewską, córkę warszawskiego zegarmistrza, Woj- 
ciecha Kowalewskiego i Agnieszki z Rafałowiczów. 

Posen Bogumił Michał, lat 23, optyk w Warsza- 
wie, syn kupca Izraela Posena i Racheli z Pabianic, 
w r. 1840. 

Radziejewska Mieczysława Alicya, lat 1 8, córka 
Samuela Radziejewskiego i Emilii z Peretrów, w roku 
1 901. 

Rawicz Aleksander Jan, kupiec warszawski, lat 31, 
w czerwcu r. 1831. 

Rechner Aleksander, lat 20, syn Jonasza Rechne- 
ra i Sary z Komorowa w gubernii lubelskiej, w ro- 
ku 1851. 

Reichmann Jan Karol, lat 70, kupiec warszawski, 
pochodzący z Leszna w W. Ks. Poznańskiem, w ro- 
ku 1 83 1. — Jego córka Franciszka (Fanny), zaślubio- 
na Maurycemu Loewenhardowi, właścicielowi Korotni- 
cy podlaskiej, przyjęła wyznanie rzymskokatolickie. 

Reich7nan Izydor, lat 24, inżynier, syn Adolfa 
Reichmana i Ludwiki z Briinnerów z Warszawy w ro- 
ku 1883. 

Reiff Adolf (Samuel), syn Gerszona Reifta t Tau- 
by z Hrubieszowa, w r. 1851. 
Remisz — zobacz Idelson. 

Rosen Szymon Leopold, lat 32, wspólnik domu 
handlowego Rosenów w Warszawie, syn Bermana Ro- 
sena i Rozalii z Rosenów, w r. 1850. W r. igsi za- 
ślubił Amalię Józefę Leo, 1-0 ślubu Stanisławowe Kro- 

Ncofici ^0 hcy . 1 4 

— 209 — 




nenberg, córkę dr. Leopolda Augusta Leo I Julianna 
Levi (Lion). Dzieci: i) Zofia Marya, un 1851 n^ za 
ślubiona w r. 1872 kupcowi Jakóbowi Ludwikowi Ehr- 
lichowi, 2) Jan Bogumił, urodzony n 1854, artysta 
malarz, batalistau 

Rosen Edmund, lat 28, agent handlowy w W^ai- 
szawie, syn Henryka Rosena i Julii z Silberberg-ów, 
w r. 1895. 

Rosenberg Daniel, lat 25, syn lekarza Godfryda 
Rosenberga i Cecylii (Szai) z Gersonów^ (Gerszonów) 
z Dubna, w r. 1848. 

Rosen feld Mikołaj, lat 13, syn Jak oba i Olgi Ro- 
senfeldów z Kamieńca Podolskiego, wnuk Marka Frey- 
berga, sekretarza kolegialnego w kancelaryi namiestni- 
ka w Warszawie; przez tegoż dziadka Frey berga przy^- 
jęty za syna, ochrzczony w r. 1 83 7. Prz^^puszczony do szla- 
chectwa przybranego ojca, nobilitowanego w n 1S39. 

Rasenfeld Wojciech, lat 23, fabrykant cygar w 
Sielcach pod Warszawą, syn Majera Rosenfelda i Ha- 
ny z Webershofifów z Westfalii, w r. 1847. 

Rosenhlum Jakób, lat ^2^ syn Jakóba i Felicyi 
Rosenblumów z Warszawy, w r. 1850. Tego samego 
roku zaślubił Felicyę z Wertheimów. — Dzieci: i) He- 
lena ur. w r. 1851. 2) Aleksandra Filipina, ur. roku 
1854. 3) Michalina, ur. r. 1856, zaślubiona w roku 
1876 inżynierewi Feliksowi Józefowi Tadeuszowi Ku- 
charze wskiem u, synowi Wawrzyńca Kucharzewskiego 
i Eufemii z Baczyńskich. 4) Juliusz ur. r. 1860. 5) 
Emilia, ur. r. 1 864, zaślubiona w f. 1889 dr. med. A- 
damowi Kazimierzowi Przyborowskiemu. 6) Roman, 
ur. r. 1869. 

— 210 - 




I Hosenblmn Stanisław, lat 1 7, syn lekarza Benja- 

mina Rosenbluma i Rozalii z Simonów z Warszawy^ 
w r, i864, 

Eosenymi Rudolf, lat 35, kupiec w Warszawie, 
syn Maurycego Rosengarta i Felicyi z Liberandów, 
w n 1876. Tego samego dnia (29 styCEoia) i roku je- 
go żona: 

Rosenfjari Felicya z Bauererców, córka Da- 
wida Bauererca. Tego samego dnia i roku ich dzieci: 

1) Rosenyarł Maurycy l'eodor, lat 5, 

2) Rosmigarf Włodzimierz, lat 4, 

3) Rasmigart Natalja, rok 
Rosmigart — zobacz Fmkelsfsith 

RoRengartsn Walenty (Wolff), lat ig^ rządca domu 
w Warszawie, syn Rachmila (Romualda) Rosengarte- 
na i Dwojry (Doroty) z Crrassów, w r, 1842. Umarł 
W r. 1 901. 

Rosengarten Adolf, lat 23, brat poprzedniego, w 
r. 1847, 

Rosengartm Michał, lat 20, syn kupca Maurycego 
Rosengartena 1 Salomei z Wartskich, w r. 1874. 

Rosengarfen Leon, lat 22, brat poprzedniego, w 
r. I 881, 

Rosenymien Julian, lat 29, kupiec w Warszawie, 
syn Maurycego Rosengartena i Felicyi (Fajgi) z Libe- 
randów, w r. 1878. 

Rosengarten Adolf Józef, lat 30, brat poprzednie- 
go, urzęknik w Warszawskim banku handlowym, w ro- 
ku 1878, 

Rosefithal Matylda, lat 19, córka lekarza Dawida 
Rosenthala i Doroty z Giwartowskich, w n 1865. 

IbtkoUz Teodor (Fridman), lat 30, kapelmistrz 

- -iii — 




r 



wojskowy, syn Judela Rotholtza i Chawy^ w roku i 
1901. I 

Rołwand Stanisław, lat 16, uczeń gimnazyum gn- , 
bernialnego, syn lekarza w Łęczycy, Mateusza Rotwan- 
da i Barbary z Weinbergów, w r. 1855. Obecnie ad- 
wokat warszawski, przemysłowiec, prezes komitetu mu- 
zeum rolnictwa i przemysłu w Warszawie, wspólnik do- 
mu bankierskiego «Wawelberg i Sp.». — Zaślubił w ro- 
ku 1875 Maryę Annę z Wawelbergów Rotwandową, 
córkę Henryka Wawelberga i Felicyi z Chojnackich, 
ochrzczoną w 28 roku życia w r. 1875. Dzieci: i) 
Andrzej Leon, ur. w r. 1878. 2) Zofia Anna, ur. w 
r. 1879, zaślubiona w r. 1901 Michałowi Stefanowi 
Tabęckiemu, adwokatowi warszawskiemu. 3) Leonia 
Stanisława, ur. w r. 1882. 

Rotwand Felicya, lat 19, córka kupca warszaw- 
skiego, Leona Rotwanda i Maryi Anny z Wawelber- 
gów, w r. 1884 (ochrzczona w Courtrai, w Belgii); 
zaślubiona w r. 1887 Ignacemu Ludwikowi Szebeko. 

Rołwand Leon Alojzy, lat 55, adwokat warszaw- 
ski, syn buchaltera Mikołaja Rotwanda i Emilii z Ru- ' 
binsteinów z Warszawy, dnia 20 stycznia r. 1902. Te- ' 
go samego dnia i roku jego żona: 

Rotwand Eugenia z Gliicksonów, lat 48, cór- 1 
ka Henryka Gliicksohna i Felicyi z Kornfeldów. Tego 
samego dnia i roku ich córka: 

Rołwand Stefania Jadwiga, lat 20. 

Riibinsłem Wiktor, lat 29, syn Aleksandra Rubin- i 

strin,i I j i.uKj^zki Rabinowicz, w r. T878. 

Ihiudu Henryk (Haskiel), lat ^^^ właściciel dru- 
karni w Warszawie^ syn Dawida RuuUo i Cecylii z liol- 

— 'lvi — 



W 




cóvłr z Woli, dnia 7 listopada 1893 n Tego samego 
dnia, i roku jego żona: 

Eimdo Teofila z Silbermanów, lat 30, córka 
Samuela Silbermana i Józefy z Mojżes?JÓw, 
Tego samego dnia i roku ich dzieci: 
i) Rundo Stanisław, lat i k 
2) Rtmdo Wanda, lat 7, 
Rundo Alfred, lat 18, student uniwensytetu w War- 
szawie, syn Maurycego Rundo i Anny Rozalii z Zyl- 
berlastów, w r. 1896. 

Sack Eugeniusz, lat 14, syn Sawelii Sacka i Ade- 
liny z Kronenblechów z Mogilna, w gubemii Podol- 
skiej, w r. 1898. 

Salberg Marya, lat 27, córka kupca Henryka Sal- 
berga i Natalii z Jungherców z Warszawy, w r. 1891. 
Salberg Zofia, lat 25, siostra poprzedniej, w roku 
1891. 

Salberg Justyna Janina, lat 36, siostra poprzedniej, 
w r. 1898. 

Salinger Stanisław Gotlib Ludwik z Warszawy, 
lat 17, w r. 1825. 

Salinger Ludwik Antoni, lat 54, w r. 1831. 
Salinger Jakób Artur, lat 49, syn Lewiego Lewi- 
na i Fryderyki z Flatau'ów, w r. 1855. 
W tym samym roku Zciślubił Katarzynę Barbarę z Salz- 
mannów, córkę siodlarza Józefa Saltzmanna i Ewy 
z Grzegorzewskich. Jego dzieci: i) Salinger Broni- 
I sława Ludwika. 2) Salinger Jan Franciszek. 3) Salin- 
\ ger Paweł Władysław; zaślubił w r. 1883 Ludwikę Do- 
rotę Tock z Warszawy. Tegoż dzieci: a) Jerzy Lu- 
dwik, ur. 1884; b) Edward Paweł, ur. 1886; c) Zofia 
Natalia ur. 1887; 4) Helena Emilia ur. 1890; 5) Sa- 

1 - 21:3 -~ 




limjer Emil Piolr; ZŁŚlubił w n 1888 Stanisławę Józe- 
fę Tock, siostrę swojej bratowej. Jego syn: a) Emil 
Stanisław, un n i88g. 6) Salimje?^ Julian. 7) Salin- 
yer Felicya, 8) Salinger Helena, g) Salinyer Wanda 
Fryderyka* 

iSamudsohn Paulina, z domu Studencka, córka le* 
karzą Mateusza Studenckiej^^o i Rozalii ze Szletyń- 
skich, lat 45, dnia 28 grudnia n 1S88. Tego same- 
go dnia i roku Jej dzieci; 

i) Samfwlsohn Józef , 

2) Smmislsohn Mateusz. 

3) Samuelso/m Jan Gotlib. 

4) Samuelsohn Władysław. 

Smdsohn Ewa Rebeka ze Striemów, lat 27, wdo- 
wa po Maksymilianie Saulsohnie, fabrykancie w War- 
szawie, w r. 1865. 

Sattel Leon, lat 48^ nauczyciel muzyki w War- 
szawie, syn Izydora i Ryfki z Turków, w r, 1892. 
W tym samym roku jego żona: 

Sattel Tekla z Szleifsteinów, córka Szmula 
Szleifsteina i Anny z Braumanów. 

Tego samego roku ich córka: 

Sattel Teofila Emilia, lat 22. 

Sax (Sachs, Sachse) Leon, lat 30, syn Hirsza 
Saxa i Bajli z Juwelów z Radziwiłłowa, w gubernii 
Wołyńskiej, w r. 1850. Zaślubił w^ r. 1855 Annę Na- 
talię Rau, córkę Jana Józefa Raua i Eleonory z Bie- 
lawskich. Jego syn: i) Wilhelm Herman, ur. r. 1855. 

Smidhank (Zandbang) Alojzy Teodor (Tobiasz), 
lat 35, dzierżawca propinacyi w Wilanowie, następnie 
właściciel domu w Warszawie, syn kupca Jakóba Ab- 
raham o wicza i Rozalii (Ruchli) z miasta Końskich, 

- 214 - 




f 



w r. 1835. W tym samym roku zaślubił Annę Po- 
nierską, rozwiedzioną Wiśniewską vc] Maciakową, 
szynkarkę z Makowa w gubernii PJockiej, córkę Kazi- 
mierza i Anny Ponierskich. Powtórnie wszedł w ślu- 
by małżeńskie z Paulina Ludwiką Machowską, córką 
Walentego I Maryanny z Ponierskich, w r. 1866. Je- 
go syn: Henryk Alojzy, ur. r. 187 i. 

Schonfeld Leon, lat 36, kapitalista, syn Teofila 
Schonfelda i Godli z Warszawy, w n 1846. 

Schoen feld Henryk, lat 45, kupiec w Warszawie, 
syn Zygmunta Schoenfelda i Anny z Aleksandrów, 
w r. 1875. J^go żona: 

Schoenfeld Róża z Reinerów (Rejnerów), córka 
Antoniego Rejnera i Anny Lande, w n 1875* Tego 
samego roku ich dzieci: 

i) Schoen feld Stanisław Artur, lat 14, 
2) Schoenfeld Stefania Krystyna, rok. 
^hwambaum Felicya Zofia, lat 23, córka Maiiry^ 
cego Szwambauma i Mirandy z Kamenerów z Warsza- 
wy, w r. 1 90 1. 

Segall Augusta z Lotto, lat 30, żona Juliusza Se- 
galla, dyrektora zarządu elektrycznego w Baku, córka 
Icka Jankiela Lotto i Rozalii z Rosenthalów z Łodzi, 
w r. 1900. W tym samym roku jej dzieci: 
Segall Betty, lat 9. 
Segall Eugenia, lat 6. 
Segał Ludwik, lat 21, introligator w Warszawie, 
syn Hersza Segała i Gołdy z Gudermanów, w roku 
1898. 

Segel Salomon Henryk, lat 24, weter>rnarz w War- 
szawie, syn nauczyciela w szkole rabinów w Żytomie- 
rzu, pochodzący z Równa, w r. 1853. 

^ 215 - 



Selłman Zygfryd Juliusz (J osek Seligmann), lat 31, 
buchalter w fabryce tabacznej na Powązkach pod War- 
szawą, pochodzący z Mi ta wy w Kurlandyi, w n 1824. 
Jego dzieci z Heleny z Schonemanów: i) Jan Wolfgfang* 
ur. r. 1830; 2) Emilia Teresa, un r, 1832. W r. t 845 
wszedł w powtórne śluby małżeńskie z Dorotą Roza- 
lią z Flammów (zobacz Flamm), Jego dzieci z drug^ie- 
go małżeństwa: 3) Oktawia Henry etta Michalina, urodź, 
r. 1847; 4) Marya Józefa Klotylda, un r. 1848; 5) Pa- 
weł Albert, ur. r. 1855. 

Senator Henryk, lat 35, syn lekarza w Łasku A- 
dama Senatora i Balbiny, w r, 1875. 

Silbermann (Zylberman) Izydor, lat 39, syn Jojny 
Silbermanna i Wity z Wolfów^ w n 1889. Tego sa- 
mego roku jego żona: 

Silbermann Emilia z Landauów, córka Pa- 
wła Filipa Landaua i Heleny Kachy z Ger- 
stenzweigów. 
Tego samego roku ich dzieci: 

i) Zofia Helena, lat 9. 

2) Władysław, lat 7. 

Silberstein Maurycy (Mojżesz), lat 24, syn szyn- 
karza Dawida Silbersteina i Cipy z Siedlec, nauczy- 
ciel, w r. 1 85 1. 

Silberstein Józef (Mordka), lat 19, syn Jankla Sil- 
bersteina i Chai Sury z Lachów, w r. 1875. Zaślubił 
w n 1897 Franciszkę Kopko wnę (Kopka), córkę włoś- 
cianina Jozefa Kopki i Maryanny z Koperskich z No- 
wej wsi Śladowskiej, w powiecie sochaczewskim. Je- 
go dzieci: r) Karol Jakób, ur. r. 1898; 2) Eugeniusz 
Alfons, ur. w n 1900. 
I 

— 21G — 



k 



Skopik Jakób, lat 29, weterynarz w Warszawie, 
syn weterynarza Józefa Skopika 1 Tekli^ w r, 1847. 

Stomnkka Marya z Rauhe^ lat 27, córka Johena 
Rankę i Htndy z Eisfeldów z Wolbroma w gubernii 
Radomskiej, w r. 1852. 

Solml Emanuel Emil, lat 37, syn Dawida Sokala 
i Cecylii z Kornfeldów, w r, 1888. Tego samego ro- 
ku jego zona: 

Sokal Amalia z Loewenthalów, córka dok to- 
ra filozofii Maurycego Loewenthala i Fanny 
z Kornfeldów* 
Tego samego roku ich dzieci: 
Sokal Marya. 
Sokal Franciszek. 
^kal Henryk. 
Sonntag Wilhelm, lat 31^ fotograf, syn Gerszona 
Sonntaga i Teresy z Bornsteinów, w n 1862. 

Starkman Maurycy, chemik- technolog w Warsza- 
wie, lat 34, syn agenta handlowego Wincentego Stark- 
mana i Pauliny z Lewińskich, w n 1 894. Tego sa- 
mego roku jego żona: 

Starkman Wanda Anna z Rotwandów, córka 
Alojzego Rotwanda i Eugenii z Glucksohnów, 
Steimann Maksymilian, lat 54, naczelnik buchaltc- 
ryi i kasyer zarządu warszawsko-terespolskiej drogi że- 
laznej w Warszawie, syn kupca Icka Steimana i Gol 
dy z Tomaszowa piotrkowskiego, w n 18 go, 

Stein Leon Leopold, lat 37, syn Ludwika Steina 
i Augusty z Thalgrunów z Warszawy, w n 1883* Tego 
samego roku j^o źoM: 

Stein Jf\i'lia z Heimanów. 
Tego samego roku ich dzieci: 

- 217 — 



t) Sfmi Marya. 

2) Stern Leonia. 

3) St€/i?i I^udwik Aleksander. 

4) Stein Stanisław Alfons. * 

Stern (Sztern) Stanisław Krystyan (S^mul), lat 24, 
drukarz, syn Henryka Mośkiewicza Sterna i Ety z Lew- 
kowiczów z Pułtuska, w n 1847. 

Stockrk.^ Mikołaj Kazimierz (Stokfisz), lat 19, syn 
komisanta liandlowego Bera Stokfisza i Estery z Luc- 
ka w gubcrnii wołyńskiej, w r. 1850, Nazwisko «Stok- 
fisz» zamienił na eStockviss^. 

Strauch Helena, lat 12, córka Fajwela (Fabiana) 
Strauclia i Bliny z Fnedlanderkw, w n 1892. 

Strauch Regina, lat 9, siostra poprzedniej, w ro- 
ku 1892. 

Matka ich, wyszedłszy poraź drugi za mąż, za Ka- 
zańskiego (zobacz Kazański) i zmieniw^szy wiarę, przy- 
jęła imię <k Bronisława ». 

S/r«^mjt?/' Józef (Izaak), lat 18, Syn Samuela Strum- 
pfa i Rebeki z Warszawy, w r. 1853. 

Szancer Krystyan Bogumił, lat 18, siodlarz w 
Warszawie, syn lekarza Jakóba Szancera i Salomei 
z Simlerów z Pińczowa, urodzony w Ćmielowie, w ro- 
ku 1845. 

Szwarcblau Emilia Hanna, lat 19, córka meklera 
Joska Szw^arcblaua i Szajli, w^ r. 1846. 

SzymiawiGZ Adolf (Abraham), lat 41, krawiec, 
syn Ewsza Szymiawicza i Sury z Bolmańskich, w ro- 
ku 1H92. Tego samego roku jego żona: 

Szymimrwz Elżbieta (Hinda Estera), lat 30, 
córka Judy Natelsona. 

Tego samego roku ich dzieci: 

- 218 — 




I 

f 



i) Szymimtwx Anna* lat i t, 

2) Szyrmawiez Jerzy, lat 8. 

3) Szymiawiez Helena, lat 6. 

Taubeles Amalia, lat 35, córka kupca Hermana 
Xaubelesa z Warszawy, w n i 890* 

Tanhtimrcd Kazimierz Edward (Chaim), lat 37, 
kupiec, syn Joela Chaimowicza Taubwurcla i Sary 
z Nutko w (Nutka) z Pragi warszawskiej^ w n 1883. 

ToMbimreel Adam, lat 21, urzędnik banku, syn 
komisanta Jakóba Taubwurcla i Teresy z Bergsonów 
z Warszawy, w n 1893. 

Taiisyj Alojzy Zygmunt, lat 22, artysta muzyk 
w Warszawie, syn Zygmunta Tausiga, kupca w mieście 
Solopisk w Czechach, w n 1840. W tym samym ro- 
ku zaślubił Joannę Dorotę Flamm, z którą się roz- 
wiódł w- roku 1845. Jego dzieci: i) Karol Fryderyk 
Wilhelm, ur, w n 1842; 2} Wilhelm Zygfryd, ur. w^ ro* 
ku 1843. 

Taitsig Anna, lat 18, córka Salomona i Karoliny 
Tausigów ze wsi Solopisk w Czechach, w n 1843. 

Toeplitz Franciszka Fanny, lat 21, córka Henry- 
ka ToepHtza i Annety z Rafałowiczów z Warszawy, 
w r. 1870. 

Tiolonczeliąt Zygmunt (Jakób), lat 16^ syn muzy- 
kanta Hermana Yiolonczelista i Racheli z Warszawy, 
w r. 1853. 

Waldenberg Leon, lat 47, kupiec, syn kupca Fili- 
pa Waldenberga i Judyty ze Starkmanów z Warszawy, 
w r. 1890. Tęgo samego roku jego żona: 

Waldenberg Jadwiga ze Starkmanów, córka 
kupca Henryka Starkmanna i Salomei z Fau- 
stów. 

— 219 — 



f 





Tego samego roku ich dzieci: 

WfiUienbenj Jan Filip, lat ii, 
Waldmibenj Menryk, lat 8. 
Waioelberg Marya Anna, owdowiała Rotwand, lat 
28, córka Henryka Wawelberga i Felicyi Chojnackiej, 
w r. 1875 (zobacz Rotwand). 

Weinberg Krystyan Leon (Mojżesz Icek), lat 27, , 
stolarz, syn Herszka Wein berga 1 Sury ze wsi Talkowe 
w powiecie warszawskim, w n 1853, 

Weintraiib Stanisław, lat 37, «antreprener> w Lu- 
blinie, syn Mendla Weintrauba i Hadassy z Goldzwei- 
gów z Lublina, w r, i8s7< 

Wellisch Wilhelm, lat 34, prokurent banku w War- 
szawie, syn Leonarda Wellischa i Rozalii z Wechsele* 
rów z Morawli (Austrya), w n 18S7- Tego samego 
roku jego żona: 

Wellisch Anna Franciszka z Toeplitzów, lat 
25, córka Bonawentury Toeplitza i Reginy 
z Konitzów. 
Tego samego roku ich dzieci: 

1) Wellisch Leonard, lat 3. 

2) Wellisch Rozalia Franciszka, lat 2. 
Dzieci ich urodzone po zmianie religii przez ro- 
dziców: 

3) Karol Henryk, ur. w r. 1887. 

4) Zofia Regina, ur. w r. 1889. 
Wertheim Juliusz (Jakób), lat 24, agent banku 

Polskiego w Warszawie, syn kolektora loteryi Aleksan- 
dra i Filipiny Wertheimów, w r. 1844. Zaślubił Jo- 
annę Flamm, córkę Dawida Flamma. Jego dzieci: 
1) Aleksandra Julia, ur. w r. 1847, zaślubiona w roku 
1870 Edwardowi Adolfow^i Strasburgerowi, profesoro- 

— 220 — 




r 



wi uniwersytetu w Jenie, zmarła w n 1902. 2) Piotr 
Aleksander Juliusz, ur, w r, 1850, obecny konsul per- 
ski w Warszawie, zaślubił Aleksandrę Klementynę Leo, 
córkę neofity Edwarda Leo i neofitki PauHny z Brii- 
nero w. Jego dzieci: a) Juliusz Edward Leonard, un 
w r. 1880. b) Paulina Joanna, un w r. 1881, zaślu- 
biona w n 1902 Źl^ygmuntowi Radwanowi, c) Joanna 
Eugenia, ur. w n 1884. 3) Zofia Klementyna, urodź. 
w n 1852. 4) Helena Michalina Eleonora, urodzona 
w r, 1857^ zaślubiona w n 1881 Konstantemu Rudol- 
fowi Małkowskiemu. 5) Julia Filipina Eleonora, ur. 
w n 1857, 

Werłkem Gustaw, lat ig, syn kolektora loteryi 
w Warszawie Aleksandra Wertheima 1 Doroty z Ftam- 
mów, w r, 1847. 

WerłJmm Felicya, lat 24, córka Aleksandra i Fi- 
lipiny z Flammów, w n 1850. W tym samym roku 
zaślubiona Jakóbowi Rosenblumowi (zobacz Rosenblum). 

Wertheim Emilia, córka Aleksandra i Filipiny 
z Flammów, wdowa po Jakóbie Juliuszu Loewenstein, 
w r. 1876. 

Wertheim Stanisław, lat 18, syn Aleksandra i Do- 
roty z Flammów, w r. 1851. W 1872 zaślubił Ok- 
tawie Henryettę Michalinę Seltmann, córkę neofity Jul- 
iusza Seltmanna. Jego dzieci: i) Michał Juliusz, iin w 
r. 1873. 2) Alfons Stanisław, un w n 1875. 3) Ed- 
ward Wiktor ur. w r. 1876. 

Wiener (Winer) Józef, lat 29, kupiec w Warszawie, 
syn Heimana Wienera, fabrykanta sukna w Przedho- . 

rzu, w gubernii Sandomierskiej, w n 1843. W roku | 

1844 zaślubił Wiktoryc Klemowicz. 

Wiener (Winer) Leon (Icyk Lajzor), lat 18, syn 

- 221 ~ 



Heimana Wienem i Blumy (Berty) ?. Trebiczów 
z Przedborza pod Opocznem, w r 1848. 

WUjdor Jan Marcin (Icyk), lat 36, pochodzący 
z Markisch-Friediand w Prusach Zachodnich, w roku 
1824. 

Wiślicki Gustaw (Gerszon), lat 28, kupiec w War* 
szawie, syn nauczyciela w Częstochowie, Lejby Wiślic- 
kiego i Debory, w r 1843. 

Tego samego roku jego żona: 

Wiślicka Apolonia (Mattel) z Braunów, lat 
22, córka Chila Jonasza Brauna i Fajgi< 

WoUrQivicx Adolf, lat 27^ syn Morducha Wolero- 
wicza i Tauby, w r 1890. 

Wolff Ferdynand Marcin »nest Teodor, lat 19, 
syn kupca Józefa Wolffa i Minny z Ascherów z Ber- 
lina, w r. 1842, 

Wolfowicz Bronisław Józef, lat 30, inżynier, syn 
Samuela Hersza Wolfowicza i Brand li Bornstein, z War- 
szaw-, w r. 1 90 1. 

Wolpert Ewelina Maryą, lat 34, rozwiedziona żo- 
na Apfelbauma, córka lekarza Markusa (Maksa) Wol- 
perta i Rozalii z Handelsmanów, w r. 1895. 

Wolff sohn Filip August, lat 22^, dentysta w War- 
szawie, syn Samuela Wolffsohna, dentysty w Berlinie, 
i Zofii z Levich, w r. 1839. 

Zajdner Alfred, lat 10, syn Hieronima Zajdne- 
ra i Sary (Salomei) Loewenglick z Warszawy, w ro- 
ku 1896. 

Zajdmr Rudolf, lat 8, brat poprzedniego, w ro- 
ku I 896. 

Znmihany — zobacz Sandbank. 

- 222 - 



r 



Zhrojewski (Hernisch) Ludwik Jan, lat 27, kupiec 
w Moskwie^ syn Gustawa Hernischa i Karoliny z War- 
szawy, w r. 1840* Nazwisko « Hernisch » ^mienit na 
« Zbrój e\vskij>. 

Zysimm Jakób (Szulim), lat 28, syn Hersza Bera 
Zysmana i Łai z Przysucherów, w^ n 1889* 



- 223 - 



Spis neofitów, którzy przyjęli wyznanie augsbursico-reformo- 
wane (icalwińsicie) od r. 1800 — 1904 w Warszawie O 



Ajzenbery Szymon Stanisław (Szmul Szymon Aj- 
zenberg vel Eisenberg), obywatel ziemski i kupiec, lat 
55, syn Moszka Ajzen berga i Pessy Liby Benjamin 
z Woli Boglewskiej, w gubernii Warszawskiej, w ro- 
ku 1894. 

Ajzenberg Balbina Stanisława z Laufmanów, 
żona poprzedniego, lat 24, córka Moszka Kauf- 
manna i Ryfki Dawid z Magnuszewa w powie- 
cie radomskim, w r. 1894. 
Apfelbaum Aleksander (Izrael), introligator, lat 20, 
syn Majera i Lei Apfelbaum z Rudna, w powiecie 
mińskim, w gubernii Warszawskiej, w r. 1844. 

Arzt (Arct) Michał (Mojżesz), lekarz w Lublinie, 
lat 73, syn Fiszla i Hindy Arzt z Zamościa w guber- 
nii Lubelskiej, w r 1857. 

Ascher Paweł Juliusz, nauczyciel krawiectwa w 



*) Jak riTelctóri^y iicofici-ewangelicy, tak zamienili póiłniej i niektórzy 
ncoficl-rernrfTinwanj knlwmi^m na wyznanie rzymsko-katolickie. 

— 224 — 




Warszawie, lat 42, syn Herszla Aschera i Pauliny Ja- 
kób z Festenberga na Śląsku pruskim, w r. 1849. 

Bauerertz {Bauererc) Feliks Antoni, student uni- 
wersytetu (póiniejsry adwokat przysięgły w Warsza- 
wie), lat 21, syn fabrykanta Izydora Bauerertza i Ma- 
ryanny Cederbaum^ w n 1887. Zaślubił Maryę Fran- 
ciszkę Rotwand, neofitkę, ochrzczoną w r. 1896: Je- 
go dzieci: Jan Arnold, ur. r. 1897. 2) Wanda Ma- 
rya, ur. r. 1900. 

Baumgarten Adolf, kupiec w Warszawie, lat 33, 
syn Izraela Baumgartena i Doroty Laufer z Gross- 
Neuendorf w Prusach, w r. 1889. 

Bein Zygmunt Wacław, adwokat w Warszawie, 
syn kupca Jakóba Beina i Karoliny Merzbach, w ro- 
ku 1898. 

Berger Stanisława (Salomeą), lat 31, córka «en- 
treprenera» Mojżesza Bergera i Rozalii Schonfeld, w 
r, 1889. 

Berger Teodor Aleksander, lat 21, syn Mojżesza 
Bergera i Rozalii Schonfeld z Warszawy, w r. 1886. 

Berger Zygmunt Emil, lat 28. brat poprzedniego, 
w r. 1891. 

Berson Zygmunt Aleksander, lat 1 7, syn kupca 
Markusa Bersona i Cecylii Regelmann z Warszawy, 
w r. 1888. 

Berson Cecylia Konstancya, matka poprzedniego, 
lat 40, córka Icka vel Izaaka Regelmanna i Sury Ity 
Jakób vel Jankiel, w r. 1888. 

Betcher (Bótcher) Wilhelm, krawiec, lat 18, syn 
Sanę i Chai z Mszczonowa, w r. 183 1. 

Betcher (Botcher) Jan Karol, brat poprzedniego, 
drukarz, w r. 1831. Zaślubił w roku 1838 neofitkę 

Neofici polscy, 15 

— 225 — 



II 



Anielę Kunegundę Kwiatkowską, córkę Markusa i Ro- 
zalii Janaszów, ochrzczoną, w r. 1836. 

Berkjwiłsch Jonasz, krawiec w Warszawie, lat 43, 
syn krawca Leona i Rozalii Berkowitschów ze Smyr- 
ny w Turcyi, w r. 1889. 

Berkowitsch Fanny, żona poprzedniego, lat 
37, córka muzyka Izaaka Blum berga i Rebe- 
ki Epstein z Suliny w Turcyi, w r. 1889. 
Ich dzieci, ochrzczone tego samego roku: 
Berkowitsch Ludwika, lat 16. 
Berkowitsch Jakób, lat 11. 
Berkowitsch Michał, lat 7. 
Berkowitsch Maks, lat 2. 
Berkoicitsch Adolf, rok i. 
Berłach Godfryd, tkacz, lat 21, syn Moska Beri a- 
cha i Miryam Nussen z Sulmierzyc w powiecie wie- 
luńskim, w r. 1845. 

Bermański Ludwik, obywatel, lat 38, syn literata 
Michała Bermańskiego i Ludwiki Jakobi z Włocławka, 
w r. 1890. Jego żona: 

Bermańska Marya Zofia z Handelsmannów, 
lat 37, córka Adama Handelsmanna i Emilii 
Hantke, zmieniła wiarę dopiero w lat cztery 
• później, w r. 1894. 

Dzieci swoje ochrzcił Ludwik Bermański w roku 
1888 i 1889. 

Bermański Wacław, lat 5, w r. 1888. 
Bermafiski Kazimierz Alfred, lat 8, w r. 1889. 
Bermański ]3.n Aleksander, lat 3, w r. 1889. 
Bermańska Irena Czesława, pół roku, w ro- 
ku 1889. 
Bernhardt Edward Adolf, lekarz w Warszawie, na- 

— 226 — 



i 



iitępnie w Łęczycy, lat 37, syn Adolfa Bernhardta 
i Brygidy Mayzel w n 1877. 

BpAiistein W\\he\rn, krawiec, lat 1 6,' syn Szymona 
i Chai z Terespola, w r. 1830. 

Bernstein Helena Anna, lat 21, córka Benjamina 
Bernsteina i Ludwiki Land z Ostrołęki, w r. 1897. 

Bienentkal Zona. Seweryna, krawcowa, lat 22, cór- 
ka pisarza prywatnego Izydora Lejby Bienenthala 
i Chany z Glucksuhnów z Gór Mokrych w powiecie 
końskim, r. 1890. 

Binowitsch Leon, buchalter w Warszawie, lat 21, 
syn Marcina Binowitscha i Racheli Feinberg z Peters- 
burga, w r. 1902. 

Blaustein Ignacy Henryk, dziennikarz, lat 30, syn 
felczera Izera Henocha Blausteina i Etty Łai Oryng 
z Warszawy, w r. 1902. 

Bloch. Założycielem tego domu bankierskiego 
był Selim Bloch, żonaty z Fryderyką Neumark, po- 
chodzący z Leszna w W. Ks. Poznańskiem, który, 
przeniósłszy się do Królestwa Polsk., zamieszkał w Ra- 
domiu, gdzie trudnił się farbowaniem wyrobów baweł- 
nianych. Z jego synów przyjął wyznanie augsbursko 
reformowane pierwszy: 

Bloch Ferdynand Adolf, lat 17, w r. 1842. 
Był później kupcem i przedsiębiorcą kolei żela- 
znych; zaślubił Jessy Helenę Gerhardt. Jego dzieci: 
i) Fryderyka Hilda, ur. w r. 1877. 

2) Stanisław Jan, ur. r. 1881. - 

Bloch Jan Bogumił (Gotlib), najznakomitszy J| 

przedstawiciel tego domu (przemysłowiec^ ban- I I 

kier, prezes kolei żelaznej fabryczno-lód^kiej^ \ 

rzeczywisty radca stanu, literat, nobilitowany 

— 227 — 



w roku 1883, z herbem Ogończyk odmienny) 
ochrzcił się w 15 roku życia, dnia 27 wrześ- 
nia 1 85 1 r.; umarł w styczniu 1902 r. Zaślu- 
bił Emilię Kronenberg, córkę neofity. Jego 
dzieci: i) Marya, zaślubiona Józefowi Kościel- 
skiemu; 2) Henryk, ożeniony z Izabellą Wo- 
dzyńską; 3) Aleksandra, zaślubiona Józefowi 
Weyssenhoffowi; 4) Emilia, zaślubiona Hołyń- 
skiemu; 5) Janina, zaślubiona Kazimierzowi Ko- 
staneckiemu. 
Bloch Emilia Janinai, córka Gustawa Blocha, wnu- 
czka Selima, zamężna Schifif, lat 2 7, ochrzciła się w 
r. 1902, wraz z mężem i dziećmi. 

Blum (Bluhm) August (Haskiel), malarz, lat 22, 
syn Majera i Pajli z Sercy w gubernii Augustowskiej, 
w r. 1830. 

Blumberg Krystyan Jakób (Dawid Szmulowicz), 
lat 16, syn Szmula i Raszki z Łomży, w r. 1834. 

Blumberg Adolf Wilhelm (Pejsak Dawidowicz), 
złotnik jubiler, lat 22, syn Dawida i Gołdy Lejbowicz 
z Różanny, w r. 1840; zaślubił neofitkę Elżbietę Tłu- 
czek, ochrzczoną -w r. 1842. Jego dzieci: i) Julia Ma- 
ryanna, ur. r. 1859; 2) Jan Cypryan, ur. r. 1861. 

Blumfeld Paulina, żona kupca w Warszawie, lat 
46, córka Haskiela Szuksteina i Chany Bajli Kawan 
z Wilna, w r. 1895. 

Tego samego roku ochrzciła dzieci swoje:' 
Blumfeld Wiera, lat 18. 
Blumfeld Józef, lat 13. 

Blumfeld Benjamin, lat 1 1 . , 

Blumfeld Naum, lat 9. 
Blumfeld Aleksander, lat 8. 

— 228 — 



Blumfeld Anna, lat 6. 
Blumfeld Henryk, lat 2. 

Bobroicski Józef, (Izaak Lewin), służący, lat 30, 
z Białegostoku, w r. 1824. 

Bodenstein Jan Paweł, lat 38, syn Hirsza i Gitli 
z Tomaszowa lubelskiego, w r. 1824. 

Bogen Adolf, buchalter w Warszawie, lat 29, syn 
kupca Józefa Bogena i Regi Straus z Obor-Stepano 
na Węgrzech, w r. 1889. Zaślubił Cecylię Fried, neo- 
fitkę, ochrzczoną w r. 1888. — Jego syn: Jerzy Adolf, 
ur. w r. 1895. 

Bogusławski Edward (Josek Grossman), czapnik, 
lat 29, syn Abrahama Grossmana i Blumy Gernstein 
z Radomia, w r. 1842. Zaślubił Urszulę Łapińską. 
— Jego córka: Matylda, ur. w r. 1852. 

Bonfort Marcin Filip, nauczyciel języka francuz- 
kiego, lat 39, syn wekslarza Filipa Salomona Benjami- 
na i Gebory Schlesinger z Hamburga, w r. 1827. 

Borman Ludwik Edward, lat 31, syn kupca Mi- 
chała Bormana i Rozalii Rodajt, w r. 1889. 

Bortstein Józef Karol, zegarmistrz, lat 22, syn 
Moryca Bortsteina i Amelii Berlińskiej, w r, 1848. 

Bortstein Józef Krystyan Edward, krawiec, lat 25, 
syn Lipmana Pukacza (Pukatza) i Bajli z Częstocho- 
wy, w r. 1838. 

Bortstein Ludwika z Lampmanów, żona po- 
przedniego, lat 23, córka Abrahama Lampma- 
na i Bajli, w r. 1838. 

Ich córka Apolonia ur. w r. 1842. 

Bratman Ferdynand, inżynier w Warszawie, lat 
26, syn Jana Bratmana i PauHny Warszawskiej z Ło- 
wicza, w r, 1899. 

— 229 — 



< 



Breslaiier Gustaw Józef, lekarz w Warszawie, lat 
33, syn kupca Samuela Breslauera i Cecylii Auszpitz, 
w r. 1 89 1. 

Brunner Jerzy, lat 21, syn adwokata w Warsza- 
wie, Henryka Brunnera i Flory Landau, w r. 1889. 

Brunner Tedor Konrad, lat 18, brat poprzednie- 
go, w r. 1893. 

Brunner Zygmunt Leopold, lat 20, brat poprze- 
dniego, w r. 1898. 

Brunner Jan Henryk, adwokat w Warszawie, lat 
32, syn kupca Józefa Brunnera i Doroty Feilchenfeld 
(Fajlchenfeld), w r. 1893. 

Brunner Teresa z Landy, żona poprzednie- 
go, lat 28, córka kupca Adama Landy i Szar- 
lotty Wolf son, w r. 1893. 

Ich dzieci: 

i) Stefan Adam, ur. r. 1896; 2) Wacław 
Karol, ur. r. 1898; 3) Wanda Aniela ur. w 
r. 1901. 

Brunner Ignacy, adwokat w Warszawie, lat 27, 
syn Józefa Brunnera i Doroty Feilchenfeld, w roku 
1898. 

BriihL Neofity Emanuela B.riihla, kontrolera ad- 
ministracyi tabacznej w Warszawie, urzędnika górnic- 
twa krajowego, w końcu właściciela folwarku Targó- 
wek pod Pragą warszawską, który przyjął wyznanie 
rzymsko-katolickie, dzieci z jego drugiej żony Ulryki 
Rozalii Loewe, neofitki, ochrzczonej w r. 1841, są 
chrzczone w kościele augsbursko-reformowanym: i) Ro- 
bert Ignacy, ur. w^ r. 1841; 2) Emil Ludwik, ur. w ro- 
ku 1842 w Targówku; 3) Melania Joanna Emma, ur. 
w r. 1855. 

- 230 - 



Bryc%(a>wski Marcin Teofil, passamończyk, lat 19, 
syn Arona Bryczkowskłego i Róży z Lubrańca pod 
Płockiem, w n 1828. 

Sryezkowski Jakób Godfryd, pisarz w magistracie 
w Lubrańcu, lat 22, brat poprzedniego, w roku 1831. 
Buehttsr Franciszek Salezy, fabrykant ram złoconych 
w Warszawie^ lat 35; syn nauczyciela w szkole podrabi- 
nów, Abrahama Szmula Buchnera i Gitli Jonas, w r. 1 86 1 . 
Buchner Felicya Franciszka, żona poprze- 
dniego, lat 32, córka kupca Szmula Lande 
i Maryi Horowitz, w r. 1861. 
Ich dzieci, ochrzczone w r. 1863 w Warszawie: 
Buchner Stanisław, lat 10. 
• Buchner Klara, lat 9, urodzona w Liwerpo- 
olu, w Anglii. 

Buchner Władysław, urodzony w r. 1860, w 
mieście Birkenhead w Anglii. 
Buchner Jadwiga, rok jeden. 
Franciszka Ludwika Buchner, ur. w r. 1867, po 
zmianie wiary przez rodziców. 

Bursztyn Balbina (Bluma), lat 19, córka Berka 
Bursztyna i Rebeki ze Szlamów ze Stawisk w powie- 
cie łomżyńskim, w r. 1857, 

Buttermilch Adolf (Abraham Izaak), kuśnierz, lat 
25, syn Mojżesza Buttermilcha i Ester}^ z Leszna w 
W. Ks. Poznańskiem, w r. 1828. 

Buttermilch — zobacz Masłowski. 
Cahen (Kahen) Regina z Kaftalów, wdowa, lat 49, 
córka Szela Kaftala i Rejzli Icek z Warszawy ur, r. 1 8g i . 
Cahen (Kahen) Janina (Jeanette), lat 24, córka 
kupca Teodora Cahena i Reginy Kaftal z Hamburga. 
Cederbaum Henryk Stanisława adwokat w Warsza- 

— 231 — 



wie, syn buchaltera Adolfa Cederbaumu i Doroty Hap- 
fenblum, w r. 1890. 

Cederbaum Florentyna Marya z Cohnów, żo- 
na poprzedniego, lat 21, córka przedsiębiorcy 
Józefa Cohna i Emilii Rajchmann, w r. 1890. 

Ich dzieci: i) Marya Zofia Matylda, ur. roku 

1891; 2) Kazimierz, ur. r. 1893; 3) Stanisław 

ur. 1895. 

Chachamowiez Juliusz (Jozue), kupiec w Warszawie, 

lat 63, syn Hirsza Dawida Chachamowicza i Ruchli 

Maj z Wrocławia, w r. 1888. 

Chachamowiez Anna Helena z Poznańskich, żona 
poprzedniego, lat 53, córka Salomona Poznańskiego 
i Rebeki z Poznańskich z Kalisza, w r. 1889. 

Chachamowiez Maks Dagobert Karol, kupiec w 
Warszawie, lat 27, syn Juliusza i Anny Heleny z Po- 
znańskich, w r. 1888. Tegoż żona Helena Anna z Po- 
znańskich, lat 23, córka lekarza Dawida Poznańskiego 
i Zuzanny Deutscher, zmieniła wiarę równocześnie z mę- 
żem w r. 1888. — Ich syn: Jerzy Maksymilian, urodź, 
w r. 1889. 

Chachamowiez Stanisław August, student med. 
w Warszawie, lat 25, syn Juliusza i Anny He- 
leny z Poznańskich, w r. 1889, 

Chaehammoicz Henryk Kazimierz, lat 16, brat 
poprzedniego, w r. 1888. 

Chachamomcz Regina Zofia, lat 21, siostra 
poprzedniego, w r. 1889. 
Chojnacki Stanisław Samuel, tkacz, lat 35, syn 
Filipa Konstantego Chojnackiego, byłego wojskowego 
i Cypryanny z Nowakowskich, w r. 1855. 

Chwał Stanisław Ernest, lat 20, syn optyka Ale- 

— 232 — 



ksandra Chwata i Szarlotty Behrens z Warszawy, w 
r. 1887. 

Chwat Gustaw Jerzy, nauczyciel buchalteryi, obec- 
nie dyrektor szkoły handlowej w Warszawie, lat 23, 
brat poprzedniego, w r. 1 888. Zaślubił Fryderykę A- 
malię Waldenberg. — Jego syn: Edward Aleksander 
(Chwat Czyński), ur. w r. 1898. 

Cohn (czyta się «Kohn») Jakób Stanisław, subiekt 
handlowy, lat 1 8, syn kupca Wincentego Cohna i Ku- 
negundy Neumark, w r. 1847. 

Cohn Berta Anna, lat 20, siostra poprzedniego, 
w r. 1860. 

Cohn Juliusz Gustaw, lat 15, syn handlarza koni, 
Wincentego Jakóbowicza Cohna i Gofdy Grdali, w ro- 
ku 1852. 

Cohn Aleksander Gabryel, lat 10, brat poprzed- 
niego, w r. 1856. 

Cohn Stanisław, kupiec w Warszawie, lat 49, syn 
Matyasa Cohna i Szarlotty Lubelskiej, w r. 1886. 

Cohn Izabella, żona poprzedniego, lat 42, 
córka Wolfa Taubwurcla i Teofili Endler, w ro- 
ku 1886. 

Cohn Regina Mary a z Kipmanów, nazywająca się 
«Harczyk», żona Kupca, lat 28, córka kupca Berka 
Kipmana i Łaji vel Eleonory Wortman, w r. 1890. 
Jej dzieci, ochrzczone w r. 1890: Cohn Janina, nazy- 
wająca się «Harczyk», lat 5; Cohn Juliusz, nazywający 
się «Harczyk», lat 4; Cohn Marya Alicya, nazywająca 
się «Harczyk», ur. r. 1892. 

Cohn (Kohnj Stanisław (Zamel) adwokat w War- 
szawie, lat 30, syn Józefa Cohna i Eleonory Lewinson, 
w r. 1 89 1. 

— 233 — 



Cohn Henryk Apolinary, lat i6, syn buchaltera 
Feliksa Cohna i Heleny Mendelsohn z Warszawy, w ro- 
ku 1 901. 

Cohnstadt (czyta się «Kohnsztat») Henryk Robert 
Heymann, kupiec w Warszawie, lat 29, syn Heymana 
Cohnstadta i Franciszki Bernstein, w 1887. 

Conradi (Konradi) Józef Rudolf (Jośek Ruben Ko- 
hen), kupiec w Warszawie, następnie utrzymujący f)en- 
syę żeńską, lat 32, syn Joska Rubena Kohena i Buny 
Salomon z Królewca w Prusach, w r. 1827. Za- 
ślubił Ludwikę Górecką. — Jego dzieci: i) Zuzanna 
Józefci, ur. w r. 1834; 2) Rudolf Wincenty, ur. w ro- 
ku 1835; 3) Robert Ludwik, ur. w r. 1840 w Pod- 
zamczu pod Maciejowicami w gubernii Podlaskiej. 

Cyproicicz August Otton, złotnik, lat 20, syn Ni- 
sona Hersza Cyprowicza i Fajgi z Kalwaryi Augu- 
stowskiej, w r. 1839. 

Damrosch Jakób Adolf Tomasz, komisant handlo- 
wy w Warszawie, lat 53, syn kupca Adolfa Damro- 
scha i Malwiny Hantke, w r. 1858. 

Damrosch Fryderyka Wilhelmina z Trzciń- 
skich, żona poprzedniego, lat 43, córka Szy- 
mona Trzcińskiego i Maryi Neumark, w roku 
1858. — Ich dzieci: Damrosch Marya Rozalia, 
lat 2 2i\ Damrosch Dorota Helena, lat 18;. Dam- 
rosch Leon Henryk, lat 16; Damrosch Ludwi- 
ka Teresa, lat 15. 

Damrosch Karol Stanisław, uczeń księgarski, 
lat 16, syn Jakóba Adolfa Tomasza, ochrzczo- 
ny w r. 1854. 
Dattełbaum Wilhelm Aleksander, introligator, lat 

— 234 — 



2 Oj syn Judy i Benlaki z Krasiłowa na Wołyniu, w 
roku 1826. 

Dawison (Dawłdsohn) Józef Henryk, siodlarz, po- 
słaniec publiczny, w końcu oficyalista prywatny, lat 
21, syn buchaltera Izaaka Dawisońa i Rozalii Natan, 
w r. 1847. Zaślubił Apolonię Maryannę Brahnik. 
Jego dzieci: i) Józefa Maryanna w r. 1872; 2) Jan Bo 
gumił, w r. 1874; 3) Emil Władysław, un w r. 1874. 
4) Bronisław Ludwik, ur. w r. 1881; 5) Aleksandra Fi- 
lomena, ur. w r. 1886. 

Dawison (Dawidsohn) Edward Jerzy, kupiec w 
Warszawie, lat 21, syn Ignacego Dawisońa i Salomei 
Konitz, w n 1887. 

Dawison (Dawidsohn) Henryka Jadwiga, lat 23, 
córka obywatela ziemskiego, Ignacego Dawisońa i Sa- 
lomei Konitz z Rozszczepin, w powiecie warszawskim- 
w r. 1898. 

Dawison Stefania (Salomeą) z Konitzów, wdowa 
po Ignacym Dawisonie, lat 58, córka Józefa Konitza 
i Rozalii Reinberg, w r. 1901. 

Dikstein Władysław Stanisław, lat 15, syn kupca 
Joska Szmula Diksteina i Chany Fenigstein z War- 
szawy, w r. 1 90 1. 

Demontagne Jan Karol (Kellman Hirschberg), nau- 
czyciel, lat 21, syn Hirsza i Brandli, w r. 1833. 

Dobrzyński Marceli, Lekarz w Warszawie, lat 26, 
syn kupca Jakóba Dobrzyńskiego i Amalii Lewinson 
z Płockci, w r. 1903. 

Dombrowski Aleksander (Naftali Kapłan), krawiec, 
lat 23, syn Zuchena Kapłana i Rozalii Bendel z Cie- 
chanowa w gubernii Augustowskiej, w r. 1846. 

Drakochrust Leon (Lejba), kupiec w Warszawie, 

— 235 — 



lat 48, syn Zelmana Drakochrusta i Pessy Herberg 
z Odessy, w r. 1896. 

Drakochrust Róża z Lewinsohnów, żona po- 
przedniego, lat 38, córka krawca Lejby Lewin- 
sohna i Bajlł z Libawy, w r. 1896. 

Drakochrust Paula, lat 6, córka Leona i Ró- 
ży, w r. 1 896. 
Drangel Godfryd Wilhelm, lat 22^ syn Markusa 
Drangel i Estery Lejzor Gelbhardt z Brzezia w po- 
wiecie rawskim, w r. 1840. 

Działoszyński Edward Jan (Szymon Lejzor), gar- 
barz, lat 24, syn Joachima Działoszyńskiego i Ryfki 
Lejzor z Brzezin, w r. 1847. 

Eckersdorff Józef Teodor Aleksander, kupiec w 
Warszawie, lat 20, syn Lebela i Maryi Anc z Brzegu 
na Szląsku Pruskim, w r. 1836. Zaślubił Annę Ame- 
lię Goldfeder, neofitkę, ochrzczoną w r. 1841. — Je- 
go dzieci: i) Maryanna Ernestyna, ur, r. 1843; 2) 
Leopold Jakób, żonaty z Anną Graff, urzędnik pocz- 
towy, radca dworu. Tegoż dzieci: a) Zofia, ur. w ro- 
ku 1 88 i; b) Wacław, ur. w r. 1892. 

Ehrenfried Henryk Emanuel Edward, fabrykant 
cygar w Warszawie, lat 29, syn Emanuela Ehrenfrieda 
i Ewy Stern, w r. 1887. 

Ehrenfried Ernestyna Estella z Poznańskich, 
żona poprzedniego, lat 28, córka kupca Izydo- 
ra Poznańskiego i Balbiny Stern, w r. 1887. 

Ehrenfried Julian, rok jeden, syn poprzed- 
niego, w r. 1887. 

Ehrenfried Edward Emanuel, brat poprzed- 
niego, ur. w r. 1 89 1. 

- 236 — 



Ehrmfried Ignacy Karol, kupiec, lat 25, syn 
Emanuela Ehrenfrieda i Ewy Stern, w r. 1891. 

Ehrlieh Ferdynand Edward (Mannes), subiekt 
handlowy, lat 21, syn Henryka Ehrlicha i Rebeki 
Bergmann z Wieruszowa, w r. 1843. 

Ehrlieh Jan Józef, czeladnik papierni w Soczew- 
ce, lat 1 8, syn kupca Ludwika Ehrlicha i Rebeki Tan- 
nenbaum, w r. 1851. 

Ehrlieh Adam Teodor, lat 17, brat poprzedniego, 
w r. 1854. 

Ehrlieh Jan Edward, lekarz, brat poprzedniego, 
w r. 1873. 

Ehrlieh Henryk Teodor, urzędnik łódzkiej kolei 
żelaznej, lat 28, brat poprzedniego, w r. 1873. 

Ehrlieh Antoni Karol, lat 26, brat poprzedniego, 
w r. 1873. 

Msinger Róża Małgorzata, artystka śpiewaczka 
w Warszawie, lat 27, córka Zygmunta Eisingera, kup- 
ca z Kostel w Niższej Austryi, w r. 1 896. 

Eizenberg Feliks Karol, licencyat nauk handlo- 
wych w Warszawie, lat 28, syn kupca Szymona Eizen- 
berga i Balbiny Kaufman, w r. 1 890. 

Engelhardt Edward (Rubin Dorfgeier), introligator, 
lat 22 (późniejszy kupiec i właściciel domu), syn Sa- 
nę Dorfgeiera i Fryneit ze Szczebrzeszyna w gubernii 
Lubelskiej, w r. 1842. Zaślubił i-o voto Barbarę Ber- 
lińską, 2-0 voto Julię Annę Frank, neofitkę, ochrzczo- 
ną w r. 1862. — Jego dzieci: i) Katarzyna, zaślubiona 
szynkarzowi Bernardowi Lewkowiczowi; 2) Jan, urzęd- 
nik kolei żelaznej w Libawie, żonaty z Paulina Her- 
mann, tegoż córka: a) Wanda Zofia, ur. w r. 1891. 3) 
Cecylia Joanna, ur. w r. 1865; 4) Zofia Amelia, urodź. 

— 237 — 



r. 1867; 5) Sabina Julia, ur. r. 1868; 6) Wiktor, ur. 
r. 1869; 7) Piotr Wacław, ur. r. 1870; późniejszy ad- 
wokat w Łodzi, żonaty z Ernestyną Hayberger, tegoż 
córka: Marya Felicya; 8) Stanisława Joanna, ur. ro- 
ku 1872. 

Epstein Jan, obywatel poczesny miasta Warszawy, 
radca łiandlowy, żonaty z Elizą Kleber, ochrzcił dzie- 
ci swoje w wyznaniu augsbursko-reformowanem: i) 
Stanisław Józef Benedykt Epstein, ur. r. 1842; 2) Zo- 
fia Marya Henryetta, ur r. 1844; 3) Wiktorya Marya 
Elżbieta, ur. r. 1845; 4) Jakób Ignacy Hektor, ur. ro- 
ku 1847. 

Epstein Tomasz — zobacz Prenier. 

Ettmger Konstancya (Hinda) z Warszawy, lat 22, 
córka kupca Józefa Ettingera i Jetty, w r. 1824. 

Ettinyer Markus, drukarz, brat poprzedniej, lat 
20, w r. 1830. 

Fajtelson Michał Ferdynand, ajent ubezpieczeń w 
Warszawie, lat 24, syn Szewela Fajtelsona i Dwojry 
z Fajtelsonów z Głuska w powiecie bobryńskim, w gu- 
bernii mińskiej, w r. 1 896, 

Fidler Jan, pomocnik adwokata w Warszawie, lat 
27, syn Maurycego Fidlera i Anny Łaszczewskiej 
z Radomia, w r. 1898. 

Finkelstein Krystyan (Lejzor Fuchs), szynkarz 
i kolonista w Cieślewicach, w powiecie warszawskim, 
lat 22, syn Nuty Fuchsa i Sary Lejzor z Staszowa 
w gubernii Radomskiej, w r. 1845. — Zaślubił i-o vo- 
to Krystynę Ambrożat, 2-0 voto Zuzannę Kajzer. Je- 
go dzieci: i) Katarzyna Elżbieta, ur. r. 1856; 2) Jan 
Wilhelm, ur. r. 1858; 3) Anna Elżbieta, ur. r. 1859, 
zaślubiona Adamowi Hermanowi z Miłosny, w gminie 

— 238 — 



Wawer, 4) Henryk, ur. r. 1871; 5) Michał, ur. roku 
1 87 i; 6) Emil, ur. r. 1874; 7) Zygfryd, ur. r. 1876; 
8) Marcin Ignacy, ur. r. 1868; późniejszy gospodarz rol- 
ny w Rakowie, w gminie Pruszków, w gubemii War- 
szawskiej; zaślubił Katarzynę Otto. — ]^go dzieci: 
a) Karolina, ur. r. 1895; b) Emil, ur. r. 1897; c) Ma- 
rya, ur. r. 1900. 

Finkdstein (Finkielstein) Rozalia Wilhelmina, lat 
23, córka Henryka Finkelsteina i Rozalii Salomon, w 
r. 1 86 1. 

Finkensłein Jan Józef, kupiec, lat 20, syn fabry- 
kanta szkła, Henryka Finkensteina i Zofii Starkmann, 
w r. 1852. 

Finkenstein Teodor Ludwik, litograf, lat 19, brat 
poprzedniego, w r. 1854. 

Finkenstein Jan Wilhelm, uczeń handlowy w War- 
szawie, lat 17, syn Henryka Finkensteina i Rozalii 
Friedlander, w r. 1853. 

Flesch Zygmunt Henryk, lat 31, syn Abrahama 
i Reginy z Budapestu na Węgrzech, w r. 1826. 

Fliegel Samuel Leopold, lekarz w Lublinie, lat 
34, syn Tobiasza i Chany Fliegel, w r. 1845. 

Fliegel Aleksandra z Katzów, żona Samuela 
Leopolda, lat 43, córka Majera Katza i Lei, 
w r. 1848. Ich dzieci: 
Fliegel Helena, lat 12. 
Fliegel Teofila, lat 7. 
Fliegel Mateusz, lat 5. 
Fliegel Juliusz Emil, rok jeden. 
Frank Joanna Helena, lat 26, córka Lejzora Mow- 
szowicza Franka i Ryfki Bereł, w r. 1860. 

— 289 - 



Frank Anna Julia (Eleonora), lat 23, córka kup- 
ca Ludwika Franka i Rebeki Kamioner z Suwałk, w 
r. 1862. Zaślubiła neofitę, Edwarda Engelhardta, o- 
chrzczonego w n 1842. 

Frankenstein Elżbieta Helena z Gabrielów, kup- 
cowa, lat 57, córka Gabryela i Chai z Krzepic, w po- 
wiecie wieluńskim, w n 1 844. 

Frenkel Antoni Konrad, urzędnik kolei żelaznej, 
lat 20, syn felczera Jakóba Frenkel i Henryetty Ko- 
pińskiej, w r. 1888. Zaślubił Franciszkę Lange, neo- 
fitkę, ochrzczoną w r. 1897. — Jego syn: Henryk Ka- 
zimierz, ur. w r. 1900. 

Frmdensohn Józef Niemir, kupiec w Warszawie, 
lat 35, syn Mojżesza Freudensohna i Maryi Wasser- 
berg, w r. 1889. — W tym samym roku jego żona: 
F\'eudensohn Flora Marya z Levych, lat 28, córka Fa- 
biana Levy'ego i Józefy Rozengarten z Warszawy. — 
Ich dzieci: Freudensohn Zofia, lat 5; Frmdensohn Jani- 
na, lat 5; Freudensohn Emil Bolesław Niemir, ur, w 
r. 1889. 

Freudensohn Marya Józefina Letycya, urodź, ro- 
ku 1902. 

Freudensohn Klara Marya, lat 27, córka inspekto- 
ra ubezpieczeń Klemensa Freudensohna, w r. 1 896. 

Freund Franciszek August (Freynd) lat 18, syn 
Szlomy Freunda i Lei, w r. 1835. 

Freund Jan, piekarz w Warszawie, lat 30, syn Ab- 
rahama Freunda i Blumy Pakulskiej z Brzezia, w ro- 
ku 1845. 

Freymwid (Freymond) Adolf (Aron), farbiarz, lat 
22, syn Abrahama i Rozy, w r. 1831. — Zaślubił te- 
go samego roku Wilhelminę Mittelbach. 

— 240 — 



Fried Marek Paweł, krawiec w Warszawie, lat 60, 
syn Jonasza Frieda i Rasi Hermann z Ungawar na Wę- 
grzech, w r. 1888. 

Fried Teresa Irena z Hirschów, żona poprze- 
dniego, lat 42, córka krawca Jakóba Hirsza 
i Rozalii Oppenheim, w r. 1888. — Ich dzieci: 
Fried Maksymilian Juliusz, lat 18; Fried Irena 
Cecylia, lat 23, zaślubiona neoficie, Adolfowi 
Bogen, ochrzczonemu w r. 1889; Fried Maryan- 
na Wilhelmina, lat 8. 
Fried Juliusz Fryderyk, kupiec, lat 22, syn Mar- 
kusa Frieda i Teresy Hirszel z Wiednia, w roku 
1890. 

Friede Gustaw (Tebel Procel), introligator w War- 
szawie, lat 22, syn Herszla Procela i Estery Michy 
z Wieruszowa, w r. 1846. Zaślubił Rozalię Becker. 
Jego córka Amelia, ur. w r. 1864. 

Friedemann Adolf Gotlib, szewc, lat 21, syn Lej- 
by Friedemanna i Frajdy Maryi Mosiek z Kozienic, 
w r. 1845. 

Friedemann Karol (Jankiel Fiszkowicz Cedek), sto- 
larz, syn Fiszka Cedeka, sukiennika i Lei z Andrzejo- 
wa w gubernii Płockiej, w r. 1847. 

Friedemann Filip, kupiec w Warszawie, lat 32, 
śyn Simona Friedemanna i Róży Zenner z Friesen w 
Bawaryi, w r. 1889. 

Friedldnder Teodor Henryk, introligator, lat 15, 
syn Markusa Friedlandera i Rebeki Lewi z Władysła- 
wowa w gubernii Augustowskiej, w r. 1843. 

Friedldnder Cecylia Józefa z Briinnerów, żona kup- 
ca, lat 21, córka Nuchima Szmula Briinnera i Malii 
Dawid, w r. 1888. 

Neofici polscy, 1 6 

— 241 — 



Frischmann Benjamin, tkacz, lat 20, syn Majera 
Frischmanna i Rozalii z Cz;ęstochowy, w r. 1844. 

Oancwol (Ganzwohl) Adolf Hubert, właściciel za- 
kładu fotograficznego w Siedlcach, lat 33, syn fotogra- 
fa Hermana Ganzwola, w r. 1903. 

Gins Aleksander Ryszard (Abraham), drukarz w 
Warszawie, lat 1 8, syn Lewiego (Ludwika) Ginsa i Ryf- 
ki (Fryderyki) Holtz z Kalisza, w r. 1839. — Zaślubił 
Augustę Lichtenstadt, córkę Eliasza Lichtenstadta i Ra- 
cheli Salomon z Drezna. Córki swoje: i) Annę He- 
lenę, ur. w r. 1845; 2) Amalię, ur. w r. 1848; 3) Mar^^ę 
Adelę, ur. w r. 1851; 4) Aleksandrę Paulinę, w r. 1854; 
Aurelię, ur. w r. 1857, chrzcił w wyznaniu ewangelic- 
kiem, synów zaś: 6) Henryka Adolfa, ur. w^ r. 1846; 
7) Aleksandra, ur. w r. 1856, w wyznaniu reformo\Aa- 
nem (kalwińskiem). 

Oins Henryk Adolf, drukarz w Warszawie, syn 
Aleksandra Ryszarda, zaślubił Ludwikę Frohlich. — Je- 
go syn: Stefan Adolf, ur. w r. 1875. 

Oins Maurycy Emil, lat 15, syn Ludwika Ginsa 
i Fryderyki Hole z Kalisza, w r. 1842. 

Gins Bernard Władysław, kupiec, lat 21, brat po- 
przedniego, w r. 1842. 

Giwartowski Benedykt, lat 12, syn ajenta Banku 
Polskiego w Warszawie Antoniego Giwartowskiego 
i Anny Junghofif (Junkhof), w r. 1838. 

Giwartowski Jan Aleksander, lat 18, brat poprze- 
dniego, w r. 1845. 

Giioartowska Anna Rozalia, lat 22, siostra po- 
przednich, w r. 1850. 

Glass Teresa z Eichertów (Eychert), córka właści- 

— 242 — 



cielą domu, Arona Moryca Eycherta i Maryanny Rosen- 
baum z Warszawy, lat 37, w r. 1862. 

Gldss Seweryn, lat 17, syn kupca Maurycego 
Glassa i Teresy Eichert (Eychert) z Warszawy, w roku 
1 90 1. 

Glassmann Jakób Jan, kupiec w Warszawie, lat 
30, syn Pinkusa Salomona Glassmana i Marty, w ro- 
ku 1888. Zaślubił Idę Teklę Weinhuber. Jego syn: i 
Edmund, ur. w Wiedniu r. 1890. I 

Gliwitz Hipolit Jan, student uniwersytetu w Ode- 
śle, lat 20, syn kupca Bernarda Gliwitza i Flory Selbst- 
mann, w r. 1898. 

Oliicksberg. Rodzina księgarzów warszawskich. Za- 
łożycielem tego domu był księgarz Mikołaj Gliicks- 
berg, żonaty z Reginą Gottschalk. Wiarę zmieniły je- 
go dzieci: 

i) Oliicksberg Krystyan Toofil, lat 30, w ro- 
ku 1828. 

2) Oliicksberg Gustaw Leon, lat 21, w ro- 
ku 1828. 

3) Oliicksberg Emanuel August, lat 26, w ro- 
ku 1830. — Zaślubił Fanny Julię Emmę Lands- 
hutter. Jego dzieci: a) Natalia Paulina, urodź, 
w r. 1832; b) Leontyna Eugenia, ur. w r. 1835 
c) Melania Laura, ur. w r. 1839; d) Matylda 
Izabella, ur. w r. 1846; e) Alfred Mikołaj, urodź, 
w r. 1842. 

4) Oliicksberg Anna Emilia, lat 22^ w roku 
1 84 i; zaślubiła neofitę Adama Adolfa Loewe- 
go, ochrzczonego w r. 1830. 

Oliicksberg Marya Ludwika, lat 23, córka redak- 
tora i wydawcy « Bluszczu » warszawskiego, Michała 

- 243 — 



Gliicksberga i Elżbiety Orgelbrand, w n 1 898. 

Godfryd Ludwik, urzędnik towarzystwa ubezpieczeń 
w Warszawie, lat 37, syn nauczyciela Abrahama God- 
fryda i Sury Bajli Mienczyn z Bieżunia w powiecie 
sierpeckim, w r. 1901. 

Goldberg Wilhelm (Benziari) drukarczyk, lat 16 
(następnie kandydat teologii reformowanej, nauczyciel 
prywatny, obywatel), syn mydlarza Pinkusa Goldber- 
ga ze Mszczonowa, w r. 1828. — Zaślubił Marj^anńę 
Styczyńską. Jego dzieci: i) Edward Jan Wawrzyniec, 
ur. w r. 1842: 2) Henryk, ur. w r. 1845; 3) Wilhelmi- 
na Marya, ur. w r. 1848, 4) Ryszard Juliusz, urodź. 
w r. 1853. Goldberg Henryk, syn Wilhelma, profesor 
gimnazyum w Warszawie, zaślubił Fanny Toeplitz, 
neofitkę. Jego córka: Zofia Marya, ur. w r. 1873. 
Goldberg Edward, syn Wilhelma, architekt. 

Goldberg Zygmunt Henryk, brat Wilhelma (Ben- 
ziana), drukarczyk, lat 19, w r. 1828. 

Goldberg Adolf Edward, student uniwersytetu w 
Warszawie, lat 24, syn kupca Leona Goldberga i Hen- 
ryetty Hirschmann z Charkowa, w r. 1888. 

Goldberg Juliusz (Judka Hersz), prowizor farmacyi, 
lat 34, syn kupca Mendla Goldberga i Rudy Litwok 
z Warszawy, w r. 1894. 

Goldberg Daniel, lekarz w Warszawie, lat 32, syn 
kupca Szlomy Goldberga i Dwojry Fajgin z Lublina, 
w r. 1896. — Zaślubił Matyldę Fryderykę Hocke. Je- 
go córka: Stefania Eleonora, ur. w r. 1896. 

Goldarb Aleksander, syn Hersza i Ity z Mińska,, 
w gubernii Warszawskiej, w r. 1 840. 

Goldfeder Anna Amalia, lat 14, córka Judy i An^ 
ny Tojfisch z Lubartowa, w^ r. 1841. 

— 244 — 



Goldhaar Józef Ferdynand, konduktor dró 
^vych, lat 25, syn Szmula i Bajli z Lublina, w r. 1836. 
Zaślubił Teofilę Haftfeld, neofitkę, ochrzczoną w roku 
1840. Jego dzieci: i) Paweł Wilhelm, ur. w roku 
1838; 2) Emilia, ur. w r. 1840; 3) Karolina Bronisła- 
wa, ur. w r. 1842. 

Ooldenring Dorota Emilia z Rotwandów, żona 
kupca Hermana Goldenringa w Warszawie, lat 48, 
córka kupca Mikołaja Rotwanda i Emilii Rubinstein, 
w r. 1 89 1. Jej dzieci: Ooldenring Michał Stanisław, lat 
23, Ooldenring Halina, lat 17. 

Ooldhirsz Jan (Hirsz), parobek w browarze w 
Warszawie, lat 41, syn arendarza Icka Goldhirsza 
i Ryfki ze Żbikowa pod Warszawą, w r. 1829. 

Ooldhirsz Krystyna (Sara, córka Joska), żona 
poprzedniego, w r. 1830. 
Ooldhirsz Dorota. 

Ooldhirsz Marya, Magdalena, córki Jana' 
i Krystyny, ochrzczone w r. 1 830. — Ich dzie- 
ci, urodzone po przyjęciu chrztu przez rodzi- 
ców: Józefa, ur. r. 1830; Anna, ur. r. 1833. 
Ooldhirsz (Goldhirsch) Teofila Marya, lat 23, cór- 
ka kupca Efraima Goldhirscha i Rozalii Fassinger 
z Warszawy, w r. 1850. 

Ooldhirsz (Goldhirsch) Aleksander Henryk (Cha- 
im), brat poprzedniej, lat 19, w r. 1850. 

Ooldhirsz (Goldhirsch) Marya Teofila, lat 1 6, sio- 
stra poprzedniego, w r. 1850. 

Ooldinger Teodor Wilhelm (Tobiasz), jubiler, po- 
mocnik misyonarzów angielskich do nawracania Ży- 
dów polskich, lat 36, syn Lewina Bacharacha i Ro- 
zalii z Monkina (gmina huczeńska, gubernia Augustow- 

— 245 — 



ska), w r. 1839. — J^go dzieci: Goldinger Amelia Leo- 
poldyna, lat 13; Ooldtnder Marya Wilhelmina, lat 10. 
Ooldinger Julianna Elżbieta, lat 3; Ooldinger Anna 
Paulina ze Steigmanów, żona Teodora Wilhelma, cór- 
ka Haskiela Lejbowicza i Estery Ickówny z Monkina. 
ochrzciła się w r. 1 840. 

Dzieci ich urodzone po zmianie wiary przez 

rodziców: Jan Godfryd, ur. r. 1841; Edward 

Ferdynand, ur. r. 1843; Aleksandra Emilia, ur. 

w roku 1844. 

Ooldmann Antoni, lat 21, syn kupca Jerzego Gold- 

manna i Emilii z Paprockich z Warszawy, w r. 1892. 

Ooldmuntz Krystyan Michał, jubiler w Warszawie^ 

lat 20, syn pisarza prywatnego Wolffa Goldmtintza 

i Zysy Jankiel z Warszawy, w r. 1853 — Zaślubił Pau- 

linę Rohr. Jego dzieci: i) Eleonora, ur. w r. 1863; 

2) Ludwika, ur. w r. 1864; 3) Michał, ur. w r. 1867; 

4) Marya, ur. w r. 1869; 5) Anna, ur. w r. 1871; 6) 

Konstanty, ur. w r. 1880. 

Goldrobel Stefanici, lat 19, córka lekarza wojsko- 
wego, Markusa Goldrobla i Bronisławy Rosenbaum, w 
r. 1892. 

Goldstein Mikołaj z Pleszewa w W. K. Poznańskiem, 
kupiec, syn Gerszona i Beli, w r. 1823. 

Oordon Maksymilian Jerzy, kupiec w Warszawie, 
lat 40, syn kupca Romana Gordona i Rozalii Flatau, 
w r. 1887. 

Oordon Helena Zofia z Reichmannów, żona 
poprzedniego, lat 32, córka Adolfa Reichman- 
na i Ludwiki Briinner z Warszawy, w r. 1887. 
Ich dzieci: Gordon Antonina Jadwiga lat 3, 
Gordon Marya Romana, lat 2. 

— 246 — 



Oordon Rozalia Helena, wdowa po kupcu Roma 
nie Gordon, lat 67, córka Majera Simona Flattau i Ka- 
roliny Bomstein z Warszawy, w r. 1889. 

Ootłheil Karol, kupiec, lat 60, pochodzący z Lesz- 
na w W. K. Poznańskiem, w r. 1831. 

Oottlieb Edward, kupiec w Warszawie, lat 36, 
syn kupca Leopolda Gottlieba i Sary Beck z Misko- 
wic w Czechach, w r. 1895. 

Oraffstein Jan, kupiec, syn Lejby i Zysli z Racho- 
wa lubelskiego, w r. 1833. 

Orojnow Piotr Salomon, kupiec, pierwszej gildyi 
z Odessy, lat 43, syn Benjamina Grojnowa i Karoliny 
Salomon, w r. 1885. 

Orossmann Gustaw Daniel, lat 1 6, syn subjekta han- 
dlow. Izaaka Grossmanna i Maryanny Neumark, r. 1852. 

Orossmann Antoni Leopold, subjekt księgarski 
w Warszawie, lat 24, brat poprzedniego, w r. 1862. 

Orossmann Henryk Bolesław, subjekt handlowy 
lat i 2^ brat poprzedniego, w r. 1879. 

Orosswald Krystyan (Abraham), introligator, lat 
19, syn Berka i Blumy z Kozienic (sandomierskie), w 
r. 1827. — Zaślubił Józefę Wierzyńską. Jego dzieci: i) 
Amelia Henryetta, ur. w r. 1844; 2) Jan Gotlib, ur. 
w r. 1847. 

Orudziński Ludwik (Abraham Ratzker), introligator, 
lat 19, ,^yn Hirsza Ratzkera i Fajgi, w grudniu r. 1843. 

OrundhandHeDryk, lat 21, syn Karola vel Kiwy 
Grundhanda i Gitli Szpiro z Lublina, w r. 1898. 

Oriinberg Krystyan (Dawid), krawiec, lat 24, syn 
Lewka i Chai z Szydłowca sandomierskiego, w r. 1832. 

Oriinberg Samuel, krawiec, lat 21, syn Haskiela 
i Sury z Sokołowa podlaskiego, w r. 1840. 

- 247 - 



Grilnberg Maurycy Borys, kupiec w Odesie, 
lat 42, syn Jankla Grunberga i Zeldy Borgowej z Ode- 
sy, w r. 1895. 

Griinberg Gustawa z Gotthardtów, żona kupca w 
Moskwie, lat 32, córka Zygmunta Gotthardta i Julii 
Anfanger z Warszawy, w n 1902. 

Outman Karol (Szmul Lejba), introligator w War- 
szawie, lat 14, syn Salomona Gutmana i Cypry Nach- 
man z Brzezia, w r. 1846. 

Haftfeld Teofila (Jachad), lat 23, córka malarza 
Abrahama i Tauby z Warszawy, w r. 1840. 

Haftfeld Amalia Dorota (Slate Rachel), lat 1 8, sio- 
stra poprzedniej, w r. 1841. 

Halkader Jan Fryderyk (Chaim), szynkarz w War- 
szawie, lat 36, syn Herszka i Sury, w r. 1833. 

Halkader Joanna Dorota (Łaja), żona poprze- 
dniego, lat 34, w r. 1833. 

Halkader Ferdynand Fryderyk (Nehemia Ma- 
jer), syn Jana Fryderyka i Joanny Doroty, u- 
rodzony w r. 1832, ochrzczony razem z ro- 
dzicami w r. 1833. Był później buchalterem, 
następnie kupcem w Warszawie. Zaślubił Ma- 
tyldę Emilię Briihl, córkę Władysława Briila, 
emeryta i obywatela miasta Warszawy. Jego 
dzieci: i) Władysław, ur. w r. 1866; 2) Kazi- 
mierz ur. w r. 1869. 
Handelsmann Emilia (Estera z Hantków), wdowa, 
lat 75, córka buchaltera Adolfa Hantkego i Karoliny 
Kon (Cohn), z Warszawy, w r. 1903. 
Harczyk — zobacz: Cohn Harczyk. 
Hauptman7i Zygmunt (Abraham), uczeń szkoły ra- 

— 248 — 



binów, lat .20, syn Joska Hauptmanna i Lei z War- 
szawy, w r. 1837. 

Rayler Marya Elżbieta, rozwódka, lat 21, córka 
Hersza Szenkera z Radomia, w r. 1842. 

Heidemvurzel (Haydenwurzel) Henryk, lat 18, syn 
kupca Maksymiliana Heidenwurzela i Gustawy Lukrec 
z Warszawy, w 1901. • 

Heidenwurzel Maksymilian (Szaja), kupiec w War- 
szawie, lat 44, syn Hermana Heidenwurzla i Jowety 
Kupferlaum, w r. 1901. 

Heidenwurzel Leonia z Zweigbaumów, żona 
poprzedniego, lat 27,. córka Stanisława Zweig- 
bauma i Tekli Kamioner, w r. 1901. — Dzieci: 
Heidenynirzel Stefania, lat 12, 
Heidenwurzel Stanisław, lat 4. 
Heidenwurzel Edward, lat 3. 
Heidemvurzel Marya, ur. w r. 1902, 
Hentschel Edward, kupiec w Łodzi, lat 21, syn Mau- 
rycego Hentschela i Berty Behm z Łodzi, w r. 1888. 
Herzberg Frida Anna, lat 2^, córka nauczyciela 
Edwarda Herzberga i Berty Neumark, w r. 1895. 

fifer^/e/rfWilhelm(EleazarWeissblech), kotlarz, lat 2 1 , 
syn Berka Weissblecha i Henki z Węgrowa, r. 1843. 
Herszkowicz Jakób Wilhelm (Gutman Herszkowicz) 
parobek, syn Michała Hersza i Gołdy z Chodnowa 
w powiecie rawskim, w r. 1837. 

Heryng Maksymilian Edward, kupiec w Warsza- 
wie, lat 30, syn Edwarda Herynga i Emilii Szletyń- 
skiej, w r. 1893. — Zaślubił Maryę Ludwikę Gliicksberg, 
neofitkę, ochrzczoną w r. 1898. — Jego dzieci: Emil Ed 
ward, ur. w r. 1899; 2) Maryan Maksymilian, urodź, 
w r. 1 90 1. 

~ 249 — 



Hirsch (Hirsz) Bernard, Bertold, Leopold, kupiec 
w Warszawie, lat 38, syn krawca Jakóba Hirscha i Ro- 
zali Oppenheim z Budapesztu na Węgrzech, w roku 
1888. 

Hirsch Wilhelm Adolf, kupiec w Warszawie, lat 
37, syn Tzara Hirscha i Rozalii Fiktor z Altofen na 
Węgrzech, w r. 1889. 

Hirsch Antonina Teresa z Hirszów, lat 43, 
żona poprzedniego, córka Jakóba Hirscha i Ro- 
zalii Oppenheim z Budapesztu, w r. 1889. 

Hirsch Ida Wilhelmina, lat 22^ córka kupca Wil- 
helma Hirsza i Antoniny Teresy z Hirszów z Buda- 
pesztu, w r. 1 89 1. 

Hirszband Napoleon Cezary, adwokat w Warsza- 
wie, literat, (od r. 1903 redaktor warszawskiego mie- 
sięcznika « Ateneum »), lat 33, syn kupca Hermana 
Hirszbanda i Teofili Stokfisz, w r. 1893. 

Hirszband Stanisława Albina z Szafirów, żona po- 
przedniego, lat 29, córka kupca Edwarda Szafira 
i Teofili Widerszal. w r. 1893. 

Hirszband Alfred Teofil, lat 8, syn Napoleona 
Cezarego i Stanisławy Albiny, w r. 1893. 

Dzieci ich, urodzone po zmianie wiary pr^ez ro- 
dziców: 2) Wacław Cezary, ur. w r. 1894; 3) Stefan 
Orfan Jellenta, ur. w r. 1 899. 

Hirszband Aleksander Bronisław, sędzia pokoju; 
zaślubił Amelię Teresę Aleksandrę Rajchmann, neofitkę, 
ochrzczoną w r. 1895. J^go syn: Robert Juliusz, urodź, 
w r. 1899. 

Hirschberg Juliusz Hermann, kandydat medycyny, 
lat 25, syn Salomona Abrahama Hirszberga i Lizetty 
z Nakła w W. K. Poznańskiem, w r. 1843. 

— 250 — 



Hirszel August Henryk, litograf i kupiec w War- 
szawie, lat 45, syn Abrahama Hirszela i Karoliny Pach 
z Kalisza, w r. 1855. 

Hirszel Augustyna Justyna z Chojnackich, żo- 
na poprzedniego, lat 28, córka Filipa Konstan- 
tego Chojnackiego, byłego wojskowego i Cy- 
pryanny z Nowakowskich, w r. 1855. 

Hirszel Kazimierz, lat g; Hirszel Stefan, Mie- 
czysław, lat 8; Hirszel Edward Wiktor, lat 7; 
synowie Augusta Henryka i Augustyny Justy- 
ny, ochrzczone w r. 1857. 

Dzieci Hirszelów, urodzone po zmianie wia- 
ry przez rodziców: Stanisław, ur. r. 1857; Ro- 
man, ur. r. 1860. 
Hirszenfeld Godfryd Leopold Robert, fabrykant 
wyrobów chemicznych, lat 22, syn Teodora Hirszen- 
felda i Rozalii- Cmielowskiej z Rygi (Inflanty), w roku 
1836, razem z braćmi: i) Zygmuntem Bernardem, lat 
16; 2) Edwardem Janem, lat 12 i z siostrami: 3) A- 
malią Anną, lat 14; 4) Wirginią Katarzyną, lat 13 
i 6) Wilhelminą, ochrzczoną dwa lata później, w roku 
1838. 

Hirszlikowicz Karol Józef, kapelusznik w Warsza- 
wie, lat 23, syn gorzelnika Icka Herszlikowicza i Ryf- 
ki Herszel z Bielik w powiecie piotrkowskim, w r. 1838. 
Jego dzieci: i) Amalia, ur. w r. 1842; 2) Ferdynand 
Wilhelm, ur. w r. 1845. 

Hock Karol Józef, mydlarz, lat 27, syn Izaaka 
i Sary z Pra^i Czeskiej, w r. 1829. 

Hoffmann Teofil (Izrael Grunbaum), krawiec w War- 
szawie, lat 27, syn Icka i Zysy Grunbaum z Przyro- 
wa w powiecie wieluńskim, w r. 1845. 

- 251 — 



Hurwitt Benno Wilhelm, kupiec w Warszawie, lat 
37, syn Mojżesza Hurwitza i Róży Blumberg z Liba- 
wy w Kurlandyi, w r. 1891. 

Hiirwitz Malwina Gabryela, żona poprzed- 
niego, lat 23, córka Bernarda Deklera i Klementyny 
Baumann, w r. 1891, 

Idelson Aleksandra Walentyna, lat 11 i Marya 
Wanda, lat 6, córki lekarza wojskowego w Brześciu Li- 
tewskim i Wandy Steinberg, w r. 1893. Ich brat, 
Idelson Michał, urodzony i ochrzczony w r. 1896. 

Idmcicz Aleksander, dozorca robót przy kolei pe- 
tersburskiej w Rudominie, w powiecie kalwaryjskim, w 
gubernii Augustowskiej, lat 34, syn Salomona Idowicza 
i Etty z Rudomina, w r. 1854. 

Izraelski Henryk, uczeń szkoły rabinów, lat 20, 
syn Borucha i Pessy z Sochaczewa, w r. 1837. 

Jakobson (Jakobsohn) Fryderyk, drukarz w War- 
szawie, lat 21, syn Izera Jakobsona i Henryety z Kró- 
lewca w Prusach, w r. 1829. 

Jakobson Maks Wilhelm, kupiec w Warszawie, lat 
31, syn Mendla Jakobsona i Lote Szajner z Mitawy, w 
r. 1895. 

Jakobson Barbara Wiktorya, żona poprzednie- 
go, lat 28, córka Abrahama Frygów Codkina 
i Frajny Salomon z Kromach w gubernii Or- 
łowskiej, w r. 1895. 

Jakóbowicz-Bióro Pelagia Marya, lat 43, córka Za- 
lusia vel Jakóbowicza-Bióro i Zabelli vel Izabelli Sil- 
berstein, w r. 1890. 

Jakubowicz Aleksander Adolf, introligator, lat 18, 
syn rządcy domu Ludwika Jakubowicza i Hinki Bau- 
mann z Warszawy, w r. 1854. 

— 252 — 



Jakubowski Edward Krystyan (Berek Jakubowicz), 
felczer, lat 22, syn Jakóba, zwanego Cymbalistą i Mał- 
ki Berek z Sierpca w gubernii Płockiej, w r. 1 844. 

Jemiński Julian (Szymel Judełowicz), lat 26, syn 
Judela Mowszowicza i Estery z Kalwaryi augustow- 
skiej, w r. 1837. 

Jungwitz Samuel, introligator, lat 18, syn Zelma- 
na Jungwitza i Diny Lebensblum z Warszawy, w ro- 
ku 1842. Tegoż brat, Jungwitz Jan, drukarz, lat 18, 
w r. 1851. 

Kaftal Czesław, chemik, lat 21, syn kupca Józe- 
fa Kaftala i Karoliny Kleinmann, w r. 1897. 

Kalińska Fryderyka z Pyzdr, lat 19, w r. 1846. 
Kanel Krystyan; kapitalista, lat 27, syn Hersza 
Kanela i Ryfki Zelmanowicz z Makowca w gubernii pło- 
ckiej, w r. 1847. 

Karmin Jakób Jan, tkacz w Warszawie, lat 45, 
syn Józefa Karmina i Rozalii Chmielnickiej z Brodów, 
w r. 1888. 

Kempifiski Ignacy Stanisław, technik w Warsza- 
wie, lat 38, syn obywatela Adolfa Kempińskiego i Ro- 
zalii Gliicksohn, w r. 1889. Tego samego roku jego 
żona: 

Kempińska Emma Helena z Konitzów, lat 
26, córka kupca Leona Konitza i Doroty Mar- 
gulis z Warszawy. 

Syna swojego, Kazimierza Zygmunta, ochrzci- 
ła rok przed tem. 

Kempiński StRmslaw Leon, syn Ignacego i Em- 
my, urodzony w rokn 1890. 
Kierer Bronisław, pomocnik adwokata w Warsza- 

— 253 — 



wie, lat 39, syn Emanuela Kierera i Udli Lukrecer w 
r. 1902. 

Kinderfreiind Adela Balbina Joanna, córka Herma- 
na Kinderfreunda, dzierżawcy folwarku Zawady w po- 
wiecie zamojskim, w r. 1878. 

Kinderfreund Ignacy Ludwik, kupiec, lat 46, syn 
Moryca Kinderfreunda i Rozalii Fiszer, w r. 1888. 

Kirszrot vel Kirszrot-Praionic/d, Leon Władysław, 
kupiec, lat 40, syn Izraela Kirszrota i Gołdy Aster- 
blum z Warszawy, w r. 1898. Tego samego roku je- 
go żona: Kirszrot Alina, lat 31, córka Adolfa Scłiiffa 
i Klary Lewinson z Warszawy; i córka: Kirszrot Ali- 
cya, lat 9. 

Koen Teodor, agronom, lat 20, syn Szymona 
Koena, kolektora loteryi i Maryi Mendelsohn z War- 
szawy, w r. 1842. 

Kohn Władysław Jan, kupiec w Warszawie, lat 21, 
syn urzędnika kolei Terespolskiej Józefa Kołma i Emi- 
lii Rajchman z Mińska w gubernii warszawskiej, w ro- 
ku 1888. 

Kokoszko Henryk, notaryusz przy sądzie pokoju, 
lat 38, syn kupca Michela Kokoszki i Racłieli Hanto- 
wer z Łomży, w r. 1893. Tego samego roku jego 
iona: Kokoszko Teofila, lat 34, córka kupca Szacłmy 
Finkelhausa i Esterki Landau z Pińczowa, i dzieci: 
Kokoszko Aleksandra Marya, lat 9; Kokoszko Stefan 
łat 7. 

Kolińska Anna (Adelsohn), lat 20, córka Dawida 
Adelsona i Adli z Warszawy, w r. 1842. 

Kohn (Kohn) Maurycy Jan, lat 18, syn Józefa 
Kohna i Emilii Rajchman, w r. 1890. 

Konradi — zobacz Conradi, 

— 234 - 



Koree Jan, kupiec, lat 34, syn Jakóba Koreca 
i Temy Ostrowskiej ze Szpola w gubernii kijowskiej, 
w r. 1900. Jego syn: Włodzimierz, lat 12. 

Komfdd Bronisław Karol, kupiec, lat 2 7, syn kup- 
ca Karola Kornfelda i Salamandy Glucksohn z War- 
szawy, w r. 1882. 

Koemgsberger Herman Józef, kupiec w Warsza- 
wie, lat 34, syn Augusta Eliasza Koenigsbergera i A- 
malii Meyer z miasta Fiirth w Bawaryi, w r. 1873. Te- 
go samego roku jego żona: Koenig sherger Klotylda 
Marya, lat 25, córka Sali Koppeln i Matyldy Witgen- 
stein. I dzieci: Oswald, lat 3; Marya rok jeden. 

K7'amki Adolf Krystyan (Abraham Kramkimmel), 
kramarz, lat 18, syn handlarza Nehamiisza Kramkim- 
mela i Maiki Abraham z Warszawy, w r. 1847. 

Kraentzmann Jakób (Jakób Brachmulowicz), intro- 
ligator w Warszawie, lat 31, syn Jonasza Brachmulo- 
wicza, posługacza magistratu w mieście Aleksandrowie 
i Mendli Szmul, w r. 1845. 

Krekau Ferdynand Wilhelm, buchalter, lat 22, syn 
Józefa Krekaua i Sary Joskowicz z Warszawy, w ro- 
ku 1847. 

Kronenberg, Założycielem tego domu bankierskie- 
go był wekslarz warszawski Samuel Kronenberg, żo- 
naty z Teklą Lewek (Levi). Wyznanie augsbursko-re- 
formowane przyjął w sierpniu r. 1845 j^den z jego sy- 
nów, który przyjął na chrzcie św\ imiona Leopold Sta- 
nisław\ 

Kronenberg Leopold Stanisław, najznakomitszy 
tego domu przedstawiciel, urodził się w War- 
szawie 181 2 r. Wiarę zmienił w 33 roku ży- 
cia, jako administrator dochodów tabacznych. 

— 255 — 



Dorobiwszy się na monopolu tabacznym znacz- 
nej fortuny, zajął w kraju wybitne stanowisko 
jako przemysłowiec, bankier i obywatel. Pre- 
zes lub członek zarządu licznych instytucyi prze- 
mysłowo-finansowych, wydawał Leopold Kro- 
nenberg od r. 1859 «Gazetę Codzienną» (dzi- 
siejszą «Gazetę PoIską») a w roku 1875 
założył warszawską szkołę handlową. Umarł 
w Nizzy roku 1878; nobilitowany z herbem 
Strugi. 

Kronenberg Leopold zaślubił w r. 1845 Er- 
nestynę Rozalię Leo, neofitkę, ochrzczoną w ro- 
ku 1 83 1. Jego dzieci: 

i) Stanisław Leopold, umarł bezpotomnie. 

2) Władysław Edward, ur. w r. 1848, zaślu- 
bił Francuzkę, pannę Chevreau. 

3) Leopold Julian, ur. w r. 1849, obecny pre- 
zes kolei Warszawsko-wiedeńskiej i kompozytor 
muzyczny, baronizowany w r. 1897; zaślubił ar- 
tystkę śpiewaczkę, Józefinę Reszke. Jego dzie- 
ci: a) Józefina, b) Leopold. 

4) Tekla Julia, ur. r. 1851. 

5) Marya Róża, ur. r. 1854. 

6) Róża Marya Szarlotta, ur. w r. 1857. 
Kronenberg Stanisław Ludwik, kupiec pierwszej 

gildyi w Warszawie, syn Ajenta giełdy warszawskiej 
i Zofii May z Warszawy, w r. 1881. — Tego samego 
roku jego żona: Kronenberg Paulina Zofia z Konitzów, 
lat 31. — I dzieci: i) Róża Dorota Ludwika, lat 13; 
2) Ludwik Mieczysław, lat 10: 3) Michał Szymon Wac- 
ław, lat 7; 4) Anna Marya lat 5. 

Krotowski Aleksander Adolf, inżynier w Warsza- 

— 256 — 



wie, lat 30, syn kupca Franciszka vel Efraima Krotow- 
skiego i Balbiny Piszczkowskiej z Piotrkowa w po- 
jwiecie warszawskim, w r. 1888. — Tego samego roku 
ego żona: Krotowska Zofia Jadwiga, lat 26, córka kup- 
ca Zygmunta Ostrowskiego i Tekli Jakubowicz z War- 
szawy. — Ich dzieci: i) Zofia Anna, lat 6; 2) Włady- 
sław lat 5; Janina Mary a, urodzona w r. 1900, po 
zmianie wiary przez rodziców. 

Kruk Szymon, adwokat w Warszawie, lat 32, syn 
Szlamy Zysia Kruka i Czary Nadzieja, w r. 1894. 

Kuezer Mateusz, krawiec w Warszawie, lat i 7, syn 
Benjamina i Gabryeli, w r. 1844. 

Kuśnierz Karolina Augusta, służąca, lat 18, cór- 
ka Jankla i Fajgi Szen z Makowa w gubernii Płockiej, 
w r. 1854. 

Kursł Samuel Fryderyk, magister medycyny, lat 
38, syn Jozyasza i Anny z Nogmihal na Węgrzech, w 
roku 1832. 

Kwiecińska Marya (Małka Srulowa Netterzweig), 
służąca, lat 24, córka Wulfa i Chany Szmulówny z Mi- 
chałowa w gubernii Lubelskiej, w r. 1848. 

Landy Stanisław, buchalter w Warszawie, lat 44^ 
syn Abrahama vel Adama Landy^ego i Szarloty Wolf- 
sohn z Warszawy, w r. 1 899. 

Laszczower Gustaw Ferdynand, lat 22^ syn Men- 
dla Laszczowera i Hany Lei z Dubna w gubernii Ży- 
tomirskiej, w r. 1 840. 

Laułer^tein Adolf, tokarz, lat 14, syn mełameda 
Barucha Lautersteina i Frommet ze Staszowa w guber- 
nii radomskiej, w r. 1849. 

Leibowicz (Lejbowicz) Jan Krystyan, introligator 
w Warszawie, lat 29, syn Lejby Ickowicza i Szyfy 

Neofici pol^y. ^ ' 

1; - 257 - 

i 



Kaszriel z Kroźy w gubernii Kowieńskiej, w roku 

1853. 

Lesser August Samuel, artysta dramatyczny w 

Warszawie, lat 22, syn kupca Floryana Lessera i Lu- 
cy i Szulińskiej, w r. 1862. 

Lesser Łucya Marya z Szulińskich, matka poprze- 
dniego, lat 54, żona kupca Floryana Lessera, córka 
Heimana Szulińskiego i Barbary Friedlander, w roku 
1875. Jej córki: Zofia i Anna przyjęły w r. 1862 
wyznanie ewangielickie w Warszawie. 

LeszniewsJd Adam (Judka Wolfowicz wSzneiderman), 
sukiennik, syn Wolfa Szneidermanna i Ruchli Jakóbo- 
wny z Nasielska, r. 1848. 

Lewicki Daniel Aleksander (Daniel Lewi), kapita- 
lista, syn Michała Lewiego i Ludwiki Betlehem z Ra- 
domia, w r. 1846. 

Leioin Henryk, artysta muzyk, lat 31, syn kup- 
ca Bernardą Lewina i Anny Grynbaum z Płocka, w 
r. 1899. Zaślubił Reginę Zofię Chachamowicz, neofit- 
kę, ochrzczoną w r. 1 899. Jego syn: StanisławJ uliusz, 
ur. r. 1902. 

Lewiński Leon, introligator, lat 1 7, syn felczera 
Heimana Lewińskiego z Tomaszowa, w r. 1844. 

Leicinson Paweł Lassota, lat 9, urodzony w Płoc- 
ku, syn adwokata przysięgłego w Warszawie Lud- 
wika Lewinsona i Eleonory vel Lei Peretz, razem 
z bratem Stanisławem Lassotą, lat 7, w r. 1888. 

Leickoioicz Bernard, introligator (następnie szyn- 
karz, w końcu właściciel domu), lat 15, syn mydlarza 
Lejbusia Lewkowicza i Maszy Bromberg, w r. 1852. 
— Zaślubił Katarzynę Engelhardt, córkę neofity Ed- 
warda Engelhardta, ochrzczonego w r. 1842. — Jego 

— 258 — 



dzieci: i) Marya, urodzona w r. 1870; 2) Ignacy Wa- 
wrzyniec, ur. w r. 1871; 3) Piotr, ur. w r. 1873; 4) 
Wiktorya, ur. w r. 1874; s) Helena, ur. w r. 1877; 
6) Katarzyna, ur. w r. 1879; 7) Stanisław, ur. w roku 
1880; 8) Aniela, ur. w r. 1882; 9) Zofia Wanda, ur. 
w r. 1 89 i; 10) Jadwiga, zaślubiona w r. 1904 Wła- 
dysławowi Morawskiemu, synowi przemysłowca Bene- 
dykta Morawskiego i Matyldy z Ciechanowskich. 

Levy nazwany Ldon Edward Kazimierz, kupiec w 
Warszawie, lat 72, syn Tobiasza Levy i Michli z Le- 
szna w W. Ks. Poznańskiem, w r. 1888; tego same- 
go roku jego żona: L6vy Justyna Amalia (Gustela), lat 
68, córka Nuchima Salomona Briinera i Amalii Da- 
wid. 

L6vy'Lion Alfred Czesław, kupiec w Warszawie, 
lat 39, syn poprzednich, w r. 1888, razem z żoną Ro- 
zalią Maryą z Seeligów, lat 29, córką Henryka i Sa- 
ry Hortogentia z Amsterdamu i dziećmi: Henrykiem 
Władysławem, lat 10; Michaliną Amalią, łat 8; Edwar- 
dem Alfredem lat 16; Emmą Eleonorą, lat 2. 

Levy'Lion Wiktor Kazimierz Mieczysław, inspek- 
tor Petersburskiego towarzystwa ubezpieczeń, lat 43, 
syn Edwarda Kazimierza i Justyny Amalii, w r. 1888. 

Lfivy Bertold, inżynier, lat 34, syn Markusa Le- 
vy'ego i Nadziei Fonleben, w r. 1900. 

LdbrowiGz Mieczysław Eugeniusz, lat 20, syn eks- 
pedytora Adama Libro wicza i Reginy Markusfeld 
z Krakowa, w roku 1888. W tym samym roku jego 
brat: Zbigniew, technik, lat 21. 

Ldbrowicz Henryk Alfred, lat 24, brat poprzed- 
nich, w r. 1889. 

Ldebermann Józef (Zelik Lejbowicz), rolnik, lat 20, 

- 259 — 



syn Lejzora Lejbowicza i Gitli Całka z Jędrzejowa^ 
w gubernii Płockiej, w r. 1849. 

Liebrecht Dina Adela, z Lewycłi, żona kupca w 
Warszawie, lat 29, córka Mowszy Lewy i Miny Tam- 
burer z Libawy, w r. 1899. 

Lilienstern Leon, kupiec w^ Petersburgu, lat 24, 
syn Jakóba Liliensterna i Joanny Rotwand, w roku 
1896. 

Litauer Jan Jakób, (późniejszy adwokat w^ War- 
szawie), lat 19, syn kupca Arona Litauera i Felicyi 
Boruchsohn z Warszawy, w r. 1887. Zaślubił Anielę 
Amelię Orgelbrand, neofitkę, ochrzczoną w r, 1896. 
Jego dzieci: i) Jan Karol ur. w r. 1896; 2) Eliza, u- 
rodzona w r. 1898; 3) Amelia Romana, ur. w r. 1899: 
4) Zofia, ur. w r. 1902. 

Ldhcak Józef, syn kupca Hercega Litwaka i Ju- 
dy z Szydłowca sandomierskiego, w r. 1830. 

Litwin Jan Ryszard, lat 29, syn Sary i Ester 
z Białegostoku, w r. 1838. 

Loberstein Ludwik, handlarz w Warszawie, lat i g, 
syn handlarza Daniela Libersteina i Debory Czeczor 
z Przedborza radomskiego, w r. 1854. 

Loewe. Założycielem tego domu był Goetz As- 
sur Loewe z Hamburga, który przybywszy do Króle- 
stwa Polskiego, osiedlił się nasamprzód w Kaliszu, na- 
stępnie w Warszawie, gdzie był bankierem. Zmienił 
on ostatni z rodziny swojej wiarę, poprzedzony przez 
swoje dzieci, urodzone z Emilii Treu. Pierwszy o- 
chrzcił się jego syn: 

Loewe Adam Adolf, w lipcu 1830 n, w^ dzie- 
więtnastym roku życia. Był on później budo- 
wniczym powiatu warszawskiego, kontrolerem. 

— 2()0 — 



izby obrachunkowej w Warszawie, radcą rady 
budowniczej dla Królestwa Polskiego, człon- 
kiem konsystorza augsbursko-reformowanego w 
Warszawie i t. d. — Zaślubił Annę Emilię 
Gliicksberg, córkę księgarza Mikołaja Gliicks- 
berga i Reginy- z Gottschalków, neofitkę, o- 
chrzczoną w r. 1841. Jego dzieci: i) Mikołaj 
Jan, urodź, w r. 1842; 2) Karol Władysław, 
ur. w r. 1843; 3) Kazimierz Franciszek, urodź, 
w r. 1845. 4) Wanda Emilia, ur. w r. 1850; 
5) Stanisław Leon, ur. w r. 1852; 6) Regina, 
ur. w r. 1856. 
Loewe Ulryka Rozalia, siostra Adama Adolfa, lat 

23, w maju r. 1840; zaślubiona neoficie Emanuelowi 

Adamowi Briihlowi. 

Loewe Gustaw Karol, lat 23, brat poprzedniej, w 

w r. 1842. — Tego samego roku jej siostra, Joanna 

Emma, lat 24. 

Loewe Gustaw Adolf (Goetz Assur), ojciec poprze- 
dnich, lat 63, syn Assura Jakóba Loewego i Beaty 
Szwertfeger z Homburga, w r. 1842. 

Loewenberg Juliusz Mikołaj, kupiec w Warszawie, 
lat 38, syn kupca Majera Loewenberga i Racheli Fried- 
mann z Libawy w Kurlandyi, w r. 1899. 

Loewcnstein Leon Władysław, agronom, lat 21, 
(późniejszy dyrektor fabryki wyrobów tabacznych w 
Warszawie)^ syn Jakóba Loewensteina i Doroty Kro- 
nenberg z Berlina, w r. 1857. — Zaślubił Maryę He- 
lenę Kronenberg. Jego dzieci: i) Leon Mieczysław, 
urodź, w r. 1872; 2) Marya Katarzyna Dorota, urodź. 
w r. 1873. 



261 



Loewmstein Mieczysław Mikołaj, lat 21, brat po- 
przedniego, w r. 1860. 

Loewenstein Sewer}'n Henryk, lat 31, kupiec w 
w Warszawie, brat poprzedniego, w 1864. 

Loewenstern (Lewensztem) Daniel Edward, kasyer 
przy administracyi tabacznej w Warszawie, lat 29, 
syn Ezechiela Loewensterna i Pesi Friedlander, w ro- 
ku 1828. — Zaślubił w r. 1829 Wiktoryę Niemirow- 
ską. 

Maj Julia Seweryna z Starkmanów, wdowca po 
kupcu Maurycym Maj z Berlina, lat 60, córka Zelma- 
na Starkmana i Chany Krekau, w r. 1897. 

Majde Ewelina Emilia z Rosenthalów, żona budo- 
wniczego, lat 35, córka lekarza Jakóba Rosenthala 
i Róży Sperman, w h 1891. 

Manasse Rozalia z Ritterbandtów^, lat 38, córka 
kolektora loteryi, Mojżesza Manasse i Łucyi z Włoc- 
ławka, w^ r. 1 83 1. 

Mandel Karol Krystyan, drukarz, lat 1 7, syn Chai- 
ma Mandela i Ruchli Belnef z Warszawy, w roku 
1846. 

Mannheimer Mateusz, tkacz, lat 18, syn Szmula 
i Jetty z Warszawy, w r. 1842. — Dwa lata później 
jego brat: Mannheimer Jan, introligator, lat 16. 

Maków Stanisław Stefan, adwokat w Łodzi, lat 33, 
syn kupca Jonasza Makowa i Estery Rechensman z Gó- 
ry Kalwaryi, w r. 1895. 

Markus Aleksander, inżynier cywilny w Warsza- 
wie, lat 36, syn Jana vel Izraela Markusa i Sabiny 
Tarkowskiej z Berdyczewa, w r. 1894. — Tego same- 
go roku jego żona: Anna z Brodzkich, lat 31, córka 
Borysa vel Bera Brodzkiego i Rozalii. 

- 262 — 



Markus feld Wiliam, kupiec w Warszawie, lat 56, 
syn Markusa Markusfelda i Bajli Hirszberg z Pilicy 
w powiecie olkuskim, w n 1888. — Tego samego ro- 
ku jego żona: Marya Zofia z Hirszbergów, lat 41, 
córka Mojżesza Hirschberga i Frynety Benat z Pilicy, 
w powiecie olkuskim. — Tego samego roku ich dzie- 
ci: Maks, lat 1 7, Henryk lat 11. 

Markusfeld Klara Łucya z Kajmanów, żona kup- 
ca Maksymiliana Markusfelda, lat 19, córka Szymona 
Kajmana i Rozalii Rosenthal z Łodzi, w r. 1889. — 
Jego dzieci: Zdzisław Stefan, ur. w r. 1889; Henryka 
Marya, ur. w r. 1890. 

Masłowski Leon Marcin (Lewi Buttermilch), mu- 
zykant, lat 28, syn Mojżesza i Estery Ajzyk z Lesz- 
na, w W. Ks. Poznańskiem, w r. 1828. 

Mayzel Emilia, wdowa, lat 71, córka Józefa Da- 
widsohna, kolektora loteryi i Rozalii Salomon, w ro- 
ku 1897. 

Mehler Mikołaj, artysta malarz, lat 33, syn kup- 
ca Bernarda Mehlera i Mindli, w r. 1887 — razem 
z żoną: Emmą Rafaelą, córką Borucha Rotmana 
i Małki Szejder. 

Mejer Ludwik Jan, introligator, lat 26, syn Joska 
Seliga Mejera i Fryderyki Blau z Gdańska, w roku 
1838- 

Mejer Marceli (Majer Mejer), nauczyciel prywatny, 
lat 31, syn Szyi Mejera i Hany Racheli Mendelsohn 
z Lublina, w r. 1861. 

M&yer (Majer) Leopold Władysław, kupiec w War- 
szawie, lat 50, syn kupca Filipa Meyera i Rozalii 
Kronenberg, w r. 1887 — razem z żoną: Teklą Jadwi- 

- 263 — 



ga z Konitzów, lat 34, córką Samuela Konitza i Szar- 
loty Kronenberg. 

Menddsohn Wilhelm, introligator w Warszawie, 
lat 30, syn gaula Mendelsohna i Perli z Brodów w 
Austryi, w r. 1844. 

Methal Józef, nauczyciel żydowski w Warszawie, 
lat 34, (późniejszy nauczyciel szkoły powiatowej real- 
nej w Piotrkowie), syn Szymona Wolfa, podrabina w 
Piotrkowie i UUi Wigdorowicz, w r. 1845 — razem 
z żoną: Rozalią, lat 33. córką Mojżesza i Estery Weis- 
sblum (pisana także Weissbaum) z Kałuszyna i dzieć- 
mi: Julianną, lat 8 — Maryanną, lat 6 — Heleną lat 7 
— Anną, rok. 

Ich dzieci urodzone po zmianie wiary przez ro- 
dziców: 4) Piotr, ur. w r. 1847; 5) 5) Antoni Legnard 
i Józef Hipolit, bliźnięta, ur. w r. 1849. 

Methal Józef, syn Józefa, urzędnik telegrafu w 
Warszawie, zaślubił Józefę Ciesielską. Jego syn Jan, 
urodzony w r. 1884. 

Morellenbaum Jan Teodor, kupiec w Warszawie, 
lat 25, syn Mendla i Anny, w r. 1836. 

Moritz Barbara, lat 43, córka Eliasza Herszkowi- 
cza i Hindy Wolf, w r. 1833. 

Mornel Jakób Teodor, kupiec w Warszawie, lat 
32, syn Fiszla Mornela i Dwojry Heimann z Łodzi, w 
r. 1896. 

Moszkowski Ernest (Herszlik Moszkowicz Italian), 
szewc, lat 29, syn Moszka Italiana i Hindy Herszlik 
z Przedborza, w r. 1848. 

Moszkowski Marek Wacław (Mordka), adwokat w 
Łodzi, lat 30, syn Chaima vel Henryka Moszkowskie- 
go i Estery Słomnickiej z Działoszyc w powiecie pin- 

— 2()4 - 



czowskim, w r. 1895. — Zaślubił Zofię Rosenthal. Jego 
dzieci: i) Wanda Justyna, ur. w r. 1898, ochrzczona w 
r. 1902; 2) Tadeusz Edward, ur. w 1901. 

Miinchheimer (Minhejmer). Rodzina pieczętarzy 
i guzikarzów warszawskich. Założycielem tego domu 
był pieczętarz i guzikarz w Warszawie, Salomon Miin- 
chheimer. Wiarę zmienił jego syn: 

Munchhewier (Minhejmer) Karol Zygmunt w 
grudniu, r. 1825. Równocześnie ochrzcił żonę 
swoją: Zofię Maryannę i syna: Stanisława Ka- 
rola, lat 2. 

Jego dzieci, urodzone po zmianie wiary przez 
rodziców: i) Aleksander Jakób, ur. w r. 1828; 
2) Adam, ur. w r. 1830, późniejszy kompozy- 
tor, autor opery p. t. « Mazepa », od r. 1872 
dyrektor opery polskiej w Warszawie; 3) Ma- 
tylda Julia, ur. w r. 1832; 4) Władysław Zyg- 
munt, ur. w r. 1837, ochrzczony w r. 1854. 
Nachtigal Jan Godfryd, lat 24, syn Srula Nachti- 
gala i Ruchli z Nowej Woli, w gminie Leśna Wola, 
w powiecie warszawskim, w r. 1838. Zaślubił w roku 
1842 Maryannę Elżbietę Lange. 

Nacktstem Edward Jan (Berek Szmulowicz) intro- 
ligator, lat 34, syn Szmula Ickowicza i Estery, w ro- 
ku 1839. — Zaślubił Renatę Wilhelminę Kleiber. — 
Jego dzieci: i) Marya Ludwika, ur. w r. 1840; 2) Teo- 
fila Elżbieta, ur. w r. 1841; 3) Amalia Karolina, ur. 
w r. 1844; 5) Fryderyk Wilhelm, ur. w r. 1853. 

Nasberg Gabryel Edward, introligator, lat 1 8, syn 
Abrahama Wolffa Nasberga i Róży Jakób z Warsza- 
wy, w r. 1834. 

Nawrocławska Karolina Marya, służąca, lat 24, 

— 26f) — 



córka Abrahama Nawrodawkiego i Hindy z Lobkowic 
w powiecie stopnickim, w gubernii radomskiej, w ro 
ku 1850. 

Nel/cen Józef Edward, lat 20, syn Samuela Nelke- 
na i Emilii Neumark z Kalisza, w r. 1870. 

Neumann Ludwik Henryk (Lejbę), lat 36, han- 
dlarz drzewa, syn handlarza Hirsza Neumanna i Sa- 
ry Mozes z miasta Szawel w gubernii Kowieńskiej, 
w r. 1846. 

Neumann Bertold Adolf, kapitalista w Warszawie, 
lat 54, syn kupca Seliga (Zelika) Neumanna i Cecylii 
Witkowskiej z Włocławka, w r. 1884. — Razem z żo- 
ną: Matyldą Anną z Epsteinów, lat 48, córlcą bankie- 
ra Adama Epsteina i Ernestyny Gliicksberg, w roku 
1884. 

Neumark Jerzy Michał (Mendel), subjekt księgar- 
ski w Warszawie, lat 19, syn kupca Salomona Neu- 
marka i Doroty Neumark z Chocza w powiecie kali- 
skim, w r. 1847. — Tego samego roku i jego brat: 
Ferdynand, piekarz. 

Neumark Stanisław, lat 19, syn dentysty Maury- 
cego Neumarka i Maryi Rogozińskiej z Warszawy, w 
r. 1899. 

Neumark Jan Władysław, lat 1 9, brat poprzednie- 
go, w r. 1 90 1. 

Niewolski Godfryd, tkacz, lat 22^ syn Arona Nie- 
wolskiego i Salomei Taube z Sompolna, w r. 1844. 

Nowicki Józef (Dawid Joskowicz), handlarz skór 
w Warszawie, lat 33, syn Abrahama Joskowicza i Gi- 
tli z Mieczyna pod Przedborzem w gubernii Radomskiej, 
w r. 1845. — Razem z żoną: Maryanną z Lisków, lat 
30, córką Hirszlika Liska i Bajli. I z dziećmi: i) Ro- 

— 266 - 



zalią, lat 8; 2) Janem Emilem, lat 3; 3) Karoliną rok 
eden. 

Nowak Stefania Aleksandra, lat 23, córka lekarza 
Jakóba Nowaka i Cecylii Poznańskiej z Włocławka, 
w r. 1898. 

Oberfeld Henryk, pomocnik adw^okata w Warsza- 
wie, lat 38, syn Izraela Jakóba Oberfelda i Ruchli 
Neumark z Płocka, w r. 1902. — Razem z żoną: Bro- 
nisławą Bertą Maryą z Poznańskich, lat 30, córką Ale- 
ksandra Poznańskiego i Amelii Rotwand — i córką: 
Maryą Anielą, lat 7. 

Okręt Władysław, wydawca « Gazety Handlowej » 
w Warszawie, syn Rudolfa Okręta i Matyldy Paproc- 
kiej z Warszawy, w r. 1901. 

Olszewicz Adolf Stefan, kupiec w Warszawie, lat 
35, syn kupca Hermana Olszewicza i Rebeki vel Ryf- 
ki Ritterbandt z Łęczycy, w r. 1887. — Razem z żoną: 
Reginą Maryą, lat 27, córka Szapsia Hersza Zweig- 
bauma i Gitli Kamioner z Warszawy. — I dziećmi: i) 
Haliną, lat 3; 2) Wandą, rok. 

Dzieci, urodzone po zmianie wiary przez rodzi- 
ców: 3) Wacław Kazimierz, ur. w r. 1888; 4) Bolesław 
Henryk, u. w r. 1893. 

Opatowska Maryanna Krystyna (Ester Apte), lat 
18, córka Mordki Apte i Racheli z Warszawy, w ro- 
ku 1832. 

Orgelbrand Amelia Aniela, lat 18, córka księga- 
rza Hipolita Orgelbranda i Anny Weinstein z War- 
szawy, w r. 1896. 

Orłefiberg Henryk, nauczyciel języka francuskiego, 
lat 21, syn kupca Peretza (Pereca) z Berdyczowa, w 
r. 1828. 

— 267 — 



1 



Payxer (Peizer, Peyzer) Jan Jakób z Poznania 
lat 25, asesor trybunału województwa mazowieckiego 
późniejszy radca prokuratoryi Królestwa Polskiego), 
członek konsystorza augsbursko-reformowanego w War 
szawie, w V. 1824. — Zaślubił Maryę Teresę Hoge. — 
Jego dzieci: i) Feliks Mikołaj; 2) Wilhelm. 

Perkahl Kazimierz, lat 20, syn lekarza Zygmunta 
Perkahla i Anny Puryc z Płocka, w r. 1901. 

Pertz Julian Adolf, były uczeń szkoły realnej w^ 
Lublinie, lat 18, syn Marka Pertza i Małki Neumark 
z Lublina, w r. 1852. 

Pianko Izydor, budowniczy, lat 36, syn nauczy- 
ciela Jakóba Pianki i Chai Śpiewak, w r. 1 896. — Ra- 
zem z żoną: Franciszką, lat 2>?>^ córką Arona Witten- 
berga i Bajli Weis, w r. 1896. — Z dziećmi: i) Eu- 
genią, lat ii; 2) Aleksandrem, lat 9; 3) Michałem lat 
5; 4) Izabellą, lat 5; 5) Gabryela, lat 4. 

Pilatus Jan (Moryc Józefowicz), krawiec, lat 19, 
syn Józefa Pilatusa i Anny Lewek, w r. 1840. 

Poznański Stanisław Kazimierz, agent handlowy, 
lat 19, syn Aleksandra Poznańskiego i Anieli Rotwand, 
w r. 1894. 

Pozner (Posner) Aleksander (Eljasz), sukiennik, 
lat 23, syn Fajwela Poznera i Gitli Luksenburg z War- 
szawy, w r. 1848. 

Prausnitz Paweł Zygmunt Karol, maszynista w 
Warszawie, lat 26, syn kupca Juliusza Prausnitza i Ber- 
ty Wiener z Głogowa na Śląsku Pruskim, w roku 
1861. 

Prenier (Prenić) Tomasz (Dawid Jakób Epstein), 
nasamprzód introligator, potem chirurg drugiej klasy 
)cyrulik), syn Lewiego Epsteina i Mindli Preńskiej z 

— 268 — 



Białegostoku, w r. 1824 — W r. 1841 zmienił nazwi- 
sko swoje «Epstein» dla siebie i swoicłi potomków na 
«Prenier» (Prenić — pisownia w dokumentach podwój- 
na). Zaślubił Elżbietę Eleonorę Filipinę Yetter. Jego 
dzieci: i) Krystyan, ur. w r. 1836. 2) Edward August, 
ur. w r. 1839; 3) Krystyan Maurycy Szymon, ur. w 
r. i84o; 4) Emilia Paulina, ur. w r. 1842; 5) Gotlib 
Ferdynand, ur. w r. 1853. — Prenier Edward, urzęd- 
nik telegrafu w Warszawie, zaślubił Cecylię Zielińską. 
Jego syn: Wacław, ur. w r. 1884. 

Przedeckt Leopold Stanisław, buchalter w Warsza- 
wie, lat 20, syn Adama Przedeckiego i Zofii Lubli- 
ner z Warszawy, w r. 1854. 

Puławski Henryk, kupiec w Warszawie, lat 41, 
syn Seweryna Puławskiego i Felicyi Wolf, ochrzcił się 
w r. 1 90 1 razem z żoną: Aleksandrą ze Starkmanów, 
lat 29, córką Ludwika Lewiego Starkmana i Stefanii 
Starkman z Berlina, — i dziećmi: i) Wacławem, lat 13; 
2) Sewerynem, lat 11. 

Rabinowtcz Aleksander, kupiec w Odesie, lat 23, 
syn Szmerela Rabinowicza i Chai Lejb w r. 1888. 

Rafałowicz-Dajon Rafał Alfred, buchalter, lat 35, 
syn księgarza Henryka Rafałowicza i Maryi z Perlów, 
ochrzcił się w r. 1901 razem z żoną: Michaliną z Ce* 
derbaumów, lat 33, córką Eliasza Aleksandra Ceder- 
bauma i Bronisławy z Perlów — i córką Maryą Krysty- 
ną, lat 7. 

Rajchman Maksymilian Jan, kupiec, lat 35, syn 
Adolfa Reichmana i Ludwiki Briinner (Bryner), w ro- 
ku 1887 razem z żoną: Adelą Emilią z Davidsohnów^ 
lat 23, córką kupca Szymona Dawidsohna i Emilii, 
Kleinadel — i synem Janem Wacławem, lat 4. 

_. 269 — 



Bajchmcm Zofia Emilia, córka Maksymiliana, ur. 
w r. 1888. 

Rajchman Henryk Stanisław, technik, lat 26, syn 
kupca Adolfa Reichmanna i Ludwiki Briinnerz Warsza- 
wy, w r. 1886, 

Rajchman Amalia Teresa Aleksandra, lat 28, cór- 
ka kupca Adolfa Reichmanna i Ludwiki Briinner z War- 
szawy, w r. 1895. 

Rajchman (Reichmann) Józef, adwokat, lat 24, 
syn jubilera Izraela Lejzora Reichmanna i Ryfki 
Zołądź z Bendzina, w r. 1893, razem z żoną: Zofią, cór- 
ką pisarza prywatnego Dawida Kuratowa i Brandli 
Samel. 

Rajchman (Rejchman) Mikołaj, lekarz w Warszawie, 
lat 50, syn Edwarda Rejchmana i Justyny Markus vel 
Janasz, w r. 1901 — razem z żoną: Anną z Chotińskich, 
z Tomska. 

Dzieci swoje: i) Eugenię, lat 7; 2) Stanisława A- 
dolfa, lat 5; 3) Kazimierza lat 4, ochrzcił dr. Mikołaj w 
r. 1886. 

Raphael Henryk (Seeligmann), nauczyciel prywat- 
ny w Warszawie, lat 21, syn kupca Teodora Seeligman- 
na i Sury Raphael z miasta Bingen nad Renem w W. 
Ks. Hesko-Darmstadzkiem, w r. 1846. 

Rappaport Maurycy, lat 17, syn lekarza Joachima 
Rappaporta i Amalii Rektorze Lwowa, w r. 1843. 

Rappaport Adam Fryderyk, zecer w Warszawie, 
lat 16, syn złotnika Issera Rappaporta i Perli z War- 
szawy, w r. 1850. 

Rappaport Stanisław, - syn inżyniera Feliksa Rap- 
paporta i Justyny Bauerertz, ur. w r. 1877. 

— 270 — 



Rappel Bolesław Henryk, fabrykant ram złoco- 
nych w Warszawie, lat 19, syn kupca Leopolda Rap- 
pela i Rojzy Arensberg, w r. 1859. 

Raueh Antoni Jan, kupiec, lat 28, syn Jakóba 
Raucha i Katarzyny Strońskiej z Rataj w Czechach, 
w r. 1886. — Zaślubił Józefę Katarzynę Ruźyczkę 
(Ruźyczka). — Jego dzieci: i) Robert Rudolf, urodź, 
w r. 1890; 2) Józef Zygmunt, ur. w r. 1895; 3) Mał- 
gorzata, ur. w r. 1893; 4) Elżbieta, ur. w r. 1901. 

Rawer Leopold Ernest, urzędnik kolei żelaznej 
nadwiślańskiej w Warszawie, lat 24, syn Izraela Rawe- 
ra i Fajgi Margulies z Rawy, w r. 1891. 

Regelmann Ludwik Karol (Lewek), inżynier w War- 
szawie, lat 45, syn kupca Izaaka, Regelmanna i Ity 
Jankiel Goldstern, w r. 1886 z żoną Justyną Alicyą 
z Yentamów, lat 22, córką Augusta Yentama i Anny 
Regelmann z Tryestu. 

Regehnann Zygmunt Jan (Zelek) obywatel w War- 
szawie, lat 41, syn kupca Icka Regelmana i Anny 
Szrajber z Żyrardowa w powiecie błońskim, w n 1887 
z żoną: Heleną Eugenią z Fuhrmannów, lat 30, cór- 
ką kupca Jerzego Fuhrmanna i Ity Jankiel i z synem 
Gustawem Aleksandrem, lat 8. 

Regelmann Eugenia, córka Zygmunta i Heleny, 
ur. w r. 1888. 

Regelmann Józef Kazimierz, inżynier w Warszawie, 
lat 37, syn kupca Izaaka Regelmanna i Ity Jankiel 
vel Jakób, w r. 1888. Zaślubił Helenę Frankenstein. 
Jego córka: Zofia Konstancya, ur. w r. 1893. 

'Reichstein Gustaw (Getzel), kupiec w Warszawie, 
lat 54, syn Lejzora Behra Reichsteina i Feli Posner 
z Płocka, w roku 1902 razem z żoną: Florą, lat 40, 

— 271 — 



córką Moryca Brokmanna i Rozalii Lande z Ka- 
lisza. 

Reimann Karol Gustaw, kupiec w Warszawie, 
lat 36, syn Joska Reimanna i Teresy z Józefowa, w 
powiecie zamojskim, w gubernii Lubelskiej, w r. 1854. 

Beisfeld Józef, adwokat prywatny, lat 31, syn 
kupca Mojżesza Reisfelda i Chai z Chełma, w r. 1883. 

RicMsohn Jan Edward (Józef) lat 8, syn Arona 
i Estery, w r. 1829. 

Ripp Aleksander Krystyan (Icek Jakób), introli- 
gator, lat 1 8, syn Lejzora Rippa i Bajli Hirszkowdcz 
(Herszkowicz) z miasta Aleksandrowa, w r. 1847. 

Rijyp — zobacz: Ryb. 

Ritterbandt hudmksi, lat 22, córka Mojżesza i Lu- 
cy i z Włocławka, w r. 1831. 

Robertson Feliks, kupiec, lat 21, syn kupca Sam- 
sona Robertsona i Franciszki Bernstein, w r. 1891. 

Rogoziński Teofil August (Józef Szlamowicz), kra- 
wiec w Warszawie (następnie właściciel domu), lat 19, 
syn Szlamy Moszkowicza i Cyrety z Lasku w powie- 
cie kaliskim, w r. 1832. Zaślubił Augustę Teresę 
Maydel. Jego dzieci: i) Augusta Emma, ur. w roku 
1861; 2) Aniela, ur. w r. 1865. 

Rogoziński Adam (Hirsz Libermann), introligator, 
lat 16, syn Jakóba Mendla Libermanna i Rebeki Ro- 
gozińskiej z Widawy, w r. 1846. 

Rosenbaum Paweł, lat 18, syn kupca Moryca A- 
brahama Rosenbauma i Fajgi Majer Maas z Warsza- 
wy, w r. 1850. — Jego brat Stanisław, lat 17, ochrzcił 
się w trzy lata później. 

Rosenbaum August Gabryel, komisant w Warsza- 
wie, lat 1 9, syn rękawicznika Joska Rosenbauma i Ro- 

- 272 - 



za\n Gdali Neumark,^w r. 1850. ---Jego brat, Adolf 
Gustaw ochrzcił się cztery lata później. 

Bosenbaum Maurycy Jan, lekarz w Warszawie, 
lat 25, syn kupca Izydora Rozenbauma i Emilii Ro- 
senbaum, w r. 1 90 1. 

Rosenberg Filip, syn Izaaka Leona Rosenberga 
i Fanny Źiwii Waimann, urodzony i ochrzczony w ro- 
ku 1902. 

Bosenblum Jan Bogumił Nikodem, lat 30, syn 
Juliana Rosenbluma i Karoliny Warszawskiej, w r. 1868. 

Bosenfeldt Fryderyk Jan (Asriel), lat 22, później- 
szy misyonarz angielski do nawracania Żydów w Kró- 
lestwie Polskiem, syn Lejby Kohena i Asmy z Ostro- 
ga pod Berdyczowem, w r. 1828. 

Rosenfeld Fryderyk (Abraham Wróbel), krawiec, 
lat 53, syn Mojżesza Wróbla i Bajli z Nagodowic w 
powiecie gostyńskim, w r. 1847, z zoną: Antoniną, lat 
38, córką Jankla i Racheli z Trembek w powiecie go- 
styńskim i dziećmi: i) Wilhelminą, lat 10; 2) Adolfem, 
lat 6; 3) Amalią, lat 3; 4) Konstantym, rok. 

Rosenfeld Malwina Alicya, lat 23, córka urzędni- 
ka Stanisława Rosenfelda i Henryetty, w r. 1895. 

Rosemnann Zygmunt, krawiec, lat 25, syn Chai- 
ma i Racheli z Baranowa Lubelskiego, w r. 1836. 

Rosenmann Ludwik (Jankiel Fleiszigier), introliga- 
tor, lat 18, syn Mojżesza Fleiszigiera i Szajny Abra- 
ham z Radomia, w r. 1844, 

Rosenschild Henryk Jakób (Iłeł Jankiel), pisarz pry- 
watny w Warszawie, lat 20, syn Gerszona Rosenschil- 
da i Chai Hilel, w r. 1854. 

Rosenthal Leopold Henryk (Josek Gostyński), kra- 
•wiec, lat i 7, syn Icka Gostyńskiego i Bajli z Łońska, r. 1 846. 

Neofici polscy. 18 

— 273 — 



Rosenłhal Kazimierz (Haskiel), lekarz wojskowy, 
radca stanu, szlachcic dziedziczny, lat 44, syn lekarza 
Dawida Rosenthala i Doroty Giwartowskiej z War- 
szawy, w r. 1890 z żoną: Różą Florentyną z Rajch- 
manów, lat 38, córką Edwarda Rajchmana i Justyny 
Markusów vel Janasz i dziećmi; i) Zofią Emilią, lat 13; 
2) Teodorą Dorotą, lat 9. 

Rosentueh Jan Wilhelm (Wolf Beczułka), kupiec, 
lat 18, syn Lewka Beczułki i Sury z Warszawy, w 
r. 1844. 

Rosentueh Ludwik, pisarz kantorowy w Warszawie, 
lat 18, syn Samsona Aleksandra Rosentucha i Klary 
Rosenmann z Warszawy, w r. 1 844. — Jego brat: Gu- 
staw Izydor, księgarz, ochrzcił się wn 1848. — Jego 
drugi brat: Adam Marcin, zecer, i siostry: i) Emilia 
Elżbieta; 2) Anna Justyna, ochrzcili się w r. 1851. 

Rosenstein Adolf Ludwik (Abraham Lewin), nau- 
czyciel prywatny w Warszawie, lat 39, syn Samuela 
Lewina Rosensteina i Rebeki, w r. 1 84 1 . 

Rosenzweig Józef, artysta muzyczny, lat 24, syn 
kupca Jakoba Rosenzweiga i Cecylii Jakubowicz z War- 
szawy, w r. 1888. 

Rosner Ludwik Henryk (Fiszer Wolf Rosenmann),, 
szewc, lat i 7, syn Abrahama Hirsza Rosenmanna i E- 
stery Szmul, w r. 1845. 

Rothstein Adolf, rolnik, lat 22^ syn Hirsza Roth- 
Steina i Fajgi Maryi Goldbraun, w r. 1848. 

Rotwand Bolesław Jerzy, adwokat w Warszawie,, 
lat 27, syn kupca Mikołaja Rotwanda i Emilii Rubin- 
stein, w r. 1889 — z żoną: Maryą Jadwigą z Gliick- 
sohnów, lat 23, córką kupca Henryka Gliicksohna 
i Felicyi Kornfeld i synem Tadeuszem Henrykiem, lat 2^ 



274 — 



Dzieci Bolesława Jerzego Rotwanda i Maryi Ja- 
dwigi, urodzone po zmianie wiary przez rodziców: 2) 
Jerzy Bolesław Mikołaj Stanisław, ur. w r. 1891; 3) 
Marya Zofia, ur. r. 1893. 

JRotwand Kazimierz Stanisław, uczeń gimnazyum, 
lat I 7, syn adwokata Leona Alojzego i Eugenii Gliick- 
sohn z Warszawy, w r. 1894. 

Rotwand Marya Franciszka, lat 20, siostra poprze- 
dniego, w r. 1896. 

Rodzice ich i siostra, Stefania Jadwiga, przyjęli 
w r. 1902 wyznanie ewangelickie. 

Rotwand Lucyan Władysław, lat 19, syn kupca 
Juliusza Rotwanda i Maryi Poznańskiej, w r. 1901. 

Rudman Godfryd Wilhelm, introligator, lat 18, 
syn Izraela Szera i Pessy z Białej, w r. 1842. 

RUeker Juliusz (Hersz Michaelowski), kupiec w 
Warszawie, lat 22, syn Szulima Michaelowskiego i Pes- 
sy z Krotingen w gubemii Wileńskiej, w r. 1844. 

Ryb (Ripp) August (Judka), tasiemkarz, lat 16, 
późniejszy urzędnik kolei warszawsko-wiedeńskiej i oby- 
watel, syn Lejzora Rippa (Ryba) i Bajli Hirszkowicz, 
z miasta Aleksandrowa w gubernii Warszawskiej, w ro- 
ku 1847. — Zaślubił Paulinę Meyer. — Jego dzieci: i) 
Helena Marya, ur. w r. 1861; 2) Władysław Henryk 
w r. 1863; 3) Jadwiga Berta w r. 1865; 4) Ludwik, 
ur. w r. 1868; Janina Paulina, w w r. 1871. 

Sadokierski Fryderyk Wilhelm, sukiennik, lat 22, 
syn Gutmana Sadokierskiego i Ides z Tomaszowa, w 
r. 1850. 

Sałberg Marceli Witold, student uniwersytetu, lat 
22, syn Maksymiliana Salberga i Łał vel Eleonory 
Bauerertz, w r. 1887. 

- 275 — 



Salberg Maurycy Edward, lekarz w Warszawie, lat 
40, syn Malera Salberga i Łai Bauerertz, w r. 1891. 

Sahnunsohn Juliain Gustaw, rządca domu, lat 38, 
syn kupca Salmonsohna i Tekli Rosenbaum, w roku 
1 896. 

Sammelsohn Teodora Halina, lat 24, córka kupca 
Zygmunta Sammelsohna i Pauliny Studenckiej, w roku 

1-897. 

Sanzer Teodor Joachim, kandydat medycyny, lat 

24, syn kupca Arona i Beli* z Berdyczowa, w r. 1840. 

Schiff Henryk Władysław, buchalter w Warszawie, 
lat 27, syn kupca Adolfa Schiffa i Karoliny Lewin- 
sohn, w r. 1890. 

Schiff Stanisław Marcyan, kupiec w Warszawie, 
lat 36, syn kupca Adolfa Schiffa i Klary Lewinsohn, 
w r. 1892, — z żoną: Emilią Janiną z Blochów, lat 
27, córką Gustawa Blocha i Justyny Rosenbaum — 
i z córką: Maryą Stanisławą, lat 7. 

Schiff Adolf Alfred, brat Maryi Stanisławy, o- 
chrzczony przed rodzicami, w r. 1888. 

Schoenfeld Bronisław Adam, lat 1 8, syn^ kupca Zyg- 
munta Schoenfelda i Anny Aleksander, w r. 1848. 

Schoenwałdt Wilhelm, introligator, lat 1 7, syn Jó- 
zefa i Tisly, w r. 1829. 

Szrajber Izydor Karol, fabrykant w Warszawie, 
lat 39, syn malarza Adolfa Szrajbera i Berty Baller ze 
Śniatynia, w r. 1887. 

Schottldnder Neumann Godfryd, introKgator, lat 
27, syn Mardochai Schottlandera i Rani z Berdyczo- 
wa, w r. 1828. 

Schwartz Ludwik (Naftali Szwartzmann), krawiec, 
lat 17, syn Dawida i Lei z Lubrańca, w r. 1846. 

— 276 — 



Seemann Karolina Helena z Gdańska, lat 49, ro- 
ku 1824. 

Seemann Juliusz August (Salomon Abraham Si- 
monowicz), kapitalista, lat 19, syn Abrahama Seeman- 
na i Doroty z Mendelsohnów-Simonów z Mitawy w 
Kurlandyi, w r. 1847. 

Seifman Szczepan (Wolff Beer), mydlarz w Odo- 
lanach pod Warszawą, lat 38, syn mełameda Nehemii 
i Frajdy z Włodawy podlaskiej, w^ r. 1828. — Zaślubił 
Chaję Juttę Haskiel. — Jego syn: Henryk, ochrzczony 
w r. 1829, w trzecim roku życia. 

Seifman (Seiffmann) Adam (Abraham Mordche), 
szewc, lat 16, brat poprzedniego, w r. 1838. — Zaślu- 
bił Annę Czerwińską. Jego dzieci: i) Franciszek, ur. 
w r. 1846; 2) Paulina, ur. w r. 1847; 3) Albert, un 
w r. 1850; 4) Wiktor, ur. w r. 1852. 

Pisał się później «Zeifman». 

Seifman Piotr Stefan (Pinkus), weterynarz, lat 27, 
syn nauczyciela Tobiasza Seifmana i Gitli Dawid z 
Warszawy, w r. 1852. Późniejszy weterj^narz kwaran- 
tanny w Ciechanow^cu, asesor weterynaryi w urzędzie 
lekarskim gubernii Augustowskiej, w r. 1858 referent 
weterynaryi w zarządzie głównego inspektora lekarskie- 
go dla Królestwa Polskiego i profesor szkoły wetery- 
naryi w Warszawie; w r. 1862 dyrektor szkoły wete- 
rynaryi w Warszawie; w r. 1869 uzyskał stopień le- 
karza; w r. 1874 dyrektor instytutu weterynaryjnego 
w Kazaniu; w r. 1879 uzyskał stopień doktora medy- 
cyny; w r. 1 88 1 powołany na dyrektora szkoły wete- 
rynaryi we Lwowie; napisał szereg dzieł z zakresu we- 
terynaryi i medycyny. Umarł w Krakowie, w roku 
1903, w ośmdziesiątym roku życia. Zaślubił Emilię 

- 277 - 



Dzierożyńską. Jego syn, chrzczony w Warszawie: Sta- 
nisław Jan, ur. w r. 1860. 

Selten Józef Henryk, kupiec w Łodzi, lat 49, syn 
Hirsza Seltena i Augusty Schaefer z Lublina na Szlą- 
sku Pruskim, w r. 1889. 

Silberberg Daniel Henryk, lat 18, syn Mauryce- 
go Silberberga i Rozalii Czamańskiej z Warszawy, w 
r. 1901. 

Silbennmin Fryderyk, mełamedy lat 32, syn kotla- 
rza Izaaka Silbermanna i Ryfki Leser z Łomży, w 
r. 1845. 

Silberstein Bernard (Abraham), introligator w War- 
szawie, lat 1 9, syn Natana Silbersteina i Rozalii May- 
zel z Piotrkowa, w r. 1846. 

Silbersłeift Wilhelm W^incenty, krawiec w War- 
szawie, lat 18, syn Leona Markusowicza Silbersteina 
i Doby Hirszek, w r. 1854. 

Sdlberstein Karol Marek, stolarz, lat 34, syn Da- 
wida Silbersteina i Jetty Reichenberg z Królewca, w 
r. 1856 — z żoną: Zofią Anną z Koenigerów, lat 26, 
córką Kiby Koenigera i Jetty Berek, w r. 1856. 

Silberstein Mary a Eleonora, lat 7, córka Karola 
Marka Silbersteina i Szajndli Freund, w r. 1856. 

Simon Andrzej Arnold, lekarz w Warszawie, lat 
28, syn kupca Borysa Simona i Karoliny Klein, w ro- 
ku 1850 — z żoną: Józefą Rozalią z Toeplitzów, lat 
26, córką kupca Leopolda Toeplitza i Karoliny Ro- 
sner. 

Ich dzieci: i) Karolina, ur. w r. 1850; 2) 
Konstanty Adolf, ur. w r. 1852; 3) Natalia Emilia, 
ur. w r. 1855. 

Sittenfeld Adolf Ryszard, drukarz, lat 19, syn 

— ■ 278 — 



Borucha Sittenfelda z Częstochowy, w r. 1835. — Je- 
go brat Ferdynand, ochrzcił się trzy lata później. 

Słodki Róża Olga Fryderyka, lat 22, córka kup- 
ca Arona Słodkiego i Fryderyki Bernsteift z Konina, 
w r. 1882. 

Smoliński Henryk Leon, pisarz prywatny, lat 18, 
syn krawca, Szlamy Smolińskiego i lidki Smolińskiej 
z Grajewa, w r. 1868. 

Sobol Aleksander, szmuklerz, lat 21, syn szynka- 
rza Abrahama Sobola i Goldy z Warszawy, w roku 
1849. 

Sommerfeld Seweryn Władysław, chemik w War- 
szawie, lat 2,5, syn Bernarda Sommerfelda i Salomei 
Poznańskiej, w r. 1890. 

Sonnmfeld Gustaw Adolf, artysta muzyk, dyrektor 
orkiestry w Warszawie, kompozytor muzyczny, autor 
muzyki do baletu «Pan Twardowski » i do sztuki 
Szobera « Podróż po Warszawie », lat 20, syn hancfta- 
rza skór Hirszla Sonnenfelda i Fryderyki Aron z Wro- 
cławia, w r. 1857. — Zaślubił i-o voto w r. 1858 Hor- 
tensyę Ludwikę Brandt, córkę mosiężnika Henryka 
Brandta z Warszawy. 2-0 voto Ludwikę Konopka. 
Dzieci swoje ochrzcił w wyznaniu ewangelicko augs- 
burskiem: i) Henryk Emanuel, ur. w r. 1859; 2) Ale- 
ksandra, ur. w r. 1860; 3) Artur Feliks, ur. w roku 
1 86 i; 4) Emil Ludwik, ur. w r. 1864; 5) Mary a Au- 
gusta, ur. w r. 1867; 6) Julia Fryderyka, ur. w roku 
1873; 7) Ryszard Alfred, ur. w r. 1876. 

Soskis Ernestyna Estera (Estera Rojzla), lekarz- 
kobieta w Warszawie, lat 36, córka Wolfa Soskisa 
i Basi Goldfarb z Łucka, w r. 1895. 

— 279 — 



Sperling Fryderyk (Salomon), krawiec, lat 34, syn 
Chaima i Hany z Lubrańca, w r. 1832. 

Słamberger Berta Anna, lat 2 7, córka kupca Szy- 
mona wStambergera i Róży, w r. 1874. 

Starkopf Leopold (Moszek Lewek), introligator w 
Warszawie, lat 19, syn Smereta Arona i Lei, w roku 
1832. 

Stegemann Edward Feliks (Hezekiel Hirsz), lat 14,. 
syn Zelika Stegemanna i Munchy Hirsch ze Szczeb- 
rza w gubernii Augustowskiej, w r. 1844. 

Steigeman Krystyan Albert (Fajbe Haskielewicz), 
złotnik, lat 18, syn Haskiela Lejbowicza i Estery Ic- 
kówny z Monkina w gubernii Augustowskiej, w roku 
1840. 

Steinberg Michał Aleksander, lekarz, radca kole- 
gialny w Brześciu litewskim, lat 42, syn Jerzego Stein- 
berga i Sary vel Zofii Kowalskiej z Brześcia Litew^- 
skiego, w r. 1890. 

Steiner Wilhelm Fryderyk, fabrykant, lat 49, syn 
Mojżesza Steinera i Róży Szlesinger z Węgier, w ro- 
ku 1887. 

Steiner Maks, lat 37, syn kupca Mojżesza Steine- 
ra i Rozah'i Szlesinger z Kapsulan Toti na Węgrzech,, 
w r. 1890. 

Steinmann Krystyan, pieczętarz w Warszawie, 
lat 33, syn Majera Steinmanna i Chai Pinkus z Ka- 
mieńca Podolskiego, w r. 1842. — W rok potem o- 
chrzcił żonę: Zofię, lat 22, córkę Zelika Sachsa i Hu- 
des z Warszawy — i dzieci: i) Helenę, lat 6; 2) Her- 
mana, lat 3; Karola rok. 

Jego dzieci, urodzone po zmianie wiary przez 
rodziców: 4) Aleksander, ur. w r. 1846; 5) Leo- 

— 280 — 



pold, ur. w r. 1848; 6) Teodora, ur. w r. 1851; 
7) Julian Adolf, ur. w r. 1853. 

Steinmann Leopold, syn Krystyana, medalier 
petersbursko-ryskiej mennicy w Petersburgu. 

Steinmann Aleksander, kupiec, zaślubił Joan^ 
nę Druźbatel. — J^go syn: Władysław Leo- 
pold, ur. w r. 1875. 
Stern Paweł (Ludwik Bornstein), introligator, lat 
21, syn handlarza Arona Bernsteina i Zysy Majer 
z Grabowa w powiecie łęczyckim, w r. 1845. 

Stern Feliks (Dawid Gwiazda), krawiec, lat 1 5, 
syn Mojżesza Gwiazdy i Racheli Berek z Warszawy, 
w r. 1849, z bratem Bernardem (Chaimem Gwiazdą) 
nauczycielem, lat 26. 

Stern Paweł Jakób, lat 18, syn handlarza Izaaka 
Sterna i Pauliny Oberfeld, w r. 1852. 

Stern Adela z Globusów, lat 40, córka Pejsaka 
Berkowicza Globusa, fabrykanta mebli i Michli Rosen- 
zweig, w r. 1890 i dziećmi: i) Stanisławem, lat 12; 
2) Maryą Cecylią,* lat 9; 3) Reginą Paulina, lat 7; 4) 
Rozalią Feli cyą, lat; 5) Wilhelminą Paulina, lat 16; 6) 
Bernardem, lat 16; 7) Wandą Julią, ur. w r. 1892. 

Stern Ludwik Leopold, kupiec w Jekaterinburgu; 
lat 34, syn Ignacego Sterna i Róży Unger, w roku 

1895. 

Sternberg Jan, nauczyciel, lat 52, syn Majera 
i Lei z Raczek w powiecie augustowskim, w r. 1 830. 

Steuermark Jakób Tadeusz, student uniwersytetu 
w Warszawie, lat 22, syn lekarza Szymona Steurmar- 
ka i Reginy Szancer, w r. 1887. 

Steuermark Helena Zofia z Lilienstemów, wdowa 
po Aleksandrze Steuermarku, austryackim lekarzu woj- 

— 281 — 



skowym w Kołomyi, lat 33, córka Jakóba Lilienster- 
na i Joanny Rotwand, w r 1899. — Jej dzieci: i) Ja- 
nina Henryetta, lat 8; 2) Stanisław; 3) Aleksander 
Henryk. 

Storczyk Leon Fryderyk, tokarz, lat 21, syn Men- 
dla i Sury, w r. 1828. 

Stalińska Dorota Ludwika, córka Chaima Józefa 
Stolińskiego i Sury z Łęczycy, w r. 1842. 

Sir mich Ewa, lat 20, córka nauczyciela Fajwela 
Straucha i Dwojry Ebersmann z Działoszyc w po- 
wiecie miechowskim, r. 1 896. 

Strumpf Gustaw Stanisław (Gerszon), uczeń księ- 
garski, lat 1 6, syn pisarza prywatnego Samuela Strum- 
pfa i Rebeki Lubliner z Pragi warszawskiej, w r. 1854. 
Tego samego roku jego bracia: i) Adam, pomocnik 
weterynaryi w Warszawie; 2) Wilhelm, introligator. — 
Strumpf Adolf Izydor, brat poprzednich, nauczyciel w 
Warszawie, ochrzcił się w r. 1856. 

Smiderland Stanisław Józef, adwokat przysięgły w 
Siedlcach, lat 44, syn fabrykanta Filipa Sunderlanda 
i Rozalii Szancer, w r. 1 89 1 — z żoną: Cecylią z Ro- 
sengartów, lat 33, córką kupca Maurycego i Salomei 
Rosengartów — i dziećmi: i) Maryą Stefanią, lat 11; 
2) Zofią Walentyną, lat 10; 3) Janem Maurycym, ur. 
w r. 1 89 1. 

Sunderland Marceli Filip, technik w Radomiu, lat 
42, syn fabrykanta Filipa Sunderlanda i Rozalii Szan- 
cer, w r. 1894 — z żoną: Franciszką Alicyą z Majów, 
lat 30, córką kupca Maurycego Maja i Julii Stark- 
manń — i dziećmi: i) Stefanem Ludwikiem, lat 7; 2) 
Rozalią Haliną, lat 5; Janiną Alicyą, lat 3. 

Szancer Felicya z Hantowerów, żona obywatela 

— 282 — 



ziemskiego w Wołenczowie w powiecie opatowskim, 
lat 45, córka kupca Wolfa Hantowera i Maryi Zysli 
Lipszyc z Warszawy, w r. 1891. . 

Szerman Maurycy Jakób, krawiec w Warszawie, 
lat 3 Oj syn krawca Haskiela Szerman i Sary, roku 
1862. 

Szkółkowski Renatus Neumann (Lejba Sundeło- 
wicz), syn Sundeła Lejbowicza Szkółkowskiego i Cipy 
z Kalwaryi augustowskiej, w r. 1837. 

Szleifsztein Dagobert Tadeusz, kupiec, lat 30. 
syn Aleksandra Szleifszteina i Eleonory Rawskiej 
z Warszawy, w r. 1899. 

Szleifsztein Stanisław Kazimierz Yolkmar Donatt, 
pomocnik adwokata w Warszawie, lat 30, syn Zyg- 
munta Szleifszteina i Tekli Goldhar, w r. 1899. 

Szleifsztein Zygmunt August Yolkmar Donatt 
(Szlama), kupiec w Warszawie, lat 63, ojciec poprze- 
dniego, syn Samuela Szleifszteina i Chany Jakób 
z Warszawy, w r. 1903, razem z żoną: Teklą Teodo- 
rą z Goldhar-Rawskich, lat 61, córką Goldhar-Raw- 
skiego i Chai Herszek i synem: Juliuszem Cezarem 
Yolkmar Donatt, lekarzem w Warszawie, lat 30. 

Szpiegel Paweł, kupiec w Warszawie, lat 32, syn 
kupca Leopolda Szpiegela i Anny Kreutzberg, w ro- 
ku 1 89 1 — z żoną: Fanny z Taubów, lat 25, córką 
Roberta Taubego i Henryelty Jacobson z Mitawy w 
Kurlandyi. 

Sztybel Adolf Karol, weterynarz w Żyrardowie, 
w powiecie błońskim, lat :i2^ syn oficyalisty fabryki 
w Żyrardowie Jakóba Sztybla i Doroty Brandys, w 
r. 1 894 — razem z żoną: Justyną Ireną z Hassenber- 

— 283 - 



gów, lat 24, córką kupca Juliusza Hassenberga i Flo- 
rentyny Tannenbaum z Włocławka 1 córką Jadwigą, łat 3. 

Sztybel Tadeusz Konstanty, syn Adolfa Karola, 
ur. w r. 1898. 

Sztybel Jakób, ojciec poprzedniego, lat 74, syn 
Ajzyka Sztybla i Sary Rosenkranz, w r. 1898. 

Szulińska Ernestyna Barbara z Friedlanderów, 
rozwódka, lat 54, córka lekarza Samuela Friedlande- 
ra i Anny Sambol z Warszawy, w r. 1862. 

Szulłz Maurycy (Mosiek Lejba Rosenzweig), sio- 
dlarz, lat 27, syn Dawida Rosenzweiga i Kajli Gros- 
smann z Konina, w r. 1849. 

Szymanowski Ignacy (Szymon), serwetnik, lat 19, 
syn Józefa (Joska) i Ewy Sziwy z Brdowa, w powie- 
cie kujawskim, w gubernii warszawskiej, w r. 1845. 

Szymański Aleksander (Szymon Hoppenfogel), 
krawiec, lat 64, syn Jankla Abrahama i Fajgi Baruch, 
w r. 1843. 

Szwajcer (Szw^ajcar, Schweitzer) Adolf Julian, ku- 
piec, lat 38, syn Samuela Szwajcera i Sary Kopel- 
mann z Zamościa, w r. 1889 — z zoną: Lucyną Józe- 
fą Joanną, lat 36, córką Stanisława Zweigbauma i Te- 
kli Kamioner z Warszawy i córką: Jadwigą Paulina^ 
ur. w r. 1888. 

Szwajcar (Szweitzer, Szwajtzar) Ludwik Albert, 
kupiec w Warszawie, lat 32, syn Samuela Szwajcara 
i Serafiny Kopelman z Nowego Dworu w powiecie 
Warszawskim, w 1899 r. 

Tauhwurcel Maurycy Walery, komisant handlowy 
w Warszawie, lat 28, syn kupca Wolfa Taubwurcla i Tau- 
by Endler, w r. 1857. 

Teodorski Adam (Abraham Natanowicz), guzikarz 

— 284 — 



w Warszawie, lat 21, syn Natana Chaima, w roku 
1829. 

Tłuczek Elżbieta Róża, służąca, lat 18, córka Hir- 
sza Tłuczka z Konina, w r. 1842. 

Tahar Cecylia Czesława z Kutnerów, lat 27, córka 
ajenta ubezpieczeń, Jakóba Kutnera i Teofili Landau, 
w r. 1890 z córką Teofilą Teodorą Maryą, lat 8. 

Tohar Józef Wiktor, kupiec w Warszawie, mąż 
Cecylii Czesławy, lat 43, syn Moszka Tohara i Chany 
Dobry Szpilrein, w r. 1891. 

Tragier Teofil, giser żelaza, lat 20, syn Leviego 
i Gitli, w r. 1824. 

Trausłel Stanisław Ignacy, lat 24, syn Seliga Pin- 
kusa i Fajgi, w r. 1842. 

Turawer Leon, agent handlowy w Warszawie, lat 
41, syn kupca herbaty Wolfa Turawera i Gołdy Ja- 
kób, w r. 1897. 

Ungerwein Adolf, (Aron Kleper), piekarz, lat 29, 
syn Eliasza Klepera i Lei Kotek z Konina, w r. 1849. 

Urbach Jakób Emanuel (Koppel), rzeźbiarz, lat 
38, syn Hirsza i Sary Urbach z Działoszyna w powie- 
cie wieluńskim, w r. 1848. 

Uryjasz Szymon Maurycy, kupiec w Warszawie, 
lat 55, syn Maurycego vel Moszka Uryjasza i Estery 
Bajli Rajchmann, w r. 1894. 

TJi^yjasz Teodor, kupiec w Warszawie, lat 42, syn 
Moszka Uryjasza, w r. 1894. 

Wagner Gustaw (Markus Majer Palacz), lat 19, 
syn Jakóba Palacza z Krakowa, w r. 1842. 

Warszawskil^\xd\M\\!i^ introligator, lat 18, syn Moj- 
żesza i Jetty z Kalisza, w r. 1832. 

Waymann Maksymilian, introligator, lat 22, syn 

— 285 — 



Joska Waymanna i Szachny Seidenmacher z Radomia, 
w r. 1842. 

Wayntraub Jan, subiekt handlowy, lat 28, syn 
Abrahama Szai Wayntrauba i Maszy z Opoczna ra- 
domskiego, w r. 1854. 

Wawilewicz Izaak vel Zarachewicz, kupiec, lat 54, 
syn Abrahama Wawilewicza vel Zarachewicza i Chai 
Sury Szypuchin z Warszawy, w r. 1901. 

Weingrad Aleksander, krawiec, lat 26, syn Dawi- 
da Weingrada i Ewy Telec z Radomia, w r. 1847. 

Weinmann Jakób, « spekulant », lat 37, syn Lajbusia 
Szmułowicza i Estery z Szydłowca sandomierskiego, 
w r. 1830. 

Waintrank Karolina, rozwódka, lat 32, córka Da- 
niela Eliewicza z Zamościa lubelskiego, w r. 1828. 

Weinsaft Maksymilian, kupiec w Wiedniu, lat 36, 
syn Efroima Weinsafta i Racheli Stark, w r. 1888. 

Weinstock Adolf, buchalter, lat 29, syn kupca Sa- 
muela Weinstocka i Gitli Ton z Warszawy, w roku 
igoo. 

Weix£nblut ]6zei, kupiec, lat 31, syn lekarza Leo- 
polda Weizenbluta i Flory Starkman, w r. 1901. 

Welt Jan Maurycy, kupiec w Warszawie, lat 27, 
syn Icka Majera Welta i Ryfki Wigdor, w^ r. 1 896 — 
z żoną: Maryą Balbiną z Alsteinów, lat 22, córką bla- 
charza Chaima Alsteina i Fajgi Siwobroda, w r. 1 896. 

Werner Ludwik (Lejba Władoski), tkacz, lat 24^ 
syn Jana Władoskiego i Szypry z Częstochowy, w 
r. 1844. 

Wtderszal Adam, kupiec, lat 27, syn Szymona 
Widerszala i Eleonory Frajder z Warszawy, w roku 
1902. 

— 286 — 



Wiener Adolf, kupiec, lat 25, syn Heimana Wie- 
nera i Blumy z Przedborza, w r. 1845. 

Wiener Jan Henryk, sukiennik, lat 56, syn Icka 
Wienera i Bajzli Pukacz, w r. 1 849. 

Wiernik Kazimiera Antonina, lat 24, córka Izydo- 
ra Wiernika i Natalii Seidemann, w r. 1896. 

Winawer Adolf Edward, adwokat w Warszawie, 
lat 32, syn obywatela Karola Winawera i Zysli Schon- 
berg (Szenberg), w r. 1891. 

Windelbaum Eugeniusz Bernard, plenipotent przed- 
siębiorcy budowy kolei żelaznej witebsko-orłowskiej, lat 
25, syn negocyanta Wełny Moszka Wolfowicza Win- 
delbauma i Chai Boruch z Warszawy, w r. 1 866. 

Wimiik Aleksander, szewc, lat 21, syn Mendla 
Winnika i Judes Dawidowicz z Kniszyna w gubernii 
Grodzieńskiej, w r. 1854. 

Winter Krystyan Adolf, krawiec, lat 29, syn han- 
dlarza Zelika i Maryi Berek z Widaw, w r. 1849. 

Wiśniewski Julian (Joel Kirszbaum), introligator, 
lat 22, syn Mojżesza Kirszbauma i Maryi Hellstein 
z Lipska, w powiecie opatowskim, w gubernii Radom- 
skiej, w r. 1845. 

mttmann Nikodem Leon, lat 44, syn nauczycie- 
la Leona Wittmanna i Perli Gerszon z Warszawy, w 
r. 1889. 

Wglff Bolesław Maurycy, księgarz w Warszawie, 
lat 26, syn lekarza Józefa Wolffa i Eleonory Estrei- 
cher (Oestreicher), w r. 1856. 

Wolff Maksymilian, lekarz w Warszawie, lat 31, 
syn Józefa Wolffa i Eleonory z Estreicherów z Bro- 
dów w Galicy i, w r. 1 840. 

— 287 •- 



Wolff Michał, lekarz w Warszawie, lat 28, brat 
poprzedniego, w r. 1840. 

Wolff Jan, introligator, lat 24, syn Filipa Woffa 
i Julianny, w r. 1838. 

Wollenberg Anna Dorota z Rosenblatów, lat 36, 
córka lekarza Dawida Rosenblata i Doroty Giwartow- 
skiej, w r. 1889. 

Wollenberg Sylwester Mieczysław, syn kupca Pa- 
wła WoUenberga i Ewy Kempner, w r. 1902. 

Zająe Fryderyk Jakób (Salomon Azriel), parobek, 
lat 26, syn Izraela i Estery z Ciechomyc w powiecie 
gostyńskim, w r. 1837. 

Zakrzewski Jan Teodor (Zadok Zakrzewer), kra- 
wiec, lat 20, syn Borucha Zakrzewera i Racheli Lejb, 
w r. 1843. — Zaślubił Henrykę Wahl. — Jego dzieci: 
i) Gustaw Adolf, ur. w r. 1849; 2) Juliusz Wilhelm, 
ur. w r. 1 851. 3) Augusta Amalia, ur. w r. 1854; 4). 
Juliusz Paweł, ur. w r. 1857; 5) Emil Oskar, urodź 
w r. 1860; 6j Małgorzata Helena, ur. w r. 1865. 

Zarachewicz — zobacz Wawilewicz, 

Ziffcr Karol August Jakób, kandydat prawa (na- 
stępnie urzędnik rządowej fabryki machin na Solcu 
w Warszawie), lat 27, syn liweranta Ferdynanda Zif- 
fera i Eleonory Lewińskiej z Podgórza pod Krako- 
wem, w r. 1848. — Zaślubił Elżbietę Redgatt. — Jego 
dzieci: i) Aleksander Walenty, ur. w r. 1852; 2) Ed- 
ward Juliusz, ur. w r. 1854; 3) Karolina, ur. w roku 
1856; 4) Anna, ur. w r. 1857; 5) Karol Wilhelm, ur. 
w r. 1860; 6) Stanisław Jerzy, ur. w r. 1862, cukro- 
war; zaślubił Justynę Wróblewską. Jego syn: a) Ka- 
rol August, ur. w r. 1887. 7) Elżbieta, ur. w r. 1863; 
8) Jan Jakób, ur. w r. 1865; 9) Roman August, ur. w 

— 288 — 



r. 1 866, korespondent handlowy; zaślubił Alicyę Ro- 
senfeld, neofitkę, ochrzczoną w r. 1895. — Jego syn: a) 
Henryk Karol, ur. w r. 1897. 

Zymberg Ludwik Izydor, kupiec w Warszawie, 
lat 33, syn Abrahama Simsiowicza Zymberga i Gołdy 
Szapsia, w r. 1859. Zaślubił Ewę Frenkel. — Jego dzie- 
ci: i) Adolf, ur. w r. 1857; 2) Teodozya, ur. w r. 1858. 

Zyss Zygmunt, technik, lat 26, syn Herszlika Zyssa 
i Emilii Bloch z Łowicza, w r. 1882. 



Neofici polscy, 19 

— 289 — 



Spis alfabetyczny neofitów 



Strona 

Abraham 181 

Abramowicz - Łyżyński 

herbu Lubicz . . . 23 
Abramowicz z Płocka . 120 

Abramski 26 

Achard 120 

Adamkiewicz . . . .120 
Adamowska . . . . 12o 

Adamowski 72 

Adelstein 181 

Ajzenberg 224 

Anszer ' 1 82 

Antoniewicz . . . .120 
Antoniewski .... 26 

Antonowicz 120 

Antońska 120 

Apfelbaum 224 

Aprilewicz 26 

Arzt (Arct) 224 

Ascher .... 182,224 

Assur 121 

Azierski — 



Strona 

Augustowski . . 121 

Azulewicz 72 

Babiacka. . . . .121 

Babińska 72 

Bachmann 182 

Bachner 182 

Baczyński 121 

Balsamowski . . . .121 

Bamberg 182 

Baranowski . . . .121 
Bartoszewicz herbu No- 

'wina 21 

Barun (Baron) .... 121 

Batawia 121 

Bauerertz 225 

Baumgarten . . 121, 225 

Bąkiewicz 122 

Behrman 122 

Bela 26 

Bein 225 

Ben 122 



Strona 

Berenbaum — 

Berens, ... 26, 182, 183 

Berenstadt 122 

Bernfeld — 

Berger 225 

Bergin, nobilitowany . 21 

Berko 172 

Berkowicz . . . . 72, 183 
Berkowitsch .... 226 

Berkowska 122 

Berłach ...... 226 

Berliński . . . 122, 183 

Bermański 226 

Bernfeld 122 

Bernhardt 225 

Bernstein . . , 183,227 

Berson 225 

Betcher (Bótcher) . . 225 

Betier 122 

Białecka 122 

Bibergeil ..... 184 
Bielski I nobilitowany . 21 

Bielski II 26 

Binenthal . . 122, 184, 225 
Binowitsch . . . . . 227 

Birembaum 122 

Blaustein 227 

Bloch 122 

Bloch, herbu Ogończyk 
odmienny . . 227. 228 

Blum 123, 184 

Blumberg 228 

Blumfeld 228 

Blumenthal — 

Bławacki 123 

Bobrowski 229 



Strona 

Boczkowski .... 123 

Boćkowski 126 

Bodenstein 229 

Bodowski 73 

Boessner herbu własne- 
go 39 

Bogdańska. . . .26,123 

Bogen 229 

Bogochwalski .... 26 
Bogusławski 123, 184, 229 

Bondy 185 

Bonfort 229 

Borchardt 185 

Borman 229 

Bortstein . . ... 229 

Borzęcki 123 

Bóttcher (Betcher) . . 123 
Brabander . . ... 123 
Bracławski . . . . . 73 
Brauer ...... 185 

Braufman 128 

Brauman . . . ^ . 185 

Bratman .229 

Braun ,123 

Breitz. ...... 73 

Brenner 185 

Breslauer .... , 230 
Brinkenhof. . . . .185 

Brotman — 

Bruner .... 186,230 
Bniner . . .124,186,230 
Briihl. . . .186,187,230 
Bryczko wski . , ... 231 
Brzezicki ..... 73 
Brzozowski . . . . 26, 73 
Brzostowska ... . 187 



Strona 

Brzuska ...... 26 

Buchner. . . '. 124,231 

Budziński 73 

Bukorymski .... 73 

Bursztyn 231 

Buskie wicz. . . . 73 

Buski 73 

Buttermilch. . . . ' . 231 
Buttermilch, zobacz Ma- 
słowski 231 

Cahen 231 

Cederbaum. . . 231,232 

Cedrowski 35 

Cesirajski 73 

Cetnarowicz . . . .124 
Chachamowicz . . . 232 

Charsam 124 

Chelman 124 

Chęciński 36 

Chętkowski 36 

Chłopicka 124 

Chmielnicka . . . .124 

Chojnacki 232 

Chołojowski . . . . 73 
Chrzanowska , . . ,124 
Chrzanowski . . . .124 
Chrzonowski . . . .73 
Chwalibóg ..... 125 
Chwalibowski .... 34 
Chwat (Czyński) . 232, 233 

Cichocka 125 

Cichocki. 125 

Ciechanowski .... 73 

Ciżewski 125 

Cohn 233 



Strona 

Cohnstadt 234 

Conrad 125 

Conradi (Konradi) . . 234 
Coqui, ...... 73 

Cukerman — 

Czarnecki 125 

Czarnowski 125 

Czerniawski (Czerniew- 

ski) 74 

Czerwiecki .... 26, 86 
Czerwińska . . .26,125 
Czerwiński . . 26, 74, 125 
Czuchanowski . . .74 

Czyński .74 

Czyżewska 125 

Czyżewski ..... 125 

Cwij 187 

Cybulski 125 

Cymes .125 

Cyprowicz 234 

Dałberg 126 

Damrosch . . . . .234 

Dattelbaum 234 

Daun 126 

Dawidowicz . . . .74 
Dawidson . , . . 126, 235 

Dawiński 74 

Dawison 285 

Dąbrowska. . . 125,126 

Dąbrowski z Dąbrowy. 27, 

74, 126, 171 

Dellinger 187 

Delmonte 27 

Demontagne .... 234 
Dessaw, nobilitowany . 21 



III 



strona 

Dębicka 74 

Dębowski 74 

Dikstein 235 

Dobielański 126 

Dobrański 27 

Dobrochowski. ... 35 

Dobrowolski 27, 35, 36, 126 
Dobrowolski 16, 17, 27, 36, 
38, 126 
Dobrowolski nobilito- 
wany . . . . . . 21 

Dobrowolski nobilito- 
wany 21 

Dobrowolski nobilito- 
wany 21 

Dobrowolski herbu No- 
wina 2 1 

Dobro wolsk i herbu Ody- 
niec 22 

Dobrowolski herbu Nie- 

czuja 27 

Dobrzański 74 

Dobrzyńska. .... 37 
Dobrzyński herbu Kan- 

dor 22 

Dobrzyński. . . .27,235 
Dombrowski . . . .235 
Drakochrust .... 235 

Drangel 236 

Drewnioka 126 

Drużyński 127 

Drzewiecki . . . .127 

Dubelski 27 

Dukliński 127 

Dutlinger 127 

Dwernicki 127 



Stroua 

Działoszyński .... 236 
Dziemiński*. ... 36 
Dziokowski herbu Trą- 
by 22 

Eborowicz 127 

Eckersdorf 236 

Eckstein 187 

Ehreniried 236 

EhrUch .... 188,237 
Eisenberg . . . 127,237 

Eisenring 188 

Eisinger 237 

Eliaszewicz 74 

Elij ...... . 27 

Eljasz 27 

Ekerman 127 

Engelhardt 237 

Epstein . 127, 128, 129, 188, 

238 
Epstein, nobilitowany . 128 
Epstein (Prenier). . . 268 

Estreicher 129 

Ettinger 238 

Fabian ...... 188 

Fajans .129 

Fajtelson 138 

Falek . 129 

Falkowicz ..... 188 
Feinberg . . . . .129 
Fejtelson .....— 
Felsztyński herbu Na- 
łęcz 39 

Fidler 238 

Filipson 130 



IV 



Filisztad . 

Fingerhut 

Finkelhaus 

Finkelstein 

Finkenstein 

Fiszman 

Flamm 

Flatau 

Fiatów 

Flesch 

Fliegel 

Fogler 

Frank 



nego . 
Fraenkel 
Frankenstei 
Frenkel . 
Fried . . 
Friede . 
Friedemann 
Friedlander, 
Frischmann 
Front . . 
Frost . . 
Freudensohn 
Freund . 
Freymund 
Fruchtman 
Fruhling. 
Frydrykiewicz 
Fuchs. . . 
Funkenstein 
Furmanowicz 

Gabryelska. 



Fraenkel herbu włas- 

130, 131 
189, 190 



strona 

. . 74 
. . 189 
. . 130 
189, 238 
189, 239 
. 130 



. 189 
. 130 
. 130 
. 239 
. 239 
. 130 
75, 239, 240 



190 
240 
241 



242 
191 
131 
240 
240 
240 
191 
191 
27 
131 
131 
132 



132 



Strona 

Gancwol 242 

Ganzwohl 191 

Gąsiorska 132 

Gefuhlshaus . . . .191 

Gelwan 132 

Geszwind 132 

Gębicki 132 

Gincburg 192 

Gins 242 

Gittler ...... 192 

Giwartowski .... 242 

Glass — 

Glassmann 243 

Gliniowski 27 

Gliwitz 243 

Glticksberg — 

Gnatkowska . . . .132 

Gnębicki 132 

Godlewski ..... 28 

Godfryd 244 

Goldberg 132 

Goldfarb 244 

Goldenberg. .... 192 

Goldenring 245 

Goldfeder . . . 132,244 

Goldfeld 133 

Goldhaar 245 

Goldhaus .... 133 

Goldhirsz 245 

Goldinger — 

Goldlust 192 

Goldman . . . 192,246 

Goldmtintz — 

Goldrobel — 

Goldschmidt .... 193 
Goldstand ..... 183 



ń 



Strona 

Goldstein . . . 192,216 

Goliński 75 

Golson 28 

Gordon 246 

Gothardt 192 

Gottheill 247 

Gottlieb — 

Górski (Gurski) herbu 

Łaska. 22 

Górski (Gurski) . 76, 134 

Gor>Tiska 37 

Grabowski herbu Do- 
łęga odm 28 

Grabowski . . .75, 134 

Gradenwic 134 

Graffstein 247 

Grass 193 

Grodziński 28 

Grojnow 247 

Grosse 134 

Grossmann . . 193, 247 

Grosswald 2-17 

Grudzińska. .... 134 
Grudziński 28, 134, 135, 247 

Grundland 247 

Gruszecka 135 

Gruszecki ..... 76 

Grunberg 193 

Grunfeld 193 

Gr\-szpano\\'icz . . .135 
GrzyK^wska . . .135 
Grzybowski . . . .135 
Gtitmian , . 193, 24S 
Gniaidow&ka. . . .135 

Hiidii . . ... 76 
HattiWtl 24S 




i ran a 

Hakiell 76 

Haller 193 

Halkader 248 

Halpem 135 

Hamburger 193 

Handelsmann 135, 193, 
194, 248 

Hanes 194 

Hantower 194 

Harde 135 

Harff 194 

Hartoch 135 

Harczyk, zobacz Cohn 233, 

248 
Hauptmann .... 248 

Hayler 249 

Haymanowa .... 135 

Heflich 135 

HeidenwuFzel. . . . 249 

Heimann 194 

Heific 194 

Heller 136 

Hering 194 

Herrisch 136 

Herrman 1 

Hertz . . 136, 194, 195 
Herzberg . . . 195, 249 
Herzfeld. ..... 249 

Herszkowiez . . 136,249 
Her> ng . . . .136, 249 

He\Tnann 136 

Hirsch .... 195,250 
Hirschendorff . . . .196 

Hirszband 250 

Hirszberg . . . 195,250 
Hirszfeld^ 196 



VI 



Hirszel . . 

Hirszenfeldt 

Hirszlikowicz 

Hock. . 

Hochmann 

Hoffmann 

Hoge . . 

Hohenberg 

Holcenberg. 

Holcmann 

Homberg 

Honigmann 

Hoppenfeld 

Horowicz 

Humuliński 

Hurwitz . 



Idelson . 
Idowicz . 
Idzikowski 
Iwański . 
Iwaszkiewicz 
Izraelson 
Izraelowicz . 
Izraelski 



Strona 

. 251 



. 136 
28, 251 
. 136 
. 136 
. 136 
. 172 
. 136 
. 136 
.137 
137 
137 
252 



15, 



196,252 

. . 252 

. . 35 

. . 76 

. . 77 

. . 196 

, . 196 

. . 252 



137. 



Jabłońska 

Jabłoński, 

Jakobson 

Jakubowicz 

Jakubowska . ^ . . 

Jakubowski, herbu Ko- 
pacz (Orle Skrzydło) 

Jakubowski, herbu To- 
pór i > 

Jakubowski, herbu Ro- 



. . 137 
. 77, 137 
137,252 
196, 252 
. . 137 



22 



22 



Strona 

kowiec 137 

Jakubowski . 28, 77, 253 

Jakubski 28 

Janasz .... 196, 197 
Janiszewska .... 137 
Jankowski, nobilitow. 22 

Jański 77 

Jarmund, nobilitowany 22 

Jarnocki 138 

Jarocki 28 

Jasińska . . . • .. • 1^8 
Jasiński . .28, 77, 78, 138 
Jasiński, herbu Złotowąż 79 

Jastrzębski 138 

Jaworski 28 

Jazowski (Jassowski) . 28 

Jeleniowski 79 

Jeleński, nobilitowany .• 22 

Jemiński 253 

Jeziorański .... 80, 81 
Jeziorko wska . . . .138 
Jerzmanowska. . . .138 
Joachim . . . . . . 28 

Jospe .197 

Józefowicz Hlebicki, 

herbu Leliwa ... IB 
Józefowicz 28, 29, 138, 171 

Junecki 29 

Jungwitz 253 

Jurowski ..... 29 

Kacperska. . . i . 138 
Kaczyński . . . * . 138 

Kadysz 138 

Kaftal .... 139, 532 
Kagan 139 



VII 



Strona 

Kahan 139 

Kahn igg 

Kalinowska .... 139 

Kalinowski 139 

Kalińska 253 

Kamieniecki .... 81 

Kamińska 139 

Kamiński . . . 81, 139 

Kanel 253 

Kantor ...... 198 

Kantorowicz . . . .198 

Kapłan — 

Kapliński 81 

Karczewska . . . .139 

Karmin 253 

Karmiński 81 

Karp 139 

Karto 198 

Kasperski 81 

Kazański 198 

Kazimirski, herbu Łas- 
ka . 22 

Keller 199 

Kempiński 253 

Kempner • 199 

Kierer 253 

Kinderfreund . 189, 140, 
199, 254 

Kipman 140 

Kirszrot (Prawnicki) . 254 
Kirszt (Kurst) ... 199 

Klaczko 199 

Klarfeld 199 

Klarwein 140 

Kleinadel . . . . .140 
Klinger 140 



Strona 

Klingsland 140 

Koch 199 

Kochanowski . . . .140 

Koch . . _ 

Koenigsberger . . . 255 

Kohen — 

Kohn. .... 200,254 
Kokoszko ..... 254 

Kolas 200 

Kolińska 254 

Koliński. . . . . .29 

Komalson 140 

Komaniewski . . . .140 
Konderski, herbu włas- 
nego 29 

Koniarski . . . . .140 
Kopyczyniecki (Kopy- 

czyński) 81 

Korabiowska . . . .140 

Koralewski 81 

Korczewski .... 82 

Koree 255 

Kornfeld, . . . 200,255 
Korytowska . . . .140 

Korzenicki" 82 

Kostecka 29 

Kostecki 29 

Kowiecki 29 

Koźliński, herbu Bo- 
dziec .18 

Koźmiński . . . -. .173 
Kozłowski . .82, 140, 141 

Kórner 141 

Krajewski . . . 82, 141 
Krakowski . . . . . 141 
Kram ki 255 



vm 



Strona 

Kramsztyk 141 

Krantz . . . . . .141 

Kraśniewicz .... 82 

Krasnowojski , herbu 
Wzięczność. ... 23 

Kraus 200 

Krawczyk 141 

Kremser 200 

Krekau 255 

Krentzmann .... — 
Krępowiecki .... 82 
Kroczak. . . . 141, 142 

Krom 142 

Kronenberg, herbu 

Strugi odm. . . . 255 
Kronenberg .... 256 
Kronenblech .... 200 
Krotowski (Kratow- 

ski) 82,256 

Kruk 257 

Krukowski 142 

Kr uś wieki 142 

Krygier 142 

Krysiński, herbu Leli- 

wa .... 82, 83, 84 
Krzymanowski ... 35 
Krzyżanecki .... 29 
Krzyżanowski 1, nobi- 
litowany 23 

Krzj^żanowski II, her- 
bu Dąb (Żelechy) . 29 
Krzyżanowski 29, 38, 85, 

143 

Krzyżański 35 

Krzyżewski . . . . 85 
Krzywicki 84 i 



Strona 

Krzywiński 84 

Kuciński I .... 29 
Kuciński II ... . 143 

Kuczer 257 

Kuczewski ..... 29 

Kuczyński 143 

Kulpiński 38 

Kuśnierz 257 

Kutner 143 

Kutnowska 35 

Kurst (Kirszt). ... 199 

Kiirst 257 

Kuster 200 

Kwiatkiewicz .... 143 
Kwiatkowska . . 143, 200 
Kwiatkowski . . 143, 144 
Kwiecińska 29, 144, 257 
Kwieciński, nobilitowa- 
ny 23 

Kwieciński 29, 37, 144, 

200 
Kwietniewski .... 145 

Laiter 145 

Lanckoroński .... 85 
Landau .... 145, 200 

Lande 201 

Langert — 

Landowski 145 

Landsberg 201 

Landy 257 

Langert 146 

Laski, herbu własnego 146 

Laskowska 146 

Laszczower 257 

Laudański . . . 147 



JX 





Strona 


Lauterstein . 


. . .257 


Lawendowski 


. ... 147 


Lebel. . . 


. . . 147 


Lebrecht. 


. ... 29 


Leibowicz . 


. . 29,257 


Lejchter . 


. ... 147 


Leo . . . . 


. . . 201 


^esman . 


. . . 202 


Lesner 


. 202 


Lesser . . 


. . 202,258 


Leszniewski 


... 258 


Leszczyński 


... 147 


Lewandowska 


... 147 


Lewandowski 


. 30, 147, 




203 


Lewenberg. . 


. . , 147 


Lewensztern 


(Lówen- 


Stern) . . 




Lewi (Levi) 


. 202, 203 


Lewicki . . , 


. 30, 258 


Lewiński. 30, 


85, 147, 148 




203, 258 


Lewin 


... 258 


Lewinson . . 




Lewkowicz . . 


. 148,258 


Levy-Lion . 


... — 


Liban . , . . 


... 204 


Librowicz . 


. 85. 259 


Lichtenstein 


... 30 


Liciński . 


... 148 


Liebermann . 


. . . .259 


Liebrecht . . 


. . . 260 


Libreich . 


... 204 


Lijendolski . . 


. , . 148 


Lilie nstern . 


, . . 260 


Liliental . . 


. . 30 



Strona 

Lipczjrńska . . 37, 148 

Lipczyński — 

Lipiecka .148 

Lipińska 148 

Lipiński, herbu Strzała 23 
Lipiński . .30, 34, 85, 149 
Lipski, herbu Koście- 
sza-Kuczaba ... 23 

Lipczyc 204 

Listopski 37 

Listowski ..... 14 

Litauer . 260 

Litwak — 

Litwin — 

Livins. .... 204, 205 

Ljachowski 204 

Loberstein 260 

Loebenstein .... 205 

Loewe ...... 260 

Ldewenberg (Lewen - 

berg) 261 

Loewenfeld 149 

Loewenhard .... 205 
Loewenstein . . . .261 
Loewenstern (Lewen- 
sztern) — 

Loewenstimm .... 205 
Londyńska ..... 205 

Loretańska 149 

Lotrynger 206 

Lozzo. 30 

Lubelski ...... 206 

Lubieniecka .... 149 

Lubiński. . . . 

Luksenburg . ... 206 

Lutnicka . . . , . 149 



Strona 

Lutomierska . . , . 35 
Lutomski . . * * .150 
Lutyński, nobilitowany 23 
Lutyński. ..... 30 

Lwów ...... 150 

Łabęcki, herbu Łabę- 
dziogrot . 85, 86, 87, 88 

Łabęcki 30 

Łakomski 88 

Łaski 150 

Łazarski. ..... 88 

Łęczycki . . . ^ . 30 

Łoskowska 30 

Łowicki 31 

Łubieńska 150 

Łuczyński : . . . , 150 
Łyżyńśki- Abramowicz, 

herbu Lubicz odm. 23 

Maciejowski .... 88 

Maj . 262 

Majde — 

Majecki 31 

Majer ...... 31 

Majerans . . . . . 206 

Majewska . . . 31j 150 

Majewski . . 31, 37, 88, 

150, 151 

Majorkiewicz .... 89 

Majewski, nobilitowany 23 
Majowski . . ... 37 

Maków 262 

Makowiecki . . . . 151 
Mallenson ..... 206 
Małachowska .... 36 



Stro na 

Mamelok . . . . . 206 

Manasse 262 

Mańkowski, nobilitowa- 
ny ....... 23 

Mannheimer . : . . 262 

Manowska, zob. Men- 

kes 206 

Marcinkiewicz . . .151 
Marcińska .... 31 
Marcinska . . . . .151 

Marciński 31 

Marczewska ... . 152 
Marczewski . . .31, 152 
Markiewicz . . . , 89 
Markowski, 89, 152, 153 

Markus 262 

Markusfeli . . 206, 263 
Markusów . . . . , 206 
Martynowski .... 89 
Maryański ... 31, 153 
Maryjewski .... 153 

.Maryewski 89 

Marzecki. . . , 31, 153 
Masłowski. . . 153,263 
Matuszewski , . , 89 
Matysie wicz .... 90 
Maydańska .... 31 

Mayzel .... 207,263 

Mehler 263 

Meizel 207 

Mejer .263 

Meyer ...... — 

Mendelsohn . . . .264 

Menkes (Manowska) . 207 
Menkus 



XI 



N 



Strona 

Mermurstein .... 1&3 

Methal 264 

Miastko wska . . . .153 
Michałowski I nobilito- 
wany 23 

Michałowski .... 90 

Michalska 153 

Mijewski 171 

Mikuliński 90 

Milewski . . . 153, 154 

Miller 154 

Milsztein, 154 

Minie wski . . . . .154 
Minkowiecki ... 90 
Minkowski. . . . 90 

Młodzianowski . . .154 

Moldaur 207 

Molski ...... 154 

Moritz 264 

Morytz 154 

Mornel 264 

Morrellenbaum . . . 264 

Mosier 154 

Moszkowski . . . .264 
Moszyński . •. . . . 90 
Moszczyński (Moszczeń- 

ski) 90 

Mrozińska 154 

Mrożyńska 154 

Munk 154 

Muszkatblatt . . . . 207 • 

Muller ...... 154 

Miinchheimer (Minchej- 

mer 154, 265 

Mvślicki 38 



Strona 

Nachtigal 265 

Nachstern 265 

Nagel ...... 154 

Nagórska 155 

Najman 155 

Nakulnicki 92 

Nasberg 265 

Natanson . . . 155, 207 

Nawarska 155 

Nawrocka 15 

Nawrocki 155 

Nawrocławska . . . 265 

Nebenger 155 

Nejburg 155 

Nelken 266 

Neufeld 155 

Neuman 155. 207, 208. 266 
Neumark 155, 156, 208, 266 

Niebieski 156 

Niedzielecki .... — 

Niedzielewicz .... — 

Niedzielska . . . .156 

Niedzielski herbu Sze- 
liga ...... 31 

Niedzielski 31, 35, 38, 92 
Niemirowski .... 92 

Niemoiński .... 156 

Niemojewska. . . . 157 

Niewiadowska . . . 208 
Niewiarowski nobilito- 
wany ! 23 

Niewiński 157 

Niewolski 266 

Niszkowska .... 157 
Nizielski nobilitowany. 23 
Notus '. . . . '. .157 



XII 



Strona 

Nowak 267 

Nowakowska . . .31, 157 
Nawakowski . . . 17, 31 
Nowakowski nobilito- 
wany 23 

Nowicka 87 

Nowicki 31, 92, 157, 266 
Nowik ..!... 157 
Nowomiejska .... 37 
Nowomiejski .... 157 

Oberfeld 267 

Obłokowska . . . .157 

Obrębski 157 

Octobar 31 

Okoniewska .... 157 

Okręt 267 

Oksner 208 

Olewski 93 

Olszewicz 267 

Olszewiec 208 

Olszewska . . . 31, 157 
Olszewski . . . 157, 158 

Olszy cki 31 

Opatowska .... 267 
Orgelbrand .... 267 

Orlicki 93 

Orłowska 158 

Orłowski nobilitowa- 
ny 23 

Orłowski 158 

Oronowski .... 93 

Ortenberg 267 

Orzechowska . . . .158 
Orzechowski . . . .158 
Orzeł 158 



Strona 

Osser 158 

Ostrowska 158 

Ostrowski 158 

Oszeyko herbu Merawy 

11, 12 
Oświęcimski (Osiecim- 

ski herbu Lubicz odm. 23 
Oświęcimski .... 35 
Otworowski . . . .93 

Palusiak 158 

Panutus 37 

Patkiewicz 159 

Pawłowicz nobilitowa- 
ny 23 

Pawłowski nobilitowa- 
ny 23 

Pawłowski. . 31, 93, 159 

Październicki .... 38 
Paździerska . . . .159 

Payzer 268 

Peisser 31 

Perkahl 268 

Perlmutter 15^ 

Pertz. . . . . . .268 

Petermann 32 

Pęczkowski . . . . B2: 

Philipp 208 

Pianko 268 

Piasecki .... 32, 95 

Piaszczyńska .... 32 

Piątkowska .... 159 

Piątkowski .... 94 

Pik 159* 

Pilatus 268 

Pincas — 



XIII 



Strona 

Pincas 208 

Piotrowicz 94 

Piotrowska . . . .173 
Piotrowski. . 32, 94, 159 
Piotrowski herbu Tę- 

czyc 95 

Pitzele — 

Platenstein 159 

Płoński 208 

Podhajecki .... 95 

Podoski 95 

Popławska 159 

Porębski herbu Kor- 

nicz .23 

Posen 209 

Posner 268 

Potasz -- 

Poziomkowski nobilito- 
wany 23 

Poznańska 159 

Poznański herbu Boża 

Wola .23 

Poznański. . . 159, 268 
Powidzki herbu Korab 14 
Powołański . . . .159 

Prausmitz 268 

Prażmowski ' ... 32 
Proszowski . . . . 32 
Prenier (Epstein) . . 268 

Pruszak 160 

Pruski 32 

Przedecki ..... 269 
Przewłocki nobilitowa- 
ny 23 

Przybyłowicz . 32, 38, 96 
Przybyłowski . ... 96 



Przybylska . . 
Przyznański . , 
Pszczółkowska . 
Pulvermacher. 
Puławski . . . 

Rabinowicz . . 
Raciborska ' . . 
Raciborski. . . 


Mrona 
. . 160 
. .96 

. . 160 
. . 172 
. . 269 

. 96,269 
. . 160 
. . 160 


Raczkowski . 
Raczyński . . 


. . 160 
. . 160 


Radomski . . 3 
Radziejowska . 
Radzyńska 
Radzyński . . 


2, 38, 160 
. . 209 
. . 32 

. . . 32 


Rafałowicz- Dajoi 
Rafałowska . 
Rafałowski . 
Rajchman . . , 
Raphael 


1 . .-269 
. . 160 

. . . 160 
160, 269 

. . . 270 


Rappaport . 


, . . 270 


Rappel . . . 


.. . . 271 


rr ... 
Rattenberg . 
Rauch . 


. . . 160 
. . .271 


Rawer . 


. . . 271 


Rawicz . 


. . . 209 


Rechner . . 


. . . 209 


Regelman . . 


. . . 271 


Remiszowski . 
Rezacka . . 


. . . 96 
. . 32 


Reichfeld . . 


. • • 32 


Rechmann . . 
Reichstein . . 
ReiflF. ... 


. 161, 209 

. . 271 
. . .209 


Reimann . . 


. - . 272 


Reisfeld. . . 


. . . 272 



XIV 



Remisz . . 

Rickelsohn 

Ripp . . 

Ritterbandt 

Robertson . 

Rogoziński 

Rohatyński 

Roisz nur . 

Roman . . 

Rosen . . 

Rosenbach. 

Rosenbaum 

Rosenberg 

Rosenblum 

Rosenfeld 



Strona 

209 



272 
272 
272 
272 
96 
161 
17, 161 
209, 210 
. . 161 
. . 272 
161,210,273 
210,211, 273 
161, 210,273 



1)6 



Rosenfeld — Freyberg 
herbu Freyberg . .210 

Rosenfeldt 273 

Rosen gart 211 

Rosengarten . . . .211 
Kosenmann . . . .273 
Rosenschild .... 273 

Rosenstein 274 

Rosenthal . . 211, 273 
Rosenthal, nobilitowa- 
ny. .. . . 
Rosentuch . . 
Rosenzweig . 
Rosochacka . 
Rosner . . . 
Rossę . . . 
Rotberg . . 
Rotenberg 
Rotermann 
P.otholz . . 
Rothstein . . 



274 
274 
274 
161 
274 
161 

161 
162 
211 
274 



Rotwand . 

Rozalimski. 

Różańska . 

Różański . 

Różewski . 

Różycki 

Rubinkowski 

Rubinstein 

Rubliński 

Rudman 

Rudnicki 

Rudowicz 

Rudowska, 

Rundo . 

Rutkowska 

Rucker . . 

Ryb . . . 

Rybski . . 

Rychłowski 

Rydecki . 

Rymanowski 

Rytterstein 

Rzewuska . 



Sack 213 

Sadokierski . . . .275 
Salberg. . . . 213, 275 
Salinger. . . . 162, 213 
Salmonsohn .... 276 
Sammelsohn .... 276 
Samitowski . . 102, 163 
Samuelowicz .... 97 
Samuelsohn 
Sandbank (Zandbang) 
Sanzer . . 
Satanowski 



Strona 

212, 274 
. 162 
. 162 
. 162 
. 173 
. 172 
. 17 

162, 212 
. 32 
. 275 
. 96 
. 162 
. 162 

12, 213 
. 162 
. 275 
. 275 



32 

162 

97 

32 

162 

162 



214 
214 

276 
97 



Neofici polscy. 



X\ 



20 



Sattel . . 
Saulsohn . 
Sax (Sachs) 
Schabicki herbu Jastrzę- 
biec . . 
Schiff . . 
Schlesinger 
Schoenfeld. . 97 
Schoenwaldt 
Schwambaum 
Schwartz (Szwarc) 
Segall . 
Segał . 



Segel . 

Seemann 

Seifman. 

Selten . 

Seltmann 

Senator . 

Sidorowski 

Sieniarska 

Sierpińska 

Sierpiński 

Sierpowski 

Silberberg 

Silbermann 

Silberówna 

Silberstein 

Simon . 

Sittenteld 

Skopik . 

Sku liski . 

Skrzymow! 

Sliwkowski 

S!a\viiviiu\iska 

Slawinsk:t 



ki 



, 215, 276 
. 27G 
. 215 
. 163 
. 215 
. 215 
. 215 
. 277 
. 277 



Strona 

. 214 
. 214 



23 
276 



16, 278 
. 216 
. 97 
. 163 
. 163 
. 32 
. 32 
. 278 

16, 278 
. 163 
216, 278 
. 278 
. 278 
. 217 
. 163 
. 163 
. 163 
. 163 
. 164 



Strona 

Słodki 279 

Słomczyńska .... 32 

Słomnicka 217 

Słomo wski .... 97 

Słoniewski 17 

Smarzewski .... 164 
SmoHńśki . . . 164, 279 

Sobol 279 

Sobolewski .... 97 

Sobotnicki 98 

Sokal 217 

Sommerfeld . . 164, 279 
Sonnenberg .... 164 

Sonnenfeld 279 

Sonntag 217 

Soskis 279 

Sperling 280 

Spodek 164 

Spokorny 

Średnicki 

Szabelski , 

Szafran . 

Szaiński. 

Szaj . . 

Szainfeld 

Szancer. 

Szaniawski 

Szapira . 

Szczeuanowsk 

Szczepański 

Szczerbecki 

Szenhak 

Szerman . 

Szkółko wski 

Szlajen . . 

Szleifsztein-Donatt 



165, 



98 

32 

165 

98 
165 



218, 282 
. 165 
. 165 
. 165 
. 165 
. 165 
. 165 
. 283 
. 283 
. 165 
. 283 






XVI 



strona 

Szletyński 165 

Szlezygier 165 

Szostakowski .... 98 
Szottlander .... 276 
Szpaczkiewicz, nobilito- 
wany 28 

wSzpiegel 283 

Szrajber 276 

Sztebler. . . . . .165 

Szteiman 166 

Szteinbuch 164 

Szteinhandler , . . .166 

Sztubert 166 

Sztybel 283 

Szulc .... 166, 284 

Szulińska 284 

Szwarcbiau .... 218 

Szwajcar 284 

Szweitz 166 

Szymanowski . 166, 284 
Szymański, nobilitowa- 
ny 23 



Szymański 

Szymiawicz 

Szymonowicz 

Stachowski 

Stamberger 

Stanisławski 

Staniszewska 

Starkmann 

Starkopf . 

Staszewski . 

Stegemann 

Steigemann 

Steimann . 

Stein . . 



166, 284 
. 218 
. 98 
. 32 
. 280 
. 98 
32, 33 
. 217 
. 280 
. 33 
. 280 
. 280 
. 217 
. 217 



Strona 

Steinberg 280 

Steinbock . i ... 08 

Steinbrych 98 

Steinbuch 164 

Steiner 280 

Steinmann 280 

Stern (Sztern) . 218, 281 

Sternberg 281 

Steuermark . . . .281 
Stępkowski . . . .164 

Stoczę wski 33 

Stockviss 218 

Stoicman 164 

Stolińska 282 

Storczyk 282 

Stranel — 

Strauch . . . 218, 282 
Strumpf . . .218, 282 
Stuliński herbu Wdzię- 
czność 24 

Styczyńska .... 164 
Styczyński .... 165 
Stypułkowska . . . 165 
Sunderland .... 282 
Światłowski .... 33 

Świątecka 173 

Świętecki herbu Nowi- 
na 24 

Świątkowski herbu No- 
wina 33 

Świątkowski .... 33 
Świeźewska . . . .166 

Taubeles 219 

Taubwurcel. 166, 219, 284 
Tausig 219 



XVII 



Strona 

Tehlowski herbu Jastrzę- 
biec 24 

Teleman 33 

Teodorski 284 

Tischler (Tyszler) . .167 

Tłuczek 285 

Toeplitz (Teplic) . 167, 219 

Tohar 285 

Tragier . 285 

Trankmann .... 167 

Trapowski 172 

Traumann 167 

Traustel 285 

Trojanowski .... 17 
Trojanowski herbu Ła- 
ska 24 

Trzcina 167 

Tugenhold 167 

Turawer 285 

Turski 99 

Ulanowski . . • . 99 
Ungerweih .... 285 

Uranowski 99 

Urbach 285 

Urbanowski herbu 

PrusII-gi .... 24 

Uryjasz 285 

Uznański 17 

Yiolonczelist . . . .219 

Waciarski 167 

Wagner 285 

Waldenberg .... 219 
Waltenberg . . . .167 



Warszawczyk. 
Warszawer 
Warszawski . 
Wawelberg 
Wawilewicz . 


Strona 

. . . 167 

. . . 285 
. . . 220 
. . . 286 


Waymann . 
Wayntraub 
Weinberg . 


. . . 285 
. . . 286 
. . . 220 


Weingrad . 


. . . 286 


Weinkrantz 
W-einmanii. 


. 167, 168 

. . . 286 


Weinsaft . 


. . . . 286 


Weinstock . 


. . . 286 


Weintrank 
Weintraub . 


. . . 286 
. ... 220 


Weizenblut 
Wellisch . 
Welt . . 


. . . .286 

. ... 220 

. . .286 


Wendrogińskć 
Wermond . 


i ... 33 
. . . .168 


Werner .. . 
Wertheim . 
Wesołowska 
Wesołow^ski 
Węgierski . 


. ... 286 
. . 220,221 
. . .- . 168 
. . . .168 
. . . . 99 


Węglewski 
Węgrowski 
Widelec. . 


. . . . 168 
. ... 16 
. , . . 168 


Widerszal . 


. . . . 286 


Wiener . . 
Wiernicki . 
Wiernik. 


. . 221, 287 
. . .99, 168 
. . . . 287 


Wierzchowski 

chowski . 
Wigdor. . 


(Zwierz- 
. ... 99 
. . . . 222 


Wiglin . 


33 



xvin 



Strona | 

Wilczyński. . . . .168 ! 
Wiliński (Wileński). . 16 ; 
Wilkowski . . . . 99 | 

Wiloska 168 ' 

Wiktorski 168 

Winawer 287 

Windelbaum .... 287 

Winiarska 1*68 

Winnik 287 

Winter .287 

Wiślicki 222 

Wiśniewska . . 168, 287 
Wittenberg . . . .168 

Wittmann 287 

Wojciechowska . . . 169 
Wolański herbu Nałęcz 24 
Wolański .... 38, 99 

Wolf 169 

Wolif, herbu Postęp 42, 43. 

44, 45 

Wolff .... 222. 287 

Wolffsohn 222 

Wolfowicz 222 

Wolerowicz .... 222 
WoUenberg .... 288 

Wolicki 100 

Wolpert — 

Wolska 33 

Wolski, herbu Niedź- 
wiedź biał^^ ... 33 

Wolski 100 

Wólecki 169 

Wołowski, 100, 101, 102, 

103 
Wołowski, herbu Czer- 
wony 103 



strona 



33 



Wołowski, herbu Ba 

\vół . . 
Wortman . 
Wrocińska 
Wrzesińska 
Wrzesiński. 
Wrzosieński 
Wrześniewska 
Wybranowska 
Wysocka . 
Wyszczyński 
Wyszkowski 
Wysznicki . 



Zabierzyński . . . .170 
Zaborowski . . . .170 

Zagórski 103 

Zając 288 

Zajdner 222 

Zajgwicz 33 

Zakrzewski . . 170. 288 

Zaleska ,170 

Zaleski . . 33, 34, 104, 170 
Zaleszczycki .... 104 

Zalewski 34 

Zamojskiewicz . . . 170 

Zamoyski 170 

Zandbang (Sandbank) . 214 
Zawadzki 34, 104, 170,173 
Zawojski, herbu Jastrzę- 
biec 18,24 

Zawotowski 104 

Zbitniewski, herbu Nie- 
dźwiedź Czarny . . 24 
Zbrojewski .... 223 
Zdanowska .... 34 



. 103 
. 169 
. 169 
. 169 

36, 169 

37, 38 

. 169 

. 169 

33, 170 
. 170 
. 33 
. 33 



XIX 



Strona 

Zelikowski 104 

Zenopolski. . . . 34, 171 

Zeydler 171 

Ziegelbaum . . . .171 

Zielińska 171 

Zieliński . , . 104. 105 

Ziemiński 171 

ZifFer 288 

Zilkowicz 105 

Ziółkowska . . . . ^171 
Zotijowska 171 



Strona 

Zulkiewicz 105 

Zwierzchowaki (Wierz- 
chowski) 99 

Zynberg 289 

Zysmaii 223 

Zyśs r . 289 

Żelechowski .... 34 

Zółtanowski .... 105 

Żuliński 105 

Żwaniecki 105 






-I 



i 



BV8a2SA1J4 




3 6105 041 287 918 



3H 
AIJH 




\Ś 



Stanford Uniyersity Libraries 
Stanford, Califomia 



Return this book on or before datę dne.